1. Сувязь паміж дэмакратыяй, правамі чалавека і
эканамічнымі працэсамі ў краіне
Кароткі агляд
эканамічнай сітуацыі ў Беларусі
П. Быкоўскі
bykowski@br.minsk.by
http://paulyuk.livejournal.com
Будынак прахадной Мiнскага трактарнага завода

2. Фільм -- афіцыйная візітная
картка Рэспублікі Беларусь

3. Глабальны распаўсюд
эканамічнай свабоды
(2001)

4. Глабальны распаўсюд
эканамічнай свабоды

5. На карце Еўропы
 толькі Беларусь,
 а апошнім часам
і Расія
 аднесены да
краінаў, дзе
падаўляюцца
эканамічныя
свабоды

6. Свабода эканомікі прыводзіць да
дабрабыту людзей
Крыніца: Anthony B. Kim is Policy Analyst in the Center for International Trade
and Economics at The Heritage Foundation.
http://www.heritage.org/Research/WorldwideFreedom/wm1650.cfm

7. Свабода эканомікі прыводзіць да
дабрабыту людзей
 Людзі ў краінах з "вольнай" або
"пераважна вольнай эканомікай"
атрымліваюць задавальненне ад
значна большага узроўню жыцця ў
параўнанні з людзьмі ў краінах з
"пераважна нявольнымі" або
"падаўленымі эканомікамі"
 Крыніца: Anthony B. Kim is Policy Analyst in the Center for International
Trade and Economics at The Heritage Foundation.
 http://www.heritage.org/Research/WorldwideFreedom/wm1650.cfm

8. Павялічэнне эканамічнай
свабоды паляпшае доступ
людзей да ідэяў і рэсурсаў
Крыніца: Anthony B. Kim is Policy Analyst in the Center for International Trade
and Economics at The Heritage Foundation.
http://www.heritage.org/Research/WorldwideFreedom/wm1650.cfm

9. Павялічэнне эканамічнай
свабоды паляпшае доступ
людзей да ідэяў і рэсурсаў
 Больш высокая эканамічная свабода таксама
мае моцную станоўчую карэляцыю з Індэксам
чалавечага развіцця ААН — гэта комплексны
паказнік, што ўключае ў сябе тры ключавыя
вымярэнні дабрабыту чалавека: чаканую
працягласць жыцця пры нараджэнні; даход на
душу насельніцтва па парытэце пакупніцкай
здольнасці; узровень пісьменнасці дарослага
насельніцтва, а таксама ахоп насельніцтва
сярэдняй і вышэйшай адукацыяй.
 Крыніца: Anthony B. Kim is Policy Analyst in the Center for International
Trade and Economics at The Heritage Foundation.
 http://www.heritage.org/Research/WorldwideFreedom/wm1650.cfm

10. Індэкс чалавечага развіцця
для Беларусі
  Беларусь заняла 64–е
 месца сярод 177
 дзяржаў. Яна
 ўзнялася на тры
 месцы ў рэйтынгу, а
 значэнне ІЧР
 перавысіла 0,800,
Фота un.by. в.а. Прадстаўніка ПРААН у Беларусі Леван Буадзэ што дазволіла

прэзентуе «Даклад аб разьвіцьці чалавека – 2007/2008».
У 2007 г. Беларусь ўвайсці ў групу 70
трапіла ў лік краін з краінаў з высокім
высокім узроўнем узроўнем чалавечага
ІЧР развіцця.
 Крыніца: http://un.by/by/undp/news/belarus/29-11-07-
new1.html

11. Чаму ў Беларусі высокі ІЧР?
 Аналіз складнікаў ІЧР паказвае, што высокія
паказчыкі Беларусі звязаныя ў большай ступені
з высокім паказчыкам валавага унутранага
прадукту (ВУП) на душу насельніцтва, а не
адрозненнямі ва ўзроўнях адукацыі і
даўгалецця.
 Так, індэкс адукацыі ў Беларусі такі самы, як
ва Ўкраіне, Расіі, Туркменістане і Арменіі і
блізкі да аналагічнага паказчыку Казахстана і
Ўзбекістана. Па індэксе чаканай працягласці
жыцця Беларусь саступае Грузіі, Арменіі і
Азербайджану, апярэджваючы Ўкраіну і Расію.
 Крыніца: http://un.by/undp/news/belarus/27-07-02-1.html

12. Што такое ВУП
(Gross Domestic Product, GDP)
 ВУП -- рынкавы кошт усіх канчатковых тавараў і
паслуг (гэта значыць прызначаных для
непасрэднага ўжывання), вырабленых за год ва
ўсіх галінах эканомікі на тэрыторыі дзяржавы для
спажывання, экспарту і назапашванні, у
незалежнасцю ад нацыянальнай прыналежнасці
скарыстаных фактараў вытворчасці.
 ВУП краіны можа быць выяўлены як у
нацыянальнай валюце, і пры неабходнасці
даведкава пералічаны па біржавым курсе ў
замежную валюту, так і можа быць прадстаўлены
па Парытэце пакупніцкай здольнасці (ППЗ) (для
больш дакладных міжнародных параўнанняў).


