Duurzaamheid in de meerjarenonderhoudsplanning Bert Meijering, Adviseur utiliteitsbouw, Agentschap NL- NL Energie en Klimaat

1. 4/1/2011
Onderwerpen
– Agentschap NL Energie en Klimaat
– Duurzame gebouwkwaliteit/-prestaties
• Gebouwkwaliteit/prestaties
Duurzaamheid in de • Beperking van het begrip duurzaamheid in dit kader
• Huidige situatie t.a.v. onderscheiden duurzaamheidsaspecten
g p
meerjaren-
meerjaren • Ambitieniveaus t.a.v. onderscheiden duurzaamheidsaspecten
onderhoudsplanning – Duurzaamheid in het meerjaren onderhoudsplan
• Waarom een duurzaam meerjaren onderhoudsplan
• Verschil tussen een traditioneel en duurzaam meerjaren
onderhoudsplan
• Visie m.b.t. duurzaam meerjaren onderhoudsplan (DMOP)
31 maart 2011 Bert Meijering • Een pilot m.b.t. een DMOP
2
Agentschap NL Energie en Klimaat
Onderzoek /Pilots
Ontwikkelen/verbeteren van info en hulpmiddelen
Publiciteit
Voor alle fasen van een gebouw:
Gebouwkwaliteit / gebouwprestaties
Gebruik
Initiatief Ontwerp Realisatie Sloop
Beheer *)
*) Waaronder onderhoud en renovatie
gezond binnenmilieu en energiebesparing
3 4
Een verduurzaamde school
5 6
1

2. 4/1/2011
Gebouwkwaliteit Huidige prestatie/prestatie-eisen
• Huidige prestatie
Wordt bepaald door de prestaties/conditie van het gebouw op
Huidige prestatie / huidige (prestatie)eisen dit moment
• De (gebouw)kwaliteit is dus maximaal als de huidige
prestatie volledig overeenkomt met de huidige • Huidige (prestatie)eisen
(prestatie)eisen! Worden bepaald door o.a.:
• Externe eisen zoals: bouwbesluit, specifieke verordeningen,
gebruiksvergunning (brandweer), Arbo-wet e.d.
• Dit is eigenlijk alleen op het moment dat het gebouw nieuw • Primaire proces
is.
• Ontwikkeling organisatie
• Inzet/gebruik van technologie (bijv. ICT) e.d.
7 8
Gebouwkwaliteit in de tijd Duurzame gebouwkwaliteit/-prestaties
100% In dit kader een beperking tot de volgende
90%
duurzaamheidaspecten:
80%
• Energie
• Binnenmilieu (vooral aspecten die invloed hebben op het
kwaliteit
70%
enegiegebruik)
60%
Huisvestingsk
50%
40%
De overige duurzaamheidsaspecten worden in dit kader
voorlopig nog buiten beschouwing gelaten!
30%
20%
10%
0%
0 10 20 30
Jare n
geen onderhoud onderhoud aanpassing + onderhoud
9 10
Energie - huidige situatie: isolatie Energie - huidige situatie: installatie
Scholen Zorg Kantoren Scholen Zorg Kantoren
Enkel glas 31% 13% 16% Ventilatie zonder wtw 89% 83% 87%
Dak: niet/slecht geïsoleerd 44% 25% 23% Conventionele CV-ketel 11% 10% 5%
Gevel: niet/slecht geïsoleerd 41% 29% 27% Verlichting – conv. TL 61% 15% 56%
Vloer: niet/slecht geïsoleerd 58% 42% 40% Verlichting - gloeilampen 2% 36% 3%
>> Als 11 >> Als 12
het het
gaat om gaat om
2

3. 4/1/2011
Binnenmilieu - huidige situatie Duurzame gebouwprestatie (eisen)
Duurzaamheid thema’s
• Energie
• Luchtkwaliteit
• Thermisch comfort
Scholen Zorg Kantoren
• Visueel comfort
• Akoestisch comfort
CO2-concentratie > 1200 ppm 80% ? ?
Temperatuur zomer > 25 graden C 45% ? ? Ambitieniveau’s
• Klasse A – Zeer goed
Te hoge stofconcentratie 35% ? ? • Klasse B – Goed
• Klasse C – Acceptabel (wettelijk minimum: bouwbesluit, arbo e.d.)
Te hoge luchtsnelheden (winter) 50% ? ?
>> Als 13 14
het
gaat om
Ambitieprofiel Prestatie-eisen per thema (1)
15 16
Prestatie-eisen per thema (2) Prestatie-eisen per thema (3)
• Energie (zuinigheid) • Thermisch comfort
– Energieprestatie (EPC / energielabel) – Thermisch comfort zomer
– Isolatie van de gebouwschil – Thermisch comfort winter
– Energiezuinige ventilatie – Individuele beïnvloeding e.d.
– Energiezuinige verwarming • Visueel comfort
– Energiezuinige verlichting e d
e.d – Daglicht
D li h
• Luchtkwaliteit – Kunstlicht
– Ventilatiecapaciteit – Helderheidswering
– Spuiventilatie – Individuele regelbaarheid
– Kwaliteit van de toevoerlucht • Akoestisch comfort
– Emissies en stofverspreiding – Geluidsisolatie van de gevel
– Emissies van apparatuur werkproces e.d. – Luchtgeluidisolatie binnen het gebouw
– Nagalmtijd
– Installatiegeluid e.d
17 18
3

