Chinatown - Nhà văn Thuận

Chinatown (Phố Tàu) – Thuận www.thuviensachonline.com

Viết, để phá vỡ sự cân bằng

Thuận

Viết, để phá vỡ sự cân bằng

Phong Điệp trò chuyện với nhà văn Thuận

Nhà văn Thuận:

Sinh năm 1967. Tốt nghiệp Đại học sư phạm Sư phạm ngoại ngữ Pyatigorsk
(Cộng hoà Nga), cao học đại học Paris 7 và đại học Sorbonne.

Tác giả của Made in Vietnam (tiểu thuyết), Chinatown (tiểu thuyết) và một số
truyện ngắn, tiểu luận.

Hiện đang sống tại Pháp.

Trần Cảnh Huy (sưu tầm) Trang 1


... Chinatown của Thuận , theo những gì ăng-ten tôi bắt sóng được, là một
cuốn tiểu thuyết về thân phận tha hương theo nghĩa rộng nhất của từ này.
Thời gian của câu chuyện được kể lại bắt đầu từ lúc "đồng hồ đeo tay chỉ số
mười'' và kết thúc khi ''đồng hồ đeo tay chỉ số mười hai''. Giữa khoảng thời
gian đó, suốt hai tiếng đồng hồ bị kẹt cùng đứa con trai 12 tuổi tại một ga xe
điện ngầm ngoại ô Paris vì một túi du lịch vô chủ được phát hiện quanh đó
khiến người ta nghĩ "âm mưu đánh bom một cái ga hiu hắt như thế này chứa
một âm mưu khác nguy hiểm hơn nhiều'', người kể truyện, một phụ nữ Việt
Nam tha hương, một Việt Kiều bất đắc dĩ mấp mé tứ tuần, mặc sức thả mình
vào những hồi ức và những suy nghĩ miên man...

Ngổn ngang và tung toé như những mảnh của một trò chơi ghép hình, không
chương hồi liền một mạch suốt hơn 200 trang sách, bề bộn những suy ngẫm,
hình tượng, chi tiết nhấn đi nhấn lại bất tận đến thành ám ảnh, như lưỡi dao
cùn nhay mãi không đứt, như cái đĩa hát cũ bị vấp rãnh, cuốn sách đậm đặc
một thứ humour xót xa và không thiếu những yếu tố mà giờ đây người ta gọi
là hậu hiện đại này nhiều lúc làm tôi như nhập đồng..."

Dương Tường

Phóng viên: Trong một cuộc trò chuyện văn chương trên báo Văn nghệ Trẻ
cùng tác giả Trần Nhã Thuỵ cách đây ít lâu, tôi có nhắc đến chị cùng với
những tác phẩm của chị. Rằng tôi đã lang thang ngoài hiệu sách và chứng kiến
cảnh người ta tìm sách chị hào hứng như thế nào. Với người viết thì đây là một
hạnh phúc, là một điều mơ ước. Tôi cũng đã đọc sách của chị và rất muốn được
trò chuyện cùng chị.

Đã từng xuất hiện trên văn đàn - lần đầu là với tên Thuận ánh, lần này là
Thuận. Cảm xúc của chị ở lần trở lại này?



Thuận: Tôi rất vui vì Chinatown được quan tâm ở Việt Nam. Sáu tuần trở lại Hà
Nội và Sài Gòn, mỗi lần bước chân ra đường, tôi hay tự hỏi ai trong số những
khuôn mặt không quen này sẽ đọc tôi. Quả thực tôi bị choáng bởi mật độ dân số
trong nước, nhất là vào giờ tan tầm và tan trường. Chỉ cần một phần trăm trong số
này giành một chút tình yêu cho văn học. Độc giả ngày nay đã thay đổi nhiều. Tôi
nghĩ họ "lớn lên" nhiều thì đúng hơn. Rất đông trong số họ, qua Internet và các
dịch phẩm văn học đương đại, dần dần biết rằng tủ sách quốc tế không chỉ có Sông
Đông êm đềm hay Những người khốn khổ, cuộc sống cũng không chỉ bao gồm hai
phần rõ ràng vật chất và tinh thần, trong đó vật chất là 15 cân gạo một tháng còn
tinh thần là xuất phim Ba Lan Cánh cửa mở rộng của thời bao cấp. Từ cuối thế kỉ
20, khái niệm tinh thần trở nên rất khó định nghĩa. Nó thường xuyên bị va chạm
với khái niệm giải trí. Văn học nghệ thuật làm sao tránh khỏi cuộc chạy đua không
cân sức với trò chơi điện tử, điện ảnh thương mại, vô tuyến truyền hình đêm nào
cũng truyền hình tại chỗ một cuộc thi hoa hậu hay người mẫu. Cuối cùng thì nhà
văn thế hệ chúng tôi, sinh sau đẻ muộn, đành phải tự an ủi bằng câu: cạnh tranh là
điều không thể thiếu cho mọi sự phát triển.