13. 
Што займаетычыцца ВУП
Беларусь
ж трэцяе месца сярод
краін СНД па ўзроўні ВУП на душу
насельніцтва, зыходзячы з ацэнкі па
парытэце пакупніцкай здольнасці
(ППЗ) -- у 2007 г. склаў 110,6 млрд.
USD.
Темпы роста ВВП
% к предыдущему году
2008 г. (прогноз
Государства – участники СНГ 2006 г. 2007 г.
Статкомитета СНГ)
Азербайджан 134,5 125 117
Армения 113,3 113,8 111
Беларусь 110,0 108,2 108-108,5
Грузия 109,4 112,7 1 109-110
Казахстан 110,7 109,7 1
109-109,5
Кыргызстан 103,1 108,2 107
Молдова 104,4 103,1 1
107
Россия 107,4 108,1 106,5
Таджикистан 107,0 107,8 107,5
Туркменистан … 121 2 …
Узбекистан 107,3 109,8 1 108
Украина 107,1 107,3 107
В среднем по государствам – 108,1 109 107
участникам СНГ *
1
Январь – сентябрь.
2
По данным ИНТЕРФАКС от 12 января 2008 года
Здесь и далее: * – оценка, расчет, … – данные отсутствуют (не представлены), – явление
отсутствует.

14. ВУП на душу
насельніцтва
Гандль таварамі
(% ад ВУП)
Прыцягненне прамых
замежных інвестыцый

15. Рост ВУП на душу насельніцтва
моцна адстае ад роста ВУП у
бягучых цэнах ВУП 1995 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
140000
У бягучых
цэнах, млрд.
120000 BYR
У бягучых цэнах,
на душу млрд. BYR 121403 9134
1)
17173 26138 36565 49992 65067 79267 96087
насульніцтва,
100000 тыс. BYR
80000
У супаставімых
60000
цэнах, у працэнтах
да мінулага году 89,6 105,8 104,7 105,0 107,0 111,4 109,4 110,0 108,2
40000
на душу
20000 насульніцтва, тыс.
BYR 11909 913
1)
1722 2634 3703 5088 6656 8145 9904
0
1995 2001 2003 2005 2007

16.  Аб'ём сярэднедушавога ВУП Беларусі,
разлічаны па ППЗ, у 2005 г. склаў 8,541 тыс
USD (66 месца ў свеце). У той жа час у
бягучых коштах аб'ем ВУП на душу
насельніцтва склаў 3,090 тыс. USD (70 месца)
Дынаміка ВУП у бугучых коштах, млрд. BYR
30000
27500
25000
22500
20000 І ' 2007
ІІ' 2007
17500
ІІІ'2007
15000 ІV'2007
І'2008
12500
ІІ' 2008
10000
7500
5000
2500
0
Строка 2

17.  На момант атрымання
незалежнасці ў 1991 г. па
звестках Сусветнага банку
Беларусь была самай
багатай з 12 рэспублік
былога СССР і ВУП
складаў 6,25 тыс. USD
 Крыніца: Беларусь у сацыяльна-эканамічных і
грамадска-палітычных працэсах 1946 -- 2006
гг., стар. 125.
ВУП на душу насельніцтва, пералічаны па ППЗ ў USD
* Максімум: Люксембург — 58.600 USD
* Мінімум: Усходні Цімор — 400 USD
* Сярэднее па ўсім свеце: 8.800 USD
* Сума па ўсім свеце: 55,5 трлн. USD
Беларусь -- 8,541 тыс USD

20. Беларускія эканамічныя
свабоды і сярэднія значэнні па
Еўропе і па свеце

21.  Мільтан Фрыдман - А ці можа існаваць
(1912-2006), амерыканскі эканамічная свабода
эканаміст, лаўрэат без свабоды
Нобелеўскай прэміі 1976 палітычнай?
г. "за дасягненні ў галіне
аналізу спажывання,
- Так, і лепшы прыклад
гісторыі грашовага гэтага - Ганконг.
звароту і распрацоўкі Эканамічная свабода
манетарнай тэорыі, а неабходная, але
таксама за практычны недастатковая ўмова
паказ складанасці для свабоды
палітыкі эканамічнай палітычнай.
стабілізацыі". http://www.ksta.de/servlet/ContentServer?pagename=ksta%2Fpage&atype=ksArti
kel&aid=1027536606745&openMenu=987490165154&calledPageId=990
103122457&listid=994406280866

