Suche senden
Hochladen
Konceptet baze te probabilitetit
•
8 gefällt mir
•
45,785 views
Menaxherat
Folgen
Melden
Teilen
Melden
Teilen
1 von 47
Jetzt herunterladen
Downloaden Sie, um offline zu lesen
Empfohlen
Funksioni
Funksioni
koralda
Statistike dhe probabilitet
Statistike dhe probabilitet
Melissa Cani
Matematika ne jeten e perditshme
Matematika ne jeten e perditshme
Ana Ana
Derivati dhe zbatimet
Derivati dhe zbatimet
#MesueseAurela Elezaj
Monotonia, ekstremumet, perkulshmeria e nje funksioni
Monotonia, ekstremumet, perkulshmeria e nje funksioni
Maja
Konceptet baze te probabilitetit 1
Konceptet baze te probabilitetit 1
Menaxherat
Syprina e trekëndëshit
Syprina e trekëndëshit
Adelina Fejzulla
Menyrat e zgjidhjes se ekuacionit te fuqise se dyte
Menyrat e zgjidhjes se ekuacionit te fuqise se dyte
Teutë Domi
Empfohlen
Funksioni
Funksioni
koralda
Statistike dhe probabilitet
Statistike dhe probabilitet
Melissa Cani
Matematika ne jeten e perditshme
Matematika ne jeten e perditshme
Ana Ana
Derivati dhe zbatimet
Derivati dhe zbatimet
#MesueseAurela Elezaj
Monotonia, ekstremumet, perkulshmeria e nje funksioni
Monotonia, ekstremumet, perkulshmeria e nje funksioni
Maja
Konceptet baze te probabilitetit 1
Konceptet baze te probabilitetit 1
Menaxherat
Syprina e trekëndëshit
Syprina e trekëndëshit
Adelina Fejzulla
Menyrat e zgjidhjes se ekuacionit te fuqise se dyte
Menyrat e zgjidhjes se ekuacionit te fuqise se dyte
Teutë Domi
TALESI DHE TEOREMA E TALESIT
TALESI DHE TEOREMA E TALESIT
#MesueseAurela Elezaj
Bazat e Statistikes
Bazat e Statistikes
guestc49863
Syprina e trekëndëshit
Syprina e trekëndëshit
Ramiz Ilazi
Filozofia gjate shekullit XVII
Filozofia gjate shekullit XVII
Denisa Caushi
Funksionet ne jeten e perditshme
Funksionet ne jeten e perditshme
matildad93
Detyra nga fizika_-_www.unik-place.blogspot.com (1)
Detyra nga fizika_-_www.unik-place.blogspot.com (1)
Burim Guri
Syprina e trapezit
Syprina e trapezit
Adelina Fejzulla
Teoremat e rrethit
Teoremat e rrethit
Teutë Domi
Gjetja e përqindjes në një biznes
Gjetja e përqindjes në një biznes
Mario Peleshka
Trigonometri
Trigonometri
Valeria Baçi
Projekt; Gjeometria ne programet shkollore e jeten e perditshme
Projekt; Gjeometria ne programet shkollore e jeten e perditshme
sidorelahalilaj113
Syprina e katërorit dhe drejtkëndëshit
Syprina e katërorit dhe drejtkëndëshit
Adelina Fejzulla
Figurat letrare
Figurat letrare
shkumbin muzlijaj
Syprina e paralelogramit
Syprina e paralelogramit
Adelina Fejzulla
Mënyra dëftore - kohët
Mënyra dëftore - kohët
Alush Kryeziu
Leter motivuese
Leter motivuese
HAMZA SADRIJA
Historia e zhvillimit te matematikes
Historia e zhvillimit te matematikes
Xhuliana Haxhiu
funksioni
funksioni
koralda
Testimi i hipotezave,mostra e madhe
Testimi i hipotezave,mostra e madhe
Menaxherat
Matematike
Matematike
Ermon Cërvadiku
STATISTIKA - Dr. Rahmije Mustafa (Provime nga afatet e kaluara)
STATISTIKA - Dr. Rahmije Mustafa (Provime nga afatet e kaluara)
fatonbajrami1
Treguesit e dispersionit shperndarjes
Treguesit e dispersionit shperndarjes
Menaxherat
Weitere ähnliche Inhalte
Was ist angesagt?