Phóng viên: Vâng đúng là như vậy. Nhưng ở những lĩnh vực khác cạnh tranh
có thể phân tích một cách rạch ròi, lên kế hoạch, chiến lược cụ thể và thực hiện
bằng những bước đi cụ thể. Còn trong văn học, nói là một chuyện, thực hiện
được nó lại là công việc khá trừu tượng và ... khó, rất khó. Không thể chỉ nói :"
tôi sẽ đổi mới để chiếm lĩnh độc giả đây" là xong. Mà cái sự "trống giong cờ
mở" đôi khi lại làm cho bạn đọc khó chịu.

Thuận: Cuộc cạnh tranh giữa văn học nghệ thuật và các ngành giải trí là cuộc cạnh
tranh không cân sức. Không cân sức đến nỗi từ cạnh tranh đâm ra gượng ép. Một
bên là công việc mang tính chất cá nhân, hầu như cô đơn và không thể thực hiện
theo đơn đặt hàng, chinh phục được đám đông hay không không phải là điều quan
trọng nhất. Một bên là sự hợp tác của nhiều lực lượng, một quá trình thương mại


được lên kế hoạch, chiến lược cụ thể, với những bước đi cụ thể, làm hài lòng đám
đông là yêu cầu hàng đầu. Chính vì sự khác nhau, thậm chí có thể nói là đối lập ấy
mà cùng một câu tuyên bố: “đổi mới để chiếm lĩnh quần chúng” nếu của một ca sĩ
thị trường sẽ được vui vẻ hưởng ứng, còn nếu của một nhà văn sẽ làm nhiều người
khó chịu. Tôi chỉ ngạc nhiên là bạn đọc trong thâm tâm hiểu được điều đó, hiểu thì
mới khó chịu, nhưng lại vẫn muốn nhà văn hành nghề như ca sĩ thị trường, nghĩa là
phải viết làm sao để ai cũng đọc được, ai cũng yêu được.

Phóng viên: Cuộc sống luôn chứa đựng những mâu thuẫn phải không chị! Xin
được trở lại cuốn sách vừa ra mắt của chị - Chinatown. Trước hết phải khẳng
định rằng phong cách viết ở Chinatown làm cho người đọc tò mò và gây nên
một "cơn sốt" nho nhỏ. Người ta đọc một cách vừa khó chịu bởi cảm giác
hoang mang và chênh vênh không có điểm tựa; vừa thú vị bởi sự biến thái linh
hoạt, dí dỏm của dòng suy tưởng. Một sự mâu thuẫn khiến người ta vừa muốn
buông sách vừa muốn nghiền ngẫm đến dòng cuối cùng. Xin hỏi khi viết
Chinatown, chị đã "sắp xếp mọi việc" một cách có chủ đích hay hoàn toàn tuân
theo ngẫu hứng?

Thuận: Tôi không quan niệm viết văn như xây một ngôi nhà. Chinatown không có
sơ đồ thiết kế, không có ý tưởng chủ đạo, không có điểm chốt, điểm mở, không cứ
nhất thiết phải xây xong phần cơ bản mới xây đến các chi tiết phụ. Mặt khác, tôi lại
e dè sự dễ dãi nên những gì đến một cách tình cờ ít khi được hoan nghênh. Tôi cố
gắng để có những câu văn sống động và nhuần nhuyễn, nghĩa là chúng vừa không
mất tính ngẫu hứng vừa phải là kết quả của một quá trình chọn lọc. Không muốn
Chinatown trở thành một cuốn hồi kí, tôi để cho nhân vật nữ tự do hồi tưởng, tuy
vậy tôi cũng cho phép mình huýt còi trong những trường hợp cần thiết, chẳng hạn
khi cô ta có ý định xích lại hai đối tượng đáng ghét là hoài cổ và lãng mạn hoặc vô
tình sán đến những vị mà tôi chót đem lòng yêu mến quá mức cần thiết.



