SlideShare ist ein Scribd-Unternehmen logo
1 von 35
jq¡aÈ¡ N¡å£ S¡a£u NË¡j£Z
LjÑ¢eÕQua¡ fËLÒf
(MGNREGS - Mahatma Gandhi National
Rural Employment Guarantee Scheme)
fËL­Òfl E­ŸnÉ
fËd¡e E­ŸnÉ qm  ­k pLm NË¡j£Z f¢lh¡­ll fË¡çhuú pcpÉl¡ Acr L¡¢uL nËj Ll­a CµR¥L,

­pC lLj fË­aÉL f¢lh¡l­L fËL­Òfl naÑ Ae¤k¡u£ hR­l 100 ¢c­el L¡S
­cJu¡l j¡dÉ­j p¡j¡¢SL p¤¤lr¡ fËc¡e
 NË¡j£Z Hm¡L¡u ÜÛ¡u£ pÇfc p«¢ø, Sm­p­Ql p¤¤­k¡N h«¢Ü, j¡¢Vl pwlrZ fËi«¢a
E­cÉ¡­Nl j¡dÉ­j L«¢o­a Evf¡cen£ma¡ h¡¢s­u c¢lâ Sep¡d¡l­Zl S£¢hL¡
ASÑ­el SeÉ fË­u¡Se£u p¤¤­k¡­Nl ¢i¢š…¢m­L BlJ n¢š²n¡m£ Ll¡
 NË¡j£Z Hm¡L¡l j¡e¤o­L HL¢c­L Ml¡ Hhw AeÉ¢c­L heÉ¡l Lhm ­b­L lr¡
Ll¡l Ef­k¡N£ AhÜÛ¡ Hhw f¢lL¡W¡­j¡ ¢ejÑ¡Z
fËL­Òfl E­ŸnÉ
 ­L¾cÊ£u BCe l©f¡u­Zl j¡dÉ­j p¡j¡¢SLi¡­h Ap¤¢¤ hd¡l pÇj¥M£e ¢h­noax

j¢qm¡, ag¢p¢m S¡¢a J EfS¡¢al hÉ¢š²h­NÑl rja¡ue
 ¢h¢iæ c¡¢lâ c¤l£LlZ J S£¢hL¡ ASÑ­el fËLÒf…¢ml j­dÉ pjeÄup¡de L­l

pqi¡N£-¢h­L¾cÊ£L«a f¢lLÒfe¡ fË¢œ²u¡l p¤¤c«tLlZ
 f’¡­ua hÉhÜÛ¡­L n¢š²n¡m£ L­l a«Zj¤m ܹ­l NZa­¿»l ¢i¢š p¤¤c«tLlZ Hhw
 n¡pe hÉhÜÛ¡u üµRa¡ J c¡uhÜa¡ h«¢Ü
fËL­Òfl j¤m fkÑ¡u…¢m
fy¡Q¢V fkÑ¡­u i¡N Ll¡ k¡uL) LjÑfË¡bÑ£ f¢lh¡­ll B­hc­el ¢i¢š­a NË¡j f’¡­u­al fr ­b­L f¢lh¡­ll
­l¢S­ØVÊne
M) ­l¢SØVÊ£L«a f¢lh¡l…¢m­L NË¡j f’¡­u­al fr ­b­L Sh L¡XÑ ­cJu¡
N) Sh L¡­XÑl ¢i¢š­a öd¤j¡œ LjÑfË¡bÑ£ f¢lh¡­ll fr ­b­L L¡­Sl B­hce
Ll¡ J NË¡j f’¡­u­a h¡ ¢e¢cÑø LaÑ«f­rl j¡dÉ­j a¡ NËqZ Ll¡ z L¡­Sl
B­hce Ll­m a¡¢lMpq a¡l fË¡¢çü£L¡l Ll¡
O) l©f¡uZL¡l£ pwÜÛ¡l al­g L¡­Sl B­hce Ll¡ f¢lh¡l…¢m­L L¡S hl¡Ÿ
L­l S¡¢e­u ­cJu¡, Hhw
P) NË¡j f’¡­u­al fr ­b­L fËLÒf l©f¡u­Z jS¥¢l fËc¡e Hhw L¡­Sl
hl¡Ÿ Ll­a e¡ f¡l­m ­hL¡l i¡a¡ fËc¡e J a¡l ¢qp¡hlrZ
­fË¡NË¡j
A¢gp¡l
q­me pj¢ø
Eæue
B¢dL¡¢lL
h¡ ¢h¢XJ

fËL­Òfl ­fË¡NË¡j
A¢gp¡l Hhw ¢X¢ØVʃ
­fË¡NË¡j ­L¡-A¢XÑ­eVl

¢X¢ØVʃ
­fË¡NË¡j ­L¡A¢XÑ­eVl
q­me ­Sm¡
n¡pL h¡
¢X Hj
h¡¢s h¡¢s ¢N­u
fËQ¡l, f¡s¡
¢i¢šL B­m¡Qe¡
j¡CL ¢c­u
­O¡oZ¡ J ¢j¢Rm

fËL­Òfl p¤¤ù¥
l©f¡u­Zl SeÉ NË¡­jl
j¡e¤­ol L¡­R
LjÑp¤¢Ql ¢ho­u fËQ¡l
NË¡j Eæue
p¢j¢a…¢m­L/
¢i¢S­m¾p J j¢eV¢lw
L¢j¢V…¢m
¢e­u B­m¡Qe¡

¢h­no NË¡j pwpc
pi¡u B­m¡Qe¡

¢mg­mV,
­f¡ØV¡l, ­cJu¡m
¢mMe

NË¡j pwpc pi¡
Hhw NË¡j pi¡u
B­m¡Qe¡

AeÉ¡eÉ pi¡u ­kje - ü¢eiÑl
c­ml pi¡u B­m¡Qe¡
HC fËL­Òfl
BJa¡u L¡l¡
L¡S ­f­a
f¡­le ?

f¢lh¡­l ShL¡­XÑ e¡j B­R Hje 18
hR­ll E­ÜÑ LjÑrj hÉ¢š²l¡ L¡S
­f­a f¡­le z B¢bÑL hR­l phÑ­j¡V
100 ¢ce L¡S ­f­a f¡l­he

k¡l¡ ­L¡eJ fËL¡l i¡a¡ h¡ ­fene f¡e a¡­cl k¢c Sh L¡XÑ b¡­L
- L¡S ­f­a h¡d¡ ­eC
Sh L¡XÑ pwœ²¡¿¹ L­uL¢V fË­u¡Se£u abÉ
• e¡j e¢bi¥š²Ll­Zl f­e­l¡ ¢c­el j­dÉ NË¡j f’¡­ua fË­aÉL¢V ¢ehå£L«a
f¢lh¡l­L HL¢V Sh L¡XÑ ­c­h
• fË¢a f¢lh¡l ¢fR¥ ­Lhmj¡œ HL¢VC Sh L¡XÑ b¡L­h
• Sh L¡XÑ ph pju Ef­i¡š²¡l L¡­RC b¡L¡ clL¡l z HV¡ LM­e¡C NË¡j
f’¡­ua, p¤¤f¡li¡CS¡l, NË¡j Eæue p¢j¢a h¡ AeÉ L¡lJ L¡­R b¡L­h e¡
• HL¡¢dL pcpÉ HLC p­‰ fªbL fªbL L¡­S ¢ek¤š² b¡L­m f¢lh¡­ll HLSe
j¤m Sh L¡XÑ¢V p­‰ l¡M­he Hhw h¡¢L pcpÉl¡ Sh L¡­XÑl g­V¡L¢f p­‰
l¡M­he
Sh L¡XÑ pwœ²¡¿¹ L­uL¢V fË­u¡SZ£u abÉ
• Sh L¡XÑ CpÉ¥ qJu¡l hRl ­b­L fy¡Q hR­ll SeÉ JC Sh L¡XÑ¢V Q¡m¤
b¡L­h Abh¡ ka¢ce e¡ ea¥e L¡XÑ Cp¤¤É Ll¡ q­µR aa¢ce I Sh L¡XÑ¢V
Q¡m¤ b¡L­h
• Sh L¡XÑ¢V eø q­u ­N­m h¡ q¡¢l­u ­N­m X¥¢fÔ­LV Sh L¡­XÑl SeÉ B­hce
Ll¡ k¡­h z NË¡j f’¡­ua kb¡kbi¡­h k¡Q¡C L­l a­hC X¥¢fÔ­LV Sh L¡XÑ
Cp¤¤É Ll­h
• Sh L¡­XÑ R¢h b¡L¡ Bh¢nÉL z Sh L¡­XÑ LjÑ£ ¢qp¡­h kaS­el e¡j B­R
fË­aÉ­LlC R¢h b¡L¡ BhnÉL
• cr h¡ AdÑcr nË¢j­Ll Sh L¡XÑ b¡L¡ h¡dÉa¡j¤mL eu
­L¡e gjÑ L£ L£ L¡­S hÉhq©a qu ?
gjÑ 1 - Acr nË¢jL ¢qp¡­h L¡S
Ll­a BNËq£ Hje f¢lh¡­ll LaÑ¡
h¡ pjܹ fË¡çhuú pcpÉ­cl e¡j
e¢bi¥š²Ll­Zl SeÉ B­hc­el gjÑ

gjÑ 4 (M) - NË¡j f’¡­ua ¢m¢Ma
i¡­h HC g­jÑl j¡dÉ­j L¡­Sl SeÉ
B­hceL¡l£­L S¡¢e­u ­cu LMe Hhw
­L¡b¡u L¡­Sl SeÉ Ef¢ÜÛa q­a q­h

gjÑ 2 - B­hce ­l¢SØV¡l ­kM¡­e
B­hcef­œl pw¢rç ¢hhlZ a¡¢lM
pq ¢m¢fhÜ b¡­L

gjÑ 5 - L¡S ­cJu¡l ¢e¢cÑø ¢qp¡h
HC g­jÑ ­fË¡NË¡j A¢gp¡l­L S¡e¡­e¡
qu

gjÑ 3 - ¢ehå£LlZ J LjÑpwÜÛ¡e
­l¢SØV¡l

gjÑ 6 - j¡ØV¡l ­l¡m

gjÑ 4 - Sh L¡XÑ

gjÑ 4 (L) - Sh L¡XÑ fË¡ç hÉ¢š²
HC g­jÑ NË¡j f’¡­u­al L¡­R
L¡­Sl SeÉ clM¡Ü¹ L­le

gjÑ 7 - j¡ØV¡l ­l¡m ØVL ­l¢SØV¡l
gjÑ 8 - ­jS¡l­j¾V h¤L
gjÑ 9 - pÇfc ­l¢SØV¡l

gjÑ 10- ­mh¡l h¡­SV
L¡S Q¡Ju¡l SeÉ B­hce
• L¡S Q¡Ju¡l SeÉ B­hce Ll¡ h¡dÉa¡j¤mL
• ÜÛ¡e£u NË¡j f’¡­u­a 4 (L) g­jÑ B­hce Ll­a q­h z haÑj¡­e L¡­Sl Q¡¢qc¡
¢m¢fhÜ Llh¡l SeÉ abÉ ¢jœ ­L¾cÊ…¢ml pq¡ua¡ ­eJu¡ q­µR, L¡S Q¡C­Re Hje j¡e¤o
L¡­Sl SeÉ B­hce abÉ ¢jœ ­L­¾cÊ ¢m¢fhÜ Ll­a f¡l­he

