SlideShare a Scribd company logo
1 of 35
Maurice Bouwhuis (SURFsara); Albert Hankel (SURFnet); Zita Ingen-Housz
(SURFmarket); Gerard van Westrienen (SURF)
GIDS: Groene ICT en Duurzaamheid SURF
Groene ICT en Duurzaamheid
RudolphStaal
projectmanager ICT HAN
voorzitter SIG Groene ICT & Duurzaamheid
presentatie Energy to Go
17 september 2013, Amsterdam
13 Universiteiten
243.686 Studenten
49.237 Medewerkers
39 Hogescholen
428.796 Studenten
41.429 Medewerkers
source universities -> www.vsnu.nl
source universiteits of applied science -> www.vereniginghogescholen.nl
90.666
672.482
(kengetallen 2011)
ICT zeer groot verbruiker van elektriciteit in HO: 15-48% !
Pilot energiegebruik ICT met 9 instellingen
5 universiteiten en 4 hogescholen; gegevens uit 2010 ; In opdracht van AgentschapNL en SURF;
uitgevoerd door Mansystems
In GWh (2010) Hogescholen Universiteiten Totaal MJA sector
gextrapoleerd*
Totaal elektrisch
gebruik
27,4 GWh 151,3 GWh 178,7 GWh 492 GWh
Totaal Datacenter 2,97 (10,8%) 12,9 (8,5%) 15,9 (8,9%) 60 GWh
IT binnen Datacenter 1,57 ( 5,7%) 6,18 (4,1%) 7,8 (4,2%) 29 GWh
Werkplekgebruik 11,62 (42%) 16,2 (10,7%) 27,8 (15,6%) 89 GWh
Aandeel
elektraverbruik van
IT in Datacenter +
werkplek
48% 15% 20%
* IT gerelateerd elektrisch verbruikis 22% van het totale elektrisch gebruik. Hierin is een tweedeling: bij de traditionele
universiteiten 19% bij de Hoge Scholen 40%, *Op basis van demonitoringgegevens 2009, 14 universiteiten en 14
hogescholen. BronICT-Scan Mansystems2010
Bachelor studenten 29.819
Bachelor opleidingen 63
Master opleidingen 21
Medewerkers 3.168
Lectoraten 37
Omzet € 263,1 miljoen
Werkplekken 6500
Locaties/gebouwen 16
Virtuele servers 455
ESX servers 43
Serverruimtes 2
 in het onderwijs
 duurzame nieuwbouw
 in bestaande gebouwen
 in ICT
 Allianties met regio
 lectoraat duurzame energie
 Regelingen en websites
 oplaadpalen auto’s
 …
Duurzaamheiden de HAN
Zuinigewerkplekken
0
100
200
300
400
500
600
700
800
2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
TFT
CRT
PC's
DuurzaamheidICT HAN 2007 - 2011
0
50
100
150
200
250
300
350
2007 2008 2009 2010 2011
traditionele server
virtuele server
VM-Server
Virtualisatie
DuurzaamheidICT HAN 2007 - 2011
DuurzaamheidICT HAN 2007 - 2011
Serverruimtes
0
10
20
30
40
50
60
70
Arnhem Nijmegen
ICT apparatuur
oude serverruimte
nieuwe serverruimte
Traject Omschrijving Kosten Reductie
p/jaar (kW/h)
Sinds
Werkplekken vervangen van beeldschermen en
computers door zuinige modellen
geen kosten, wordt uitgevoerd
binnen het financiële afschrijving
stramien
350.450 2007
Werkplekken ’s Avonds uitschakelen van
studentwerkplekken
Aanpassing uitgevoerd binnen
beschikbare formatie
445.000 2007
Virtualisatie Vervangen van standaard servers
door virtuele servers
Zijn meegenomen binnen
aanschafkosten van een server
300.000 2007
Vernieuwing
serverruimte Arnhem
Herbouw van een geheel nieuwe
serverruimte
Binnen het ontwerp zijn geen extra
kosten gemaakt voor
duurzaamheid
105.120 2007
Vernieuwing
serverruimte
Nijmegen
Herbouw van een geheel nieuwe
serverruimte
In de selectie is t.b.v. zuinige
koelapparatuur
€ 20.000,- uitgegeven
113.880 2010
resultaten
DuurzaamheidICT HAN 2007 - 2011
DuurzaamheidICT HAN 2007 - 2011
0
2
4
6
8
10
12
25000
26000
27000
28000
29000
30000
31000
32000
33000
34000
2007 2008 2009 2010 2011
std+med. Elc. HAN (GWh) Elc. ICT (GWh)
Energie verbruik
DuurzaamheidICT HAN 2007 - 2011
Inkoop
Videoconferencing
HAN4Me
E-facturatie
Digitalearchivering
DuurzaamheidICT HAN 2012 - 2016
 terugdringen printers
 uitschakelen pc’s medewerkers
optimalisatie luchtstromen datacenter CA
 Green feature ESX farm
 virtualisatie overige servers
 Powermanagement PoE Devices
 Virtuele desktop
 Dataopslag !
 E-waste
 digital Payslip
 ………..
De service unit ICT stelt zichzelf als doel om in 2016 minimaal een reductie* van
25% te behalen op het totale directe energieverbruik van ICT middelen van de
HAN.
Ambitie:
DuurzaamheidICT HAN 2012 - 2016
Dataopslag
DuurzaamheidICT HAN 2012 - 2016
Dataopslag
DuurzaamheidICT HAN 2012 - 2016
Dataopslag
DuurzaamheidICT HAN 2012 - 2016
Dataopslag
SSD/SAS/SATA
SAN
Optical tape cloudDisks
Archive storage
Data
DuurzaamheidICT HAN 2012 - 2016
Dataopslag
% Effectieve
storage
capacitieit
Raw
storage
capacitieit
Ruwe
energie-
efficiëntie
PUE Jaar-
verbruik
Netto
Energie-
efficiëntie
Type/RAID TBE TBR kWh/d/TBR MWh/j kWh/d/TBE
SSD/1 3% 4,8 9,6 0,15 1,43 0,8 0,43
SSD/6 9% 12,0 16,0 0,15 1,43 1,3 0,29
SSD/5 87% 120,4 137,6 0,15 1,43 10,8 0,25
Totaal 100% 137,2 184,8 0,15 1,43 12,8 0,26
verschil +1% -83% -83%
% Effectieve
storage
capacitieit
Raw
storage
capacitieit
Ruwe
energie-
efficiëntie
PUE Jaar-
verbruik
Netto
Energie-
efficiëntie
Type/RAID TBE TBR kWh/d/TBR MWh/j kWh/d/TBE
Controllers 14,2
FC/1 6% 8,4 16,8 1,60 1,43 14,1 4,59
FC/5 23% 31,5 36,0 1,60 1,43 30,2 2,62
SATA/6 71% 96,0 128,0 0,24 1,43 16,1 0,46
Totaal 100% 135,9 180,8 0,79 1,43 74,6 1,50
% Effectieve
storage
capacitieit
Raw
storage
capacitieit
Ruwe
energie-
efficiëntie
PUE Jaar-
verbruik
Netto
Energie-
efficiëntie
Type/RAID TBE TBR kWh/d/TBR MWh/j kWh/d/TBE
Controllers 14,2
FC/1 3% 4,8 9,6 1,60 1,43 8,0 4,59
FC/5 9% 12,6 14,4 1,60 1,43 12,1 2,62
SATA/6 87% 120,0 160,0 0,24 1,43 20,1 0,46
Totaal 100% 137,4 184,0 0,57 1,43 54,5 1,09
verschil +1% -28% -28%
DuurzaamheidICT HAN 2012 - 2016
Dataopslag
HAN Totaal ICT Werkplekken Netwerk Datacentra Storage
GWh/j 9,80 2,00 0,99 0,48 0,53 0,05
%/totaal 100% 20,4% 10,1 4,9% 5,4% 0,5%
%/ICT 100% 49,5% 24,0% 26,5% 2,5%
%/datacentra 100% 9,4%
EnergieverbruikICT HAN 2011
DuurzaamheidICT HAN 2012 - 2016
Dataopslag
0
50
100
150
200
250
40 41 60 70 87 90 100 108 300
opgenomenvermogenperTB(watt)
totaal opgeslagen TB
energieverbruik per opgeslagen TB
Data in het hoger onderwijs
Maurice Bouwhuis (SURFsara); Albert Hankel (SURFnet); Zita Ingen-Housz
