1. PCPI - MSC
XANEIRO-2013
TEMA: ESPAÑA NO SEO DE EUROPA
I. O MEDIO FÍSICO DE ESPAÑA.
II. A POBOACIÓN E AS CIDADES EN ESPAÑA.
III. A ORGANIZACIÓN TERRITORIAL DO ESTADO ESPAÑOL.
VOCABULARIO:
1. A Meseta. Os sistema montañosos. As depresións do Ebro e do Guadalquivir.
2. As rexións naturais: atlántica, mediterránea, continental ou interior e insulares.
3. A rede hidrográfica.
4. A desertización.
5. Densidade de poboación.
6. Nacións e Estados. Modelos de Estado.
7. A división territorial: os municipios, as provincias, as comunidades autónomas.
8. O sistema autonómico español: institucións, competencias e finanzamento.
9. Os desequilibrios territoriais.
ACTIVIDADES:
1. COMENTARIO CRÍTICO DO SEGUINTE TEXTO: Renda media en Galiza.
2. AULA DE INFORMÁTICA:
-Busca en google de información arredor do país elixido para facer o traballo de
investigación e exposición deste trimestre.
3. AULA DE VÍDEO:
-Proxección individual dos distintos documentais sobre os países elixidos para o
Traballo de Xeografía.
-Proxección do documental: Violencia-Jokin.
4. SALA DE PRENSA:
-Busca de información en xornais sobre asuntos relacionados con institucións
autonómicas e asuntos relacionados con institucións estatais.
4. BIBLIOTECA:
-Busca de información para a realización do Traballo de Xeografía.
-Exercicios sobre mapas físicos e políticos de Europa e España.
DEBATE:
España: uniformización ou pluralidade?
2. I. O MEDIO FÍSICO DE ESPAÑA.
O RELEVO DA PENÍNSULA IBÉRICA
A Meseta
Altiplano no centro da PI atravesado e rodeado por sistemas montañosos
Os sistemas montañosos
Cordilleiras interiores
Sistema Central
Montes de Toledo
Cordilleiras periféricas
-Montes de León
-Cordilleira Cantábrica
-Cordilleira Ibérica
-Serra Morena
Cordilleiras Exteriores
-Macizo Galaico
-Montes Vascos
-Pirineos
-Coridilleiras Costeiro-Catalás
-Cordilleiras Béticas
As depresións
Depresión do Ebro
Depresión do Guadalquivir
AS REXIÓNS NATURAIS
A rexión natural atlántica
A costa
Costa Cantábrica
Costa atlántica galega
O clima
Temperaturas
Precipitacións
A rede hidrográfica
Ríos da vertente cantábrica
Ríos da vertente atlántica
A vexetación
Bosques caducifolios
Prados naturais
Landas
3. A rexión natural mediterránea
A costa
Costa mediterránea
Costa atlántica andaluza
O clima
Temperaturas
Precipitacións
A rede hidrográfica
Ríos da vertente mediterránea
Ríos da vertente atlántica andaluza
A vexetación mediterránea
Bosque mediterráneo
Maquis e garriga
Estepa
A rexión natural continental ou interior
O clima
Temperaturas
Precipitacións
A rede hidrográfica
A vexetación
Bosque mediterráneo
Páramos
Estepa
As rexións insulares: Canarias e Baleares
Illas Canarias: un arquipélago de orixe volcánica.
Relevo
Costa
Clima
Vexetación
Illas Baleares: unha prolongación das Cordilleiras Béticas.
Relevo e costas
Rede hidrográfica
Clima
Vexetación
OS PROBLEMAS AMBIENTAIS
A degradación da vexetación.
A erosión.
A desertización.
A contaminación.
4. ACTIVIDADES:
1. Sinala no mapa da PI os elementos máis significativos do relevo peninsular.
2. Sinala no mapa as distintas rexións naturais e a vexetación que lle é propia a cada
unha das rexións sinaladas.
3. Sinala os ríos máis importantes da PI.
4. Sinala as 5 comunidades con maior nivel de erosión. Indica que factores naturais e
humanos provocan esta situación.
(ver mapa adxunto)
5. Indica a que clima pertence cada un dos seguintes climogramas e indica a cal destas
cidades correspondería cada un:
5. II. A POBOACIÓN E AS CIDADES EN ESPAÑA.
1. A densidade de poboación e a evolución demográfica.
España ten unha poboación de 41.116.842 hab., que en relación coa superficie
do seu territorio dános unha densidade de 81’4 hab./km cadrado. É unha densidade
baixa, inferior á media da UE, e cunha distribución desigual. Provincias como Madrid
ou Barcelona superan os 250 hab./km. cadrado, mentres que outras como Teruel ou
Guadalaxara non chegan aos 20 hab./km. cadrado. As zonas nas que se concentra a
maior parte da poboación son: o litoral mediterráneo e do sudoeste atlántico, ( desde
Barcelona até a costa atlántica andaluza e o baixo Guadalquivir); o litoral noroeste e o
cantábrico, (cidades e núcleos industriais das rías galegas. a costa asturiana, a cántabra
e a vasca); algúns núcleos do interior (área metropolitana de Madrid). As zonas
menos poboadas atópanse no interior da PI, especialmente nas áreas de montaña e nas
áreas rurais de Estremadura, Aragón, Castela-A Mancha e Castela-León.
Até finais do s. XVIII, a poboación española medrou moi lentamente, pois tanto
a natalidade como a mortalidade eran moi elevadas. No s. XIX, empezou a descender a
mortalidade, grazas ás melloras na hixiene e na alimentación, e aos avances na medicina
e na sanidade. Isto produciu un significativo crecemento demográfico. O incremento
máis importante rexistrouse no s.XX, pois xunto cun descenso da mortalidade
mantívose unha elevada natalidade. Entre 1900 e 1970 a poboación española case se
duplicou. Pero a partir da década de 1990, o crecemento da poboación foi moderado e
cunha clara tendencia decrecente a causa das baixas taxas de natalidade e ao aumento da
mortalidade dunha poboación cada vez máis vella.
ACTIVIDADES:
1. Observa o mapa da densidade de poboación e explica que factores favorecen a
elevada ou a baixa densidade.
6. 2. Partindo da seguinte táboa, calcula a densidade de poboación das comunidades
autónomas. Despois ordénaas de maior a menor densidade.
3. Comenta a seguinte pirámide de poboación.
11. Caso especial é o do País Vasco e Navarra, que posúen consideración de
territorios con dereitos históricos e o rexime foral permite que estas
comunidadesrecaden nos seus territorios aqueles impostos que noutras comunidades son
competencia do Estado.
12. ACTIVIDADES:
1. Explica as diferenzas entre nación e estado.
2. Localiza países con réximes centralistas, autonómicos e federais.
3. Elabora unha listaxe das 17 comunidades autónomas coas súas capitais.
4. Cales son as comunidades históricas e por que son calificadas así?
5. Elabora un organigrama das institucións autonómicas.
6. Elabora un comentario crítico do seguinte texto.