Phóng viên: Chị có nghĩ rằng truyện ngắn hay dài, yếu tố chuyện là ... một
chuyện. Quan trọng là người viết kể câu chuyện đó như thế nào, có đủ sức lôi
độc giả tham gia vào trang sách của mình hay không mà thôi?

Thuận: Kéo độc giả tham gia vào tác phẩm của mình không phải là mong muốn
của mọi tác giả. Rất nhiều nhà văn coi viết là để triển lãm tài năng uyên thâm nên
họ nghĩ hộ độc giả từ A đến Z, độc giả không mảy may băn khoăn, cứ thế vừa đọc
vừa mở sổ tay chép lại những lời có cánh. Tôi thì không dọn một bữa cỗ ăn sẵn như
thế. Chinatown luôn giành cho người đọc những kẽ hở để ngờ vực, để đi vào tác
phẩm bằng con đường riêng của mình, để hiểu rằng còn có những cách hiểu khác.

Phóng viên: Gấp cuốn sách lại, tôi chợt nảy ra một thắc mắc: Nếu vụ kẹt xe làm
bối cảnh nền cho toàn bộ câu chuyện trong Chinatown không phải là hai tiếng
mà là ba, bốn, thậm chí là nhiều giờ hơn nữa thì sao nhỉ? Nhân vật Tôi sẽ còn
trôi đến đâu?

Thuận: Về điểm này, tôi cũng không biết gì hơn.

PV: Phải chăng chị thuộc "tuýp" nhà văn viết cũng là khám phá bản thân?
Những cảm xúc tò mò, háo hức lẫn mệt mỏi vân …vân và vân… vân… thúc đẩy
người viết đi đến tận cùng trang sách của mình.

Thuận: Viết bao giờ cũng là khám phá bản thân. Nhưng ở múc độ nào? Nếu kết
quả cuối cùng giống dự kiến ban đầu 90% thì bạn chỉ khám phá bản thân được
10%. Nếu chúng giống nhau 10% có nghĩa là bạn vừa có dịp khám phá bản thân tới
90%. Nếu chúng khác nhau hoàn toàn, hóa ra trước đây bạn hầu như không hiểu gì
về mình. Những người không lập dàn ý như tôi biết lấy cơ sở nào để so sánh, đọc
lại cái tự tay viết ra mà không khỏi giật mình. Thế là thành công hay thất bại, tôi
cũng không biết nữa.



Viết, một cách nào đấy, giống như một chuyến đi dài. Tò mò, háo hức chỉ là
cảm giác lúc mới lên đường, càng về cuối càng thấy khó, khó chứ không phải mệt
mỏi, bởi vì mệt mỏi thì làm sao đi được đến đích.

Phóng viên: Chị từng phát biểu rằng mình e sợ các cụm từ xây dựng nhân vật,
phát triển nhân vật; và không phát triển nhân vật, không xây dựng/tuân thủ kết
cấu truyền thống. Tuy nhiên để viết một cuốn sách hơn 200 trang chị vẫn phải
dựa vào "điểm chốt" nào chứ, không thể như "cuộc dạo chơi" với truyện ngắn
mà chị cho phép mình dừng lại khi cạn ý và những khi đã mệt?

Thuận: Quả thực tôi không dựa vào một mấu chốt nào cả. Khi viết, tôi có cảm giác
bị nhốt dưới lòng đất, trong tay chỉ có một chiếc xẻng nhỏ. Mỗi con chữ, mỗi câu
văn đào được sẽ giúp tôi một chút không khí. Tác phẩm chỉ kết thúc khi tôi không
còn gì để đào bới thêm. Nếu không ít tác giả đi tìm sự yên ổn trong sáng tạo thì viết
với tôi lại chính là để phá vỡ trạng thái cân bằng, cho cả tác giả lẫn độc giả. Mục
đích ấy phải chăng đã đạt được phần nào khi có người công nhận đã hoang mang,
không điểm tựa trong lúc đọc Chinatown.