(SURFmarket); Gerard van Westrienen (SURF)
GIDS: Groene ICT en Duurzaamheid SURF
Groene ICT en Duurzaamheid
RudolphStaal
projectmanager ICT HAN
voorzitter SIG Groene ICT & Duurzaamheid
presentatie Energy to Go
17 september 2013, Amsterdam
Groene ICT en Duurzaamheid
SIG (special interestgroep)
Groene ICT & Duurzaamheid
Anda Counotte - Open Universiteit
AssistentProfessor
Henk Plessius - HogeschoolUtrecht
collegelecturer
Hans Gankema - RijksuniversiteitGroningen
Manager Server Infrastructure
Toon de Jong - HogeschoolRotterdam
Energy coordinator Facility Services
RudolphStaal - Hogeschoolvan Arnhem en Nijmegen
projectmanagerIT
Gerard van Westrienen
contactperson SURFNET
Wat is de SIG:
De SIG Groene ICT en Duurzaamheid is een kennisgemeenschapbinnen het hoger
onderwijs rondom het aandachtsgebiedduurzaamheid van en door ICT (zowel
vergroening van ICT en vergroening door ICT)
Doelstelling:
De doelstellingvan de SIG Groene ICT en Duurzaamheid is om bij te dragen aan het
stimulerenen bevorderen van duurzaamheid van en door ICT in onderwijs,
onderzoek en bedrijfsvoeringbinnen de sector hoger onderwijs.
Activiteiten/taken:
 faciliterenen coördineren van werkgroepen
 verzamelen van kennis en deze beschikbaar stellen (Linkdin, SurfSpace, Wiki)
 organiseert bijeenkomstenen activiteitenover groene ICT (Symposium)
 stimuleertGroene ICT en duurzaamheid binnen het HO
 geeft gevraagd en ongevraagd advies aan instellingenbinnen het HO
Maurice Bouwhuis (SURFsara); Albert Hankel (SURFnet); Zita Ingen-Housz
(SURFmarket); Gerard van Westrienen (SURF)
GIDS: Groene ICT en Duurzaamheid SURF
Groene ICT en Duurzaamheid
RudolphStaal
projectmanager ICT HAN
voorzitter SIG Groene ICT & Duurzaamheid
presentatie Energy to Go
17 september 2013, Amsterdam
Groene ICT en Duurzaamheid
Maurice Bouwhuis (SURFsara); Albert Hankel (SURFnet); Zita
Ingen-Housz (SURFmarket); Gerard van Westrienen (SURF)
GIDS: Groene ICT en Duurzaamheid SURF
What SURF can do
gebruikers en ICT-diensten toegankelijk en
onderling verbonden
goede voorwaarden voor ICT-diensten &
software & content
efficiënt beheer van resultaten
samenwerkingsprojecten
high performance computing en visualisatie
voor de wetenschap
Doelstellingen
• Ondersteunen instellingen in hun streven naar meer
duurzaamheid:
– Het stimuleren en bevorderen van duurzaamheid in
en door ICT in het HO
– Het bewerkstelligen van een kostenreductie door
vermindering van het ICT-gerelateerde
energieverbruik
• Tevens: het verduurzamen van de eigen
(SURF)organisatie en diensten
Resultaten van de ICT-scan 2010
Te oud
Te koud
Te leeg
Computers worden
zelden uitgezet
Geen power management
Maar … ICT-afdelen betalen zelden de energierekening
4,30%
30,40%
13%
52,20%
Impact van de ICT-scan op de community
Direct aan de slag gegaan
Staat op agenda, maar geen
prioriteit
Geen effect
Geen idee
OpenDCME
Open Data Center Measure of Efficiency
- Gericht op datacentra & werkplekken
- Online tool om te meten en te vergelijken
- Gratis voor hogeronderwijsinstellingen in 2012
- Resultaten gepresenteerd op symposium 2013
"If you can not measure it, you can not improve it."
- Lord Kelvin
PC Powermanagement
http://www.surfnet.nl/Documents/rapport_201111_ICT%20energy%20efficiency%20in%20higher
%20education%20-%20Continuous%20measurement%20and%20monitoring%20v1.1.pdf
Business Case
•Voor een instelling met 5000
desktop PCs bedragen de
besparingen per jaar zo’n
€ 116.000 en 385 ton CO2e.
•De loonkosten en eventuele kosten
van aanschaf en jaarlijkse
onderhoudskosten van power
management software zijn vaak
binnen een jaar terugverdiend,
soms zelfs binnen enkele maanden.
•De netto besparingen voor een
dergelijke instelling schatten we op
€29.000 voor het eerste jaar en
€91.500 voor jaar 2 en verder.
Plan van aanpak Powermanagement
1. Quick scan: een eerste snelle
inschatting (enkele uren)
Mbv eenvoudig rekenschema in enkele uren een
eerste inschatting van het besparingspotentieel en
van kosten en besparingen eerste en vervolgjaren
2. Kleinschalige pilot (doorlooptijd:
enkele weken)
Dmv een kleinschalige uitrol beter zicht krijgen op
het besparingspotentieel van power management
voor uw instelling en meer ervaring ermee
opdoen.
3. Grootschalige uitrol: opschalen naar de
hele instelling
Een quick scan uitgevoerd voor de gehele HO-
sector wijst op een gezamenlijk
besparingspotentieel van ca. € 3 miljoen per jaar
(ca. 270 TJ primaire energie per jaar)
SIG Groene ICT
www.linkedin.com/groups?gid=3694062
SIG Groene ICT
• Voor en door de leden
• Meer dan 350 leden
• Regelmatig discussies en
nieuwsberichten
• 3-5 themabijeenkomsten per
jaar
• Werkgroepen op specifieke
onderwerpen
Innovatieregeling
 Projecten moeten op een of andere manier CO2 reduceren
 € 10.000 per project
 Resultaten moeten openbaar zijn (CC-license of equivalent)
2011 2012
SustainableICT-education SustainableSoftware
Paper reduction (dematerialization) Sharing Green ICT practices
Digitalmobility in education VirtualTeaching
Sustainabilityin e-Science Smart data storage
Visualizationof personal energy consump. Using gamificationfor awareness
• http://www.surfsites.nl/duurzaamheid/projecten/innovatieregeling/
Feedback 1e Instellingsbezoeken
• Groene ICT heeft nog weinig prioriteit
• Veel behoefte aan facts & figures (‘waar staan we?’)
• Maturity model?
duurzaamheid@surf.nl / www.surf.nl/duurzaamheid
Kennisdeling en -overdracht
• Informatie- en communicatiestructuur
• Website: www.surf.nl/duurzaamheid
• SURFspace: www.surfspace.nl
• LinkedIn groep (met >350 deelnemers)
• Wiki
• Special Interest Group (SIG) Groene ICT en Duurzaamheid
• SURFacademy; professionaliseringsprogramma (zomerschool, expertiseseminars,
masterclasses)
• Symposia (2010; 2012; 2013) en overige bijeenkomsten
• Contacten en netwerken; nationaal en internationaal (o.a. met VSNU, HBO-raad,
DUPLHO, JISC, Europese Commissie)