• HL¡¢dL B­hceL¡l£ L¡S Q¡Ju¡l SeÉ ­k±b clM¡Ü¹ Ll­a f¡­le z pj­ha
B­hc­el ­r­œ fËbj hÉ¢š²l j¡dÉ­j S¡e¡­e¡ ­k­a f¡­l z ­p­r­œ a¡l L¡R
­b­L l¢pc ¢e­a q­h
• HLC f¢lh¡­ll ¢h¢iæ pcpÉ fªbL fªbL B­hce L­l L¡S Q¡C­a f¡­le
• L¡S Q¡Ju¡l SeÉ B­hce p¡l¡ hR­ll ­k ­L¡eJ pju Ll¡ k¡u
• p¡d¡lZa HLV¡e¡ Ljf­r 14 ¢ce (pç¡­q Ae¢dL 6 ¢ce) L¡S Ll¡ k¡­h
• ­L¡eJ L¡­S k¢c Ae¤f¢ÜÛa b¡­Le a­h ¢a¢e L¡S Q¡Ju¡l SeÉ f¤el¡u B­hce
Ll­a f¡l­he
• L¡S Q¡Ju¡l 15 ¢c­el j­dÉ L¡S ¢c­a q­h
Acr, AdÑcr Hhw cr nË¢j­Ll jS¥¢l
1
•
•
•
•

H¢fËm, 2013 ­b­L Acr nË¢j­Ll jS¥¢l - °c¢eL 151 V¡L¡
AdÑcr nË¢j­Ll jS¥¢l - °c¢eL 226.50 V¡L¡
cr nË¢j­Ll jS¥¢l - °c¢eL 302 V¡L¡
HL¢ce L¡­Sl SeÉ p­hÑ¡µQ jS¥¢l ¢edÑ¡¢la
jS¥¢ll (H­r­œ 151 V¡L¡) ­h¢n q­h e¡

jS¥¢ll q¡l
p¡d¡lZa fË¢a
hR­lC f¡ÒV¡u

pjܹ Acr nË¢jL­L a¡­cl hÉ¡Ý h¡ ­f¡ØV A¢g­p ¢eS e¡­j
AÉ¡L¡E¾V M¤m­a q­h z 1 e­iðl, 2008 ­b­L k¡ha£u jS¥¢l
AÉ¡L¡E­¾Vl j¡dÉ­j fËc¡e Ll­a hm¡ q­u­R z AeÉ ­L¡eJ i¡­h
jS¥¢l fËc¡e Ll¡ k¡­h e¡
fË¢a¢V jS¥¢l fËc¡­el abÉ Sh
L¡­XÑ ¢m¢fhÜ Ll­a q­h

AÉ¡L¡E¾V ­M¡m¡l SeÉ ­L¡eJ
V¡L¡ m¡N­h e¡
Acr, AdÑcr Hhw cr nË¢j­Ll jS¥¢l
Sh L¡­XÑ e¡j B­R f¢lh¡­ll Hje pLm
pcpÉl e¡­j Bm¡c¡ Bm¡c¡ AÉ¡L¡E¾V
­M¡m¡C h¡“e£u
L¡­Sl f¢lj¡f e¡ L­lC Ns q¡­l nË¢jL­cl
jS¥¢l fËc¡e ­hBC¢e L¡S
p¡ç¡¢qL ¢i¢š­a jS¥¢l ¢c­a q­h ¢L¿¹¥ LMeC a¡
14 ¢c­el ­h¢n ­c¢l Ll¡ k¡­h e¡
j¡ØV¡l ­l¡­m, j¤m Sh L¡­XÑ Hhw ¢ehå£LlZ J
LjÑpwÜÛ¡e ­l¢SØV¡­l (kb¡œ²­j gjÑ ew 6, 4 Hhw
3) jS¥¢l fËc¡­el abÉ ¢m¢fhÜ q­h
j¡¢V L¡V¡l ­r­œ ¢p¢XEm Ag ­lV (SOR)
j¡¢V L¡V¡l f¢lj¡Z k¡Q¡C­ul ­r­œ plL¡¢l ¢e­cÑ¢nL¡ Øj¡lL
pwMÉ¡ 7490- Bl.¢X/¢f/He.Bl.C.¢S.H./18 Hp -09/06 a¡¢lM:
2012.2011 Ae¤k¡u£ p¡d¡lZ j¡¢Vl SeÉ 5 ¢gV fkÑ¿¹ ¢mgÚV
(M¡s¡C) J 80 ¢gV fkÑ¿¹ ¢m­Xl (c¤laÆ) ­r­œ j¡¢Vl f¢lj¡Z 69
Oeg¥V p£j¡ ¢edÑ¡¢la, k¡ Acr nËj¢ch­pl e¤Éeaj jS¥¢l f¡Ju¡l
­k¡NÉa¡ ¢qp¡­h ¢edÑ¡¢la q­h z
j¡ØV¡l ­l¡m ­L CpÉ¥
Ll­he ?

L¡­Sl f¢lj¡f ­L
Ll­he ?

NË¡j f’¡­ua­L ­jS¡l­j¾V
hC­L plhl¡q Ll­he ?

­fË¡NË¡j A¢gp¡l C -j¡ØV¡l ­l¡m Cp¤¤É Ll­he z
LÇf¥V¡­l j¡ØV¡l ­l¡m °al£ qu pgVÚJu¡­ll j¡dÉ­j Hhw
a¡ NË¡j f’¡­u­a f¡W¡­e¡ qu

fË­aÉL¢V L¡­Sl SeÉ ¢e­u¡¢Sa p¤f¡li¡CS¡l fË¢a¢ce
¤
L¡­Sl f¢lj¡f Ll­he z NË¡j f’¡­ua ­b­L ¢ejÑ¡Z
pq¡uL h¡ LjÑ pq¡uL p¡a¢ce A¿¹l L¡­Sl S¡uN¡u
¢N­u f¢lj¡f Ll­he Hhw p¤f¡li¡CS¡­ll f¢lj¡­fl p­‰
¤
¢j¢m­u ­cM­he z NË¡j ­l¡SN¡l ­phL pq¡ua¡ ­c­he

­jS¡l­j¾V hC- ­fË¡NË¡j A¢gp¡l plhl¡q Ll­he
fËL­Òfl BJa¡u ­k ­k dl­el L¡S Ll¡ ­k­a f¡­l
 Sm pwlrZ J Sm p’u, ­kje- f¤L¥l Ia¢l, hy¡d Ia¢l
 hepªSe Hhw hªr­l¡fe pq rl¡ fË¢a­l¡­d hÉhÜÛ¡
 r¥â J ­R¡VM¡­V¡ ­p­Ql L¡S pq ­pQ M¡m Mee
 ag¢p¢m S¡¢a / B¢ch¡p£ pÇfËc¡ui¥š² hÉ¢š²­cl S¢j­a, iu¢j pwú¡­ll j¡dÉ­j f¡Ju¡
S¢j­a, c¡¢lâp£j¡l e£­Q hph¡pL¡l£ f¢lh¡­ll S¢j­a, C¢¾cl¡ Bh¡p ­k¡Se¡l
Ef­i¡š²¡­cl S¢j­a Hhw r¥â (Q¡o­k¡NÉ S¢jl f¢lj¡Z 2.5 ­b­L 5 HLl h¡ 1 ­b­L
2 ­qƒl) J fË¡¢¿¹L Q¡o£­cl (Q¡o­k¡NÉ S¢jl f¢lj¡Z 2.5 HLl h¡ 1 ­qƒ­ll Lj)
S¢j­a ­p­Ql hÉhÜÛ¡, EcÉ¡e f¡me Hhw iu¢j Eæu­el hÉhÜÛ¡
 f¤L¥l pq ¢Ql¡Q¢la S­ml Ev­pl pwú¡l
 iu¢j Eæue, ­kje - hph¡­pl SeÉ S¢jl Eæue
 heÉ¡ ¢eu¿»Z J fË¢a­l¡djumL L¡S, ­kje - hy¡d pwlrZ h¡ ¢ejÑ¡Z
 ph Ga¥l Ef­k¡N£ NË¡j£Z psL ­k¡N¡­k¡N hÉhÜÛ¡
fËL­Òfl BJa¡u ­k ­k dl­el L¡S Ll¡ ­k­a f¡­l
L) Sm¢hi¡¢SL¡ pwœ²¡¿¹ L¡S (Watershed related works)
M) f¡hÑaÉ A’­m Sm¢hi¡¢SL¡ pwœ²¡¿¹ L¡S (Watershed related works in
Mountain Regions)
N) L«¢o pÇfÑ¢La L¡S (Agriculture Related Works)
O) fË¡Z£pÇfc ¢houL L¡S (Livestock related works)

P) jvpÉQ¡o pÇfÑ¢La L¡S (Fisheries Related Works)
Q) EfLUmhaÑ£ Hm¡L¡u L¡S
R) NË¡j£Z f¡e£u Sm pwœ²¡¿¹ L¡S
S) NË¡j£Z ü¡ÜÛÉ¢hd¡e pÇf¢LÑa L¡S (Rural sanitation related works)
T) heÉ¡ ¢eu¿»Z pðå£u L¡S ( Flood Management Related Works)
U) ­pQ hÉhÜÛ¡fe¡ pwœ²¡¿¹ L¡S (Irrigation Related Works)
p¡d¡lZ j¡¢Vl
L¡­Sl j¡f ­eJu¡

fË­u¡S­e ¢ejÑ¡Z
pq¡uL­L pq¡ua¡
­cJu¡

NË¡j f’¡­u­al
p¤¤f¡li¡CS¡­ll
L¡­Sl ac¡l¢L Ll¡

NË¡j ­l¡SN¡l
­phL­cl c¡¢uaÆ
fËLÒf l©f¡u­Zl
­r­œ NË¡j
f’¡­ua­L pq¡ua¡
Ll¡

HC fËL­Òfl
L¡S…¢m ­cMi¡m
Ll¡
jq¡aÈ¡ N¡å£ S¡a£u NË¡j£Z LjÑ¢eÕQua¡ fËL­Òfl p­‰ ü¢eiÑl cm…¢m
L£i¡­h k¤š² q­a f¡­l ?


­NËX-1 f¡n ü¢eiÑl cm…¢m­L fËL­Òfl p¤¤f¡li¡CS¡l ¢qp¡­h ¢e­u¡N Ll¡ ­k­a f¡­l



k¢c ­NËX-1 f¡n cm e¡ f¡Ju¡ k¡u a­h Ljf­r Ru j¡­pl A¢i‘a¡ pÇfæ cm­LJ
HC c¡¢uaÆ ­cJu¡ ­k­a f¡­l



HClLj cm e¡ ­f­m a­hC AeÉ L¡E­L p¤¤f¡li¡CS¡l ¢e­u¡N Ll¡ ­k­a f¡­l



HR¡s¡ hªr­l¡f­el S­eÉ Q¡l¡N¡R Ia¢ll L¡S, j¡ØV¡l ­l¡m k¡Q¡C­ul L¡­S ü¢eiÑl
cm…¢m­L k¤š² Ll¡ ­k­a f¡­l



j¢qm¡­cl ­h¢n L­l L¡­S ­k¡Nc¡­el SeÉ fËQ¡l Q¡m¡­a ü¢eiÑl cm…¢m­L hÉhq¡l Ll¡
­k­a f¡­l
nËj h¡­SV
­L¡eJ NË¡j f’¡­u­a ka…¢m Sh L¡XÑ B­R Hhw Na hRl ka…¢m
f¢lh¡l L¡­Sl SeÉ B­hce L­l¢Rm ­pC abÉ ¢h­nÔoZ Ll¡
 JC Hm¡L¡u p¡l¡ hRl ¢h¢iæ jlp¤¤­j ­j¡V La nËj ¢chp L¡­Sl fË­u¡Se

­p pð­å d¡lZ¡ z Hl f¡n¡f¡¢n ÜÛ¡e£ui¡­h La nËj ¢chp Ia¢l qu ­p
pð­åJ d¡lZ¡
 ­L¡e pju L¡­Sl Q¡¢qc¡ ­h¢n b¡L­h a¡ j¡b¡u ­l­M ­pC pj­ul Ef­k¡N£

L¡S ¢ehÑ¡Qe Ll¡
 HC p­hl ¢i¢š­a HL¢V hR­ll ¢h¢iæ pj­u La nËj ¢chp L¡S pª¢ø

Ll­a q­h a¡l SeÉ fË¢a j¡­pl mrÉj¡œ¡ ¢i¢šL ­k h¡¢oÑL h¡­SV
p¤¤f¡li¡CS¡l­cl c¡¢uaÆ
 L¡­Sl fË­u¡Se B­R Hje hÉ¢š²­cl ¢Q¢q²a L­l L¡­Sl SeÉ B­hce Ll­a Evp¡¢qa
Ll¡ Hhw 4 (L) gjÑ ful­Z pq¡ua¡ Ll¡
 L¡­Sl SeÉ fË­u¡Se£u pjܹ e¢bfœ ­kje - Ju¡LÑ AXÑ¡l, H¢ØV­jV, ­i¢Vw Hl L¡NS,
­lS¢mEn­el L¢f, j¡ØV¡l ­l¡m CaÉ¡¢c NË¡j f’¡­ua ­b­L pwNËq Ll¡
 L¡S öl¦l B­N Ef¢ÜÛa nË¢jL­cl j¡ØV¡l ­l¡­m q¡¢Sl¡ ­eJu¡

p¤¤f¡li¡CS¡ll¡ L£ q¡­l
jS¥¢l f¡­he ?

p¤¤f¡li¡CS¡ll¡ HL¢c­el AdÑcr nË¢j­Ll
jS¥¢l AbÑ¡v 226.50 V¡L¡ L­l f¡­he
NË¡jf’¡­ua a¡l ­e¡¢Vn
­h¡­XÑ HC fËL­Òf j¡¢pL
fË¢a­hc­el L£ L£
¢hou S¡e¡­h ?

