รวบรวมและจัดทําโดย กองโครงการและวางแผน แผนกบัญชีงบประมาณ ฝายการชางกล การรถไฟแหงประเทศไทย

1. การบริหารจัดการงบประมาณ
รวบรวมและจัดทําโดย
กองโครงการและวางแผน
แผนกบัญชีงบประมาณ
ฝายการชางกล การรถไฟแหงประเทศไทย

3. สารบัญ
หนา
บทนําและความหมาย 1
พระราชบัญญัติงบประมาณรายจายประจําป 2-4
วิวัฒนาการดานงบประมาณ 5-15
ประเภทบัญชีและรหัสงบประมาณ 16-28
ตัวอยางคําขอตั้งงบประมาณทําการประจําป 29-46
ตัวอยางการเจียดจายงบประมาณ 47-54
ระเบียบฉบับที่ 2.4 วาดวยการยืมเงินทดรองจาย 55-56
ตัวอยางการจัดซื้อดวยเงินสด 57-64
ตัวอยางการขอยืมเงินทดรองจายแบบฉุกเฉิน 65-102

4. การบริหารจัดการงบประมาณ
บทนํา
ทุกหนวยงานทั้งของภาครัฐและเอกชน จะตองมีการบริหารจัดการในการจัดทํางบประมาณ
เพื่อที่จะไดมีการบริหาร จัดสรรงบประมาณที่ไดรับมาอยางคุมที่สุด ดังนั้นเห็นวาระดับหัวหนางานตั้งแตระดับ
ผูบริหารเบื้องตน (สารวัตร),ผูบริหารระดับกลาง(หัวหนากอง) จะตองใหความสําคัญที่จะเรียนรู ศึกษา ใหเกิด
ความเขาใจ แลวนําไปบริหารจัดการใหเกิดประสิทธิภาพสูงสุด ซึ่งถือวาเปนเครื่องมือที่ความสําคัญที่ใชในการ
บริหารงาน
ความหมาย
ความหมายของงบประมาณ จะแตกตางกันออกไปตามกาลเวลาและลักษณะการใหความหมาย
ของนักวิชาการแตละดาน ซึ่งมองงบประมาณแตละดานไมเหมือนกัน เชนนักเศรษฐศาสตร มอง
งบประมาณในลักษณะของการใชทรัพยากรที่มีอยูจํากัดใหเกิดประโยชนสูงสุด นักบริหารจะมอง
งบประมาณในลักษณะของกระบวนการหรือการบริหารงบประมาณใหเกิดประสิทธิภาพสูงสุด โดยบรรลุ
เปาหมายของแผนงานที่วางไว นักการเมืองจะมองงบประมาณในลักษณะของการมุงใหรัฐสภาใชอํานาจ
ควบคุมการปฏิบัติงานของรัฐบาล
สรุปความหมายของงบประมาณ หมายถึง แผนเบ็ดเสร็จ ซึ่งแสดงออกในรูปตัวเงินแสดง
โครงการดําเนินงานทั้งหมดในระยะหนึ่ง รวมถึงการกะประเมินการบริหารกิจกรรม โครงการและ
คาใชจาย ตลอดจนทรัพยากรที่จําเปนสนับสนุน
การดําเนินงานใหบรรลุตามแผนนี้ยอมประกอบดวยการทํางาน 3 ขั้น ตอน คือ
1.การจัดเตรียม
2. การอนุมัติ
3. การบริหาร
งบประมาณมีความสําคัญและเปนประโยชนตอการบริหาร หนวยงานสามารถนําเอางบประมาณ
มาใชเปนเครื่องมือในการบริหารหนวยงานใหเจริญกาวหนา ความสําคัญและประโยชนของงบประมาณมี
ดังนี้
1) เปนเครื่องมือในการบริหารหนวยงาน ตามแผนงานและกําลังเงินที่มีอยูโดยใหมีการปฏิบัติงานให
สอดคลองกับแผนงานที่วางไว เพื่อปองกันการรั่วไหลและลดการปฏิบัติงานที่ไมจําเปนของ
หนวยงานลง
2) เปนเครื่องมือในการพัฒนาหนวยงาน ถาหนวยงานจัดงบประมาณใชจายอยางถูกตองและมี
ประสิทธิภาพ จะสามารถพัฒนาใหเกิดความเจริญกาวหนาแกหนวยงานและสังคม โดยหนวยงาน
ตองพยายามใชจายและจัดสรรงบประมาณใหเกิดประสิทธิผลไปสูโครงการที่จําเปน เปนโครงการ
ลงทุนเพื่อกอใหเกิดความกาวหนาของหนวยงาน
3) เปนเครื่องมือในการจัดสรรทรัพยากรที่มีอยูจํากัดใหมีประสิทธิภาพ เนื่องจากทรัพยากรหรือ
การรบริหารงบประมาณ หนา 1