TALESI DHE TEOREMA E TALESIT
TALESI DHE TEOREMA E TALESIT
#MesueseAurela Elezaj
Bazat e Statistikes
Bazat e Statistikes
guestc49863
Syprina e trekëndëshit
Syprina e trekëndëshit
Ramiz Ilazi
Filozofia gjate shekullit XVII
Filozofia gjate shekullit XVII
Denisa Caushi
Funksionet ne jeten e perditshme
Funksionet ne jeten e perditshme
matildad93
Detyra nga fizika_-_www.unik-place.blogspot.com (1)
Detyra nga fizika_-_www.unik-place.blogspot.com (1)
Burim Guri
Syprina e trapezit
Syprina e trapezit
Adelina Fejzulla
Teoremat e rrethit
Teoremat e rrethit
Teutë Domi
Gjetja e përqindjes në një biznes
Gjetja e përqindjes në një biznes
Mario Peleshka
Trigonometri
Trigonometri
Valeria Baçi
Projekt; Gjeometria ne programet shkollore e jeten e perditshme
Projekt; Gjeometria ne programet shkollore e jeten e perditshme
sidorelahalilaj113
Syprina e katërorit dhe drejtkëndëshit
Syprina e katërorit dhe drejtkëndëshit
Adelina Fejzulla
Figurat letrare
Figurat letrare
shkumbin muzlijaj
Syprina e paralelogramit
Syprina e paralelogramit
Adelina Fejzulla
Mënyra dëftore - kohët
Mënyra dëftore - kohët
Alush Kryeziu
Leter motivuese
Leter motivuese
HAMZA SADRIJA
Historia e zhvillimit te matematikes
Historia e zhvillimit te matematikes
Xhuliana Haxhiu
funksioni
funksioni
koralda
Testimi i hipotezave,mostra e madhe
Testimi i hipotezave,mostra e madhe
Menaxherat
Matematike
Matematike
Ermon Cërvadiku
Was ist angesagt?
(20)
TALESI DHE TEOREMA E TALESIT
TALESI DHE TEOREMA E TALESIT
Bazat e Statistikes
Bazat e Statistikes
Syprina e trekëndëshit
Syprina e trekëndëshit
Filozofia gjate shekullit XVII
Filozofia gjate shekullit XVII
Funksionet ne jeten e perditshme
Funksionet ne jeten e perditshme
Detyra nga fizika_-_www.unik-place.blogspot.com (1)
Detyra nga fizika_-_www.unik-place.blogspot.com (1)
Syprina e trapezit
Syprina e trapezit
Teoremat e rrethit
Teoremat e rrethit
Gjetja e përqindjes në një biznes
Gjetja e përqindjes në një biznes
Trigonometri
Trigonometri
Projekt; Gjeometria ne programet shkollore e jeten e perditshme
Projekt; Gjeometria ne programet shkollore e jeten e perditshme
Syprina e katërorit dhe drejtkëndëshit
Syprina e katërorit dhe drejtkëndëshit
Figurat letrare
Figurat letrare
Syprina e paralelogramit
Syprina e paralelogramit
Mënyra dëftore - kohët
Mënyra dëftore - kohët
Leter motivuese
Leter motivuese
Historia e zhvillimit te matematikes
Historia e zhvillimit te matematikes
funksioni
funksioni
Testimi i hipotezave,mostra e madhe
Testimi i hipotezave,mostra e madhe
Matematike
Matematike
Andere mochten auch
STATISTIKA - Dr. Rahmije Mustafa (Provime nga afatet e kaluara)
STATISTIKA - Dr. Rahmije Mustafa (Provime nga afatet e kaluara)
fatonbajrami1
Treguesit e dispersionit shperndarjes
Treguesit e dispersionit shperndarjes
Menaxherat
Ushtrime statistika all
Ushtrime statistika all
coupletea
Ushtrime nga lenda e statistikes
Ushtrime nga lenda e statistikes
kulla 2010
Ushtrime nga lenda e statistikes
Ushtrime nga lenda e statistikes
kulla 2010
Analize statistikore
Analize statistikore
Menaxherat
Andere mochten auch
(6)
STATISTIKA - Dr. Rahmije Mustafa (Provime nga afatet e kaluara)
STATISTIKA - Dr. Rahmije Mustafa (Provime nga afatet e kaluara)
Treguesit e dispersionit shperndarjes
Treguesit e dispersionit shperndarjes
Ushtrime statistika all
Ushtrime statistika all
Ushtrime nga lenda e statistikes
Ushtrime nga lenda e statistikes
Ushtrime nga lenda e statistikes
Ushtrime nga lenda e statistikes
Analize statistikore
Analize statistikore
Mehr von Menaxherat
Statistike nocionet kryesore dhe mostra ligjerata 2 - ardiana gashi
Statistike nocionet kryesore dhe mostra ligjerata 2 - ardiana gashi
Menaxherat
Statistike treguesit e korelacionit ardiana gashi
Statistike treguesit e korelacionit ardiana gashi
Menaxherat
Statistika dr rahmije mustafa provime nga afatet e kaluara
Statistika dr rahmije mustafa provime nga afatet e kaluara
Menaxherat
Statistike indekset
Statistike indekset
Menaxherat
Si te bejme hulumtim
Si te bejme hulumtim
Menaxherat
Tatimi mbi vleren e shtuar dhe tatimi ne te ardhurat e korporatave taksa d...