More Related Content

Viewers also liked

[HQ Nacional] Street Fighter II Ano I - Número 1 - parte 1
[HQ Nacional] Street Fighter II   Ano I - Número 1 - parte 1[HQ Nacional] Street Fighter II   Ano I - Número 1 - parte 1
[HQ Nacional] Street Fighter II Ano I - Número 1 - parte 1Santuário do Mestre Ryu
 
Session1 part2
Session1 part2Session1 part2
Session1 part2maovkh
 
C.e. dic. 2015. ultima adecuacion al convenio de pruebas
C.e. dic. 2015. ultima adecuacion al convenio de pruebasC.e. dic. 2015. ultima adecuacion al convenio de pruebas
C.e. dic. 2015. ultima adecuacion al convenio de pruebasUniversidad de Sonora
 
Как бизнесу эффективно продвигаться в условиях кризиса.
Как бизнесу эффективно продвигаться в условиях кризиса. Как бизнесу эффективно продвигаться в условиях кризиса.
Как бизнесу эффективно продвигаться в условиях кризиса. Fert
 
Session1 part1
Session1 part1Session1 part1
Session1 part1maovkh
 
Personal Response 2
Personal Response 2Personal Response 2
Personal Response 2hmoulds
 
A Breath From Earth - Gameplay Instructions (Imagine Cup 2009)
A Breath From Earth - Gameplay Instructions (Imagine Cup 2009)A Breath From Earth - Gameplay Instructions (Imagine Cup 2009)
A Breath From Earth - Gameplay Instructions (Imagine Cup 2009)Sonny Brabez
 
الدبلوم التدريبي المتخصص- إدارة مواقع التواصل الاجتماعي
الدبلوم التدريبي المتخصص- إدارة مواقع التواصل الاجتماعي الدبلوم التدريبي المتخصص- إدارة مواقع التواصل الاجتماعي
الدبلوم التدريبي المتخصص- إدارة مواقع التواصل الاجتماعي DigiArabs
 
See facebook=06192013
See facebook=06192013See facebook=06192013
See facebook=06192013dinica
 
夏サミ2013 Hadoopを使わない独自の分散処理環境の構築とその運用
夏サミ2013 Hadoopを使わない独自の分散処理環境の構築とその運用夏サミ2013 Hadoopを使わない独自の分散処理環境の構築とその運用
夏サミ2013 Hadoopを使わない独自の分散処理環境の構築とその運用Developers Summit
 

Viewers also liked (18)

[HQ Nacional] Street Fighter II Ano I - Número 1 - parte 1
[HQ Nacional] Street Fighter II   Ano I - Número 1 - parte 1[HQ Nacional] Street Fighter II   Ano I - Número 1 - parte 1
[HQ Nacional] Street Fighter II Ano I - Número 1 - parte 1
 
Whitepaper on cars
Whitepaper on carsWhitepaper on cars
Whitepaper on cars
 
Market Summary Southgate Sarasota August 2016
Market Summary Southgate Sarasota August 2016Market Summary Southgate Sarasota August 2016
Market Summary Southgate Sarasota August 2016
 
Session1 part2
Session1 part2Session1 part2
Session1 part2
 
C.e. dic. 2015. ultima adecuacion al convenio de pruebas
C.e. dic. 2015. ultima adecuacion al convenio de pruebasC.e. dic. 2015. ultima adecuacion al convenio de pruebas
C.e. dic. 2015. ultima adecuacion al convenio de pruebas
 
Как бизнесу эффективно продвигаться в условиях кризиса.
Как бизнесу эффективно продвигаться в условиях кризиса. Как бизнесу эффективно продвигаться в условиях кризиса.
Как бизнесу эффективно продвигаться в условиях кризиса.
 