Phóng viên: Theo chị, sau khi đã có trong tay Made in Vietnam và Chinatown,
điều gì quan trọng nhất cho việc viết một cuốn tiểu thuyết?

Thuận: Cho đến bây giờ, tiểu thuyết vẫn là một nghệ thuật vô cùng bí hiểm đối với
tôi. Có lẽ ngày nào khám phá ra bí quyết của nó, tôi sẽ đành chuyển sang thể loại
khác.

Phóng viên: ... Vì nó đã hết sự bí ẩn để đủ sức "quyến rũ" chị?

Thuận: Vì nó mất khả năng phá vỡ sự cân bằng!

Phóng viên: "Tiểu thuyết là một cuộc phiêu lưu nguy hiểm. Nguy hiểm nhất là
không biết đi về đâu". Chính chị đã nói thế. Vậy mà chị đã hai lần đương đầu
với mối nguy hiểm ấy. Cứ theo đà này mà suy diễn, thì chị sẽ còn "sa đà" với



cuốn thứ ba, tư gì gì đấy. Các nhân vật cũ lại ăn vạ ở một cuốn sách mới và chị
sẽ khó mà yên ổn được. Nếu tiếp tục "đánh đu" với hiểm nguy, liệu chị có lại
chọn cách viết như đã thể hiện ở Chinatown? Và nếu lặp lại chị có sợ độc giả sẽ
rơi vào trạng thái tâm lí "biết rồi - khổ lắm - nói mãi"?

Thuận: Từ mười tháng nay, tôi chỉ mong “quên” được Chinatown để bắt tay vào
cuốn sách mới.

Phóng viên: Từ góc độ chủ quan, chị cho rằng mình đã "làm được'' gì nhất ở
Chinatown?

Thuận: Chinatown là tiểu thuyết của những nghịch lý. Thử thách của tôi là phải kể
một câu chuyện cực kì tình cảm bằng một thái độ hoàn toàn vô tình. Tất cả các
nhân vật đều bị sự hài hước đem ra hành hạ: bố tôi, mẹ tôi, cậu tôi, mợ tôi, Thụy-
người tình hai mươi năm, hắn-đối tượng tình cảm hiện tại, cả Freud nữa... và nhất
là tôi-nhân vật chính với khuôn mặt vành vạnh khó đăm đăm, tiếng Pháp pha ba
bốn tạp âm, vụng về, ngây ngô, ương bướng. Xin được mở ngoặc ở đây: các nhân
vật nữ xưng tôi của các tác giả nữ khác bao giờ cũng đẹp, không đẹp lắm thì cũng
phải có duyên, không duyên trội thì cũng duyên thầm, nhạy cảm, nữ tính, nhục
dục...

Tôi muốn khi đọc Chinatown, độc giả chưa kịp nhỏ giọt nước mắt nào đã phải phá
lên cười. Để trạng thái mâu thuẫn này xảy ra liên miên còn phải kể đến nhịp điệu
bất thường và dồn dập xuyên suốt toàn bộ cuốn tiểu thuyết. Nhịp điệu đó dựa vào
phép lặp lại: lặp lại một từ, một câu hay cả một đoạn văn, lặp lại một động tác, một
lời nói, một cái tên riêng hay cả một nhân vật. Nhịp điệu đó cũng dựa vào những
đặc tính của tiếng Việt: đa nghĩa, giàu âm, cấu trúc tự do, thời gian lỏng lẻo. Các
ngoại ngữ khác, như tiếng Pháp chẳng hạn, không chấp nhận những câu cụt, những
động từ không chia, và vì thế sẽ làm mất đi tính mập mờ giữa quá khứ và hiện tại,
giữa thực và ảo, giữa tỉnh táo và mộng mị của Chinatown.



Phóng viên: Cá nhân tôi có những cảm giác rất thú vị khi đọc Chinatown. Buồn
- chưa kịp buồn thì đã phải bật cười. Bực tức - chưa kịp bực tức cũng lại phải
bật cười. Và những câu tưởng như vu vơ, tưởng như bị quăng vào "vô tội vạ''
trong tác phẩm, kiểu như ''sông không đủ rộng nước không đủ trong'' lại chính
là những chi tiết thể hiện nên tính cách nhân vật một cách rõ nét, và làm cho tôi
thật khó quên cuốn sách của chị.