22. Структура знешняга гандлю
таварамі Рэспублікі Беларусь
з асобнымі краінамі за студзень-май
2008 г.У працэнтах да таваразвароту
Італія 24.8 75.2
Літв а 78.6 21.4
Бразілія 83.7 16.3
Кітай 17.6 82.4
Латв ія 93.2 6.8
Вялікабрытанія 89.3 10.7
Польшча 61.1 38.9
Германія 28,9 71,1
Украіны 61.3 38.7
Нідэрланды 95.1 4.9
Расія 31.1 68.9
0 20 40 60 80 100
Э к сп арт Ім п арт

23. канцэрн "Белнафтахім"
 Яго прадпрыемства забяспечваюць каля траціны ўсіх
экспартных паставак Беларусі.
 Нацыянальная праграма развіцця экспарту Рэспублікі
Беларусь на 2006-2010 гг. прадугледжвае павелічэнне
экспарту канцэрна за гэты перыяд у 1,55 разы з штогадовым
тэмпам прыросту на 9,2% .
 Пры гэтым доля Беларусі ў сусветным экспарце прадуктаў
нафтаперапрацоўкі складае 1,31% (доля у экспарце Беларусі
27,4%), угнаенняў -- 4,29% (доля у экспарце Беларусі 6,66%).
 Крыніцы: http://www.belneftekhim.by/ru/about/
 Смирнов Е. Укрепление позиций на мировом рынке // "Вестник
внешнеэкономических связей", №2, 2006 г., с. 52.
 Давыденко Е. Л. Экспортная специализация стран с малой экономикой в условиях
роста // "Экономический бюллетень НИЭИ Министерства экономики Республики
Беларусь", №6, 2008 г., с. 33.


24. Аб'ёмы і глыбіня перапрацоўкі нафты на беларускіх
НПЗ
гады ААТ "Нафтан" ААТ "Мазырскі НПЗ"
Аб'ём Глыбіня Аб'ём Глыбіня
перапрацоўкі перапрацоўкі перапрацо перапрацоўкі
нафты, млн. нафты, % ўкі нафты, нафты, %
т/год млн. т/год
1997 7,3 59,1 4,6 61,3
1998 6,7 60,7 4,6 62,9
1999 6,1 61,9 5,4 60,1
2000 7,2 64,8 6,3 62,9
2001 7,3 67,3 6,0 64,0
2002 7,7 66,0 7,6 66,3
2003 8,2 69,8 7,6 66,2
2004 8,8 69,6 9,6 68,2
2005 9,7 65,8 10,1 67,0
2006 10,7 69,9 10,6 66,7
2007 10,7 72,7 10,6 68,1
2011 12,0 92 12,0 92,5
Крыніца: О. Самохвалова. Программы развития – ответ на вызов времени. Технологические аспекты модернизации
нефтеперерабатывающей отрасли // "Вестник Белнефтехим", №5, май 2007 г., с. 45.

25. Студзень-май 2008 г. в % да студзеня-маю 2007 г.
выручка ад Сабекошт Прыбытак ад
рэалізацыі рэалізаванай рэалізацыі
прадукцыі прадукцыт прадукцыі
Реэпубліка Беларусь 139,9 137,3 169,8
у тым ліку:
Мінжылкамунгас 122,6 123,3 137,5
Мінсувязі 115,1 115,8 122,5
Мінсельгасхарч (сістэма) 138,0 136,1 169,8
у тым ліку:
Мінсельгасхарч (арганізацыі 135,2 135,9 148,6
рэспубліканскай формы ўласнасці
і з доляй рэспубліканскай
уласнасці)
Аблсельгасхарч (сістэма) 139,1 136,1 183,8
Мінгандль 139,1 131,8 197,1
Мінтранс 126,2 125,9 133,2
Мінэнерга 124,8 125,8 100,7
Мінбудархітэктуры 139,2 134,3 218,6
Мінпром 136,6 136,0 150,2
Канцэрн «Беллегпрам» 118,8 118,2 130,3
Канцэрн «Беллесбумпрам» 135,5 125,7 157,0
Канцэрн «Белнафтахім» 150,7 128,4 273,1
Канцэрн «Белбіафарм» 114,8 113,0 123,7
Канцэрн «Белдзяржхарчпрам» 133,9 130,7 226,1
Белкаапсаюз 130,6 127,3 263,7

26. Структура беларускай эканомікі
 ТЭК (35 буйных і сярэдніх
цеплаэлектрастанцый, 15 гідраэлектрастанцый,
11 дробных электастанцый. Сума вырабаткі
26,6 мдрд. кВт /г), 74% -- выкарыстанне
прыроднага газу.
 Металургія (15 прадпрыемстваў чорнай і 5
каляровай металургіі)
 Хімічная і нафтахімічная прамысловасць
(удзельная вага ў канцэрне "Белнафтахім"
складае больш за 55%, а ў агульным экспарце
больш за 50%, занята ў канцэрне
"Белнафтахім" 119,4 тыс. чалавек)

