Bi̇lgi̇ si̇stem geli̇şti̇rme yaklaşimlari

1. BİLGİ SİSTEM GELİŞTİRME
YAKLAŞIMLARI

2. Organizasyonlarda Bilgi Sistemlerinin Kurulması
Ya Da Yenilenmesinin Nedenleri
Gelişen teknoloji, önceleri saklanması ve işlenmesi ekonomik
olmayan bilgilerin işlenmesi maliyetlerinin önemli ölçüde düşmesine
neden olmaktadır.
Organizasyonun büyümesi ve sisteme yeni bilgi türlerinin katılması
da bilgi işlem talebinin artmasına neden olmaktadır. Bu durum, var
olan bilgi sistemi ihtiyaçlarının karşılanmasında yetersiz kalmasına
neden olabilir.
Eskiyen teknolojinin, işletme maliyetlerinin yüksek kalması ve
benzer işlemlerin yeni teknolojiyle daha ucuza yapılabilir olması.
Var olan bilgi sisteminin yenilenmesi ihtiyacı, örgütün ya da
teknolojinin gelişmesiyle ilgili olmaksızın, yasalar ya da
yönetmeliklerdeki değişmeler sonucu ortaya çıkabilmektedir.

3. Bilgi Sistemlerinin Geliştirilmesinde Kullanılan Yaklaşımlar
Sistem geliştirme hayat çevirimi
Prototipleme Uygulama yazılım paketleri yaklaşımı
Son kullanıcı geliştirme yaklaşımı
CASE
Nesne yönelimli yaklaşım
Karma yaklaşım

4. Sistem Geliştirme Hayat Çevrimi (SGHÇ)
 Bu yaklaşım, sistemin geliştirilmesine adım adım yaklaşımıdır.
 En eski bilgi sistemi geliştirme yaklaşımıdır.
 Orta ya da büyük karmaşık sistem projeleri için günümüzde halen
kullanılmaktadır.
 5 ana safhaya ayrılmaktadır:
• Planlama
• Analiz
• Tasarım
• Yürütme
• Kullanım

5. SGHÇ Yaklaşımının Kullanım Nedenleri
 Büyük bilgi sistemlerinin geliştirilmesi 1-2 veya daha fazla yılı
gerektirmektedir.
 SGHÇ kullanmayan proje grupları, sistem geliştirme boyunca
önemli tasarım faktörlerini gözden kaçırmakta ve dokümantasyonu
ihmal etmektedirler.

6. SGHÇ’nin Sakıncaları
 Prosesin çok fazla zaman alması
 Maliyetli olması
 Çok fazla dokümantasyon

7. Hayat Çevirimi Yönetimi
• Üst yönetimin sorumluluğu: Sistem stratejik değere sahipse ve tüm
organizasyonu etkiliyorsa başkan ya da üst yönetim komitesi; sistem dar
ve operasyonel odaklanma varsa daha alt seviye yöneticiler liderlik
yapabileceklerdir.
• YBS idare komitesi: Çoğu firmada tüm sistem projelerini yönetme
sorumluluğunda bulunan üst yönetim komitesinin altında özel bir
komitedir. Üst yönetici bu komitenin her zaman daimi üyesidir.
• Proje liderliği: İş detaylarıyla doğrudan proje takımlarıyla
ilgilenmektedir.

8. Bilgi Sistemi Uzmanları
Bilgisayara dayalı sistemlerin geliştirilmesi ve bakımından sorumlu
olan işletme çalışanları, bilgi sistemi uzmanları olarak isimlendirilir:
 Sistem analisti
 Veritabanı yöneticileri
 Ağ uzmanları
 Programcılar
 Operatörler

9. Planlama Safhası
 Problemin farkına varılması
 Problemin tanımlanması
 Sistem amaçlarının kurulması
 Sistem kısıtlarının tanımlanması
 Fizibilite çalışması
 Teknik fizibilite
 Operasyonel fizibilite
 Çizelgeleme fizibilite
 Ekonomik fizibilite
 Sistem çalışma teklifi hazırlama
 Çalışma projesinin onayı ve reddi
 Önerilen sistem amaçları sağlayacak mı?
 Önerilen çalışma projesi, sistemlerin analizini yürütmenin en iyi yolu mu?
 Bir kontrol mekanizması kurma

10. Fizibilite Çalışması
 Arzu edilen amaçlara ulaşılması için sistem yeteneğini etkileyecek
ana faktörlere özet bir bakıştır.
 Mevcut projenin, işletmenin sahip olduğu kaynak ve kısıtlar dikkate
alınarak, çözümünün uygun olup olmadığının belirlenmesidir.
Fizibilite çalışması 4 fizibilite boyutunun dikkate alınması gereklidir:
 Teknik fizibilite
 Çizelgeleme fizibilite
 Operasyonel fizibilite
 Ekonomik fizibilite

11. Teknik Fizibilite
 Bu sistemi oluşturmak için gerekli teknolojiye sahip miyiz?
 Mevcut teknoloji ile bu sistemi oluşturmak mümkün olabilir mi?
Çizelgeleme Fizibilite
 Konulan zaman kısıtları içerisinde sistemi yürütmek mümkün olacak
mı?