4. 4/1/2011
Programma van Eisen Frisse Scholen
Een duurzaam Meerjaren
OnderhoudsPlan
Onderho dsPlan
19 20
Meerjaren OnderhoudsPlan (MOP)
Meerjaren OnderhoudsPlan (MOP):
prognose van het te verwachten (gebouw)onderhoud Een duurzaam Meerjaren
OnderhoudsPlan
Doel van een MOP :
• Sparen/reserveren voor (wisselende) toekomstige uitgaven
• Minimaliseren van de (onderhouds)kosten
• Minimaliseren van de overlast voor het primaire proces
22
Waarom een duurzaam meerjaren
Niveau’s
onderhoudsplan (DMOP)?
Veel gebouwbeheerders zoeken (financiële en technische)
mogelijkheden om de duurzaamheid van hun gebouw te
verbeteren.
Strategisch (duurzame ambities)
Lange termijn: > 3 jaar
Uit oogpunt van baten en lasten zijn voor bestaande gebouwen
de momenten van onderhoud en renovatie daarvoor zeer
geschikte uitvoeringsmomenten. Het is dus belangrijk om deze
uitvoeringsmomenten optimaal te benutten! Tactisch
Middellange termijn: 1-3 jaar
Operationeel (duurzame verbeteractiviteiten)
Korte termijn: < 1 jaar
23 24
4

5. 4/1/2011
Duurzaam Meerjaren OnderhoudsPlan Duurzame onderhoudsactiviteit
Voorbeeld 1
In dit kader voorlopig nog een
(beperkte) definitie: Een kozijn dat vervangen moet worden omdat het bouwtechnisch
verouderd is dient per definitie niet vervangen te worden door het
oorspronkelijke type.
Een meerjaren onderhoudsplan dat ook
verbetermaatregelen b
b t t l bevat m.b.t.:
t bt
het binnenmilieu Men zou bijvoorbeeld moeten kunnen kiezen uit een kozijn met
dubbel glas, HR+ of HR++.
de energiezuinigheid.
Ook zou bijvoorbeeld nog gekozen moet kunnen worden uit
kozijnen met en zonder ventilatieroosters, met of zonder
De overige duurzaamheidsaspecten zonwerend glas e.d.
worden in dit kader voorlopig nog buiten
beschouwing gelaten!
25 >> Als het gaat om energie en klimaat 26
Duurzame onderhoudsactiviteit Visie verduurzamen meerjaren onderhoudsplan
Voorbeeld 2
In een duurzaam meerjaren onderhoudsplan DMJOP worden de
Een verwarmingsketel dient per definitie niet vervangen te worden volgende stappen anders/uitgebreider uitgevoerd dan in een
door het oorspronkelijke type of op het moment dat het aan het traditioneel meerjaren onderhoudsplan:
einde is van de technische levensduur.
1. de vraagstelling door de gebouwbeheerder
Men zou bij vervanging moeten kunnen kiezen voor een ander 2. de wijze van meten door de adviseur
warmteopwekkingsconcept 3. de advisering door de adviseur
Men zou moeten kunnen overwegen om de verwarmingsketel 4. de wijze van berekenen door de adviseur
eerder te vervangen als de nog resterende afschrijving weer 5. de rapportage door de adviseur
terugverdient kan worden door de lagere energiekosten van een
nieuwe ketel
27 28
1. De vraagstelling door de gebouwbeheerder 2. De wijze van meten door de adviseur
Verlaging van de exploitatiekosten van Dezelfde meting als een traditioneel
de huisvesting meerjaren onderhoudsplan aangevuld
Aansluiting op gewenste met:
imago/identiteit organisatie het huidige energiegebruik
Waardebehoud/verbetering van het de huidige kwaliteit van het
gebouw binnenmilieu
Verbetering van de productiviteit knelpunten m.b.t. het energiegebruik
(primaire proces) en het binnenmilieu
Verlaging ziekteverzuim
29 >> Als het gaat om energie en klimaat 30 >> Als het gaat om energie en klimaat
5