Over BREEAM en BREEAM Bestaande Bouw
Over BREEAM en BREEAM Bestaande BouwOver BREEAM en BREEAM Bestaande Bouw
Over BREEAM en BREEAM Bestaande Bouw
 
Session1 part1
Session1 part1Session1 part1
Session1 part1
 
Installing vpn client
Installing vpn clientInstalling vpn client
Installing vpn client
 
Personal Response 2
Personal Response 2Personal Response 2
Personal Response 2
 
A Breath From Earth - Gameplay Instructions (Imagine Cup 2009)
A Breath From Earth - Gameplay Instructions (Imagine Cup 2009)A Breath From Earth - Gameplay Instructions (Imagine Cup 2009)
A Breath From Earth - Gameplay Instructions (Imagine Cup 2009)
 
Globalinvacom
GlobalinvacomGlobalinvacom
Globalinvacom
 
الدبلوم التدريبي المتخصص- إدارة مواقع التواصل الاجتماعي
الدبلوم التدريبي المتخصص- إدارة مواقع التواصل الاجتماعي الدبلوم التدريبي المتخصص- إدارة مواقع التواصل الاجتماعي
الدبلوم التدريبي المتخصص- إدارة مواقع التواصل الاجتماعي
 
Advanced Excel, Day 4
Advanced Excel, Day 4Advanced Excel, Day 4
Advanced Excel, Day 4
 
OER @GSW
OER @GSWOER @GSW
OER @GSW
 
See facebook=06192013
See facebook=06192013See facebook=06192013
See facebook=06192013
 
夏サミ2013 Hadoopを使わない独自の分散処理環境の構築とその運用
夏サミ2013 Hadoopを使わない独自の分散処理環境の構築とその運用夏サミ2013 Hadoopを使わない独自の分散処理環境の構築とその運用
夏サミ2013 Hadoopを使わない独自の分散処理環境の構築とその運用
 
Esco's maken werk van energiebesparing
Esco's maken werk van energiebesparingEsco's maken werk van energiebesparing
Esco's maken werk van energiebesparing
 

Similar to Groene ICT en Duurzaamheid

OWD2012 - 4 - Groene ICT in het onderwijs - Albert Hankel
OWD2012 - 4 - Groene ICT in het onderwijs - Albert HankelOWD2012 - 4 - Groene ICT in het onderwijs - Albert Hankel
OWD2012 - 4 - Groene ICT in het onderwijs - Albert HankelSURF Events
 
OWD2011 - 7 - Duurzaamheid in de curricula van ICT-opleidingen - Henk Plessius
OWD2011 - 7 - Duurzaamheid in de curricula van ICT-opleidingen - Henk PlessiusOWD2011 - 7 - Duurzaamheid in de curricula van ICT-opleidingen - Henk Plessius
OWD2011 - 7 - Duurzaamheid in de curricula van ICT-opleidingen - Henk PlessiusSURF Events
 
OWD2012 - 2 - Computercapaciteit in de cloud, maar dan wel echt groen - Paul ...
OWD2012 - 2 - Computercapaciteit in de cloud, maar dan wel echt groen - Paul ...OWD2012 - 2 - Computercapaciteit in de cloud, maar dan wel echt groen - Paul ...
OWD2012 - 2 - Computercapaciteit in de cloud, maar dan wel echt groen - Paul ...SURF Events
 
Datacentra en Ict Dienstverlening van de toekomst
Datacentra en Ict Dienstverlening van de toekomstDatacentra en Ict Dienstverlening van de toekomst
Datacentra en Ict Dienstverlening van de toekomstAndres Steijaert
 
Webinar | Waterstof competenties 23-08-23
Webinar | Waterstof competenties 23-08-23Webinar | Waterstof competenties 23-08-23
Webinar | Waterstof competenties 23-08-23Stork
 
Intelligent beton: ICT bij duurzame bouw - Gerard Verwoolde (Hoogeschool Utre...
Intelligent beton: ICT bij duurzame bouw - Gerard Verwoolde (Hoogeschool Utre...Intelligent beton: ICT bij duurzame bouw - Gerard Verwoolde (Hoogeschool Utre...
Intelligent beton: ICT bij duurzame bouw - Gerard Verwoolde (Hoogeschool Utre...SURFevents
 
MICD Intelligent Cycling Path - Event 16 juni 2022
MICD Intelligent Cycling Path - Event 16 juni 2022MICD Intelligent Cycling Path - Event 16 juni 2022
MICD Intelligent Cycling Path - Event 16 juni 2022MartijnVerbeij1
 
MICD Intelligent Cycling Path - Event 16 juni 2022
MICD Intelligent Cycling Path - Event 16 juni 2022MICD Intelligent Cycling Path - Event 16 juni 2022
MICD Intelligent Cycling Path - Event 16 juni 2022MartijnVerbeij1
 
Presentatie Centric, Green IT Amsterdam workshop Green Software 12 apr 2011, ...
Presentatie Centric, Green IT Amsterdam workshop Green Software 12 apr 2011, ...Presentatie Centric, Green IT Amsterdam workshop Green Software 12 apr 2011, ...
Presentatie Centric, Green IT Amsterdam workshop Green Software 12 apr 2011, ...Jaak Vlasveld
 
KPN Smart Industry
KPN Smart IndustryKPN Smart Industry
KPN Smart IndustryHenk Luitjes
 
Smart Industry en KPN
Smart Industry en KPNSmart Industry en KPN
Smart Industry en KPNMax Bloch
 
KPN Smart Industry - Naar een productiegerichte omgeving
KPN Smart Industry - Naar een productiegerichte omgevingKPN Smart Industry - Naar een productiegerichte omgeving
KPN Smart Industry - Naar een productiegerichte omgevingXander M
 