Tatimi mbi vleren e shtuar dhe tatimi ne te ardhurat e korporatave taksa d...
Menaxherat
Sjellja organizative berim ramosaj
Sjellja organizative berim ramosaj
Menaxherat
Statistike treguesit statistikor te pozicionit ardiana gashi
Statistike treguesit statistikor te pozicionit ardiana gashi
Menaxherat
Seminar analiza e tregut te punes ne kosove
Seminar analiza e tregut te punes ne kosove
Menaxherat
Promocioni nail reshidi
Promocioni nail reshidi
Menaxherat
Treguesit e pozicionit ushtrime
Treguesit e pozicionit ushtrime
Menaxherat
Variabla e rastësishme dhe distribucionet diskrete të probabilitetit ardian...
Variabla e rastësishme dhe distribucionet diskrete të probabilitetit ardian...
Menaxherat
Projektimi i procesit Vehbi Ramaj
Projektimi i procesit Vehbi Ramaj
Menaxherat
Politika e produktit nail reshidi
Politika e produktit nail reshidi
Menaxherat
Permbledhje pytjesh ne nvm prof besnik krasniqi
Permbledhje pytjesh ne nvm prof besnik krasniqi
Menaxherat
Politika e cmimit nail reshidi
Politika e cmimit nail reshidi
Menaxherat
Mjedisi ligjor i bizneseve
Mjedisi ligjor i bizneseve
Menaxherat
Menaxhment ymer havolli permbledhje
Menaxhment ymer havolli permbledhje
Menaxherat
Menaxhimi i qmimeve
Menaxhimi i qmimeve
Menaxherat
Menaxhimi i resurseve humane pytje
Menaxhimi i resurseve humane pytje
Menaxherat
Mehr von Menaxherat
(20)
Statistike nocionet kryesore dhe mostra ligjerata 2 - ardiana gashi
Statistike nocionet kryesore dhe mostra ligjerata 2 - ardiana gashi
Statistike treguesit e korelacionit ardiana gashi
Statistike treguesit e korelacionit ardiana gashi
Statistika dr rahmije mustafa provime nga afatet e kaluara
Statistika dr rahmije mustafa provime nga afatet e kaluara
Statistike indekset
Statistike indekset
Si te bejme hulumtim
Si te bejme hulumtim
Tatimi mbi vleren e shtuar dhe tatimi ne te ardhurat e korporatave taksa d...
Tatimi mbi vleren e shtuar dhe tatimi ne te ardhurat e korporatave taksa d...
Sjellja organizative berim ramosaj
Sjellja organizative berim ramosaj
Statistike treguesit statistikor te pozicionit ardiana gashi
Statistike treguesit statistikor te pozicionit ardiana gashi
Seminar analiza e tregut te punes ne kosove
Seminar analiza e tregut te punes ne kosove
Promocioni nail reshidi
Promocioni nail reshidi
Treguesit e pozicionit ushtrime
Treguesit e pozicionit ushtrime
Variabla e rastësishme dhe distribucionet diskrete të probabilitetit ardian...
Variabla e rastësishme dhe distribucionet diskrete të probabilitetit ardian...
Projektimi i procesit Vehbi Ramaj
Projektimi i procesit Vehbi Ramaj
Politika e produktit nail reshidi
Politika e produktit nail reshidi
Permbledhje pytjesh ne nvm prof besnik krasniqi
Permbledhje pytjesh ne nvm prof besnik krasniqi
Politika e cmimit nail reshidi
Politika e cmimit nail reshidi
Mjedisi ligjor i bizneseve
Mjedisi ligjor i bizneseve
Menaxhment ymer havolli permbledhje
Menaxhment ymer havolli permbledhje
Menaxhimi i qmimeve
Menaxhimi i qmimeve
Menaxhimi i resurseve humane pytje
Menaxhimi i resurseve humane pytje
Konceptet baze te probabilitetit
1.
1-1
Një vështrim mbi konceptet Qëllimet e probabilitetit Pas përfundimit të kësaj ligjerate ju duhet të jeni në gjendje që të: Definoni probabilitetin. Kuptoni termet: eksperimenti (prova), rezultati, ngjarja. Përshkruani qasjet klasike, empirike dhe subjektive të probabilitetit dhe të bëni dallimet në mes të tyre. Njihni disa nga rregullat e llogaritjes së probabiliteteve. Definoni termet: probabiliteti i kushtëzuar dhe probabiliteti i përbashkët. Njihni disa nga rregullat e llogaritjes së rasteve të volitshme (permutacionet, variacionet, kombinacionet) Irwin/McGraw-Hill Bazat e Statistikës © The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
2.