Thuận: Tôi đã viết ''sông không đủ rộng, nước không đủ trong'' chỉ vì rất ngại nâng
niu kỉ niệm.

Phóng viên: Thân phận của nhân vật Tôi - thân phận tha hương, lữ thứ, thậm
chí ba quốc tịch mà vẫn vô tổ quốc trong Chinatown khiến không ít độc giả thấy
ngậm ngùi. Riêng tôi, tôi bỗng nhớ đến một người bạn của mình. Anh ta cũng
từng có nhiều năm sống ở nước ngoài, làm ăn cũng khá, muốn dành dụm vài
năm có chút vốn liếng kha khá thì sẽ tính chuyện về nước. Mọi chuyện thay đổi
sau một trận ốm. Một thân một mình nơi đất khách, ốm đau không một người
thân bên cạnh; anh ta không chịu nổi cảm giác cô độc sau trận ốm ấy nên đã về
nước sớm hơn kế hoạch đề ra. Nhân đây, tôi muốn hỏi chị một câu hỏi hơi
"ngoài lề" một chút: thời khắc nào ở xứ người khiến chị nhớ Việt Nam nhất?
Chị có ý định về hẳn Việt Nam không?

Thuận: Đối với tôi, địa chỉ không quan trọng, tôi không bao giờ sử dụng các vi-dít.

Phóng viên: Còn địa chỉ trong lòng độc giả lại là đích hướng tới của mỗi người
viết chúng ta. Tôi đã thấy Made in Vietnam và Chinatown có trong "sổ nhớ"
của ít nhiều độc giả rồi đấy. Chúc chị tiếp tục thành công với cuốn sách thứ 3.

---------------



Bài đăng trên VNT năm 2005

TIỂU THUYẾT "CHINATOWN - PHỐ TÀU" CỦA THUẬNTôi luôn hướng đến
độc giả người Việt ở VN08:11' 19/03/2005 (GMT+7)

TTVH

Phố Tàu - Chinatown (NXB Đà Nẵng, 2005) là một cuốn sách mỏng
(227 trang), bìa có vẻ hơi lòe loẹt, tên gốc của sách khá đơn giản:
China Town, tên tác giả ngắn gọn đến mức cụt ngủn: Thuận! "Thuận.
Sinh năm 1967. Tốt nghiệp ĐH Ngoại ngữ Pyatigosk (CH Nga), cao học
ĐH Paris 7 và ĐH Sorbonne. Tác giả tiểu thuyết "Made in Vietnam" và
một số truyện ngắn, tiểu luận. Hiện sống tại Pháp", phần giới thiệu tác
giả ở trang bìa cũng chỉ có vậy.

Tuy vậy, cuốn tiểu thuyết "Phố Tàu - Chinatown" lại đang
được nhiều người tìm đọc. Nhà văn nữ Thuận còn là phu
nhân của họa sĩ Trần Trọng Vũ, cho biết cách đây 10 năm
chị đã từng viết một số truyện ngắn, ký tên thật là Thuận
Ánh. Sau này, vì muốn người đọc quên đi những gì chị đã
viết trước đó, nên từ "Made in VN" (một tiểu thuyết viết
bằng tiếng Việt, in ở Pháp) chị lấy bút danh là Thuận.
Bìa quyển
Đọc "Phố Tàu - Chinatown" người ta dễ bắt gặp quan
"China Town -
điểm của nhà văn: Văn chương là nghệ thuật của chữ
Phố Tàu"
nghĩa nên chữ nghĩa là điều mà Thuận chú trọng nhất.
Trong tiểu thuyết "Phố Tàu - Chinatown" xuất hiện những câu ngắn không
xuống hàng. Những câu ngắn lặp lại nhau, như gối lên nhau. Liên tục tạo
thành một nhịp điệu...