Facto (12) - 2015 - CFP Circulair en IT
Facto (12) - 2015 - CFP Circulair en ITFacto (12) - 2015 - CFP Circulair en IT
Facto (12) - 2015 - CFP Circulair en ITGerrit Jan Vaatstra
 
Presentatie Energie Uraad 15 Juni 2010
Presentatie Energie Uraad   15 Juni 2010Presentatie Energie Uraad   15 Juni 2010
Presentatie Energie Uraad 15 Juni 2010bergk101
 
Energietransitie, impact op de Cluster Industrie
Energietransitie, impact op de Cluster IndustrieEnergietransitie, impact op de Cluster Industrie
Energietransitie, impact op de Cluster IndustrieDutch Power
 
Wat gebeurt er in “Data(keten)land”?
Wat gebeurt er in “Data(keten)land”?Wat gebeurt er in “Data(keten)land”?
Wat gebeurt er in “Data(keten)land”?Sjaak Wolfert
 

Similar to Groene ICT en Duurzaamheid (20)

OWD2012 - 4 - Groene ICT in het onderwijs - Albert Hankel
OWD2012 - 4 - Groene ICT in het onderwijs - Albert HankelOWD2012 - 4 - Groene ICT in het onderwijs - Albert Hankel
OWD2012 - 4 - Groene ICT in het onderwijs - Albert Hankel
 
Paul Dekkers m005
Paul Dekkers m005Paul Dekkers m005
Paul Dekkers m005
 
OWD2011 - 7 - Duurzaamheid in de curricula van ICT-opleidingen - Henk Plessius
OWD2011 - 7 - Duurzaamheid in de curricula van ICT-opleidingen - Henk PlessiusOWD2011 - 7 - Duurzaamheid in de curricula van ICT-opleidingen - Henk Plessius
OWD2011 - 7 - Duurzaamheid in de curricula van ICT-opleidingen - Henk Plessius
 
OWD2012 - 2 - Computercapaciteit in de cloud, maar dan wel echt groen - Paul ...
OWD2012 - 2 - Computercapaciteit in de cloud, maar dan wel echt groen - Paul ...OWD2012 - 2 - Computercapaciteit in de cloud, maar dan wel echt groen - Paul ...
OWD2012 - 2 - Computercapaciteit in de cloud, maar dan wel echt groen - Paul ...
 
ICT & Energie in de gebouwde omgeving - Innoveren ... meters maken
ICT & Energie in de gebouwde omgeving - Innoveren ... meters makenICT & Energie in de gebouwde omgeving - Innoveren ... meters maken
ICT & Energie in de gebouwde omgeving - Innoveren ... meters maken
 
Datacentra en Ict Dienstverlening van de toekomst
Datacentra en Ict Dienstverlening van de toekomstDatacentra en Ict Dienstverlening van de toekomst
Datacentra en Ict Dienstverlening van de toekomst
 
Webinar | Waterstof competenties 23-08-23
Webinar | Waterstof competenties 23-08-23Webinar | Waterstof competenties 23-08-23
Webinar | Waterstof competenties 23-08-23
 
Intelligent beton: ICT bij duurzame bouw - Gerard Verwoolde (Hoogeschool Utre...
Intelligent beton: ICT bij duurzame bouw - Gerard Verwoolde (Hoogeschool Utre...Intelligent beton: ICT bij duurzame bouw - Gerard Verwoolde (Hoogeschool Utre...
Intelligent beton: ICT bij duurzame bouw - Gerard Verwoolde (Hoogeschool Utre...
 
MICD Intelligent Cycling Path - Event 16 juni 2022
MICD Intelligent Cycling Path - Event 16 juni 2022MICD Intelligent Cycling Path - Event 16 juni 2022
MICD Intelligent Cycling Path - Event 16 juni 2022
 
MICD Intelligent Cycling Path - Event 16 juni 2022
MICD Intelligent Cycling Path - Event 16 juni 2022MICD Intelligent Cycling Path - Event 16 juni 2022
MICD Intelligent Cycling Path - Event 16 juni 2022
 
Presentatie Centric, Green IT Amsterdam workshop Green Software 12 apr 2011, ...
Presentatie Centric, Green IT Amsterdam workshop Green Software 12 apr 2011, ...Presentatie Centric, Green IT Amsterdam workshop Green Software 12 apr 2011, ...
Presentatie Centric, Green IT Amsterdam workshop Green Software 12 apr 2011, ...
 
KPN Smart Industry
KPN Smart IndustryKPN Smart Industry
KPN Smart Industry
 
Smart Industry en KPN
Smart Industry en KPNSmart Industry en KPN
Smart Industry en KPN
 
KPN Smart Industry - Naar een productiegerichte omgeving
KPN Smart Industry - Naar een productiegerichte omgevingKPN Smart Industry - Naar een productiegerichte omgeving
KPN Smart Industry - Naar een productiegerichte omgeving
 
Green IT in de praktijk
Green IT in de praktijkGreen IT in de praktijk
Green IT in de praktijk
 
Glasvezel?
Glasvezel?Glasvezel?
Glasvezel?
 
Facto (12) - 2015 - CFP Circulair en IT
Facto (12) - 2015 - CFP Circulair en ITFacto (12) - 2015 - CFP Circulair en IT
Facto (12) - 2015 - CFP Circulair en IT
 
Presentatie Energie Uraad 15 Juni 2010
Presentatie Energie Uraad   15 Juni 2010Presentatie Energie Uraad   15 Juni 2010
Presentatie Energie Uraad 15 Juni 2010
 
Energietransitie, impact op de Cluster Industrie
Energietransitie, impact op de Cluster IndustrieEnergietransitie, impact op de Cluster Industrie
Energietransitie, impact op de Cluster Industrie
 
Wat gebeurt er in “Data(keten)land”?
Wat gebeurt er in “Data(keten)land”?Wat gebeurt er in “Data(keten)land”?
Wat gebeurt er in “Data(keten)land”?
 