Probabiliteti
• Probabiliteti është një matës numerik për gjasat se një ngjarje 1 E sigurt do të ndodhë. • Probabiliteti i një ngjarje duhet të jetë në mes të 0 dhe 1. 0 ≤ P(A) ≤ 1 Për çfarëdo ngjarje A • Shuma e probabiliteteve të të gjitha 0.5 ngjarjeve reciprokisht përjashtuese/të papajtueshme/ duhet të jetë i barabartë me 1. P(A) P(B) P(C) 1 Nëse A, B, dhe C janë reciprokisht përjashtuese dhe te domosdoshme 0 E pamundur Irwin/McGraw-Hill Bazat e Statistikës © The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
3.
5-3
Definicionet Probabiliteti: Matja e gjasave se një ngjarje e pasigurt mund të ndodhë në të ardhmen; mund të marrë vlera vetëm në mes të 0 dhe 1. Prova/Eksperimenti: Vështrimi (vrojtimi ) i disa aktiviteteve ose veprimi i marrjes së ca matjeve, gjegjësisht një proces që shpien deri te paraqitja e një (dhe vetëm një) nga disa vrojtime të mundshme. Rezultati: Rezultati i pjesshëm i një eksperimenti. Ngjarja: Grumbullimi i një apo më shumë rezultateve të një eksperimenti. Irwin/McGraw-Hill Bazat e Statistikës © The McGraw-Hill . Companies, Inc., 1999
4.
Hapësira e mostrës/
rezultatet e mundshme Hapësira e mostrës /është mbledhja e të gjitha ngjarjeve të mundshme p.sh. Të gjitha faqet e zarit/kubit (6): P.sh. Të gjitha letrat e bixhozit (52): Irwin/McGraw-Hill Bazat e Statistikës © The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
5.
Shembuj të eksperimentit,
rezultatit dhe hapsirës së mostrës Eksperimenti Rezultati Hapësira e mostrës Gjuajtja e monedhës Stema (S) , numri (N) S= { Stema, Numri} Gjuajtja e zarit 1,2,3,4,5,6 S= { 1, 2, 3,4, 5, 6} Gjuajta e monedhës dy NN, NS, SN, SS S = {NN, NS, SN, SS} herë Loja në lotari Fitim, Humbje S ={ Fitim, Humbje} Dhënja e provimit Me kalu, mos me kalu S ={Me kalu, mos me kalu} Zgjedhja e studentëve Mashkull, Femer S= {Mashkull, Femer} Irwin/McGraw-Hill Bazat e Statistikës © The McGraw-Hill . Companies, Inc., 1999
6.
Ngjarjet •
Ngjarje e thjeshtë · Një rezultat nga të gjitha rezultatet e mundshme me një karakteristikë. · P.sh., Karta e kuqe nga letrat e bixhozit. • Ngjarje komplementare e A (e shënuar~A) · Të gjitha rezultatet që nuk janë pjesë e ngjarjes A · P.sh. Të gjitha letrat që nuk janë me shenjën e rombit. • Ngjarje e përbashkët · Përfshin dy e më shumë karakteristika/ngjarje që paraqiten njëkohësisht. · P.sh., Një As që është gjithashtu i kuq. Irwin/McGraw-Hill Bazat e Statistikës © The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
7.
Vlerësimi i probabilitetit/Qasjet
e probabilitetit • Janë tri qasje për vlerësimin e probabilitetit të ndodhjes së një ngjarje të pasigurt: 1. a priori probabiliteti klasik m numri i rezultateve te favorshme probabiliteti n numri total i rezultateve te mundshme 2. a posteriori probabiliteti klasik empirik/frekuenca relative Numri ngjarjeve qe kane ndodhur ne te kaluaren m Probabiliteti = Numri total i vrojtimeve n 3. Probabiliteti subjektiv Një vlerësim apo opinion individual rreth probabilitetit të ndodhjes së ngjarjes. Irwin/McGraw-Hill Bazat e Statistikës © The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
8.
5-4
Qasjet e probabilitetit • Probabiliteti klasik bazohet në supozimin se rezultatet e një eksperimenti kanë mundësi të barabarta. • Sipas pikëpamjes klasike , Numri i rezultateve tefavorshme Probabiliteti i nje ngjarje = Numrii pergjithshem i rezultateve te mundshme m P n Irwin/McGraw-Hill Bazat e Statistikës © The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
9.