Tác giả Thuận nói: "Phố Tàu chỉ có một nhịp điệu, nhưng có 3 quãng khác
nhau, cắt ngang bởi hai lần xuất hiện của một nhân vật không được giải


thích lý do xuất hiện cũng như quan hệ với nhân vật chính và hệ thống
nhân vật của tiểu thuyết - nhân vật I'm yellow. Tôi để cho người đọc tự do
trôi theo dòng hồi tưởng miên man của nhân vật và muốn họ cảm giác
được cái hùng hục của tôi khi viết".

Trong tiểu thuyết, tác giả đã cố tình không cho nhân vật của mình đi đến
phố Tàu - Chợ Lớn, nơi khởi nguồn của mọi bi kịch trong cuộc đời cô, nơi
cô đã mất tình yêu và có thể sẽ mất nốt cả linh hồn của đứa con trai. Vấn
đề ở chỗ, phố Tàu chỉ là một cái cớ, nó là nỗi ám ảnh thì đúng hơn là một
thực thể tồn tại - trong tiểu thuyết. Toàn bộ những gì diễn ra trong các phố
Tàu ở cả Paris lẫn Chợ Lớn đều là do nhân vật chính tưởng tượng ra trong
dòng hồi ức triền miên và có vẻ lộn xộn của cô ta. Câu mở đầu của tiểu
thuyết: "Đồng hồ đeo tay chỉ số 10", và câu cuối của tiểu thuyết: "Đồng hồ
đeo tay chỉ số 12". Điều đó có nghĩa là cả câu chuyện của tiểu thuyết chỉ
gói gọn trong hai tiếng!

Được hỏi: Khi viết, tác giả có hướng đến đối tượng độc giả cụ thể nào
không? Nhà văn Thuận trả lời: "Tôi không hình dung ra chân dung cụ thể
bạn đọc của mình, già trẻ, nam nữ, làm nghề gì, thành phần xã hội nào.
Nhưng tôi chắc chắn là mình luôn hướng đến độc giả người Việt ở VN,
những người nói tiếng Việt và đọc thông thạo chữ Việt. Chính vì thế mà tôi
muốn bằng mọi cách để in được sách của mình ở VN".

Nhà văn Nguyên Ngọc nhận xét về cuốn "Phố Tàu - China Town" của
Thuận: "Có thể thích hay không thích, nhưng những cuốn sách như thế này
làm chuyển động thẩm mỹ của xã hội và tác động đến những người sáng
tác khác".

T.T.V.H

Văn Học - Thơ Ca » Văn Họ c Nước Ngoài



Chinatown



download
Nếu không download
được bạn hay tắt
chương trình hỗ trợ
download

Danh mục

Văn Học Nước Ngoài

Tác giả

Thuận

Năm xuất bản

2005

Nhà xuất bản

Không bi?t

Trần Cảnh Trang 12
Số trangHuy (sưu tầm)

853

Ngôn ngữ
Tiếng Việt
Tiểu thuyết Chinatown viết xong tháng 5 năm 2004, được nhà xuất bản Đà Nẵng ấn
hành tháng 3 năm 2005. Trên thực tế, Chinatown không hề phân chương hay đoạn,
Ngày upload
gồm tiểu thuyết chính bọc lấy 2 trích đoạn của một tiểu thuyết phụ (có nhan đề I’m
31-01-2008
yellow, do nhân vật chính sáng tác). Các dấu chấm xuống hàng, vì vậy, chỉ có mặt
trong các phần của I’m yellow. Cám ơn sự theo dõi của độc giả.
Số lần tải

43

VĂN HỌC
Kích Năm, 08/02/2007, 21:16
Thứ thước file
255.31 KB
Nhà văn Thuận: Tôi viết văn hoàn toàn độc lập!

“Không phải vô tình mà chiếc đồng hồ mang hình tròn. Mỗi
Định dạng file cứ tưởng là đang tiến về phía trước nhưng
ngày trôi qua,
trên thực tế, đã quay lại vị trí ban đầu. Cuộc sống tù đọng.
Chỉ trẻ con mới nghĩ là lớn lên sẽ tự do đến nơi mình muốn,
làm điều mình thích. Chín mươi phần trăm chúng ta lần lượt
lập gia đình, sinh con, đi làm, khai thuế, nhích dần từng bậc Bìa tiểu thuyết T
lương, đánh vật với các phương tiện giao thông, uống cà phê mất tích
như uống nước để chống chọi các cơn buồn ngủ…”

Một trích đoạn trong T mất tích, tiểu thuyết mới nhất của Thuận sau bộ ba Made in
Vietnam, Chinatown và Paris 11 tháng 8, được đánh giá là “đẩy xa hơn, một bước
rất dài, ngưỡng cửa của bất an và hoang vắng của con người hiện đại, trong các xã
hội hiện đại”.

