Voor Studiecentrum Bedrijf en Overheid (SBO) heb ik als docent dag 3 van de opleiding Wijk- en Gebiedsmanager 2016 verzorgd. Onderwerpen zijn burgerparticipatie, maatschappelijke initiatieven, games en gamechangers, en strategieën van 'sterke trekkers'.
7. Gemeente Borne
Hergebruik en herbestemmen school
Bureau Over Morgen
Website en brede uitvraag
Introductie avond
7
8. Onderdeel van WOP Kultuurstraat
Wesselerbrink
Hoe 60 brinken uniek inrichten
Sinds 2006 aan de gang
Interactief beleidsparticipatie
Uitgebreide documentatie in SBO
leeromgeving
8
9. Gemeente Twenterand bezuinigt op
zwembaden
Inhoud bezuinigingsvoorstel
opgesteld door werkgroep
Deelnemers uit alle lagen
Geen raadsleden
Prijsvraag als ondersteuning input
Uiteindelijk besluit Raad
9
12. Gemeente Heerlen en L2 Ateliers
Opdracht kunstwerk in de wijk
Vergunning creatief opgesteld
Staalplaten hergebruikt
Co-creatie met bewoners Passart
Beleidsparticipatie
Ontmoetingsplek
12
13. Rembrandplein publieke functie
Weinig eigenaarschap
Kennisland Amsterdam
Social Innovation Safari
Maatschappelijke opgave
3,5 dag aan de slag
Mensen uitnodigen om activiteiten op
plein te doen
13
14. Gebruik projectmatige aanpak bij beleidsparticipatie
Bestaande methodieken en instrumenten meer en breder gebruiken
Witte plekken aanpakken
Moeilijke werkvelden krijgen extra aandacht
Professionals worden beoordeeld op participatie verdiensten
Uitvoerders, ook extern, passen participatie toe
14Mark Verhijde - Meer Participatie - SBO 16 juni 2016
17. Meer co-creatie en comakerschap: betrekken eindgebruikers
‘Klanten’ helpen mee om betere diensten en producten te maken
Ook voor betere participatieprocessen en –instrumenten
E-participatie tools en social media – open overheid
Leren met elkaar: intervisie en Community of Practice
Benchmark / ranking / lijstjes
Meedoen met de Participatie Monitor (eind 2016)
17Mark Verhijde - Meer Participatie - SBO 16 juni 2016
20. Intern traject burgerparticipatie
Hoe meer doen met participatie?
Groep van ambtenaren
Alle afdelingen leveren
Houdingen, competenties
Co-creatie op instrumenten
Bijzonder: Collega-participatie
20
21. Meer beleidsparticipatie is goed te doen
Heel veel instrumenten zijn beschikbaar en toe te passen
Nieuwe instrumenten - kwestie van gewoon aan de slag gaan
Spin-off is interessant
Levert meer beleidsparticipatie ook meer burgerbetrokkenheid op?
Nemen mensen makkelijker zelf initiatieven?
21Mark Verhijde - Meer Participatie - SBO 16 juni 2016
22. Meewerken en meedoen, maar ook steunen en lidmaatschap
Vrijwilligerswerk op scholen, speeltuinen, NL-Doet, mantelzorg, etc.
Actief en bewust besluit voor deelname
Ook deelname in coöperatieve vereniging, crowdfunding, abonnement
Veel maatschappelijke participatie bij maatschappelijke initiatieven
NB: deelname door aanwezigheid en gedrag van individu en groepen
Informatie uit GPS, smartphone, camera’s, sensoren, realtime data stream
New Mobility, Smart Cities en Open Data als toepassingen
22Mark Verhijde - Meer Participatie - SBO 16 juni 2016
30. Gemeente Deventer eigenaar
Stichting Tevreden doet beheer en
exploitatie
Maatschappelijk initiatief
Wijk wordt in fasen herontwikkeld
Maatschappelijk initiatief
30
32. Speeltuin in de binnenstad van Berlin
Ontwerp, inrichting en realisatie
helemaal door de buurt
Gemeente Berlin is niet betrokken
Afspraken en regels over veiligheid
anders dan in Nederland
32
33. Aanwezigheid van trekkers en verbinders
Respect: burgers willen serieus genomen worden
Beleidsmakers (ook politici): nieuw evenwicht tussen loslaten en steunen
Investeren in vertrouwen
Creëren van tegenspel: niet alleen ruimte maken, maar actief uitnodigen tot
Stimuleren maatschappelijk verkeer: B2B (burger-burger)
33Mark Verhijde - Meer Participatie - SBO 16 juni 2016
35. Linda Commandeur e.a. “Stad in
Beweging: De kracht van BS22”
Beltrumsestraat 22, Groenlo
“Waarmaakwinkel”
Proces om van idee naar uitvoering
te komen
Veel verschillende rollen
Initiatiefnemers, Starters,
Verbinders, Meebouwers, Energizers,
Partners, Overheden & Gevestigde
orde
35
36. Maatschappelijk initiatief
Willem Stortelder, 21 Lobsterstreet
Helft NL krijgt last van hoogwater
Dus: andere helft kan gastadres zijn
Nationale datingsite
Handig voor andere calamiteiten
36
38. Verhijde & Bosman (2014) “Regel die Burgerinitiatieven”
Platform 31 en Ministerie van BZK Experimentenprogramma ‘Ruim op die Regels’