1z ­l¢S¢ØVÊL«a f¢lh¡­ll pwMÉ¡ Hhw Sh
L¡XÑ ­cJu¡ f¢lh¡­ll pwMÉ¡
2z L¡S ­Q­u­R Hje f¢lh¡­ll pwMÉ¡
3z L¡S ­f­u­R Hje f¢lh¡­ll pwMÉ¡
4z Eš² j¡­p fË­aÉL f¢lh¡l N­s La¢ce
L¡S ­f­u­R
5z 100 ¢ce L¡S ­f­u­R Hje f¢lh¡­ll
pwMÉ¡
6z Ae¤­j¡¢ca fË¡LÚLme pq La…¢m L¡S
öl¦ q­u­R a¡l e¡j, fËܹ¡¢ha MlQ
Hhw La…¢m nËj ¢chp pª¢ø q­h a¡l
pwMÉ¡
7z Ae¤­j¡¢ca fË¡LÚLme pq La…¢m L¡S
­no q­u­R a¡l e¡j, fËܹ¡¢ha MlQ
Hhw La…¢m nËj ¢chp pª¢ø q­h a¡l
pwMÉ¡
8z JC j¡­pl ­n­o jS¥a A­bÑl f¢lj¡Z
9z JC j¡­p hÉ¢ua A­bÑl f¢lj¡Z
jq¡aÈ¡ N¡å£ S¡a£u NË¡j£Z
LjÑ¢eÕQua¡ BC­el Ad£­e
­L¡e ­L¡e …l¦aÆfuZÑ
A¢dL¡l…¢m NË¡j f’¡­u­al
A¢g­pl h¡C­ll ­cJu¡­m
­mM¡ fË­u¡Se ?

1. jq¡aÈ¡ N¡å£ S¡a£u NË¡j£Z LjÑ¢eÕQua¡
BC­el Ad£­e fË­aÉL ­l¢S¢ØVÊi¥š²
f¢lh¡l Q¡¢qc¡l ¢i¢š­a 100 ¢ce
fkÑ¿¹ L¡S f¡Ju¡l A¢dL¡l£
2. L¡S ­Q­u ¢m¢Ma B­hce Ll­m
B­hcef­œl a¡¢lM pq fË¡¢ç
ü£L¡­ll l¢pc NË¡j f’¡­ua A¢gp
¢c­a h¡dÉ
3. (L) fËL­Òf LjÑla nË¢jL­cl jS¥¢ll
haÑj¡e q¡l
4.
(M) L¡­Sl j¡f / f¢lj¡Z Ae¤k¡u£
jS¥¢ll q¡l
5. ­k ­L¡eJ hÉ¢š² fËL­Òfl L¡SLjÑ
pÇf­LÑ ­L¡eJ A¢i­k¡N ¢m¢Mai¡­h
NË¡j f’¡­ua A¢g­p S¡e¡­a f¡l­he
Hhw NË¡j f’¡­ua A¢gp a¡l fË¡¢ç
ü£L¡­ll l¢pc ¢c­a h¡dÉ
A¢i­k¡N
­l¢SØV¡l
­L¡b¡u ­L¡b¡u
b¡­L ?

A¢i­k¡N Sj¡ ¢c­m
­L¡eJ fË¡¢çü£L¡l
f¡Ju¡ k¡­h ¢L ?

pjܹ abÉ
­l¢Sø¡­l ¢m¢fhÜ
R¡s¡ Bl ­L¡b¡u
e¢bi¥š² Ll¡
BhnÉL ?

fË­aÉL NË¡j f’¡­u­al cçl, ­fË¡NË¡j
A¢gp¡­ll cçl, jqL¥j¡ fËLÒf pjeÄuL¡l£l
cçl Hhw ­Sm¡ fËLÒf pjeÄuL¡l£l cç­l
HL¢V L­l A¢i­k¡N ­l¢SØV¡l b¡L­h
qyÉ¡, f¡Ju¡ k¡­h z A¢i­k¡N NËqZL¡l£ La«Ñfr
A¢i­k¡NL¡l£­L ¢e¢cÑø gjÑÉ¡­V fË¡¢ç ü£L¡l ­c­he,
k¡­a A¢i­k¡­Nl œ²¢jL ew, a¡¢lM, A¢i­k¡NL¡l£l
e¡j, A¢i­k¡N NËqZL¡l£l e¡j Hhw fc E­õM b¡L­h
z 14 ¢c­el j­dÉ A¢i­k¡N NË¡j f’¡­ua ܹ­l
¢elpe Ll­a q­h z JC ܹ­l ¢elpe pñh e¡ q­m
a¡ 7 ¢c­el j­dÉ flhaÑ£ ܹ­l f¡W¡­a q­h Hhw
A¢i­k¡NL¡l£­L S¡e¡­a q­h

HC fËL­Òfl pjܹ abÉ¡¢c ­L¾cÊ£u plL¡l
f¢lQ¡¢ma J­uhp¡C­V www.nrega.nic.in
(Aem¡Ce NREGASoft) ¢m¢fhÜ Ll­aC q­h
C-j¡ø¡l ­l¡m
(e-Muster roll) L£ ?

H¢V HL¢V Aem¡Ce LÉÇf¥V¡l¡CX üuw¢œ²u fÜ¢a z
k¡l j¡dÉ­j j¡ø¡l ­l¡m °a¢l qu z HC fÜ¢a­a,
L¡S öl¦ qJu¡l B­N k¡l¡ L¡S Ll­he a¡­cl
e¡j B­N ­b­LC e¢bi¥š² qu z ­pC C-j¡ø¡l
­l¡m¢V LjÑ­r­œ k¡u q¡¢Sl¡ Hhw flhaÑ£ pj­u
jS¥¢l fËc¡­el SeÉ

e-FMS L£ ?

HC fÜ¢a­a Acr nË¢j­Ll fË­cu jS¥¢l üuw¢œ²u
fÜ¢a­a l¡SÉ plL¡­ll aq¢hm ­b­L pl¡p¢l Acr
nË¢j­Ll AÉ¡L¡E­¾V Sj¡ qu

Ae m¡Cm H¢¾VÊ pwœ²¡¿¹
k¡ha£u pq¡ua¡ ­L¡b¡u f¡Ju¡
k¡­h ?

Aem¡Ce pðå£u pLm pq¡ua¡ hÔL A¢gp ­b­L
f¡Ju¡ k¡u
¢i¢S­m¾p J j¢eV¢lw L¢j¢V
L£ ?

HC L¢j¢Vl L¡S L£ ?

BCe Ae¤p¡­l jq¡aÈ¡ N¡å£ S¡a£u NË¡j£Z
LjÑ¢eÕQua¡ fËL­Òfl pjܹ L¡S ac¡l¢L J ­cMi¡m
Ll¡l SeÉ HL¢V cm

 ac¡l¢L SeÉ HC L¢j¢V ¢h¢iæ LjÑ­r­œ
(L¡­Sl S¡uN¡u) ¢N­u nË¢jL­cl p¡­b Bm¡f
B­m¡Qe¡ Ll­he
 ¢h¢iæ M¡a¡fœ / ­l¢Sø¡l k¡Q¡C Ll­he
 LjÑ­r­œ ¢h¢iæ p¤¤­k¡N p¤¤¢hd¡…¢m ¢WLj­a¡ B­R
¢Le¡ a¡ k¡Q¡C Ll­he
 LjÑ­r­œ hÉhq©a pjܹ j¡mf­œl …ZNaj¡e
j¤mÉ¡ue Ll­he J M¡a¡fœ k¡Q¡C Ll­he
 pÇf¨ZÑ qJu¡ L¡S…¢ml …eNaj¡e J
fË­u¡Se£ua¡ ¢hQ¡l Ll­he
p¡j¡¢SL ¢el£r¡l E­ŸnÉ
• p¤n¡pe fË¢aù¡l fc­rf ¢qp¡­h üµRa¡ J c¡uhÜa¡ fË¢aù¡ Ll¡
¤
• Eæu­el SeÉ fË¡ç A­bÑl AfQu hå Ll¡
• l©f¡u­Z AwnNËqZ Hhw ja¡ja ­cJu¡l p¤¤­k¡­Nl j¡dÉ­j NË¡­jl j¡e¤­ol rja¡uZ

OV¡­e¡
• pL­ml ja¡ja NËqZ J ¢h­nÔo­Zl jdÉ ¢c­u l©f¡uZL¡l£ pwÜÛ¡l prja¡ h¡s¡­e¡
p¡j¡¢SL ¢el£r¡ c­ml c¡¢uaÆ
• p¡j¡¢SL ¢el£r¡l SeÉ NË¡j f’¡­ua ¢fR¥ 8 ­b­L 10 S­el HL¢V L­l cm °a¢l
Ll­a q­h
• c­ml pcpÉ pwMÉ¡l A¿¹a A­dÑL j¢qm¡ q­he
• j¢qm¡­cl ü¢eiÑl c­ml pcpÉ­cl jdÉ ­b­L p¡d¡lZi¡­h ­eJu¡ q­h
• c­ml j­dÉ A¿¹a c¤'Se huú J A¢i‘ hÉ¢š² q­m i¡­m¡ qu
• ­L¡eJ cmC ¢L¿¹¥ ¢e­S­cl NË¡j f’¡­ua Hm¡L¡u p¡j¡¢SL ¢el£r¡l L¡S Ll­h e¡
• a¡­cl c¡¢uaÆ fs­h f¡nÄÑhaÑ£ ­L¡eJ NË¡j f’¡­u­a
• g­m Hje hÉ¢š²­cl ­eJu¡ q­h ky¡l¡ AeÉ Hm¡L¡u ¢N­u fl fl L­uL¢ce pju
¢c­a f¡l­he
• ­üµR¡­ph£ fË¢aù¡e ­b­L L­uLSe pcpÉ­L HC L¡­S ¢e­u¡N Ll­m i¡­m¡ qu
p¡j¡¢SL ¢el£r¡ c­ml i¨¢jL¡
p¡j¡¢SL ¢el£r¡ c­ml i¨¢jL¡ j¤ma c¤¢V
• fËbja, NË¡­jl j¡e¤o LjÑp¤¢Ql f¢lLÒfe¡ J l©f¡u­Z kb¡kb i¨¢jL¡ NËqZ Ll­Re ¢Le¡
Hhw a¡l j­dÉ ¢c­u L¡­Sl j¡e h¡s­R ¢Le¡ ­p¢V ­cM¡