More from Netherlands Enterprise Agency (RVO.nl)

More from Netherlands Enterprise Agency (RVO.nl) (20)

Het derde natuurlijke moment
Het derde natuurlijke momentHet derde natuurlijke moment
Het derde natuurlijke moment
 
Energielabel c verplichting kantoren in 2023
Energielabel c verplichting kantoren in 2023Energielabel c verplichting kantoren in 2023
Energielabel c verplichting kantoren in 2023
 
Energielabel C verplichting voor kantoren
Energielabel C verplichting voor kantorenEnergielabel C verplichting voor kantoren
Energielabel C verplichting voor kantoren
 
5 EPC-modellen voor het oplossen van de Split incentive
5 EPC-modellen voor het oplossen van de Split incentive5 EPC-modellen voor het oplossen van de Split incentive
5 EPC-modellen voor het oplossen van de Split incentive
 
Energieprestatiecontracten en bodemenergie: een ideale match!
Energieprestatiecontracten en bodemenergie: een ideale match!Energieprestatiecontracten en bodemenergie: een ideale match!
Energieprestatiecontracten en bodemenergie: een ideale match!
 
energiebesparing is investering in de toekomst
energiebesparing is investering in de toekomstenergiebesparing is investering in de toekomst
energiebesparing is investering in de toekomst
 
energie besparen is makkelijker met erkende maatregelen
energie besparen is makkelijker met erkende maatregelenenergie besparen is makkelijker met erkende maatregelen
energie besparen is makkelijker met erkende maatregelen
 
Energieprestatiecontracten: het moet echt anders!
Energieprestatiecontracten: het moet echt anders!Energieprestatiecontracten: het moet echt anders!
Energieprestatiecontracten: het moet echt anders!
 
Financiël overheidssteun
Financiël overheidssteunFinanciël overheidssteun
Financiël overheidssteun
 
Over de regelingen rondom Huurwoningen
Over de regelingen rondom HuurwoningenOver de regelingen rondom Huurwoningen
Over de regelingen rondom Huurwoningen
 
Energieneutrale scholen
Energieneutrale scholenEnergieneutrale scholen
Energieneutrale scholen
 
Het moet echt anders! Over energieprestatiecontracten
Het moet echt anders! Over energieprestatiecontractenHet moet echt anders! Over energieprestatiecontracten
Het moet echt anders! Over energieprestatiecontracten
 
Biobased bouwen: mooi en duurzaam
Biobased bouwen: mooi en duurzaamBiobased bouwen: mooi en duurzaam
Biobased bouwen: mooi en duurzaam
 
Zeer energiezuinig bouwen en renoveren
Zeer energiezuinig bouwen en renoverenZeer energiezuinig bouwen en renoveren
Zeer energiezuinig bouwen en renoveren
 
Topsector Energie en de Gebouwde Omgeving
Topsector Energie en de Gebouwde OmgevingTopsector Energie en de Gebouwde Omgeving
Topsector Energie en de Gebouwde Omgeving
 
RVO.nl - uw kennispartner rondom duurzaam bouwen
RVO.nl - uw kennispartner rondom duurzaam bouwenRVO.nl - uw kennispartner rondom duurzaam bouwen
RVO.nl - uw kennispartner rondom duurzaam bouwen
 
Energielabel utiliteitsbouw
Energielabel utiliteitsbouwEnergielabel utiliteitsbouw
Energielabel utiliteitsbouw
 
Architecten en energieprestatiecontracten
Architecten en energieprestatiecontractenArchitecten en energieprestatiecontracten
Architecten en energieprestatiecontracten
 
Wetgeving en beleid rondom Bodemenergie
Wetgeving en beleid rondom BodemenergieWetgeving en beleid rondom Bodemenergie
Wetgeving en beleid rondom Bodemenergie
 
Ca eed 2014 milan wg5 4 nl split incentive
Ca eed 2014 milan wg5 4   nl split incentiveCa eed 2014 milan wg5 4   nl split incentive
Ca eed 2014 milan wg5 4 nl split incentive
 