27. Структура беларускай эканомікі
 Мышанабудаванне і металаапрацоўка (доля ў
агульным аб'ёме прамысловасці 21,8%)
 Машынабудаванне
 прамысловасць металічных канструкцый і
вырабаў
 рамонт машын і абарудавання
 2 і 3 = > 14,5% аб'ёма вытворчасці галіны і
21,6% от агульнага ліку рабочых.
 Пераважна сярэднія і невялікія прадпрыемствы
з колькасцю занятых да 300 чалавек.

28. Структура беларускай эканомікі
 Станкабудаванне
 28 прадпрыемстваў
 Аўтамабілебудаванне
 44 прадпрыемства (МАЗ і БелАЗ)
 Трактарнае і сельскагаспадарчае
машынабудаванне
 (39 прадпрыемстваў, МТЗ, Лідсельмаш,
Гомсельмаш)
 Будаўнічая, дарожнае і камунальнае
машынабудаванне
 24 прадпрыемствы (ААТ "Амкадор")


29. Структура беларускай эканомікі
 Машынабудаванне для харчовай і лёгкай
прамысловасці. Бытавыя прыборы
 24 прадпрыемствы (ААТ "Атлант")
 Электронная прамысловасць
 3 навукова-вытворчых аб'яднання
 Электратэхнічная прамысловасць
 44 прадпрыемства (Магілёўліфтмаш)
 Оптыка-механічная прамысловасць
 (ВА "БелОМА")
 Прыборабудаванне
 37 прадпрыемстваў

30. Структура беларускай
эканомікі
 Радыёэлектронная прамысловасць
 (Гарызонт, Віцязь)
 Лёгкая і тэкстыльная прамысловасць
 1487 прадпрыемстваў, занята 136,6 тыс.
чалавек
 АПК
 4701 прадпрыемства, занята 117,9 тыс. чалавек,
9-10% ВУП
 Лясны комплекс
 4671 прадпрыемства, занята 117,9 тыс. чалавек

31. Структура беларускай эканомікі
 Будаўнічы комплекс
 8% ВУП, занята 383 тыс. чалавек, да 84,1%
займаюць арганізацыі з колькасцю работнікаў
да 50 чалавек
 Гандаль і паслугі
 9,6% ВУП, занята 552 тыс. чалавек
 Транспарт і дарожная гаспадарка
 9,8% ВУП

32. Высновы
 Эксперты канстатуюць павелічэнне ступені таварнай
канцэнтрацыі за кошт пашырэння продажу
нафтапрадуктаў, што можа стаць негатыўным
фактарам пры змене ўмоў знешняга гандлю.
 Развіццё экспарту з краінамі ЕС вызначаецца
пераважна ростам продажу нафты і нафтапрадуктаў.
 Адбываецца значнае паніжэнне канкурэнтаздольнасці
тавараў спажывецкага прызначэння. Змены ў
структуры знешняга гандлю сведчыць аб падвышэнні
сыравіннай скіраванасці экспарту і значным паніжэнні
долі паставак спажывецкіх тавараў. Пры гэтым
расійская сыравіна з'яўляецца галоўнай крыніцай для
вытворчасці прадукцыі.


33. Высновы
 Большая частка ВУП вырабляецца меншай
часткай прадпрыемстваў Беларусі.
 Значная частка занятых у беларускай
эканоміцы амаль не робяць унёсак у стварэнне
ВУП.
 Дзяржава пераразмяркоўвае прыбыткі для
захавання працоўных месцаў.
 Апошнім часам дзяржава адмаўляецца ад
патэрналісцкай функцыі і пачынае працэс
раздзяржаўлення.


34. Высновы
 Зараз адміністрацыйна-каманднымі метадамі
забяспечваецца дабрабыт значнай часткі
насельніцтва. Павялічэнне рынкавых
механізмаў у кіраванні беларускай эканомікай
пагражае захаванню гэтага status quo.
 Разам з тым, адначасова дзяржава абмяжоўвае
магчымасці самазанятасці насельніцтва,
напрыклад, у якасці ІП
 або фермера.
 Беларусь купляе за мяжой
 каля паловы бульбы.

35. Высновы
 Зараз адміністрацыйна-каманднымі метадамі
забяспечваецца дабрабыт значнай часткі
насельніцтва. Павялічэнне рынкавых
механізмаў у кіраванні беларускай эканомікай
пагражае захаванню гэтага status quo.
 Разам з тым, адначасова дзяржава абмяжоўвае
магчымасці самазанятасці насельніцтва,
напрыклад, у якасці ІП