2011 12 stipo nieuwe stedelijke ontwikkeling, vng

Socle du Monde
Nieuwe stedelijke ontwikkeling

Opbouw

1. Denkkader:
Wat is stedelijke kwaliteit?

2. Ontwikkelingen:
Wat zijn bepalende onderstromen?

3. Gevolgen:
Wat is Stedelijke ontwikkeling tijdens en na de crisis?

Denkkader: wat heeft langdurig kwaliteit?

Langdurige kwaliteit – stad als complex orgaan

Langdurige kwaliteit – tijd, de ademende stad

Langdurige kwaliteit – organisch structuralisme

Langdurige kwaliteit – drie kernkwaliteiten

1. De ademende stad

2. De publieke stad

3. De bezielde stad

Langdurige kwaliteit – wat ging er mis na WOII?

Onderstromen

Crisis?

• Elke crisis laat structurele sporen achter, maar komt en gaat

• Dieper liggende verschuivingen

1. Van Stad Maken naar Stad Zijn
2. Megapolisering

• De stedelijke ontwikkelingsmotor sinds WOII

• De crisis als rolmodel?

Toename wereldbevolking in de geschiedenis

De dubbele causaliteit van de megapolisering

Dorp

- Vergroeid met landschap
- Balans cultuur – natuur
- Hemel – aarde
- Stervelingen – goden


Dorp Stad

- Vergroeid met landschap - Afschudden natuur
- Balans cultuur – natuur - Taal
- Hemel – aarde - Handel – Geld
- Stervelingen – goden - Aanvoer drinken – eten
- Macht
- Landbouw
- Bescherming
- Opstapeling rijkdom – kapitaal
- Afhankelijk ommeland
- Stadsstaat > Natiestaat


Dorp Stad Metropool

- Vergroeid met landschap - Afschudden natuur - Geheel door mensen
- Balans cultuur – natuur - Taal verzonnen wereld
- Hemel – aarde - Handel – Geld - Industrialisatie – kapitalisme
- Stervelingen – goden - Aanvoer drinken – eten - Energie
- Macht - Hygiëne
- Landbouw - Stabiliteit, politiek, middenklass
- Bescherming e
- Opstapeling rijkdom – kapitaal - Seriebouw
- Afhankelijk ommeland - Trein – auto
- Stadsstaat > Natiestaat - Natiestaat > ordening der
steden


Dorp Stad Metropool Megapolis

- Vergroeid met landschap - Afschudden natuur - Geheel door mensen - Gezondheidszorg
- Balans cultuur – natuur - Taal verzonnen - Bevolkingsgroei
- Hemel – aarde - Handel – Geld - Industrialisatie – kapitalisme - Wetenschap – onderwijs
- Stervelingen – goden - Aanvoer drinken – eten - Energie - Vliegtuig, nieuwe media
- Macht - Hygiëne - Globalisering economie
- Landbouw - Stabiliteit, politiek, - Verschuiming
- Bescherming middenklasse - Krimp
- Opstapeling rijkdom – kapitaal - Seriebouw - Ordening der steden >
- Afhankelijk ommeland - Trein – auto transnationale megapoli
- Stadsstaat > Natiestaat - Natiestaat > ordening der
steden

Onderstromen: megapolisering

2. 4.
3.
7. 5.
6.

1. 8.
15.
10. 11.
9.

16.
14.
12. 17.
13.
1. Museum Mile, New York 7. Museumsquartier, Wien 13. Kunstberg, Brussel
2. National Mall, Washington 8. Louvre, Paris 14. Városliget, Budapest
3. Museumsinsel, Berlin 9. Hermitage, St. Petersburg 15. Kitanomaru Park, Tokyo
4. Millennium Park, Chicago 10. Federation Square, Mellbourne 16. Museumsufer, Frankfurt
5. Exhibition Road, London 11. Balboa Park, San Diego 17. Kunstareal, München
6. Museumplein, Amsterdam 12. Skeppsholmen, Stockholm

Onderstromen: van stad maken naar stad zijn

Stedelijke vernieuwing voorbij de crisis

Enkele misvattingen

• Stedelijke ontwikkeling ≠ Bouwen

• Krimp ≠ Stilstand / Slopen

• Stedelijke vernieuwing ≠ Sloop – Nieuwbouw

Stad Zijn

Grote veranderingen op deelmarkten:

• Wonen > versingling, verzilvering, energie, kwaliteit, krimp,
sfeer/beleving/woonmilieus

• Werken > Nieuwe Werken, ambachten, kennis/creativiteit,
sfeer/beleving/interactie, footloose/megapolisering

• Winkelen > internet, sfeer/beleving

• Maatschappelijk > zorg en onderwijs als nieuwe motoren,
verschraling, nieuwe partners, totaalconcepten, sfeer/beleving

Ontembare vraagstukken

Vraagstukken als de kwaliteit van de wijk zijn ontembaar
geworden.

Vorige eeuw: tembare vraagstukken “zoveel woningen
bouwen”.

Nu: niet-lineair, niet beheersbaar, niet kenbaar, niet
mechanisch georganiseerd en systeem met geen doel.

Waarom ook al weer complexer?

Stad maken naar Stad zijn

1) Explosie van al in gebieden aanwezige gebruikers > netwerken
met 10.000 inwoners, vele investeerders en eigenaren, al
lopende programma’s, beleidsdiensten
2) Vermenging met beheer en exploitatie > beheerders van alle
“stromen door de wijk”: zorgpartners, welzijn, veiligheid, maar
ook afval, energiebeheerders, water, recreatie, voedsel
(voorbeeld Strukton)
3) Alle disciplines tegelijk aanwezig > meer partijen, netwerken,
samenwerkingsverbanden, Civic Economy, stad en mens, stad
en cultuur, ziel, etc etc etc
4) Burger kan meer zelf kiezen maar raakt zelf ook het overzicht
kwijt
5) Vervlechting van mondiale invloeden op wijkniveau

5 x meer complexiteit > De wijk is ontembaar

1. Disciplines niet meer volgtijdelijk

ruimtelijk
stedelijke
ontwikkeling
sociaal

cultureel
ruimtelijke
ordening
economisch
welzijn

Stad Maken Stad Zijn
1950-2000 2000-…

2. Explosie van aantal partners

Van bureau naar comakers & coalities

Ondernemers
Bewoners instellingen
Culturele
Experts
Overheid

3. Ontwikkeling / uitvoering / beheer

Hink-stap-sprongmodel

1. startnotitie 3. planvorming 4. planuitvoering 5. beheer

2. inventarisatie

Planproces ‘traditioneel’

3. Ontwikkeling / uitvoering / beheer

Trampolinemodel

2a. planvorming = ontwikkelingsrichting 5. beheer

1. startnotitie 2c. inventarisatie 2b. planuitvoering = ontwikkeling op gang brengen

Planproces Leefsturing

Nieuwe sturingsprincipes voor vitale ontwikkeling

1. Toepassing sturingsmodel van variatie en selectie. Wel
idee wat je wilt, maar pas mee aan de slag als er in
opbloeiende variatie dingen gebeuren, waar je je aan kunt
verbinden.

2. Synchroniciteit. Ontwikkeling door co-evolutie; het op
elkaar ingrijpen van subsystemen. Waar kun je acties
synchroniseren, zodat ze elkaar versterken. Ontwikkeling
gebaseerd op toeval.

3. Het primaat van de zelforganisatie. Zaadje dat al
jarenlang in de grond zit en dat door zomaar een bui tot groei
komt. Heel verassend. Geen zelforganisatie om te versterken
= uitzichtloos.

4. Identiteit. Resource om op te sturen voor gebieds- en

Van ingewikkeld naar complex

Ingewikkeld Complex
• Mechanisch • Relationeel
• Acting on • Acting with
• Wereld met • Wereld die onzekerheid
voorspelbare uitkomsten erkent en beantwoordt
• Maanlanding: grote • Kind opvoeden: leren en
hoeveelheid stappen aanpassen op basis van
met veel detail en een dag-tot-dag
mogelijkheid voor ervaring. En wij
fouten, maar we weten evolueren zelf mee in de
hoe het werkt als we ons relatie met de ander.
aan het plan houden en
ijverig doorgaan
• Enkelvoudige ontrafeling • Intuïtie en gevoel

Van Orde naar Chaos en Orde

Stilstaand water Stromend water

IJs Waterdamp

Vier overlevingstips in de chaos

1 – Accepteer. Systeemwereld kan het niet laten naar orde te
neigen.