Groene ICT en Duurzaamheid

  • 1. Maurice Bouwhuis (SURFsara); Albert Hankel (SURFnet); Zita Ingen-Housz (SURFmarket); Gerard van Westrienen (SURF) GIDS: Groene ICT en Duurzaamheid SURF Groene ICT en Duurzaamheid RudolphStaal projectmanager ICT HAN voorzitter SIG Groene ICT & Duurzaamheid presentatie Energy to Go 17 september 2013, Amsterdam
  • 2. 13 Universiteiten 243.686 Studenten 49.237 Medewerkers 39 Hogescholen 428.796 Studenten 41.429 Medewerkers source universities -> www.vsnu.nl source universiteits of applied science -> www.vereniginghogescholen.nl 90.666 672.482 (kengetallen 2011)
  • 3. ICT zeer groot verbruiker van elektriciteit in HO: 15-48% ! Pilot energiegebruik ICT met 9 instellingen 5 universiteiten en 4 hogescholen; gegevens uit 2010 ; In opdracht van AgentschapNL en SURF; uitgevoerd door Mansystems In GWh (2010) Hogescholen Universiteiten Totaal MJA sector gextrapoleerd* Totaal elektrisch gebruik 27,4 GWh 151,3 GWh 178,7 GWh 492 GWh Totaal Datacenter 2,97 (10,8%) 12,9 (8,5%) 15,9 (8,9%) 60 GWh IT binnen Datacenter 1,57 ( 5,7%) 6,18 (4,1%) 7,8 (4,2%) 29 GWh Werkplekgebruik 11,62 (42%) 16,2 (10,7%) 27,8 (15,6%) 89 GWh Aandeel elektraverbruik van IT in Datacenter + werkplek 48% 15% 20% * IT gerelateerd elektrisch verbruikis 22% van het totale elektrisch gebruik. Hierin is een tweedeling: bij de traditionele universiteiten 19% bij de Hoge Scholen 40%, *Op basis van demonitoringgegevens 2009, 14 universiteiten en 14 hogescholen. BronICT-Scan Mansystems2010
  • 4. Bachelor studenten 29.819 Bachelor opleidingen 63 Master opleidingen 21 Medewerkers 3.168 Lectoraten 37 Omzet € 263,1 miljoen Werkplekken 6500 Locaties/gebouwen 16 Virtuele servers 455 ESX servers 43 Serverruimtes 2
  • 5.  in het onderwijs  duurzame nieuwbouw  in bestaande gebouwen  in ICT  Allianties met regio  lectoraat duurzame energie  Regelingen en websites  oplaadpalen auto’s  … Duurzaamheiden de HAN
  • 6. Zuinigewerkplekken 0 100 200 300 400 500 600 700 800 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 TFT CRT PC's DuurzaamheidICT HAN 2007 - 2011
  • 7. 0 50 100 150 200 250 300 350 2007 2008 2009 2010 2011 traditionele server virtuele server VM-Server Virtualisatie DuurzaamheidICT HAN 2007 - 2011
  • 8. DuurzaamheidICT HAN 2007 - 2011 Serverruimtes 0 10 20 30 40 50 60 70 Arnhem Nijmegen ICT apparatuur oude serverruimte nieuwe serverruimte
  • 9. Traject Omschrijving Kosten Reductie p/jaar (kW/h) Sinds Werkplekken vervangen van beeldschermen en computers door zuinige modellen geen kosten, wordt uitgevoerd binnen het financiële afschrijving stramien 350.450 2007 Werkplekken ’s Avonds uitschakelen van studentwerkplekken Aanpassing uitgevoerd binnen beschikbare formatie 445.000 2007 Virtualisatie Vervangen van standaard servers door virtuele servers Zijn meegenomen binnen aanschafkosten van een server 300.000 2007 Vernieuwing serverruimte Arnhem Herbouw van een geheel nieuwe serverruimte Binnen het ontwerp zijn geen extra kosten gemaakt voor duurzaamheid 105.120 2007 Vernieuwing serverruimte Nijmegen Herbouw van een geheel nieuwe serverruimte In de selectie is t.b.v. zuinige koelapparatuur € 20.000,- uitgegeven 113.880 2010 resultaten DuurzaamheidICT HAN 2007 - 2011
  • 10. DuurzaamheidICT HAN 2007 - 2011 0 2 4 6 8 10 12 25000 26000 27000 28000 29000 30000 31000 32000 33000 34000 2007 2008 2009 2010 2011 std+med. Elc. HAN (GWh) Elc. ICT (GWh) Energie verbruik
  • 11. DuurzaamheidICT HAN 2007 - 2011 Inkoop Videoconferencing HAN4Me E-facturatie Digitalearchivering
  • 12. DuurzaamheidICT HAN 2012 - 2016  terugdringen printers  uitschakelen pc’s medewerkers optimalisatie luchtstromen datacenter CA  Green feature ESX farm  virtualisatie overige servers  Powermanagement PoE Devices  Virtuele desktop  Dataopslag !  E-waste  digital Payslip  ……….. De service unit ICT stelt zichzelf als doel om in 2016 minimaal een reductie* van 25% te behalen op het totale directe energieverbruik van ICT middelen van de HAN. Ambitie:
  • 13. DuurzaamheidICT HAN 2012 - 2016 Dataopslag
  • 14. DuurzaamheidICT HAN 2012 - 2016 Dataopslag
  • 15. DuurzaamheidICT HAN 2012 - 2016 Dataopslag
  • 16. DuurzaamheidICT HAN 2012 - 2016 Dataopslag SSD/SAS/SATA SAN Optical tape cloudDisks Archive storage Data
  • 17. DuurzaamheidICT HAN 2012 - 2016 Dataopslag % Effectieve storage capacitieit Raw storage capacitieit Ruwe energie- efficiëntie PUE Jaar- verbruik Netto Energie- efficiëntie Type/RAID TBE TBR kWh/d/TBR MWh/j kWh/d/TBE SSD/1 3% 4,8 9,6 0,15 1,43 0,8 0,43 SSD/6 9% 12,0 16,0 0,15 1,43 1,3 0,29 SSD/5 87% 120,4 137,6 0,15 1,43 10,8 0,25 Totaal 100% 137,2 184,8 0,15 1,43 12,8 0,26 verschil +1% -83% -83% % Effectieve storage capacitieit Raw storage capacitieit Ruwe energie- efficiëntie PUE Jaar- verbruik Netto Energie- efficiëntie Type/RAID TBE TBR kWh/d/TBR MWh/j kWh/d/TBE Controllers 14,2 FC/1 6% 8,4 16,8 1,60 1,43 14,1 4,59 FC/5 23% 31,5 36,0 1,60 1,43 30,2 2,62 SATA/6 71% 96,0 128,0 0,24 1,43 16,1 0,46 Totaal 100% 135,9 180,8 0,79 1,43 74,6 1,50 % Effectieve storage capacitieit Raw storage capacitieit Ruwe energie- efficiëntie PUE Jaar- verbruik Netto Energie- efficiëntie Type/RAID TBE TBR kWh/d/TBR MWh/j kWh/d/TBE Controllers 14,2 FC/1 3% 4,8 9,6 1,60 1,43 8,0 4,59 FC/5 9% 12,6 14,4 1,60 1,43 12,1 2,62 SATA/6 87% 120,0 160,0 0,24 1,43 20,1 0,46 Totaal 100% 137,4 184,0 0,57 1,43 54,5 1,09 verschil +1% -28% -28%
  • 18. DuurzaamheidICT HAN 2012 - 2016 Dataopslag HAN Totaal ICT Werkplekken Netwerk Datacentra Storage GWh/j 9,80 2,00 0,99 0,48 0,53 0,05 %/totaal 100% 20,4% 10,1 4,9% 5,4% 0,5% %/ICT 100% 49,5% 24,0% 26,5% 2,5% %/datacentra 100% 9,4% EnergieverbruikICT HAN 2011
  • 19. DuurzaamheidICT HAN 2012 - 2016 Dataopslag 0 50 100 150 200 250 40 41 60 70 87 90 100 108 300 opgenomenvermogenperTB(watt) totaal opgeslagen TB energieverbruik per opgeslagen TB Data in het hoger onderwijs