• ¢àa£ua, ¢el£rL ¢qp¡­h fËL­Òfl e¢bfœ M¢a­u ­c­M ja¡ja S¡e¡­e¡
p¡j¡¢SL ¢el£r¡ pi¡l L¡kÑ¡hm£
• p¡j¡¢SL ¢el£r¡ pi¡l ¢ce NË¡j f’¡­u­al pjܹ pcpÉ Hhw pjܹ LjÑQ¡l£l¡ Ef¢ÜÛa

b¡L­he
• k­bø pwMÉL Sepj¡Nj qJu¡l fl ¢c­el L¡S öl¦ q­h
• pi¡f¢a (¢k¢e NË¡jh¡p£­cl j­dÉ ­b­L q­he) fËb­j SeN­Zl L¡­R p¡j¡¢SL ¢el£r¡l

d¡lZ¡ J a¡l E­ŸnÉ pw­r­f hm­he
• Hlfl p¡j¡¢SL ¢el£r¡-cm ¢el£r¡l j¡dÉ­j f¡Ju¡ pjܹ abÉ pL­ml p¡j­e f¡W L­l
­n¡e¡­he
• l©f¡uZL¡l£ pwÜÛ¡l ­L¡eJ fË¢a¢e¢d­L pi¡u B­m¡¢Qa k¡ha£u fË­nÀl Ešl ¢c­a q­h
• HR¡s¡J f¤hÑhaÑ£ p¡j¡¢SL ¢el£r¡l ¢i¢š­a L£ L£ hÉhÜÛ¡ ­eJu¡ q­u­R a¡J S¡e¡­a q­h
p¡j¡¢SL ¢el£r¡u NË¡j f’¡­u­al c¡¢uaÆ
• p¡j¡¢SL ¢el£r¡ cm NWe
• cm NW­el L¡­S ­L¡eJ pjpÉ¡ q­m ­fË¡NË¡j A¢gp¡­ll p¡q¡kÉ ­eJu¡
• c­ml pcpÉ­cl e¡­jl a¡¢mL¡ ­fË¡NË¡j A¢gp¡l Hhw ­Sm¡ ­fË¡NË¡j ­L¡-A¢XÑ­eV­ll L¡­R

f¡W¡­e¡
• c­ml ¢el£r¡ pwœ²¡¿¹ hÉ¡f¡­l d¡lZ¡ J prja¡ hª¢Ül SeÉ B­m¡Qe¡ pi¡l hÉhÜÛ¡ Ll¡,
fË­u¡S­e ­fË¡NË¡j A¢gp¡­ll p¡q¡kÉ ­eJu¡
• c­ml L¡SL­jÑl p¤¢¤ hd¡l SeÉ fË­u¡Se£u e¢bfœ ­k¡N¡e ­cJu¡ Hhw fË­u¡S­e a¡­cl
p¡q¡kÉ Ll¡l SeÉ HL Se NË¡j f’¡­ua LjÑQ¡l£­L c¡¢uaÆ ­cJu¡
p¡j¡¢SL ¢el£r¡u NË¡j f’¡­u­al c¡¢uaÆ
• c­ml L¡SL­jÑl p¤¤¢hd¡l SeÉ c­ml k¡a¡u¡a, fË­u¡Se£u L¡NSf­œl fË¢a¢m¢f Ll¡

• p¡j¡¢SL ¢el£r¡l SeÉ MlQ, ­k NË¡j f’¡­u­a ¢el£r¡ q­h ­pC NË¡j f’¡­ua
fËn¡p¢eL Ml­Ql A‰ ¢qp¡­h Ll­he
• fË­u¡Se£u p¡jNË£ ­Le¡ J AeÉ¡eÉ fËn¡p¢eL hÉu NË¡j f’¡­u­al ¢eSü aq¢hm ­b­L MlQ Ll¡
Hhw hÉu f¤l­Zl SeÉ ¢hm i¡EQ¡lpq ­fË¡NË¡j A¢gp¡­ll L¡­R f¡W¡­e¡
• ¢el£r¡l Q¨s¡¿¹ fË¢a­hce Hhw pi¡l L¡kÑ¢hhlZ£l fË¢a¢m¢f ­fË¡NË¡j A¢gp¡l Hhw ­Sm¡ ­fË¡NË¡j

­L¡-A¢XÑ­eV­ll L¡­R pi¡l c¤C pç¡­ql j­dÉ f¡W¡­e¡z pi¡l j­dÉ ¢c­u ­k pjܹ ja¡ja
f¡Ju¡ k¡­h a¡l f¢l­fË¢r­a L£ hÉhÜÛ¡ ­eJu¡ q­µR a¡ ­fË¡NË¡j A¢gp¡l­L ¢el£r¡l 2-pç¡­ql
j­dÉ S¡e¡­e¡
­fË¡NË¡j A¢gp¡­ll c¡¢uaÆ
• hÔL Hm¡L¡i¥š² pjܹ NË¡j pwp­cl p¡j¡¢SL ¢el£r¡l L¡S p¤¤¢e¢ÕQa Ll¡ J ac¡l¢L Ll¡
• cm ¢ehÑ¡Q­e pjpÉ¡ q­m a¡l pj¡d¡e Ll¡
• cm…¢ml fË¢nr­Zl hÉhÜÛ¡ Ll¡, fË­u¡S­e ­Sm¡ ­fË¡NË¡j ­L¡-A¢XÑ­eV­ll p¡q¡kÉ Q¡Ju¡

• ¢el£r¡l j¡dÉ­j E­W Bp¡ abÉ ¢h­nÔoZ Ll¡ Hhw a¡l f¢l­fË¢r­a NË¡j f’¡­ua…¢m­L
fË­u¡Se£u ¢e­cÑn ­cJu¡
• ¢el£r¡l j¡dÉ­j E­W Bp¡ A¢euj…¢ml f¢l­fË¢r­a Efk¤š² J kb¡kb hÉhÜÛ¡ NËqZ
• Hl j¡dÉ­j E­W Bp¡ abÉ ¢h­nÔoZ L­l k¡ S¡e¡ ­Nm ­pC pÇfÑ¢La k¡ha£u ¢hou
fË­aÉL j¡­p ­Sm¡ ­fË¡NË¡j ­L¡-A¢XÑ­eVl­L S¡e¡­e¡
­Sm¡ ­fË¡NË¡j ­L¡-A¢XÑ­eV­ll c¡¢uaÆ
• NË¡j f’¡­ua ¢i¢šL p¡j¡¢SL ¢el£r¡l E­Ÿ­nÉ cm NW­el SeÉ ¢h­no NË¡j pi¡l
LÉ¡­mä¡l fËܹ¥a Ll¡
• p¡l¡ ­Sm¡u HC LjÑp¤¢Ql ac¡l¢L Ll¡ J fË­u¡Se£u p¡q¡kÉ Ll¡ , c­ml fË¢nr­Z ­fË¡NË¡j
A¢gp¡l­cl p¡q¡kÉ Ll¡
• Hl j¡dÉ­j E­W Bp¡ A¢euj…¢ml ¢ho­u fË­u¡Se£u fc­rf NËqZ Hhw LjÑp¤¢Ql p¤ù¥i¡­h
¤
l©f¡u­Z pq¡ua¡ J ac¡l¢L

• Hl j¡dÉ­j E­W Bp¡ abÉ Hhw fË¢a­hce…¢m ¢h­nÔoZ L­l fË¢a­hce fËܹ¥a Ll¡ Hhw a¡
l¡SÉ plL¡­ll L¡­R f¡W¡­e¡
HC fË¢œ²u¡u c¡¢uaÆfË¡ç l©f¡uZL¡l£ pwÜÛ¡
l¡SÉ Ü¹l

­Sm¡ ܹl

hÔL ܹl

f’¡­ua L¢jne¡l

HLSe A¢a¢lš² ­Sm¡ n¡pL J HLSe ­Xf¤¢V jÉ¡¢S­øÊV ¢k¢e
­e¡X¡m A¢gp¡l - p¡j¡¢SL ¢el£r¡l jum c¡¢u­aÆ b¡L­he

hÔL ܹ­l k¤NÈ hÔL Eæue B¢dL¡¢lL ¢k¢e ­e¡X¡m A¢gp¡l - j¤m
c¡¢u­aÆ b¡L­he

Weitere ähnliche Inhalte

Was ist angesagt? (19)

1.4
1.41.4
1.4
 
Introduction and course schedule
Introduction and course scheduleIntroduction and course schedule
Introduction and course schedule
 
Amina kutub[2]
Amina kutub[2]Amina kutub[2]
Amina kutub[2]
 
Education
EducationEducation
Education
 
Nsap
NsapNsap
Nsap
 
Pratikraman (Abr.) (In Bengali)
Pratikraman (Abr.) (In Bengali)Pratikraman (Abr.) (In Bengali)
Pratikraman (Abr.) (In Bengali)
 
Rabindra drishtite practical vedanta
Rabindra drishtite practical vedantaRabindra drishtite practical vedanta
Rabindra drishtite practical vedanta
 
Astabinayaka photo in words
Astabinayaka photo in wordsAstabinayaka photo in words
Astabinayaka photo in words
 
2.5
2.52.5
2.5
 
Drinking water
Drinking waterDrinking water
Drinking water
 
3.5
3.53.5
3.5
 
Iec maerial fluorosis bankura
Iec maerial fluorosis bankuraIec maerial fluorosis bankura
Iec maerial fluorosis bankura
 
Bengali Story - Amer meyebela
Bengali Story  -  Amer meyebelaBengali Story  -  Amer meyebela
Bengali Story - Amer meyebela
 
Brgf training g.p
Brgf training g.pBrgf training g.p
Brgf training g.p
 
1.2
1.21.2
1.2
 
Class viii science -agriculcure
Class viii science -agriculcureClass viii science -agriculcure
Class viii science -agriculcure
 
1.3
1.31.3
1.3
 
2.7
2.72.7
2.7
 
Resource mobilization for gp employees(21st august)
Resource mobilization for gp employees(21st august)Resource mobilization for gp employees(21st august)
Resource mobilization for gp employees(21st august)
 

Mehr von MINTU DEBNATH

Departmental disaster management plans a suggested outline
Departmental disaster management plans  a suggested outlineDepartmental disaster management plans  a suggested outline
Departmental disaster management plans a suggested outlineMINTU DEBNATH
 
Community Based Disaster Risk Assessment......
Community Based Disaster Risk Assessment...... Community Based Disaster Risk Assessment......
Community Based Disaster Risk Assessment...... MINTU DEBNATH
 
Idea of mainstreaming DRR plan within the Gram Panchayat development plan
Idea of mainstreaming DRR plan within the Gram Panchayat development plan    Idea of mainstreaming DRR plan within the Gram Panchayat development plan
Idea of mainstreaming DRR plan within the Gram Panchayat development plan MINTU DEBNATH
 
Right To Information (RTI)
Right To Information (RTI)Right To Information (RTI)
Right To Information (RTI)MINTU DEBNATH
 
Birth & death registration - west bengal
Birth & death registration  - west bengalBirth & death registration  - west bengal
Birth & death registration - west bengalMINTU DEBNATH
 
DRR mainstreaming through Decentralized Planning with Panchayati Raj Institution
DRR mainstreaming through Decentralized Planning with Panchayati Raj InstitutionDRR mainstreaming through Decentralized Planning with Panchayati Raj Institution
DRR mainstreaming through Decentralized Planning with Panchayati Raj InstitutionMINTU DEBNATH
 
RTI– simplified flowchart
RTI– simplified flowchartRTI– simplified flowchart
RTI– simplified flowchartMINTU DEBNATH
 
Right to education act, 2009 a presentation in bengali
Right to education act, 2009   a presentation in bengaliRight to education act, 2009   a presentation in bengali
Right to education act, 2009 a presentation in bengaliMINTU DEBNATH
 
Women development and government schemes west bengal
Women development and government schemes   west bengalWomen development and government schemes   west bengal
Women development and government schemes west bengalMINTU DEBNATH
 
A institutional structure of panchayati raj in assam
A institutional structure of panchayati raj in assamA institutional structure of panchayati raj in assam
A institutional structure of panchayati raj in assamMINTU DEBNATH
 
National social assistance program (nsap) – in west Bengal
National social assistance program (nsap) – in west BengalNational social assistance program (nsap) – in west Bengal
National social assistance program (nsap) – in west BengalMINTU DEBNATH
 
Historical perspective of panchayats west bengal
Historical perspective of panchayats   west bengalHistorical perspective of panchayats   west bengal
Historical perspective of panchayats west bengalMINTU DEBNATH
 

Mehr von MINTU DEBNATH (13)

Mid Day Meal Scheme
Mid Day Meal SchemeMid Day Meal Scheme
Mid Day Meal Scheme
 
Departmental disaster management plans a suggested outline
Departmental disaster management plans  a suggested outlineDepartmental disaster management plans  a suggested outline
Departmental disaster management plans a suggested outline
 
Community Based Disaster Risk Assessment......
Community Based Disaster Risk Assessment...... Community Based Disaster Risk Assessment......
Community Based Disaster Risk Assessment......
 