2 - Dubbeldenken: zorg aan de ene kant dat je de wereld die neigt
naar simpele afrekenbaarheid tevreden houdt, en loop tegelijkertijd
vooruit door je eigen acties. Doe wat je moet doen, maar doe
ondertussen wat echt nodig is. Professionals moeten dan wel weten
waar ze over praten.

3 - Attractor: wat zet aan tot actie? Attractor nodig: dat wat mensen
tot actie brengt. Een perspectief voor de toekomst dat verleidt om te
gaan handelen. Hiervoor is in het formele systeem een groot gevoel
van urgentie nodig. “Het cadeau dat je geeft aan de wereld van de
orde.”

4 - Creatieve concurrentie: ga het niet zelf bedenken maar
organiseer creatieve concurrentie om zelforganisatie van de grond te
laten komen. Hiervoor moet je heel goed in staat zijn, zowel intern als
extern, het netwerk te organiseren.

Van eindbeeld naar katalyseren

Van topdown naar middle-up-down

lange termijn
megapolis
stad

economie

sociaal
cultuur

ruimte
middle-
up-down

korte termijn
stadsdeel
gebied

Nieuwe professionals

Oude competenties

1. (Sectorale) deskundigheid
2. Loyaliteit

Nieuwe competenties

1. Vakmanschap
2. Passie / visie / geestdrift / betrokkenheid
3. Externe gerichtheid en netwerkkracht
4. Creativiteit / innovatiekracht
5. Ondernemerschap
6. Strategie

Stipo Rotterdam Stipo Amsterdam
Groothandelsgebouw Unit E7.188 Telefoon 010 - 204 1590 Broedplaats Westerdok
Stationsplein 45 E-mail contact@stipo.nl Winthontstraat 7
3013 AP Rotterdam Website www.stipo.nl 1013 BR Amsterdam

Creative Commons licentie Stipo

Creative Commons

Stipo is als “kennisteam voor stedelijke ontwikkeling” opgericht om de stedelijke ontwikkelingspraktijk
sterker te maken. Stipo hanteert hierbij als principe “kennis is vrij”: de kennis, aanpak, inzichten en
inspiratie die we verzamelen willen we ook zo breed en zo diep mogelijk doorgeven, zodat zoveel
mogelijk mensen er bij hun werken aan de stedelijke praktijk hun voordeel mee kunnen doen. Dit
verspreiden doen we met publicaties, praktijkprojecten, conceptontwikkeling, het bijeen brengen van
mensen, trainingen en via www.stipo.nl.

Om de vrije doorgave van kennis te regelen valt het werk van Stipo niet onder copyright maar onder de
Creative Commons Licentie “Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland”. Dit garandeert dat de
gebruiker het mag werk kopiëren, verspreiden en doorgeven en afgeleide werken mag maken, onder
twee eenvoudige voorwaarden:

1. Naamsvermelding. De gebruiker dient bij het werk de naam Stipo te vermelden.
2. Gelijk delen. Indien de gebruiker het werk bewerkt kan het daaruit ontstane werk uitsluitend worden
verspreid krachtens dezelfde licentie als de onderhavige licentie, een gelijksoortige of een compatible
licentie.

De tweede voorwaarde heeft als doel om te garanderen dat ook bewerkingen weer vrij worden
aangeboden, ter versterking van de stedelijke ontwikkelingspraktijk.

De uitgebreidere versie van de licentie is te vinden op http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/nl/.

2011 12 stipo nieuwe stedelijke ontwikkeling, vng

Empfohlen

Empfohlen

Weitere ähnliche Inhalte

Andere mochten auch

Andere mochten auch (20)

Ähnlich wie 2011 12 stipo nieuwe stedelijke ontwikkeling, vng

Ähnlich wie 2011 12 stipo nieuwe stedelijke ontwikkeling, vng (14)

Mehr von Stipo

Mehr von Stipo (20)

2011 12 stipo nieuwe stedelijke ontwikkeling, vng