Chia tay 2006 bằng "T mất tích" để ... không bị "mất tích" trên văn đàn sau Made
in Vietnam, Chinatown, Paris 11.8 và đang bắt đầu 2007 bằng một cú rẽ khá bất
ngờ: dịch sách trinh thám. Thuận nói về... những cách "mất tích" của chị:



* "T mất tích" năm rồi đánh dấu việc Thuận nhất quyết không chịu "mất tích" trên
văn đàn. So với ba cuốn tiểu thuyết trước, chị "cho điểm" nó thế nào?

- Trên đường đi của một nhà văn, mỗi tác phẩm tạo nên một cái mốc. Chấm điểm
cho chúng chẳng có ích lợi gì, bởi cao hay thấp, thì nhà văn vẫn phải vượt qua.

* Những lời "chấm điểm" của Cao Việt Dũng trong phần giới thiệu "T mất tích" chị
thấy sao?

- Tôi đặc biệt thích cụm từ “không - nhân vật” của Dũng. Có lẽ trước đây chưa
nghe thấy ai nói thế bao giờ. Đúng là vì tôi cố tình tránh đề tài “nhập cư”, đã được
khai thác trong các tiểu thuyết trước, nên phải từ chối phát triển nhân vật gốc Việt
ấy, cho cô ta “mất tích” ngay từ đầu. Có lẽ vì thế mà T mất tích có hình thức của
một tiểu thuyết trinh thám, cảnh sát hình sự ra vào tấp nập. Cái khác ở đây là tôi
không dẫn độc giả đi tìm dấu vết của T, mà cho họ thâm nhập vào cuộc sống Pháp
vừa quen vừa lạ.

Tóm lại, T chỉ là một cái cớ, nhưng là một cái cớ quan trọng, để cả tác giả lẫn độc
giả được dịp thay đổi. Về cô ta, tác phẩm dành cho không quá ba dòng, nhưng T
xứng đáng là nhân vật chính, nhân vật chính - “không nhân vật” như Cao Việt
Dũng nhận xét.

* Những tên sách của chị thường có vẻ rất ... dễ bán vì những tên riêng quen mà lạ.
Cũng là một cách tạo cái riêng trong văn chương, trước hết?

- Những cái tên ấy được chọn chủ yếu thường là do âm tiết, nhịp điệu. Chinatown
chẳng hạn, trong tiểu thuyết, nhân vật chính nhiều lần thốt lên : "Chinatown !
Chinatown! Tôi muốn hỏi tại sao?”. Đúng là uyển chuyển, lại tải được ý trọng tâm
của tác phẩm. Còn T mất tích rõ ràng là do “lười” đặt tên, nhân vật chính mà cái tên
đầy đủ cũng chẳng có. Lại có thể được thay bằng bất kỳ chữ cái nào. Nếu độc giả
nhớ tên tác phẩm là V mất tích, hay P mất tích... tôi cũng không thấy đấy làm buồn.



Nhưng hình như chưa ai nhầm thì phải. Có người lý luận T là Thuận. Kể ra cũng là
một liên tưởng thú vị!

* Tên nhân vật của chị cũng vậy, có vẻ như được đặt rất lơ là mà vẫn ẩn chứa một
sự kỳ công?

- Tôi nhớ một tác giả từng nói: tìm được tên cho nhân vật là viết được hơn nửa.
Cầm bút rồi, nghiệm ra mới thấy ông ta có phần đúng. Tên riêng của nhân vật, một
từ thôi mà chẳng đơn giản chút nào. Nó phải cùng lúc hoàn thành hai nhiệm vụ rất
trừu tượng: khái quát nhân vật và tạo cảm hứng. Tác phẩm mà thành công thì độc
giả không thể nào quên được tên nhân vật. Tôi rất thích tên Phượng mà Nguyễn
Huy Thiệp đặt cho nhân vật nữ trong Con gái thủy thần. Khó tưởng tượng nổi cô ta
có một cái tên khác. Lan ? Huệ ? Tuyết ? Đều không ổn chút nào. Sau này, tôi cũng
cho nhân vật chính của Made in Vietnam tên Phượng, không hề cố tình.