6. 4/1/2011
3. De advisering door de adviseur 4. De wijze van berekenen door de adviseur
Verbeteractiviteiten t.a.v. de In aanvulling op de huidige financiële
energiezuinigheid en het binnenmilieu advisering is voor een DMJOP een
Eerder vervangen van een element uit berekening gewenst van de
bedrijfseconomisch oogpunt (bijv. exploitatiekosten en/of de Lifecycle
eerder vervangen van enkel g
g glas door kosten
HR glas ivm energiebesparing)
Anders vervangen van een element
(bijv CV vervangen door
stadsverwarming)
31 >> Als het gaat om energie en klimaat 32 >> Als het gaat om energie en klimaat
5. De rapportage door de adviseur
Naast een score voor de technische
conditie per element ook een score voor:
een score voor het energiegebruik
een score voor het binnenmilieu Een pilot m.b.t. een duurzaam
Naast de informatie in de traditionele meerjaren onderhoudsplan
MJOP, inzicht in:
de exploitatiekosten / levensduurkosten
eventueel: verbetering
arbeidsproductiviteit/-prestaties, daling
ziekteverzuim e.d
33 >> Als het gaat om energie en klimaat 34
Een pilot op basis van deze visie/methodiek Gebouwkwaliteit (ambitieniveaus)
Ambitieniveau 1:
Een zorggebouw • verbetering energiezuinigheid: van energielabel G naar
energielabel E,
• geen verbetering van binnenklimaat
Uitgangspunten:
Ambitieniveau 2:
• Een bestaand (traditioneel)
• Verbetering energiezuinigheid: van energielabel G naar
meerjaren onderhoudsplan energielabel D,
• geen verbetering van binnenklimaat
• Een energiebesparingsadvies
35 36
6

7. 4/1/2011
Maatregelpakket per ambitieniveau Maatregelpakket per ambitieniveau
Maatregel Ambitie Ambitie Maatregel Ambitie Ambitie
Niveau 1 Niveau 2 Niveau 1 Niveau 2
Aanbrengen radiatorschermen Verbeteren warmteafgifte radiatoren
Vervangen CV door decentrale HR-ketels incl bouwkundige kosten Aanbrengen deurdrangers op vluchtdeuren
Vervangen buitenkozijnen ( verminderen tochtverlies, isoleren Ventilatievoud afstemmen op actuele bezetting ruimten
borstwering, verhogen isolatiewaarde beglazing en verbeteren comfort)
Optimaliseren van schakeltijdstippen
Verhogen isolatiewaarde dakpakket
Ventilatie uitschakelen na gebruik ruimten
Toepassen led armaturen en lichtbronnen ter vervanging PL- en gloeilamp
armaturen en lichtbronnen
Verlichting uitschakelen in ongebruikte ruimten bij voldoende lichtinval
Toepassen aanwezigheidsafhankelijke schakeling (100 stuks)
Gebruik tochtsluizen/deuren op de juiste wijze en laat buitendeuren niet
Toepassen van schakelklokken / powermanagement op PC’s en overige onnodig open staan
kantoorapparatuur
Sluit ‘s nachts gordijnen en zonwering ter beperking van warmteverlies
Fixeren / begrenzen van thermosstatische radiatorkranen
Uitvoeren van periodiek onderhoud
Inregelen radiatoren waterzijdig
37 38
Maatregelpakket per ambitieniveau Scenario’s
• Scenario 1:
Maatregel Ambitie Ambitie – Gebouwkwaliteit: ambitieniveau 1 (energielabel E)
Niveau 1 Niveau 2 – Financiering: geen inbreng vanuit MOP
Uitvoeren van jaarlijkse rendementmetingen
Schematisch vastleggen van optimale instelgegeven en controle
• Scenario 2a:
– Gebouwkwaliteit: ambitieniveau 2 (energielabel D)
Het niet verwarmen van onbenutte ruimten – Financiering: geen inbreng vanuit MOP, vervroegde afschrijving
MOP
Optimaliseren van schakeltijdstippen
• Scenario 2b:
Optimaliseren van de instellingen van de schakelklokken – Gebouwkwaliteit: ambitieniveau 2 (energielabel D)
– Financiering: inbreng vanuit MOP, vervroegde afschrijving
Verlichtingsarmaturen, lichtbronnen jaarlijks reinigen
Lichtbronnen tijdig vervangen
• Scenario 2c:
– Gebouwkwaliteit: ambitieniveau 2 (energielabel D)
– Financiering: inbreng vanuit MOP, afschrijving op gepland
vervangingsmoment
39 40
Scenario 1 Scenario 1
Omschrijving Kosten/baten
Investering maatregelen € 24 600
Versnelde afschrijving bouwdelen €0
Subsidie maatregelen €0
€ 300.000
€ 252.961
Gereserveerd voor vervanging vanuit MOP €0 € 250.000
€ 250 000
€ 200.000
Totale investering € 24 600 € 150.000
€ 100.000
Besparing op elektra per jaar 46 070 KWh (15%) € 50.000
€ 0 ‐€ 24.600
Besparing op gas per jaar 30 604 m3 (23%)
‐€ 50.000 1 2 3
4 5
6
7
Contante waarde bespaarde energie (10 jaar) € 277 561 8
9
10
Netto contante waarde bespaarde energie en € 242 961
investering (10 jaar) Inves tering 2010
C W bes paring in €
NC W inves tering en bes paring
41 42
7