Idea of mainstreaming DRR plan within the Gram Panchayat development plan
Idea of mainstreaming DRR plan within the Gram Panchayat development plan    Idea of mainstreaming DRR plan within the Gram Panchayat development plan
Idea of mainstreaming DRR plan within the Gram Panchayat development plan
 
Right To Information (RTI)
Right To Information (RTI)Right To Information (RTI)
Right To Information (RTI)
 
Birth & death registration - west bengal
Birth & death registration  - west bengalBirth & death registration  - west bengal
Birth & death registration - west bengal
 
DRR mainstreaming through Decentralized Planning with Panchayati Raj Institution
DRR mainstreaming through Decentralized Planning with Panchayati Raj InstitutionDRR mainstreaming through Decentralized Planning with Panchayati Raj Institution
DRR mainstreaming through Decentralized Planning with Panchayati Raj Institution
 
RTI– simplified flowchart
RTI– simplified flowchartRTI– simplified flowchart
RTI– simplified flowchart
 
Right to education act, 2009 a presentation in bengali
Right to education act, 2009   a presentation in bengaliRight to education act, 2009   a presentation in bengali
Right to education act, 2009 a presentation in bengali
 
Women development and government schemes west bengal
Women development and government schemes   west bengalWomen development and government schemes   west bengal
Women development and government schemes west bengal
 
A institutional structure of panchayati raj in assam
A institutional structure of panchayati raj in assamA institutional structure of panchayati raj in assam
A institutional structure of panchayati raj in assam
 
National social assistance program (nsap) – in west Bengal
National social assistance program (nsap) – in west BengalNational social assistance program (nsap) – in west Bengal
National social assistance program (nsap) – in west Bengal
 
Historical perspective of panchayats west bengal
Historical perspective of panchayats   west bengalHistorical perspective of panchayats   west bengal
Historical perspective of panchayats west bengal
 