Đến Chinatown thì không biết đặt tên nhân vật chính là gì. Cả tiểu thuyết chỉ có hai
tên riêng: Thụy và Vĩnh, tên chồng, tên con. Cuối cùng hoá hợp. Nhân vật chính
bao giờ cũng nói : bố tôi, mẹ tôi, cậu tôi, mợ tôi, hai thằng em họ của tôi, các đồng
nghiệp của tôi... nhưng về chồng, về con thì một mực Thụy, Vĩnh...

Paris 11 tháng 8 mất nhiều thời gian tìm tên nhân vật nhất. Cái mệt là có cả tên
Việt lẫn tên nước ngoài. Sau này, một độc giả nhắn tôi là phải cẩn thận, khéo bị
nhân vật Michel Mignon đưa ra tòa kiện. Lúc ấy, tôi mới biết ngoài đời có một vị
tên như thế, và cũng làm trong ngành xã hội học ở Paris.

* Chồng chị (hoạ sĩ Trần Trọng Vũ, con trai nhà thơ Trần Dần - PV) nói: Thuận
viết văn rất khác Trần Dần, ông cụ thì ba mươi năm hầu như ngày nào cũng ngồi
vào bàn viết, Thuận thì theo chu kỳ. Cách làm việc nào theo chị mới là chuyên
nghiệp?

- Đúng là tôi viết văn theo chu kỳ, kiểu hàng năm tự đặt kế hoạch, rồi cứ thế mà ép
mình vào. Đương nhiên là phải luyện tập nhiều hơn nữa thì mới đạt đến mức Trần


Dần, để ngày nào cũng có thể ngồi vào bàn làm việc, một cách tự giác. Ba chục
năm im lặng cách tân ở Trần Dần là một kỷ lục chưa ai phá nổi!

* Triển lãm sắp đặt vừa được thực hiện tại VN của chồng chị có vẻ cho thấy: sở
thích tự trào hình như là điểm tương đồng trong sáng tác giữa hai người?

- Tôi viết văn hoàn toàn độc lập. Nếu có sự tương ứng nào đấy với phong cách của
những người quá thân thì chỉ là vô thức.

* 2007 được chị "giao nhiệm vụ" thế nào?

- Tôi đang cùng làm hai công việc có vẻ không được thuận cho lắm là: vừa viết tác
phẩm mới, vừa dịch một tiểu thuyết trinh thám. Mới đầu, đề nghị dịch khiến tôi băn
khoăn, chỉ lo không được toàn tâm toàn ý cho sáng tác. Bắt tay vào thì thấy thú vị.
Cảm giác rất lạ. Như vớ được một trò tiêu khiển bổ ích. Lúc nào mệt mỏi với môi
trường do mình tự tạo ra, thì lại đi xem thế giới của người khác. Mà hơn cả “đi
xem”, dịch thuật đòi hỏi rất nhiều thứ: khả năng ngôn ngữ, nhạy cảm văn chương,
trung thực, cẩn tắc...

Đến bây giờ, tiểu thuyết mới vẫn chưa xong (nên chưa thể tiết lộ gì nhiều), còn tác
phẩm dịch, nếu không có gì thay đổi, sẽ xuất hiện trong tủ sách “Tiểu thuyết đen”
của Công ty Nhã Nam, dưới tựa đề Xạ thủ nằm bắn, hay một cái gì hấp dẫn hơn
thế. Có cần phải nói thêm rằng đó là tác phẩm từng làm thay đổi diện mạo văn
chương trinh thám của Pháp?

* Có cần phải nói rằng chị rất khôn khi "mất tích" thế không?!

Theo: THỦY LÊ - Đẹp 97


Chinatown - Nhà văn Thuận

Empfohlen

Empfohlen

Weitere ähnliche Inhalte

Andere mochten auch

Andere mochten auch (17)

Mehr von Long Nguyen

Mehr von Long Nguyen (9)

Chinatown - Nhà văn Thuận