5-5
SHEMBULL 1 • Marrim në konsiderim eksperimentin e hudhjes së dy monedhave metalike në të njejtën kohë. • Numri i rasteve të mundshme S = {NN, NS, SN, SS} • Marrim në konsiderim ngjarjen për një N. • Probabiliteti për me ra numri =2/4 = 1/2. Irwin/McGraw-Hill Bazat e Statistikës © The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
10.
5-6
Ngjarjet reciprokisht përjashtuese/të papajtueshme • Ngjarjet reciprokisht përjashtuese/të papajtueshme/: Paraqitja e ndonjë ngjarje nënkupton se të tjerat nuk mund të ndodhin në të njejtën kohë. • Në SHEMBULLIN 1, katër rezultatet e mundshme janë reciprokisht përjashtuese/ të papajtueshme. Irwin/McGraw-Hill Bazat e Statistikës © The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
11.
5-7
Ngjarjet e domosdoshme • Ngjarjet e domosdoshme : Më së paku një ngjarje duhet të ndodhë kur bëhet një eksperiment. • Në SHEMBULLIN 1, katër rezultatet e mundshme janë ngjarje të domosdoshme. Me fjalë të tjera shuma e probabiliteve është = 1 (0.25 + 0.25 + 0.25 + 0.25). Irwin/McGraw-Hill Bazat e Statistikës © The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
12.
5-8 Koncepti
i frekuencave relative/Koncepti empirik • Probabiliteti i një ngjarje që ka ndodhur në afat të gjatë përcaktohet nga vështrimi se çfarë pjese e kohës si ngjarja ka ndodhur në të kaluarën: Numri i rezultateve qe kane ndodhur ne te kaluaren Probabiliteti i nje ngjarje= Numri total i vrojtimeve Irwin/McGraw-Hill Bazat e Statistikës © The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
13.
Probabiliteti empirik/koncepti i
frekuencave relative Supozojme se dëshirojmë të llogaisim probabilitetet e këtyre ngarjeve: - Probabilitetin se automobili i ardhshëm i prodhuar nga fabrika do të jetë me “defekt”. - Probabilitetin se një familje e zgjedhur rastësisht ka shtëpi te veten. - Probabilitetin se një grua e zgjedhur rastësisht nuk e punë duhanin. - Probabilitetin se një tetëdhjetëvjeçar do të jetoj më së paku edhe një vjet, etj. Irwin/McGraw-Hill Bazat e Statistikës © The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
14.
Shembull • Dhjetë nga
500 automobila të zgjedhur rastësisht të prodhuar në një fabrikë kanë qenë me defekt. Sa është probabiliteti që automobili i ardhshëm i prodhuar nga kjo fabrikë të jetë me defekt. • n=500 P(A) = 10/500=0.02 Shpërndarja e frekuencave dhe frekuencave relative • m=10 në mostrën prej 500 automobilave Automobili Frekuenca Frekuenca relative I rregullt 490 490/500=0.98 Me defekt 10 10/500=0.02 Gjithsej 500 1.00 Irwin/McGraw-Hill Bazat e Statistikës © The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
15.
5-9
SHEMBULL 2 • Përgjatë karrierës së saj prof. Anitë ka shpërblyer 186 studentë me A nga 1200 studentë sa ajo i ka mësuar. Sa është probabiliteti që studenti në departamentin e saj në këtë semestër do të marrë A? • Duke aplikuar konceptin e frekuencave relative probabiliteti për një A është • P(A)= 186/1200=0.155 Irwin/McGraw-Hill Bazat e Statistikës © The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
16.
5-10
Probabiliteti subjektiv • Probabiliteti subjektiv: Gjasat (probabiliteti) për ndodhjen e një ngjarje të veçantë që caktohet nga individi duke u bazuar në kombinimet e përvojave të kaluara të individit, opinionin personal dhe analizës së situatave të vecanta. • Si shembuj të probabilitetit subjektiv mund të shërbejnë si vijon: - Vlerësimi i probabilitetit se klubi futbollistik “X” do të luajë vitin e ardhshëm në ligën e kampionëve. - Vlerësimi i probabilitetit se studenti do të marrë notën 10 nga ndonjë lëndë e caktuar, etj Irwin/McGraw-Hill Bazat e Statistikës © The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
17.
Disa rregulla të
probabilitetit Rregullat e probabilitetit Rregullat Rregullat e aditive multiplikatorit (të mbledhjes) (e shumëzimit) Rregulla e Rregulla e Rregulla e Rregulla e Rregulla e veçantë plotësuese përgjithshme veçantë e përgjithshme aditive komplementare aditive multiplikatorit e multiplikatorit Irwin/McGraw-Hill Bazat e Statistikës © The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
18.