8. 4/1/2011
Scenario 2a Scenario 2a
Omschrijving Kosten/baten
Investering maatregelen € 975 360
Versnelde afschrijving bouwdelen € 240 446
Subsidie maatregelen € 0
€ 500.000
Gereserveerd voor vervanging vanuit MOP € 0 € 0
€ 551.431‐
€ 2.285‐
Totale investering € 1 215 806 ‐€ 500.000
Besparing op elektra per jaar 82 946 KWh (25%)
‐€ 1.000.000
‐€ 1.215.806
‐€ 1.500.000
Besparing op gas per jaar 81 293 m3 (61%)
Contante waarde bespaarde energie (10 jaar) € 664 375
Netto contante waarde bespaarde energie en € -551 431
investering (10 jaar) Inves tering 2010
C W bes paring in €
Netto contante waarde bespaarde energie en € -2 285 NC W inves tering en bes paring
investering (20 jaar)
43 44
Scenario 2b Scenario 2b
Omschrijving Kosten/baten
Investering maatregelen € 975 360
Versnelde afschrijving bouwdelen € 240 446
Subsidie maatregelen € 0
€ 500.000
Gereserveerd voor vervanging vanuit MOP € 327 814 € 325.529
€ 0
Totale investering € 887 993
‐€ 500.000
€ 223.618‐
Besparing op elektra per jaar 82 946 KWh (25%) ‐€ 1.000.000
‐€ 887.993
Besparing op gas per jaar 81 293 m3 (61%)
Contante waarde bespaarde energie (10 jaar) € 664 375
Netto contante waarde bespaarde energie en € -223 618
investering (10 jaar) Inves tering 2010
C W bes paring in €
Netto contante waarde bespaarde energie en € 325 529 NC W inves tering en bes paring
investering (20 jaar)
45 46
Scenario 2c Scenario 2c
Omschrijving Kosten/baten
Investering maatregelen € 975 360
Versnelde afschrijving bouwdelen € 0
Subsidie maatregelen € 0
€ 1.000.000
Gereserveerd voor vervanging vanuit MOP € 491 870
€ 500.000 € 730.031
Totale investering € 483 490
€ 180.885
€ 0
Besparing op elektra per jaar 82 946 KWh (25%) ‐€ 500.000
‐€ 483.490
Besparing op gas per jaar 81 293 m3 (61%)
Contante waarde bespaarde energie (10 jaar) € 664 375
Netto contante waarde bespaarde energie en € 180 885
investering (10 jaar) Inves tering
C W bes paring in €
Netto contante waarde bespaarde energie en € 730 031 NC W inves tering en bes paring
investering (20 jaar)
47 48
8

9. 4/1/2011
Planning
Een praktijkervaring
met een DMOP
Activiteitenplan 2010 - 2020
49 50
Nadere info
www.slimme-energie.nl
allerlei info over energiebesparende maatregelen waaronder
DMOP
www.slim-onderhoud.nl
info over DMOP, vooralsnog het rapport “Verdienen met
duurzaam meerjaren onderhoud”
www.slimmemaatregelen.nl
database met verbetermaatregelen t.a.v. energiezuinigheid en
binnenmilieu geordend op NLSfb codering
51 52
Tot slot
1. Een duurzaam meerjaren onderhoudsplan is een
financieringsconstructie om de (duurzame) gebouwkwaliteit/-
prestaties optimaal en structureel te verbeteren
2. Verbetering van de gebouwkwaliteit op basis van prestatie-eisen
(ambitieniveau’s) in combinatie met businesscases op basis van
levensduur van gebouw/bouwdelen i.p.v. op basis van
ipv
terugverdientijden (na de tvt kan er nog veel geld verdiend
Bedankt voor uw aandacht!
worden)
3. Verduurzamen van meerjaren onderhoudsplanningen levert veel
(financieel) voordeel op:
• kwaliteits-/waardeverbetering gebouw
• energiekostenbesparing en reductie milieubelasting
• hoger comfort, betere gezondheid, minder ziekteverzuim,
betere leerprestaties
53 54
9