12. Operasyonel Fizibilite
 Önerilen sistem organizasyonun faaliyet tarzına uygun mu?
 Önerilen sistem geliştirildikten sonra işleyecek mi?
 Kullanıcının negatif direnci olabilir mi?
 Önerilen sistemin performansı öncekinden daha düşük olabilir
mi?
 Yönetimin desteği nasıl olacaktır?

13. Ekonomik Fizibilite
 Firmanın sistemi kurmada bütçesinin yetip yetmeyeceği,
 Önerilen sistemin tahmini fayda ve maliyetleri;
 Somut faydalar, parasal tasarruf ya da kazançtır.
 Soyut faydaların miktarla eşleştirilmesi zordur.
 Soyut maliyetler, çalışanların sistemden memnuniyetsizliği, yeni sisteme
alışamamaları sonucu oluşan maliyetlerdir

14. Analiz Aşaması
 Bir sistemin tasarlanması amacıyla mevcut sistemin
incelenmesidir.
 Amaç, mevcut sistemin ne yapmakta olduğu, önerilen
sistemin ne yapması gerektiğinin belirlenmesidir.
 İhtiyaçların belirlendiği safhadır.
 VAD’lar, bilgi akışlarının anlaşılması bakımından önemli
bir araç olarak kullanılmaktadır.

15. Analiz Aşaması
 Sistem çalışmasının duyurulması
 Proje takımının oluşturulması
 Bilgi ihtiyaçlarının tanımlanması
i. Kişisel görüşler
ii. Gözlemler
iii. Kayıt taramaları
iv. Anketler
v. Müşterek uygulama tasarımı
vi. İş süreçlerinin yeniden yapılandırılması
 Sistem performans kriterini tanımlama
 Tasarım teklifinin hazırlanması
 Tasarım projesinin onayı/reddi

16. Tasarım Safhası
• Önerilen sistemin önerilen işleri NASIL
yapabileceğinin ya da bu işleri sistemin yapabilmesi
için NASIL tasarlanması gerektiği cevaplanmalıdır.
• Sistem tasarımı mevcut sistem eksikliklerini ortadan
kaldırma ve işletmeyi amaçlarına ulaştıracak yeni
sistemin ihtiyaç duyacağı proses ve verilerin
belirlenmesidir.

17. Tasarım Safhası
 Ayrıntılı sistem tasarımının hazırlanması
i. Çıktı tasarımı
ii. Girdi tasarımı
iii. İşleme tasarımı
iv. Dosya ve veritabanı tasarımı
v. Kullanıcı arayüzü tasarımı
 Alternatif sistem konfigürasyonlarının tanımlanması,
değerlendirilmesi ve seçimi
 Yürütme teklifinin hazırlanması
 Sistem yürütmenin onayı/reddi

19. Yürütme Safhası
Çalışan bir sistem üreten fiziksel ve kavramsal kaynakların temin
edilmesi ve sistemle bütünleştirilmesidir.
 Yürütmenin planlanması
 Donanım kaynaklarının sağlanması
 Yazılım kaynaklarının sağlanması
 Veritabanının hazırlanması
 Fiziksel kolaylıkların hazırlanması
 Yürütmenin duyurulması
 Katılımcıların ve kullanıcıların eğitimi
 Geçiş teklifinin hazırlanması
 Yeni sisteme geçişin onayı/reddi
 Yeni sisteme geçiş

20. Dört Temel Geçiş Yaklaşımı Bulunmaktadır. Bunlar:
• Doğrudan geçiş
• Paralel geçiş
• Safhalı geçiş
• Pilot geçiş

21. Kullanım Safhası
Geçişten sonra firmanın değişen ihtiyaçlarını karşılamak
amacıyla sistemde değişiklikler yapılacaktır:
 Sistemi kullanma
 Sistemin denetimi
 Sistem bakımı
 Yeniden tasarlama teklifinin hazırlanması
 Sistemin yeniden tasarlanmasının onay/reddi

22. Sistemin Denetimi
 Sistemin önceden belirtilen amaçları gerçekleştirip gerçekleştirmediği
incelenmelidir.
 Yürütme sonrası değerlendirme olarak bilinmektedir.
 Değerlendirmeye, geçişten 3-6 ay sonra başlaması önerilmektedir. Bu
bekleme periyodu;
 Kullanıcının kabullenme yönünde direnci
 Kaygılar
 Öğrenme eğrisi gibi
faktörlerin durgunlaşmasına imkan vermektedir.
 Bu proses, sistem kullanımı devam ettiği sürece yılda bir kez
yapılmalıdır

23. Sistemin Bakımı
Müşteri ihtiyaçlarının değişmesi, teknolojik ve bilimsel gelişmeler gibi
nedenler sistemde değişiklik ihtiyacını da beraberinde getirmektedir.
Sistem bakımı üç nedenden dolayı yapılmaktadır:
i. Hataların düzeltilmesi
ii. Geçerli, (güncel) bir sistemin sağlanması
iii. Sistemlerin iyileştirilmesi

24. M.ÖMER BULAKÇIBAŞI
FATİH KARA
OKAN UYKULU