5-11
Rregullat bazë të probabilitetit • Nëse ngjarjet janë reciprokisht përjashtuese, atëherë ndodhja e ndonjë nga ngjarjet pamundëson ndodhjen e ngjarjeve të tjera. • Rregullat aditive ( të mbledhjes): Nëse dy ngjarje A dhe B janë reciprokisht përjashtuese, rregulla e veçantë aditive thotë se probabiliteti i ndodhjes së A ose B është e barabartë me shumën e probabiliteteve të tyre. P(A ose B) = P(A) + P(B) • Rregulla e veçantë aditive P(A ose B ose C ) = P(A) + P(B) + P(C) Irwin/McGraw-Hill Bazat e Statistikës © The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
19.
5-12
Shembull 3 • Aeroporti X së voni ka marrë informata për fluturimet nga Prishtina në Gjenevë Arritja Frekuenca Herët 100 Vonë 75 Në kohë 800 Anuluar 25 Gjithsej 1000 Irwin/McGraw-Hill Bazat e Statistikës © The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
20.
5-13
Shembull 3 vazhdim • Nëse A është ngjarja se fluturimi arrin herët, atëherë probabiliteti P(A) = 100/1000 = 0.1 • Nëse B është ngjarja se fluturimi do të arrijë vonë , atëherë P(B) = 75/1000 = 0.075 • Probabiliteti se aeroplani do të vijë herët ose do të arrijë vonë është; P(A ose B) = P(A) + P(B) = 0.1 + 0.075 =0.175 Irwin/McGraw-Hill Bazat e Statistikës © The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
21.
5-14
Rregulla plotësuese/komplementare • Rregulla plotësuese/komplementare /përdoret për probabilitetin se një ngjarje që do të ndodhë përmes heqjes së probabilitetit të një ngjarje që nuk do të ndodhë nga 1. • Nëse P(A) është probabiliteti i ngjarjes A dhe P(~A) është plotësues i A, atëherë P(A) + P(~A) = 1 ose P(A) = 1 - P(~A). Irwin/McGraw-Hill Bazat e Statistikës © The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
22.
5-15
Rregulla komplemenare/plotësuese vazhdim • Diagrami i Ven-it (J.Venn 1834-1888) ilustron rregullën komplementare që do të duket si në vijim: A ~A Irwin/McGraw-Hill Bazat e Statistikës © The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
23.
5-16
SHEMBULL 4 • I rikthehemi SHEMBULLIT 3. • Nëse C është ngjarja se fluturimi do të arrijë në kohë, atëherë, P(C) = 800/1000 = 0.8. • Nëse D është ngjarja se flutruimi është shtyrë, atëherë,P(D) = 25/1000 = 0.025. • Shfrytëzoni rregullën komplementare për të treguar se probabiliteti i një fluturimi të hershëm (A) ose të vonshëm (B) është 0.175. Irwin/McGraw-Hill Bazat e Statistikës © The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
24.
5-17
SHEMBULL 4 vazhdim • P(A ose B) = 1 - P(C ose D) = 1 -ë0.8 +.025] =0.175 D C 0.025 0.8 ~(C ose D) = (A ose B) 0.175 Irwin/McGraw-Hill Bazat e Statistikës © The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
25.
5-18
Rregulla aditive e përgjithshme • Nëse A dhe B janë dy ngjarje që nuk janë reciprkisht përjashtuese , atëherë , P(A ose B) është i dhënë me formulën vijuese: • P(A ose B) = P(A) + P(B) - P(A dhe B) Irwin/McGraw-Hill Bazat e Statistikës © The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
26.
5-19
Rregulla aditive e përgjithshme • Diagram i Ven-it ilustron këtë rregull: B A dhe B A Irwin/McGraw-Hill Bazat e Statistikës © The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
27.
5-20
SHEMBULL 5 • Në një mostër prej 500 studentëve, 320 kanë thënë se kanë stereo , 180 kanë thënë se kanë TV, dhe 100 kanë thënë se i kanë të dyja: TV 180 Bashkë Stereo 100 320 Irwin/McGraw-Hill Bazat e Statistikës © The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
28.
5-21
SHEMBULL 5 vazhdim • Nëse studenti zgjedhet rastësisht , sa është probabiliteti që studenti të ketë vetëm stereo, vetëm TV dhe të dyja stereo dhe TV? • P(St) = 320/500 = 0.64. • P(Tv) = 180/500 = 0.36. • P(St dhe Tv) = 100/500 =0.20. Irwin/McGraw-Hill Bazat e Statistikës © The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
29.
5-22
SHEMBULL 5 vazhdim • Nëse studenti zgjedhet rastësisht, sa është probabiliteti që studenti ka gjithashtu stereo ose TV në shtëpinë e tij? • P(St ose TV) = P(St) + P(Tv) - P(S dhe T) = 0.64 +0.36 - 0.20 =0.80. Irwin/McGraw-Hill Bazat e Statistikës © The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
30.