MGNREGS - Mahatma Gandhi National Rural Employment Guarantee Scheme

  • 1. jq¡aÈ¡ N¡å£ S¡a£u NË¡j£Z LjÑ¢eÕQua¡ fËLÒf (MGNREGS - Mahatma Gandhi National Rural Employment Guarantee Scheme)
  • 2. fËL­Òfl E­ŸnÉ fËd¡e E­ŸnÉ qm  ­k pLm NË¡j£Z f¢lh¡­ll fË¡çhuú pcpÉl¡ Acr L¡¢uL nËj Ll­a CµR¥L, ­pC lLj fË­aÉL f¢lh¡l­L fËL­Òfl naÑ Ae¤k¡u£ hR­l 100 ¢c­el L¡S ­cJu¡l j¡dÉ­j p¡j¡¢SL p¤¤lr¡ fËc¡e  NË¡j£Z Hm¡L¡u ÜÛ¡u£ pÇfc p«¢ø, Sm­p­Ql p¤¤­k¡N h«¢Ü, j¡¢Vl pwlrZ fËi«¢a E­cÉ¡­Nl j¡dÉ­j L«¢o­a Evf¡cen£ma¡ h¡¢s­u c¢lâ Sep¡d¡l­Zl S£¢hL¡ ASÑ­el SeÉ fË­u¡Se£u p¤¤­k¡­Nl ¢i¢š…¢m­L BlJ n¢š²n¡m£ Ll¡  NË¡j£Z Hm¡L¡l j¡e¤o­L HL¢c­L Ml¡ Hhw AeÉ¢c­L heÉ¡l Lhm ­b­L lr¡ Ll¡l Ef­k¡N£ AhÜÛ¡ Hhw f¢lL¡W¡­j¡ ¢ejÑ¡Z
  • 3. fËL­Òfl E­ŸnÉ  ­L¾cÊ£u BCe l©f¡u­Zl j¡dÉ­j p¡j¡¢SLi¡­h Ap¤¢¤ hd¡l pÇj¥M£e ¢h­noax j¢qm¡, ag¢p¢m S¡¢a J EfS¡¢al hÉ¢š²h­NÑl rja¡ue  ¢h¢iæ c¡¢lâ c¤l£LlZ J S£¢hL¡ ASÑ­el fËLÒf…¢ml j­dÉ pjeÄup¡de L­l pqi¡N£-¢h­L¾cÊ£L«a f¢lLÒfe¡ fË¢œ²u¡l p¤¤c«tLlZ  f’¡­ua hÉhÜÛ¡­L n¢š²n¡m£ L­l a«Zj¤m ܹ­l NZa­¿»l ¢i¢š p¤¤c«tLlZ Hhw  n¡pe hÉhÜÛ¡u üµRa¡ J c¡uhÜa¡ h«¢Ü
  • 4. fËL­Òfl j¤m fkÑ¡u…¢m fy¡Q¢V fkÑ¡­u i¡N Ll¡ k¡uL) LjÑfË¡bÑ£ f¢lh¡­ll B­hc­el ¢i¢š­a NË¡j f’¡­u­al fr ­b­L f¢lh¡­ll ­l¢S­ØVÊne M) ­l¢SØVÊ£L«a f¢lh¡l…¢m­L NË¡j f’¡­u­al fr ­b­L Sh L¡XÑ ­cJu¡ N) Sh L¡­XÑl ¢i¢š­a öd¤j¡œ LjÑfË¡bÑ£ f¢lh¡­ll fr ­b­L L¡­Sl B­hce Ll¡ J NË¡j f’¡­u­a h¡ ¢e¢cÑø LaÑ«f­rl j¡dÉ­j a¡ NËqZ Ll¡ z L¡­Sl B­hce Ll­m a¡¢lMpq a¡l fË¡¢çü£L¡l Ll¡ O) l©f¡uZL¡l£ pwÜÛ¡l al­g L¡­Sl B­hce Ll¡ f¢lh¡l…¢m­L L¡S hl¡Ÿ L­l S¡¢e­u ­cJu¡, Hhw P) NË¡j f’¡­u­al fr ­b­L fËLÒf l©f¡u­Z jS¥¢l fËc¡e Hhw L¡­Sl hl¡Ÿ Ll­a e¡ f¡l­m ­hL¡l i¡a¡ fËc¡e J a¡l ¢qp¡hlrZ
  • 5. ­fË¡NË¡j A¢gp¡l q­me pj¢ø Eæue B¢dL¡¢lL h¡ ¢h¢XJ fËL­Òfl ­fË¡NË¡j A¢gp¡l Hhw ¢X¢ØVʃ ­fË¡NË¡j ­L¡-A¢XÑ­eVl ¢X¢ØVʃ ­fË¡NË¡j ­L¡A¢XÑ­eVl q­me ­Sm¡ n¡pL h¡ ¢X Hj
  • 6. h¡¢s h¡¢s ¢N­u fËQ¡l, f¡s¡ ¢i¢šL B­m¡Qe¡ j¡CL ¢c­u ­O¡oZ¡ J ¢j¢Rm fËL­Òfl p¤¤ù¥ l©f¡u­Zl SeÉ NË¡­jl j¡e¤­ol L¡­R LjÑp¤¢Ql ¢ho­u fËQ¡l NË¡j Eæue p¢j¢a…¢m­L/ ¢i¢S­m¾p J j¢eV¢lw L¢j¢V…¢m ¢e­u B­m¡Qe¡ ¢h­no NË¡j pwpc pi¡u B­m¡Qe¡ ¢mg­mV, ­f¡ØV¡l, ­cJu¡m ¢mMe NË¡j pwpc pi¡ Hhw NË¡j pi¡u B­m¡Qe¡ AeÉ¡eÉ pi¡u ­kje - ü¢eiÑl c­ml pi¡u B­m¡Qe¡
  • 7. HC fËL­Òfl BJa¡u L¡l¡ L¡S ­f­a f¡­le ? f¢lh¡­l ShL¡­XÑ e¡j B­R Hje 18 hR­ll E­ÜÑ LjÑrj hÉ¢š²l¡ L¡S ­f­a f¡­le z B¢bÑL hR­l phÑ­j¡V 100 ¢ce L¡S ­f­a f¡l­he k¡l¡ ­L¡eJ fËL¡l i¡a¡ h¡ ­fene f¡e a¡­cl k¢c Sh L¡XÑ b¡­L - L¡S ­f­a h¡d¡ ­eC
  • 8. Sh L¡XÑ pwœ²¡¿¹ L­uL¢V fË­u¡Se£u abÉ • e¡j e¢bi¥š²Ll­Zl f­e­l¡ ¢c­el j­dÉ NË¡j f’¡­ua fË­aÉL¢V ¢ehå£L«a f¢lh¡l­L HL¢V Sh L¡XÑ ­c­h • fË¢a f¢lh¡l ¢fR¥ ­Lhmj¡œ HL¢VC Sh L¡XÑ b¡L­h • Sh L¡XÑ ph pju Ef­i¡š²¡l L¡­RC b¡L¡ clL¡l z HV¡ LM­e¡C NË¡j f’¡­ua, p¤¤f¡li¡CS¡l, NË¡j Eæue p¢j¢a h¡ AeÉ L¡lJ L¡­R b¡L­h e¡ • HL¡¢dL pcpÉ HLC p­‰ fªbL fªbL L¡­S ¢ek¤š² b¡L­m f¢lh¡­ll HLSe j¤m Sh L¡XÑ¢V p­‰ l¡M­he Hhw h¡¢L pcpÉl¡ Sh L¡­XÑl g­V¡L¢f p­‰ l¡M­he
  • 9. Sh L¡XÑ pwœ²¡¿¹ L­uL¢V fË­u¡SZ£u abÉ • Sh L¡XÑ CpÉ¥ qJu¡l hRl ­b­L fy¡Q hR­ll SeÉ JC Sh L¡XÑ¢V Q¡m¤ b¡L­h Abh¡ ka¢ce e¡ ea¥e L¡XÑ Cp¤¤É Ll¡ q­µR aa¢ce I Sh L¡XÑ¢V Q¡m¤ b¡L­h • Sh L¡XÑ¢V eø q­u ­N­m h¡ q¡¢l­u ­N­m X¥¢fÔ­LV Sh L¡­XÑl SeÉ B­hce Ll¡ k¡­h z NË¡j f’¡­ua kb¡kbi¡­h k¡Q¡C L­l a­hC X¥¢fÔ­LV Sh L¡XÑ Cp¤¤É Ll­h • Sh L¡­XÑ R¢h b¡L¡ Bh¢nÉL z Sh L¡­XÑ LjÑ£ ¢qp¡­h kaS­el e¡j B­R fË­aÉ­LlC R¢h b¡L¡ BhnÉL • cr h¡ AdÑcr nË¢j­Ll Sh L¡XÑ b¡L¡ h¡dÉa¡j¤mL eu
  • 10. ­L¡e gjÑ L£ L£ L¡­S hÉhq©a qu ? gjÑ 1 - Acr nË¢jL ¢qp¡­h L¡S Ll­a BNËq£ Hje f¢lh¡­ll LaÑ¡ h¡ pjܹ fË¡çhuú pcpÉ­cl e¡j e¢bi¥š²Ll­Zl SeÉ B­hc­el gjÑ gjÑ 4 (M) - NË¡j f’¡­ua ¢m¢Ma i¡­h HC g­jÑl j¡dÉ­j L¡­Sl SeÉ B­hceL¡l£­L S¡¢e­u ­cu LMe Hhw ­L¡b¡u L¡­Sl SeÉ Ef¢ÜÛa q­a q­h gjÑ 2 - B­hce ­l¢SØV¡l ­kM¡­e B­hcef­œl pw¢rç ¢hhlZ a¡¢lM pq ¢m¢fhÜ b¡­L gjÑ 5 - L¡S ­cJu¡l ¢e¢cÑø ¢qp¡h HC g­jÑ ­fË¡NË¡j A¢gp¡l­L S¡e¡­e¡ qu gjÑ 3 - ¢ehå£LlZ J LjÑpwÜÛ¡e ­l¢SØV¡l gjÑ 6 - j¡ØV¡l ­l¡m gjÑ 4 - Sh L¡XÑ gjÑ 4 (L) - Sh L¡XÑ fË¡ç hÉ¢š² HC g­jÑ NË¡j f’¡­u­al L¡­R L¡­Sl SeÉ clM¡Ü¹ L­le gjÑ 7 - j¡ØV¡l ­l¡m ØVL ­l¢SØV¡l gjÑ 8 - ­jS¡l­j¾V h¤L gjÑ 9 - pÇfc ­l¢SØV¡l gjÑ 10- ­mh¡l h¡­SV
  • 11. L¡S Q¡Ju¡l SeÉ B­hce • L¡S Q¡Ju¡l SeÉ B­hce Ll¡ h¡dÉa¡j¤mL • ÜÛ¡e£u NË¡j f’¡­u­a 4 (L) g­jÑ B­hce Ll­a q­h z haÑj¡­e L¡­Sl Q¡¢qc¡ ¢m¢fhÜ Llh¡l SeÉ abÉ ¢jœ ­L¾cÊ…¢ml pq¡ua¡ ­eJu¡ q­µR, L¡S Q¡C­Re Hje j¡e¤o L¡­Sl SeÉ B­hce abÉ ¢jœ ­L­¾cÊ ¢m¢fhÜ Ll­a f¡l­he • HL¡¢dL B­hceL¡l£ L¡S Q¡Ju¡l SeÉ ­k±b clM¡Ü¹ Ll­a f¡­le z pj­ha B­hc­el ­r­œ fËbj hÉ¢š²l j¡dÉ­j S¡e¡­e¡ ­k­a f¡­l z ­p­r­œ a¡l L¡R ­b­L l¢pc ¢e­a q­h • HLC f¢lh¡­ll ¢h¢iæ pcpÉ fªbL fªbL B­hce L­l L¡S Q¡C­a f¡­le • L¡S Q¡Ju¡l SeÉ B­hce p¡l¡ hR­ll ­k ­L¡eJ pju Ll¡ k¡u • p¡d¡lZa HLV¡e¡ Ljf­r 14 ¢ce (pç¡­q Ae¢dL 6 ¢ce) L¡S Ll¡ k¡­h • ­L¡eJ L¡­S k¢c Ae¤f¢ÜÛa b¡­Le a­h ¢a¢e L¡S Q¡Ju¡l SeÉ f¤el¡u B­hce Ll­a f¡l­he • L¡S Q¡Ju¡l 15 ¢c­el j­dÉ L¡S ¢c­a q­h
  • 12. Acr, AdÑcr Hhw cr nË¢j­Ll jS¥¢l 1 • • • • H¢fËm, 2013 ­b­L Acr nË¢j­Ll jS¥¢l - °c¢eL 151 V¡L¡ AdÑcr nË¢j­Ll jS¥¢l - °c¢eL 226.50 V¡L¡ cr nË¢j­Ll jS¥¢l - °c¢eL 302 V¡L¡ HL¢ce L¡­Sl SeÉ p­hÑ¡µQ jS¥¢l ¢edÑ¡¢la jS¥¢ll (H­r­œ 151 V¡L¡) ­h¢n q­h e¡ jS¥¢ll q¡l p¡d¡lZa fË¢a hR­lC f¡ÒV¡u pjܹ Acr nË¢jL­L a¡­cl hÉ¡Ý h¡ ­f¡ØV A¢g­p ¢eS e¡­j AÉ¡L¡E¾V M¤m­a q­h z 1 e­iðl, 2008 ­b­L k¡ha£u jS¥¢l AÉ¡L¡E­¾Vl j¡dÉ­j fËc¡e Ll­a hm¡ q­u­R z AeÉ ­L¡eJ i¡­h jS¥¢l fËc¡e Ll¡ k¡­h e¡ fË¢a¢V jS¥¢l fËc¡­el abÉ Sh L¡­XÑ ¢m¢fhÜ Ll­a q­h AÉ¡L¡E¾V ­M¡m¡l SeÉ ­L¡eJ V¡L¡ m¡N­h e¡