  • 20. Maurice Bouwhuis (SURFsara); Albert Hankel (SURFnet); Zita Ingen-Housz (SURFmarket); Gerard van Westrienen (SURF) GIDS: Groene ICT en Duurzaamheid SURF Groene ICT en Duurzaamheid RudolphStaal projectmanager ICT HAN voorzitter SIG Groene ICT & Duurzaamheid presentatie Energy to Go 17 september 2013, Amsterdam
  • 21. Groene ICT en Duurzaamheid SIG (special interestgroep) Groene ICT & Duurzaamheid
  • 22. Anda Counotte - Open Universiteit AssistentProfessor Henk Plessius - HogeschoolUtrecht collegelecturer Hans Gankema - RijksuniversiteitGroningen Manager Server Infrastructure Toon de Jong - HogeschoolRotterdam Energy coordinator Facility Services RudolphStaal - Hogeschoolvan Arnhem en Nijmegen projectmanagerIT Gerard van Westrienen contactperson SURFNET
  • 23. Wat is de SIG: De SIG Groene ICT en Duurzaamheid is een kennisgemeenschapbinnen het hoger onderwijs rondom het aandachtsgebiedduurzaamheid van en door ICT (zowel vergroening van ICT en vergroening door ICT) Doelstelling: De doelstellingvan de SIG Groene ICT en Duurzaamheid is om bij te dragen aan het stimulerenen bevorderen van duurzaamheid van en door ICT in onderwijs, onderzoek en bedrijfsvoeringbinnen de sector hoger onderwijs. Activiteiten/taken:  faciliterenen coördineren van werkgroepen  verzamelen van kennis en deze beschikbaar stellen (Linkdin, SurfSpace, Wiki)  organiseert bijeenkomstenen activiteitenover groene ICT (Symposium)  stimuleertGroene ICT en duurzaamheid binnen het HO  geeft gevraagd en ongevraagd advies aan instellingenbinnen het HO
  • 24. Maurice Bouwhuis (SURFsara); Albert Hankel (SURFnet); Zita Ingen-Housz (SURFmarket); Gerard van Westrienen (SURF) GIDS: Groene ICT en Duurzaamheid SURF Groene ICT en Duurzaamheid RudolphStaal projectmanager ICT HAN voorzitter SIG Groene ICT & Duurzaamheid presentatie Energy to Go 17 september 2013, Amsterdam
  • 25. Groene ICT en Duurzaamheid Maurice Bouwhuis (SURFsara); Albert Hankel (SURFnet); Zita Ingen-Housz (SURFmarket); Gerard van Westrienen (SURF) GIDS: Groene ICT en Duurzaamheid SURF
  • 26. What SURF can do gebruikers en ICT-diensten toegankelijk en onderling verbonden goede voorwaarden voor ICT-diensten & software & content efficiënt beheer van resultaten samenwerkingsprojecten high performance computing en visualisatie voor de wetenschap
  • 27. Doelstellingen • Ondersteunen instellingen in hun streven naar meer duurzaamheid: – Het stimuleren en bevorderen van duurzaamheid in en door ICT in het HO – Het bewerkstelligen van een kostenreductie door vermindering van het ICT-gerelateerde energieverbruik • Tevens: het verduurzamen van de eigen (SURF)organisatie en diensten
  • 28. Resultaten van de ICT-scan 2010 Te oud Te koud Te leeg Computers worden zelden uitgezet Geen power management Maar … ICT-afdelen betalen zelden de energierekening
  • 29. 4,30% 30,40% 13% 52,20% Impact van de ICT-scan op de community Direct aan de slag gegaan Staat op agenda, maar geen prioriteit Geen effect Geen idee
  • 30. OpenDCME Open Data Center Measure of Efficiency - Gericht op datacentra & werkplekken - Online tool om te meten en te vergelijken - Gratis voor hogeronderwijsinstellingen in 2012 - Resultaten gepresenteerd op symposium 2013 "If you can not measure it, you can not improve it." - Lord Kelvin
  • 31. PC Powermanagement http://www.surfnet.nl/Documents/rapport_201111_ICT%20energy%20efficiency%20in%20higher %20education%20-%20Continuous%20measurement%20and%20monitoring%20v1.1.pdf Business Case •Voor een instelling met 5000 desktop PCs bedragen de besparingen per jaar zo’n € 116.000 en 385 ton CO2e. •De loonkosten en eventuele kosten van aanschaf en jaarlijkse onderhoudskosten van power management software zijn vaak binnen een jaar terugverdiend, soms zelfs binnen enkele maanden. •De netto besparingen voor een dergelijke instelling schatten we op €29.000 voor het eerste jaar en €91.500 voor jaar 2 en verder. Plan van aanpak Powermanagement 1. Quick scan: een eerste snelle inschatting (enkele uren) Mbv eenvoudig rekenschema in enkele uren een eerste inschatting van het besparingspotentieel en van kosten en besparingen eerste en vervolgjaren 2. Kleinschalige pilot (doorlooptijd: enkele weken) Dmv een kleinschalige uitrol beter zicht krijgen op het besparingspotentieel van power management voor uw instelling en meer ervaring ermee opdoen. 3. Grootschalige uitrol: opschalen naar de hele instelling Een quick scan uitgevoerd voor de gehele HO- sector wijst op een gezamenlijk besparingspotentieel van ca. € 3 miljoen per jaar (ca. 270 TJ primaire energie per jaar)
  • 32. SIG Groene ICT www.linkedin.com/groups?gid=3694062 SIG Groene ICT • Voor en door de leden • Meer dan 350 leden • Regelmatig discussies en nieuwsberichten • 3-5 themabijeenkomsten per jaar • Werkgroepen op specifieke onderwerpen
  • 33. Innovatieregeling  Projecten moeten op een of andere manier CO2 reduceren  € 10.000 per project  Resultaten moeten openbaar zijn (CC-license of equivalent) 2011 2012 SustainableICT-education SustainableSoftware Paper reduction (dematerialization) Sharing Green ICT practices Digitalmobility in education VirtualTeaching Sustainabilityin e-Science Smart data storage Visualizationof personal energy consump. Using gamificationfor awareness • http://www.surfsites.nl/duurzaamheid/projecten/innovatieregeling/
  • 34. Feedback 1e Instellingsbezoeken • Groene ICT heeft nog weinig prioriteit • Veel behoefte aan facts & figures (‘waar staan we?’) • Maturity model? duurzaamheid@surf.nl / www.surf.nl/duurzaamheid
  • 35. Kennisdeling en -overdracht • Informatie- en communicatiestructuur • Website: www.surf.nl/duurzaamheid • SURFspace: www.surfspace.nl • LinkedIn groep (met >350 deelnemers) • Wiki • Special Interest Group (SIG) Groene ICT en Duurzaamheid • SURFacademy; professionaliseringsprogramma (zomerschool, expertiseseminars, masterclasses) • Symposia (2010; 2012; 2013) en overige bijeenkomsten • Contacten en netwerken; nationaal en internationaal (o.a. met VSNU, HBO-raad, DUPLHO, JISC, Europese Commissie)