Shembull
• Studenti është duke mbajtur dy kurse në histori dhe matematikë. Probabiliteti se studenti do ta jap historinë është 0.60, kurse probabiliteti se do ta jap matematikën është 0.70. Probabiliteti se do t’i kaloj të dyja është 0.50. Sa është probabiliteti se së paku do ta jap njërin provim. • P(A ose B) = P(A) + P(B) – P (A dhe B)= 0.60+0.70-0.50 =0.8. Irwin/McGraw-Hill Bazat e Statistikës © The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
31.
5-23
Probabiliteti i përbashkët • Probabiliteti i përbashkët është probabiliteti që mat gjasat se dy ose më shumë ngjarje do të ndodhin njëkohësisht. Një shembull do të jetë ngjarja që studenti i ka të dyja, stereon dhe TV në shtëpinë e tij. Irwin/McGraw-Hill Bazat e Statistikës © The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
32.
5-24
Rregulla e veçantë e multiplikatorit • Rregulla e veçantë e multiplikatorit kërkon që dy ngjarje A dhe B të jenë të pavarura. • Dy ngjarje A dhe B janë të pavaura nëse ndodhja e njërës nuk ka efekt në probabilitetin e ndodhjes së tjetrës. • Rregulla e veçantë e multiplikatorit është: P( Adhe B) P( A) P( B) Irwin/McGraw-Hill Bazat e Statistikës © The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
33.
5-25
SHEMBULL 6 • Shpendi posedon dy fletëaksione të cilat janë të pavaruara nga njëra tjetra. Probabiliteti që fletëaksioni A të rritet në vlerë në vitin e ardhshëm është 0.5. Probabiliteti se vlera e aksionit B do të rritet në vitin e ardhshëm është 0.7. • Sa është probabiliteti se vlera e të dy aksioneve do të riten vitin e ardhshëm? • P(A dhe B) = (0.5)(0.7) = 0.35. Irwin/McGraw-Hill Bazat e Statistikës © The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
34.
5-27
Probabiliteti i kushtëzuar • Probabiliteti i kushtëzuar është probabiliteti i ndodhjes së një ngjarje të veçantë duke ditur që një ngjarje tjetër ka ndodhur. • Vërejtje: Probabiliteti i ngjarjes A duke ditur që do të ndodhë ngjarja B shënohet me P(A|B). Irwin/McGraw-Hill Bazat e Statistikës © The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
35.
5-28
Rregulla e përgjithshme e multiplikatorit • Rregulla e përgjithshme e multiplikatorit përdoret për të gjetur probabilitetin e përbashkët se dy ngjarje që do të ndodhin dhe definohet kësisoji: për dy ngjarje A dhe B, probabiliteti i përbashkët se të dy ngjarjet do të ndodhin gjindet përmes shumëzimit të probabilitetit se ngjarja A do të ndodhë me probabilitetin e kushtëzuar të B duke ditur se ngjarja A ka ndodhur. P( Adhe B) P( A) P( B / A) Irwin/McGraw-Hill Bazat e Statistikës © The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
36.
Shembull
• Në një anketë, punëtorët e kompanisë ,X’’, në pyetjen se: Nëse do t’iu ipej një mundësi për të punuar në një kompani tjetër, me pozitë të njejtë apo më të mirë se kjo që keni tani, do të dëshironit ta ndërronit? • Përgjigjet e tyre janë të klasifikuara në bazë të përvojës së tyre në atë kompani sipas tabelës vijuese: Irwin/McGraw-Hill Bazat e Statistikës © The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
37.
Lojaliteti i punëtorëve
ndaj kompanisë dhe përvoja e tyre e punës Përvoja - Me pak 1- 6-10 Më shumë Totali > se një 5vite vite se 10vite vit Do të 10 30 5 75 120 qëndrojnë Nuk do të 25 15 10 30 80 qëndrojnë Totali 35 45 15 105 200 Irwin/McGraw-Hill Bazat e Statistikës © The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
38.
• Sa është
probabiliteti se një punëtor i zgjedhur rastësisht nga kjo kompani do të qëndrojë në atë kompani dhe që ka më shumë se 10 vjet përvojë pune ? Irwin/McGraw-Hill Bazat e Statistikës © The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
39.
Zgjidhja
• P(A) - do të qëndroj në kompani • P(B) ka përvojë pune më se 10 vjet • P(B|A) – qëndron në kompani dhe ka përvoj më se 10 vite P(A dhe B)= P(A) x P(B|A) = 120/200 x 75/120 = 9000/24000 = 0.375 Irwin/McGraw-Hill Bazat e Statistikës © The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
40.