  • 13. Acr, AdÑcr Hhw cr nË¢j­Ll jS¥¢l Sh L¡­XÑ e¡j B­R f¢lh¡­ll Hje pLm pcpÉl e¡­j Bm¡c¡ Bm¡c¡ AÉ¡L¡E¾V ­M¡m¡C h¡“e£u L¡­Sl f¢lj¡f e¡ L­lC Ns q¡­l nË¢jL­cl jS¥¢l fËc¡e ­hBC¢e L¡S p¡ç¡¢qL ¢i¢š­a jS¥¢l ¢c­a q­h ¢L¿¹¥ LMeC a¡ 14 ¢c­el ­h¢n ­c¢l Ll¡ k¡­h e¡ j¡ØV¡l ­l¡­m, j¤m Sh L¡­XÑ Hhw ¢ehå£LlZ J LjÑpwÜÛ¡e ­l¢SØV¡­l (kb¡œ²­j gjÑ ew 6, 4 Hhw 3) jS¥¢l fËc¡­el abÉ ¢m¢fhÜ q­h
  • 14. j¡¢V L¡V¡l ­r­œ ¢p¢XEm Ag ­lV (SOR) j¡¢V L¡V¡l f¢lj¡Z k¡Q¡C­ul ­r­œ plL¡¢l ¢e­cÑ¢nL¡ Øj¡lL pwMÉ¡ 7490- Bl.¢X/¢f/He.Bl.C.¢S.H./18 Hp -09/06 a¡¢lM: 2012.2011 Ae¤k¡u£ p¡d¡lZ j¡¢Vl SeÉ 5 ¢gV fkÑ¿¹ ¢mgÚV (M¡s¡C) J 80 ¢gV fkÑ¿¹ ¢m­Xl (c¤laÆ) ­r­œ j¡¢Vl f¢lj¡Z 69 Oeg¥V p£j¡ ¢edÑ¡¢la, k¡ Acr nËj¢ch­pl e¤Éeaj jS¥¢l f¡Ju¡l ­k¡NÉa¡ ¢qp¡­h ¢edÑ¡¢la q­h z
  • 15. j¡ØV¡l ­l¡m ­L CpÉ¥ Ll­he ? L¡­Sl f¢lj¡f ­L Ll­he ? NË¡j f’¡­ua­L ­jS¡l­j¾V hC­L plhl¡q Ll­he ? ­fË¡NË¡j A¢gp¡l C -j¡ØV¡l ­l¡m Cp¤¤É Ll­he z LÇf¥V¡­l j¡ØV¡l ­l¡m °al£ qu pgVÚJu¡­ll j¡dÉ­j Hhw a¡ NË¡j f’¡­u­a f¡W¡­e¡ qu fË­aÉL¢V L¡­Sl SeÉ ¢e­u¡¢Sa p¤f¡li¡CS¡l fË¢a¢ce ¤ L¡­Sl f¢lj¡f Ll­he z NË¡j f’¡­ua ­b­L ¢ejÑ¡Z pq¡uL h¡ LjÑ pq¡uL p¡a¢ce A¿¹l L¡­Sl S¡uN¡u ¢N­u f¢lj¡f Ll­he Hhw p¤f¡li¡CS¡­ll f¢lj¡­fl p­‰ ¤ ¢j¢m­u ­cM­he z NË¡j ­l¡SN¡l ­phL pq¡ua¡ ­c­he ­jS¡l­j¾V hC- ­fË¡NË¡j A¢gp¡l plhl¡q Ll­he
  • 16. fËL­Òfl BJa¡u ­k ­k dl­el L¡S Ll¡ ­k­a f¡­l  Sm pwlrZ J Sm p’u, ­kje- f¤L¥l Ia¢l, hy¡d Ia¢l  hepªSe Hhw hªr­l¡fe pq rl¡ fË¢a­l¡­d hÉhÜÛ¡  r¥â J ­R¡VM¡­V¡ ­p­Ql L¡S pq ­pQ M¡m Mee  ag¢p¢m S¡¢a / B¢ch¡p£ pÇfËc¡ui¥š² hÉ¢š²­cl S¢j­a, iu¢j pwú¡­ll j¡dÉ­j f¡Ju¡ S¢j­a, c¡¢lâp£j¡l e£­Q hph¡pL¡l£ f¢lh¡­ll S¢j­a, C¢¾cl¡ Bh¡p ­k¡Se¡l Ef­i¡š²¡­cl S¢j­a Hhw r¥â (Q¡o­k¡NÉ S¢jl f¢lj¡Z 2.5 ­b­L 5 HLl h¡ 1 ­b­L 2 ­qƒl) J fË¡¢¿¹L Q¡o£­cl (Q¡o­k¡NÉ S¢jl f¢lj¡Z 2.5 HLl h¡ 1 ­qƒ­ll Lj) S¢j­a ­p­Ql hÉhÜÛ¡, EcÉ¡e f¡me Hhw iu¢j Eæu­el hÉhÜÛ¡  f¤L¥l pq ¢Ql¡Q¢la S­ml Ev­pl pwú¡l  iu¢j Eæue, ­kje - hph¡­pl SeÉ S¢jl Eæue  heÉ¡ ¢eu¿»Z J fË¢a­l¡djumL L¡S, ­kje - hy¡d pwlrZ h¡ ¢ejÑ¡Z  ph Ga¥l Ef­k¡N£ NË¡j£Z psL ­k¡N¡­k¡N hÉhÜÛ¡
  • 17. fËL­Òfl BJa¡u ­k ­k dl­el L¡S Ll¡ ­k­a f¡­l L) Sm¢hi¡¢SL¡ pwœ²¡¿¹ L¡S (Watershed related works) M) f¡hÑaÉ A’­m Sm¢hi¡¢SL¡ pwœ²¡¿¹ L¡S (Watershed related works in Mountain Regions) N) L«¢o pÇfÑ¢La L¡S (Agriculture Related Works) O) fË¡Z£pÇfc ¢houL L¡S (Livestock related works) P) jvpÉQ¡o pÇfÑ¢La L¡S (Fisheries Related Works) Q) EfLUmhaÑ£ Hm¡L¡u L¡S R) NË¡j£Z f¡e£u Sm pwœ²¡¿¹ L¡S S) NË¡j£Z ü¡ÜÛÉ¢hd¡e pÇf¢LÑa L¡S (Rural sanitation related works) T) heÉ¡ ¢eu¿»Z pðå£u L¡S ( Flood Management Related Works) U) ­pQ hÉhÜÛ¡fe¡ pwœ²¡¿¹ L¡S (Irrigation Related Works)
  • 18. p¡d¡lZ j¡¢Vl L¡­Sl j¡f ­eJu¡ fË­u¡S­e ¢ejÑ¡Z pq¡uL­L pq¡ua¡ ­cJu¡ NË¡j f’¡­u­al p¤¤f¡li¡CS¡­ll L¡­Sl ac¡l¢L Ll¡ NË¡j ­l¡SN¡l ­phL­cl c¡¢uaÆ fËLÒf l©f¡u­Zl ­r­œ NË¡j f’¡­ua­L pq¡ua¡ Ll¡ HC fËL­Òfl L¡S…¢m ­cMi¡m Ll¡
  • 19. jq¡aÈ¡ N¡å£ S¡a£u NË¡j£Z LjÑ¢eÕQua¡ fËL­Òfl p­‰ ü¢eiÑl cm…¢m L£i¡­h k¤š² q­a f¡­l ?  ­NËX-1 f¡n ü¢eiÑl cm…¢m­L fËL­Òfl p¤¤f¡li¡CS¡l ¢qp¡­h ¢e­u¡N Ll¡ ­k­a f¡­l  k¢c ­NËX-1 f¡n cm e¡ f¡Ju¡ k¡u a­h Ljf­r Ru j¡­pl A¢i‘a¡ pÇfæ cm­LJ HC c¡¢uaÆ ­cJu¡ ­k­a f¡­l  HClLj cm e¡ ­f­m a­hC AeÉ L¡E­L p¤¤f¡li¡CS¡l ¢e­u¡N Ll¡ ­k­a f¡­l  HR¡s¡ hªr­l¡f­el S­eÉ Q¡l¡N¡R Ia¢ll L¡S, j¡ØV¡l ­l¡m k¡Q¡C­ul L¡­S ü¢eiÑl cm…¢m­L k¤š² Ll¡ ­k­a f¡­l  j¢qm¡­cl ­h¢n L­l L¡­S ­k¡Nc¡­el SeÉ fËQ¡l Q¡m¡­a ü¢eiÑl cm…¢m­L hÉhq¡l Ll¡ ­k­a f¡­l
  • 20. nËj h¡­SV ­L¡eJ NË¡j f’¡­u­a ka…¢m Sh L¡XÑ B­R Hhw Na hRl ka…¢m f¢lh¡l L¡­Sl SeÉ B­hce L­l¢Rm ­pC abÉ ¢h­nÔoZ Ll¡  JC Hm¡L¡u p¡l¡ hRl ¢h¢iæ jlp¤¤­j ­j¡V La nËj ¢chp L¡­Sl fË­u¡Se ­p pð­å d¡lZ¡ z Hl f¡n¡f¡¢n ÜÛ¡e£ui¡­h La nËj ¢chp Ia¢l qu ­p pð­åJ d¡lZ¡  ­L¡e pju L¡­Sl Q¡¢qc¡ ­h¢n b¡L­h a¡ j¡b¡u ­l­M ­pC pj­ul Ef­k¡N£ L¡S ¢ehÑ¡Qe Ll¡  HC p­hl ¢i¢š­a HL¢V hR­ll ¢h¢iæ pj­u La nËj ¢chp L¡S pª¢ø Ll­a q­h a¡l SeÉ fË¢a j¡­pl mrÉj¡œ¡ ¢i¢šL ­k h¡¢oÑL h¡­SV
  • 21. p¤¤f¡li¡CS¡l­cl c¡¢uaÆ  L¡­Sl fË­u¡Se B­R Hje hÉ¢š²­cl ¢Q¢q²a L­l L¡­Sl SeÉ B­hce Ll­a Evp¡¢qa Ll¡ Hhw 4 (L) gjÑ ful­Z pq¡ua¡ Ll¡  L¡­Sl SeÉ fË­u¡Se£u pjܹ e¢bfœ ­kje - Ju¡LÑ AXÑ¡l, H¢ØV­jV, ­i¢Vw Hl L¡NS, ­lS¢mEn­el L¢f, j¡ØV¡l ­l¡m CaÉ¡¢c NË¡j f’¡­ua ­b­L pwNËq Ll¡  L¡S öl¦l B­N Ef¢ÜÛa nË¢jL­cl j¡ØV¡l ­l¡­m q¡¢Sl¡ ­eJu¡ p¤¤f¡li¡CS¡ll¡ L£ q¡­l jS¥¢l f¡­he ? p¤¤f¡li¡CS¡ll¡ HL¢c­el AdÑcr nË¢j­Ll jS¥¢l AbÑ¡v 226.50 V¡L¡ L­l f¡­he
  • 22. NË¡jf’¡­ua a¡l ­e¡¢Vn ­h¡­XÑ HC fËL­Òf j¡¢pL fË¢a­hc­el L£ L£ ¢hou S¡e¡­h ? 1z ­l¢S¢ØVÊL«a f¢lh¡­ll pwMÉ¡ Hhw Sh L¡XÑ ­cJu¡ f¢lh¡­ll pwMÉ¡ 2z L¡S ­Q­u­R Hje f¢lh¡­ll pwMÉ¡ 3z L¡S ­f­u­R Hje f¢lh¡­ll pwMÉ¡ 4z Eš² j¡­p fË­aÉL f¢lh¡l N­s La¢ce L¡S ­f­u­R 5z 100 ¢ce L¡S ­f­u­R Hje f¢lh¡­ll pwMÉ¡ 6z Ae¤­j¡¢ca fË¡LÚLme pq La…¢m L¡S öl¦ q­u­R a¡l e¡j, fËܹ¡¢ha MlQ Hhw La…¢m nËj ¢chp pª¢ø q­h a¡l pwMÉ¡ 7z Ae¤­j¡¢ca fË¡LÚLme pq La…¢m L¡S ­no q­u­R a¡l e¡j, fËܹ¡¢ha MlQ Hhw La…¢m nËj ¢chp pª¢ø q­h a¡l pwMÉ¡ 8z JC j¡­pl ­n­o jS¥a A­bÑl f¢lj¡Z 9z JC j¡­p hÉ¢ua A­bÑl f¢lj¡Z
  • 23. jq¡aÈ¡ N¡å£ S¡a£u NË¡j£Z LjÑ¢eÕQua¡ BC­el Ad£­e ­L¡e ­L¡e …l¦aÆfuZÑ A¢dL¡l…¢m NË¡j f’¡­u­al A¢g­pl h¡C­ll ­cJu¡­m ­mM¡ fË­u¡Se ? 1. jq¡aÈ¡ N¡å£ S¡a£u NË¡j£Z LjÑ¢eÕQua¡ BC­el Ad£­e fË­aÉL ­l¢S¢ØVÊi¥š² f¢lh¡l Q¡¢qc¡l ¢i¢š­a 100 ¢ce fkÑ¿¹ L¡S f¡Ju¡l A¢dL¡l£ 2. L¡S ­Q­u ¢m¢Ma B­hce Ll­m B­hcef­œl a¡¢lM pq fË¡¢ç ü£L¡­ll l¢pc NË¡j f’¡­ua A¢gp ¢c­a h¡dÉ 3. (L) fËL­Òf LjÑla nË¢jL­cl jS¥¢ll haÑj¡e q¡l 4. (M) L¡­Sl j¡f / f¢lj¡Z Ae¤k¡u£ jS¥¢ll q¡l 5. ­k ­L¡eJ hÉ¢š² fËL­Òfl L¡SLjÑ pÇf­LÑ ­L¡eJ A¢i­k¡N ¢m¢Mai¡­h NË¡j f’¡­ua A¢g­p S¡e¡­a f¡l­he Hhw NË¡j f’¡­ua A¢gp a¡l fË¡¢ç ü£L¡­ll l¢pc ¢c­a h¡dÉ