Maatschappelijk aanbesteden: opdracht of subsidie
Fiscale kwesties: belastingendienst
Risico’s, schade en aansprakelijkheden: verduidelijken en verzekeren
Regelluwe zones of regiem: maatwerk per gemeente mogelijk
BZK: Geen noodzaak tot status aparte of aanvullend (minder) wet- en regelgeving
38Mark Verhijde - Meer Participatie - SBO 16 juni 2016
39. Innovatie
Machine kokend water over onkruid
Wijk ruikt naar spinazie
Na twee weken opvegen
Beheerwerk makkelijk maken
Diverse vragen over veiligheid
39
41. Bewonersinitiatief
Afgestemd met de buurt
Onveilig WAS voor gemeente Stein
Geen stukskeuring toestel
Hekwerk geplaatst
Tijdelijke gedoogconstructie
41
42. Initiatief Burger’s Zoo Arnhem
Aangeboden aan gemeente Arnhem
Geplaatst op particuliere grond
Groot, beton, en speelbaar
Veiligheid en risico’s
Object dwingt dat kinderen anders
spelen, meer veiligheid bewust
42
43. Maatschappelijke initiatieven zijn niet voor iedereen
Trekkers en kleine communities
Kennis en kunde is nodig
Meer ondernemerschap
Minder afhankelijkheid van overheid
Meer aandacht voor continuïteit en robuustheid
Meer aandacht voor netwerk en strategie
43Mark Verhijde - Meer Participatie - SBO 16 juni 2016
45. Wat is dat eigenlijk, Gamechangers?
Gamechangers zijn (middel)grote bedrijven
Met een visionair strateeg aan het roer
Die met aantoonbaar succes
De regels van het spel in hun branche of sector veranderen
Voorbeeld van organisaties die kansen zien en ze succesvol weten te verzilveren
Steve Jobs en kornuiten
Kan dat ook met burgerbetrokkenheid?
45Mark Verhijde - Meer Participatie - SBO 16 juni 2016
48. Fred Beekers
Eenzaamheid in NL wijken
Eten brengt mensen bij elkaar
Start Den Haag Transvaal
Sociale lokale ondernemers
Meer dan 40 restaurants
48
49. Voorbeeld gemeente Leeuwarden: Groene en eetbare initiatieven
Eenvoudig maken, transparant
Verbinden, aanjagen, zichtbaar maken
Onderwijs en onderzoek belangrijk
NB: initiatiefnemers vooral met zichzelf bezig, delen van kennis en kunde is extra
Rol gemeente: van waarde zijn voor maatschappelijk initiatief
Netwerk: zakelijke partners, fans en ambassadeurs
49Mark Verhijde - Meer Participatie - SBO 16 juni 2016
50. Aanpak gemeente Leeuwarden
Vergroenen en stadslandbouw
Verkorten voedselketens
Aantallen belangrijk
Verbinden en kennisdelen
Global beweging rond voedsel
50
51. Bewonersinitiatief
Tijdelijk gebruik van lege grond
Kweken en telen eigen gewassen
Bestemd voor verschillende groepen
Wet- en regelgeving
Contract met gemeente Utrecht
51
54. Netwerk van ZZP-ers
Zelf doen
Stichting huurt van woningcorporatie
Deelnemers betalen maandelijks
Inclusief koffie, thee, wifi
Extra spreekkamers
Sleuteldiensten als tegenprestatie
54
58. Nieuw bedrijf (januari 2016)
Opgericht uit Mill Panel
Sandwichpanelen fabriek
Tiny house beweging in NL
Voldoen (nog) niet aan bouwbesluit
Voor zelfbouw en Tiny House lover
Voor recreatie en zorg of
aanleunwoning
Voor grootschalige ontwikkeling, voor
statushouders en sociale woningbouw
58
59. ‘Sterke burgerinitiatieven’ en hun trekkers
Droom, focus op resultaten, operationele capaciteit
Netwerk: zakelijke partners, fans en ambassadeurs
Strategieën: Hoe gaan initiatiefnemers om met overheden
Aanvallen (DOMunder Utrecht)
Verbergen (‘t Zorghuus Ysselsteyn Venray, Stichting Cliënten Initiatieven Doetinchem)
Verzetten (Villanueva Den Bosch)
Meebewegen (Werkplaats K Kerkrade, Taaltuin Spangen Rotterdam)
Rolvastheid en verwachtingen
59Mark Verhijde - Meer Participatie - SBO 16 juni 2016
60. Theo van Wijk
Architect en bewoner
1986 – onder het luik
2000 jaar geschiedenis
Zichtbaar maken
Drukste plek in Utrecht
Bus rijdt erover heen
Toeristische attractie
60
61. Rob Keizer
Kleinschalig wonen met zorg
Dorpsinitiatief
Wijkt af van wet- en regelgeving
Alternatief afsprakenstelsel
IGZ toezichthouder: spannend
61
63. Theodoor van Leeuwen
Voedseltuin (1e van 6 stuks)
Gewassen voor voedselbanken
Vrijwilligers met groene vingers
Regelzaken zijn voor gemeente
63
64. Jos Reinders, Brooker Neimed
Atelierstichting
Kunstenaars van waarde voor de wijk
Multiply by Sharing
Community art
Soep met een verhaal
Deel je Verhaal
64
67. Onderscheid sterke burgerinitiatieven en ‘klein grut’
Strategisch denken en werken, aanpak burgerinitiatief herkennen
Eigen rol, doel en inzet vaststellen
Zelf kiezen, anders doet de buitenwereld dat voor jou
Omgaan met vier gezichten van overheid
Rechtmatige overheid
Presterende overheid
Network Governance
Responsieve overheid
Rolvastheid is belangrijk, afwijken mag
67Mark Verhijde - Meer Participatie - SBO 16 juni 2016
69. Mark Verhijde - Interim programmamanager en adviseur stedelijke ontwikkeling
E mark.verhijde@gmail.com
M +31 652653005
W www.markverhijde.nl
69Mark Verhijde - Meer Participatie - SBO 16 juni 2016