Shembull
Bordi i drejtorëve të firmës “X” përbëhet nga 8 meshkuj dhe katër femra. Një komitet prej katër anëtarëve duhet të zgjidhet në mënyrë të rastësishme për të rekomanduar presidentin e ri të kompanisë. a) Sa është probabiliteti që të katër anëtarët e këtij komiteti të jenë femra? b) Sa është probabiliteti që të katër anëtarët të jenë meshkuj. c) Shuma e probabiliteteve për A dhe B a është e barabartë me 1? Spjego. Irwin/McGraw-Hill Bazat e Statistikës © The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
41.
Zgjidhje
• a) 0.002 4 3 2 1 0.002 12 11 10 9 • b) 0.14 8 7 6 5 1680 0.1414 12 11 10 9 11880 Irwin/McGraw-Hill Bazat e Statistikës © The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
42.
5-37
Disa parime të llogaritjes • Rregullat për llogaritjen e numrit të rezultateve të mundshme: • Rregulla 1. • Formula e Multiplikatorit: Nëse ka m mënyra për ta bërë një gjë dhe n mënyra për ta bërë një tjetër , atëherë ka m x n mënyra për t’i bërë të dyja. • Shembull 10: Ju dëshironi të shkoni në park, të hani në restaurant dhe të shihni filma. Janë 3 parqe, 4 restaurante dhe 6 kinema. Sa kombinime të ndryshme të mundshme janë: • Përgjigje: • 3 x 4 x 6 =72 mundësi të ndryshme Irwin/McGraw-Hill Bazat e Statistikës © The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
43.
Rregullat e llogaritjes
(vazhdim) • Rregulla 2 · Mënyrat se si mund të rregullohen n elemente sipas rregullit është: n! = (n)(n – 1)…(1) · Shembull: – Restorani i juaj ka pesë zgjedhje në menynë e tij. Në sa mënyra ju mund të porositni për menynë tuaj? Përgjigje: 5! = (5)(4)(3)(2)(1) = 120 mundësi të ndryshme. Bazat e Statistikës Irwin/McGraw-Hill Dr. Rahmije Mustafa -Topxhiu © The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
44.
Rregullat e llogaritjes
• Rregulla 3. (vazhdim) • Permutacionet: çdo regullim i X elementeve i zgjedhur nga n elementet e mundshme. · Shembull: n! n Px – Restauranti i juaj ka pesë zgjedhje në X)! (n meny, kurse tri duhet të zgjidhen për drekë. Sa mënyra të ndryshme mund të porositet dreka? Përgjigje: n! 5! 120 Px 60 (n X)! (5 3)! n 2 Vërejte: Renditja e rregullimit të elementeve është e rëndësishme te permutacionet. Bazat e Statistikës Irwin/McGraw-Hill Dr. Rahmije Mustafa -Topxhiu © The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
45.
Rregullat e llogaritjes
(vazhdim • Rregulla 4 • Kombinacionet: Numri i mënyrave të zgjedhjes së x elementeve nga grupi i n elementeve pa respektuar renditjen n! Cx X! (n X)! n · Shembull: – Restauranti i juaj ka pesë meny për zgjedhe dhe tri duhet të zgjidhen për drekë . Sa mënyra të ndryshme mund të bëhet kombinimi duke injoruar rregullin e zgjedhjes. n! 5! 120 – Përgjigje:Cx 10 X! (n X)! 3!(5 3)! (6)(2) n Bazat e Statistikës Irwin/McGraw-Hill Dr. Rahmije Mustafa -Topxhiu © The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
46.
5-40
SHEMBULL 11 • Trajneri X duhet të zgjedhë pesë lojtarë në mes të 12 sa i ka në ekip për të formuar formacionin fillestar. Sa grupe të ndryshme janë të mundshme? 12 C5 = (12!)/ë5!(12-5)!] =792 • Supozojmë se Trajneri X duhet ti rangoj ata kësisoj: 12P5 = (12!)/(12-5)! = 95,040. Irwin/McGraw-Hill Bazat e Statistikës © The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
47.
Konceptet kyçe Probabiliteti
Ngjarjet e domosdoshme Eksperimenti Ngjarjet e kushtëzuara Rezultati Regulla aditive e Ngjarja thjeshte Hapësira e mostrës Rregulla aditive e Probabiliteti apriori përgjithshme Probabiliteti aposteriori Rregulla komplementare Probabiliteti subjektiv Rregulla e multiplikatorit Ngjarje e thjeshtë Rregulla e përgjithshme e multiplikatorit Ngjarje komplementare Permuatacionet Ngjarjet e papajtueshme Kombinacionet Variacionet Irwin/McGraw-Hill Bazat e Statistikës © The McGraw-Hill Companies, Inc., 1999
Jetzt herunterladen