  • 24. A¢i­k¡N ­l¢SØV¡l ­L¡b¡u ­L¡b¡u b¡­L ? A¢i­k¡N Sj¡ ¢c­m ­L¡eJ fË¡¢çü£L¡l f¡Ju¡ k¡­h ¢L ? pjܹ abÉ ­l¢Sø¡­l ¢m¢fhÜ R¡s¡ Bl ­L¡b¡u e¢bi¥š² Ll¡ BhnÉL ? fË­aÉL NË¡j f’¡­u­al cçl, ­fË¡NË¡j A¢gp¡­ll cçl, jqL¥j¡ fËLÒf pjeÄuL¡l£l cçl Hhw ­Sm¡ fËLÒf pjeÄuL¡l£l cç­l HL¢V L­l A¢i­k¡N ­l¢SØV¡l b¡L­h qyÉ¡, f¡Ju¡ k¡­h z A¢i­k¡N NËqZL¡l£ La«Ñfr A¢i­k¡NL¡l£­L ¢e¢cÑø gjÑÉ¡­V fË¡¢ç ü£L¡l ­c­he, k¡­a A¢i­k¡­Nl œ²¢jL ew, a¡¢lM, A¢i­k¡NL¡l£l e¡j, A¢i­k¡N NËqZL¡l£l e¡j Hhw fc E­õM b¡L­h z 14 ¢c­el j­dÉ A¢i­k¡N NË¡j f’¡­ua ܹ­l ¢elpe Ll­a q­h z JC ܹ­l ¢elpe pñh e¡ q­m a¡ 7 ¢c­el j­dÉ flhaÑ£ ܹ­l f¡W¡­a q­h Hhw A¢i­k¡NL¡l£­L S¡e¡­a q­h HC fËL­Òfl pjܹ abÉ¡¢c ­L¾cÊ£u plL¡l f¢lQ¡¢ma J­uhp¡C­V www.nrega.nic.in (Aem¡Ce NREGASoft) ¢m¢fhÜ Ll­aC q­h
  • 25. C-j¡ø¡l ­l¡m (e-Muster roll) L£ ? H¢V HL¢V Aem¡Ce LÉÇf¥V¡l¡CX üuw¢œ²u fÜ¢a z k¡l j¡dÉ­j j¡ø¡l ­l¡m °a¢l qu z HC fÜ¢a­a, L¡S öl¦ qJu¡l B­N k¡l¡ L¡S Ll­he a¡­cl e¡j B­N ­b­LC e¢bi¥š² qu z ­pC C-j¡ø¡l ­l¡m¢V LjÑ­r­œ k¡u q¡¢Sl¡ Hhw flhaÑ£ pj­u jS¥¢l fËc¡­el SeÉ e-FMS L£ ? HC fÜ¢a­a Acr nË¢j­Ll fË­cu jS¥¢l üuw¢œ²u fÜ¢a­a l¡SÉ plL¡­ll aq¢hm ­b­L pl¡p¢l Acr nË¢j­Ll AÉ¡L¡E­¾V Sj¡ qu Ae m¡Cm H¢¾VÊ pwœ²¡¿¹ k¡ha£u pq¡ua¡ ­L¡b¡u f¡Ju¡ k¡­h ? Aem¡Ce pðå£u pLm pq¡ua¡ hÔL A¢gp ­b­L f¡Ju¡ k¡u
  • 26. ¢i¢S­m¾p J j¢eV¢lw L¢j¢V L£ ? HC L¢j¢Vl L¡S L£ ? BCe Ae¤p¡­l jq¡aÈ¡ N¡å£ S¡a£u NË¡j£Z LjÑ¢eÕQua¡ fËL­Òfl pjܹ L¡S ac¡l¢L J ­cMi¡m Ll¡l SeÉ HL¢V cm  ac¡l¢L SeÉ HC L¢j¢V ¢h¢iæ LjÑ­r­œ (L¡­Sl S¡uN¡u) ¢N­u nË¢jL­cl p¡­b Bm¡f B­m¡Qe¡ Ll­he  ¢h¢iæ M¡a¡fœ / ­l¢Sø¡l k¡Q¡C Ll­he  LjÑ­r­œ ¢h¢iæ p¤¤­k¡N p¤¤¢hd¡…¢m ¢WLj­a¡ B­R ¢Le¡ a¡ k¡Q¡C Ll­he  LjÑ­r­œ hÉhq©a pjܹ j¡mf­œl …ZNaj¡e j¤mÉ¡ue Ll­he J M¡a¡fœ k¡Q¡C Ll­he  pÇf¨ZÑ qJu¡ L¡S…¢ml …eNaj¡e J fË­u¡Se£ua¡ ¢hQ¡l Ll­he
  • 27. p¡j¡¢SL ¢el£r¡l E­ŸnÉ • p¤n¡pe fË¢aù¡l fc­rf ¢qp¡­h üµRa¡ J c¡uhÜa¡ fË¢aù¡ Ll¡ ¤ • Eæu­el SeÉ fË¡ç A­bÑl AfQu hå Ll¡ • l©f¡u­Z AwnNËqZ Hhw ja¡ja ­cJu¡l p¤¤­k¡­Nl j¡dÉ­j NË¡­jl j¡e¤­ol rja¡uZ OV¡­e¡ • pL­ml ja¡ja NËqZ J ¢h­nÔo­Zl jdÉ ¢c­u l©f¡uZL¡l£ pwÜÛ¡l prja¡ h¡s¡­e¡
  • 28. p¡j¡¢SL ¢el£r¡ c­ml c¡¢uaÆ • p¡j¡¢SL ¢el£r¡l SeÉ NË¡j f’¡­ua ¢fR¥ 8 ­b­L 10 S­el HL¢V L­l cm °a¢l Ll­a q­h • c­ml pcpÉ pwMÉ¡l A¿¹a A­dÑL j¢qm¡ q­he • j¢qm¡­cl ü¢eiÑl c­ml pcpÉ­cl jdÉ ­b­L p¡d¡lZi¡­h ­eJu¡ q­h • c­ml j­dÉ A¿¹a c¤'Se huú J A¢i‘ hÉ¢š² q­m i¡­m¡ qu • ­L¡eJ cmC ¢L¿¹¥ ¢e­S­cl NË¡j f’¡­ua Hm¡L¡u p¡j¡¢SL ¢el£r¡l L¡S Ll­h e¡ • a¡­cl c¡¢uaÆ fs­h f¡nÄÑhaÑ£ ­L¡eJ NË¡j f’¡­u­a • g­m Hje hÉ¢š²­cl ­eJu¡ q­h ky¡l¡ AeÉ Hm¡L¡u ¢N­u fl fl L­uL¢ce pju ¢c­a f¡l­he • ­üµR¡­ph£ fË¢aù¡e ­b­L L­uLSe pcpÉ­L HC L¡­S ¢e­u¡N Ll­m i¡­m¡ qu
  • 29. p¡j¡¢SL ¢el£r¡ c­ml i¨¢jL¡ p¡j¡¢SL ¢el£r¡ c­ml i¨¢jL¡ j¤ma c¤¢V • fËbja, NË¡­jl j¡e¤o LjÑp¤¢Ql f¢lLÒfe¡ J l©f¡u­Z kb¡kb i¨¢jL¡ NËqZ Ll­Re ¢Le¡ Hhw a¡l j­dÉ ¢c­u L¡­Sl j¡e h¡s­R ¢Le¡ ­p¢V ­cM¡ • ¢àa£ua, ¢el£rL ¢qp¡­h fËL­Òfl e¢bfœ M¢a­u ­c­M ja¡ja S¡e¡­e¡
  • 30. p¡j¡¢SL ¢el£r¡ pi¡l L¡kÑ¡hm£ • p¡j¡¢SL ¢el£r¡ pi¡l ¢ce NË¡j f’¡­u­al pjܹ pcpÉ Hhw pjܹ LjÑQ¡l£l¡ Ef¢ÜÛa b¡L­he • k­bø pwMÉL Sepj¡Nj qJu¡l fl ¢c­el L¡S öl¦ q­h • pi¡f¢a (¢k¢e NË¡jh¡p£­cl j­dÉ ­b­L q­he) fËb­j SeN­Zl L¡­R p¡j¡¢SL ¢el£r¡l d¡lZ¡ J a¡l E­ŸnÉ pw­r­f hm­he • Hlfl p¡j¡¢SL ¢el£r¡-cm ¢el£r¡l j¡dÉ­j f¡Ju¡ pjܹ abÉ pL­ml p¡j­e f¡W L­l ­n¡e¡­he • l©f¡uZL¡l£ pwÜÛ¡l ­L¡eJ fË¢a¢e¢d­L pi¡u B­m¡¢Qa k¡ha£u fË­nÀl Ešl ¢c­a q­h • HR¡s¡J f¤hÑhaÑ£ p¡j¡¢SL ¢el£r¡l ¢i¢š­a L£ L£ hÉhÜÛ¡ ­eJu¡ q­u­R a¡J S¡e¡­a q­h
  • 31. p¡j¡¢SL ¢el£r¡u NË¡j f’¡­u­al c¡¢uaÆ • p¡j¡¢SL ¢el£r¡ cm NWe • cm NW­el L¡­S ­L¡eJ pjpÉ¡ q­m ­fË¡NË¡j A¢gp¡­ll p¡q¡kÉ ­eJu¡ • c­ml pcpÉ­cl e¡­jl a¡¢mL¡ ­fË¡NË¡j A¢gp¡l Hhw ­Sm¡ ­fË¡NË¡j ­L¡-A¢XÑ­eV­ll L¡­R f¡W¡­e¡ • c­ml ¢el£r¡ pwœ²¡¿¹ hÉ¡f¡­l d¡lZ¡ J prja¡ hª¢Ül SeÉ B­m¡Qe¡ pi¡l hÉhÜÛ¡ Ll¡, fË­u¡S­e ­fË¡NË¡j A¢gp¡­ll p¡q¡kÉ ­eJu¡ • c­ml L¡SL­jÑl p¤¢¤ hd¡l SeÉ fË­u¡Se£u e¢bfœ ­k¡N¡e ­cJu¡ Hhw fË­u¡S­e a¡­cl p¡q¡kÉ Ll¡l SeÉ HL Se NË¡j f’¡­ua LjÑQ¡l£­L c¡¢uaÆ ­cJu¡
  • 32. p¡j¡¢SL ¢el£r¡u NË¡j f’¡­u­al c¡¢uaÆ • c­ml L¡SL­jÑl p¤¤¢hd¡l SeÉ c­ml k¡a¡u¡a, fË­u¡Se£u L¡NSf­œl fË¢a¢m¢f Ll¡ • p¡j¡¢SL ¢el£r¡l SeÉ MlQ, ­k NË¡j f’¡­u­a ¢el£r¡ q­h ­pC NË¡j f’¡­ua fËn¡p¢eL Ml­Ql A‰ ¢qp¡­h Ll­he • fË­u¡Se£u p¡jNË£ ­Le¡ J AeÉ¡eÉ fËn¡p¢eL hÉu NË¡j f’¡­u­al ¢eSü aq¢hm ­b­L MlQ Ll¡ Hhw hÉu f¤l­Zl SeÉ ¢hm i¡EQ¡lpq ­fË¡NË¡j A¢gp¡­ll L¡­R f¡W¡­e¡ • ¢el£r¡l Q¨s¡¿¹ fË¢a­hce Hhw pi¡l L¡kÑ¢hhlZ£l fË¢a¢m¢f ­fË¡NË¡j A¢gp¡l Hhw ­Sm¡ ­fË¡NË¡j ­L¡-A¢XÑ­eV­ll L¡­R pi¡l c¤C pç¡­ql j­dÉ f¡W¡­e¡z pi¡l j­dÉ ¢c­u ­k pjܹ ja¡ja f¡Ju¡ k¡­h a¡l f¢l­fË¢r­a L£ hÉhÜÛ¡ ­eJu¡ q­µR a¡ ­fË¡NË¡j A¢gp¡l­L ¢el£r¡l 2-pç¡­ql j­dÉ S¡e¡­e¡
  • 33. ­fË¡NË¡j A¢gp¡­ll c¡¢uaÆ • hÔL Hm¡L¡i¥š² pjܹ NË¡j pwp­cl p¡j¡¢SL ¢el£r¡l L¡S p¤¤¢e¢ÕQa Ll¡ J ac¡l¢L Ll¡ • cm ¢ehÑ¡Q­e pjpÉ¡ q­m a¡l pj¡d¡e Ll¡ • cm…¢ml fË¢nr­Zl hÉhÜÛ¡ Ll¡, fË­u¡S­e ­Sm¡ ­fË¡NË¡j ­L¡-A¢XÑ­eV­ll p¡q¡kÉ Q¡Ju¡ • ¢el£r¡l j¡dÉ­j E­W Bp¡ abÉ ¢h­nÔoZ Ll¡ Hhw a¡l f¢l­fË¢r­a NË¡j f’¡­ua…¢m­L fË­u¡Se£u ¢e­cÑn ­cJu¡ • ¢el£r¡l j¡dÉ­j E­W Bp¡ A¢euj…¢ml f¢l­fË¢r­a Efk¤š² J kb¡kb hÉhÜÛ¡ NËqZ • Hl j¡dÉ­j E­W Bp¡ abÉ ¢h­nÔoZ L­l k¡ S¡e¡ ­Nm ­pC pÇfÑ¢La k¡ha£u ¢hou fË­aÉL j¡­p ­Sm¡ ­fË¡NË¡j ­L¡-A¢XÑ­eVl­L S¡e¡­e¡
  • 34. ­Sm¡ ­fË¡NË¡j ­L¡-A¢XÑ­eV­ll c¡¢uaÆ • NË¡j f’¡­ua ¢i¢šL p¡j¡¢SL ¢el£r¡l E­Ÿ­nÉ cm NW­el SeÉ ¢h­no NË¡j pi¡l LÉ¡­mä¡l fËܹ¥a Ll¡ • p¡l¡ ­Sm¡u HC LjÑp¤¢Ql ac¡l¢L Ll¡ J fË­u¡Se£u p¡q¡kÉ Ll¡ , c­ml fË¢nr­Z ­fË¡NË¡j A¢gp¡l­cl p¡q¡kÉ Ll¡ • Hl j¡dÉ­j E­W Bp¡ A¢euj…¢ml ¢ho­u fË­u¡Se£u fc­rf NËqZ Hhw LjÑp¤¢Ql p¤ù¥i¡­h ¤ l©f¡u­Z pq¡ua¡ J ac¡l¢L • Hl j¡dÉ­j E­W Bp¡ abÉ Hhw fË¢a­hce…¢m ¢h­nÔoZ L­l fË¢a­hce fËܹ¥a Ll¡ Hhw a¡ l¡SÉ plL¡­ll L¡­R f¡W¡­e¡
  • 35. HC fË¢œ²u¡u c¡¢uaÆfË¡ç l©f¡uZL¡l£ pwÜÛ¡ l¡SÉ Ü¹l ­Sm¡ ܹl hÔL ܹl f’¡­ua L¢jne¡l HLSe A¢a¢lš² ­Sm¡ n¡pL J HLSe ­Xf¤¢V jÉ¡¢S­øÊV ¢k¢e ­e¡X¡m A¢gp¡l - p¡j¡¢SL ¢el£r¡l jum c¡¢u­aÆ b¡L­he hÔL ܹ­l k¤NÈ hÔL Eæue B¢dL¡¢lL ¢k¢e ­e¡X¡m A¢gp¡l - j¤m c¡¢u­aÆ b¡L­he