5. งบประมาณของหนวยงานมีจํากัด ดังนั้น จึงจําเปนที่จะตองใชงบประมาณเปนเครื่องมือ ในการ
จัดสรรทรัพยากรหรือใชจายเงินใหมีประสิทธิภาพ โดยมีการวางแผนในการใชและจัดสรรเงิน
งบประมาณไปในแตละดาน และมีการวางแผนปฏิบัติงานในการใชจายทรัพยากรนั้นๆ ดวย
เพื่อที่จะกอใหเกิดประโยชนสูงสุด
4) เปนเครื่องมือกระจายทรัพยากร และเงินงบประมาณที่เปนธรรม งบประมาณสามารถใชเปน
เครื่องมือในการจัดสรรงบประมาณที่เปนธรรมไปสูจุดที่มีความจําเปนทั่วถึงที่จะทําใหหนวยงาน
นั้น สามารถดําเนินไปไดอยางมีประสิทธิภาพ
5) เปนเครื่องมือประชาสัมพันธ งานและผลงานของหนวยงาน เนื่องจากงบประมาณเปนที่รวม
ทั้ง หมดของแผนงานและงานที่จะดําเนินการในแตละป พรอมทง ผลที่จะเกิดขึ้น ดังนั้น หนวยงาน
ั้
สามารถใชงบประมาณหรือเอกสารงบประมาณที่แสดงถึงงานตางๆ ที่ทําเพื่อเผยแพรและ
ประชาสัมพันธใหประชาชนทราบ
สรุปวา
งบประมาณ มีความสําคัญตอการดําเนินงานขององคกร และตอการพัฒนาประเทศ และถาขาด
ซึ่งงบประมาณ ในการบริหารจัดการ ก็ไมสามารถนําพาประเทศไปสูความสําเร็จ ดังนั้น ในการบริหาร
งบประมาณ ตองยึดหลักของความโปรงใส เปนธรรม ประหยัดและมีประสิทธิภาพ
อางอิง : ดร.ณรงค สัจพันโรจน. 2538 การจัดทําอนุมัติและบริหารงบประมาณแผนดิน
สิ่งที่ควรศึกษาเรียนรู
1.ความหมายของงบประมาณ
2.พระราชบัญญัติงบประมาณรายจายประจําป
3.การวิวัฒนาการงบประมาณ
4.ประเภทของงบประมาณ
5.ประเภทบัญชีงบประมาณ/รหัสควบคุม
6.ระเบียบ คําสั่ง ที่เกี่ยวของ
การรบริหารงบประมาณ หนา 2

6. 0 รางพระราชบัญญัติงบประมาณรายจายประจําปงบประมาณ
หมวด ๘ การเงิน การคลัง และงบประมาณ
หมวด ๘
การเงิน การคลัง และงบประมาณ
-------------------------
มาตรา ๑๖๖ งบประมาณรายจายของแผนดินใหทําเปนพระราชบัญญัติ ถา
พระราชบัญญัติงบประมาณรายจายประจําปงบประมาณออกไมทันปงบประมาณ
ใหม ใหใชกฎหมายวาดวยงบประมาณรายจายในปงบประมาณปกอนนั้นไปพลาง
กอน
มาตรา ๑๖๗ ในการนําเสนอรางพระราชบัญญัติงบประมาณรายจายประจําปงบประมาณตองมี
เอกสารประกอบซึ่งรวมถึงประมาณการรายรับ และวัตถุประสงค กิจกรรม แผนงาน โครงการในแตละรายการ
ของการใชจายงบประมาณใหชัดเจน รวมทั้งตองแสดงฐานะการเงินการคลังของประเทศเกี่ยวกับภาพรวม
ของภาวะเศรษฐกิจที่เกิดจากการใชจายและการจัดหารายได ประโยชนและการขาดรายไดจากการยกเวน
ภาษีเฉพาะรายในรูปแบบตาง ๆ ความจําเปนในการตั้งงบประมาณผูกพันขามป ภาระหนี้และการกอหนี้ของ
รัฐและฐานะการเงินของรัฐวิสาหกิจ ในปที่ขออนุมัติงบประมาณนั้นและปงบประมาณที่ผานมาเพื่อใช
ประกอบการพิจารณาดวย
หากรายจายใดไมสามารถจัดสรรงบประมาณใหแกหนวยราชการ รัฐวิสาหกิจหรือหนวยงานอื่นใด
ของรัฐไดโดยตรง ใหจัดไวในรายการรายจายงบกลาง โดยตองแสดงเหตุผลและความจําเปนในการกําหนด
งบประมาณรายจายงบกลางนั้นดวย
ใหมีกฎหมายการเงินการคลังของรัฐเพื่อกําหนดกรอบวินัยการเงินการคลัง ซึ่งรวมถึงหลักเกณฑเกี่ยวกับการ
วางแผนการเงินระยะปานกลาง การจัดหารายได การกําหนดแนวทางในการจัดทํางบประมาณรายจายของ
แผนดิน การบริหารการเงินและทรัพยสิน การบัญชี กองทุนสาธารณะ การกอหนี้หรือการดําเนินการที่ผูกพัน
ทรัพยสินหรือภาระทางการเงินของรัฐ หลักเกณฑการกําหนด
วงเงินสํารองจายเพื่อกรณีฉุกเฉินหรือจําเปน และการอื่นที่เกี่ยวของ ซึ่งจะตองใชเปนกรอบในการ
จัดหารายได กํากับการใชจายเงินตามหลักการรักษาเสถียรภาพ พัฒนาทางเศรษฐกิจอยางยั่งยืน และความ
เปนธรรมในสังคม
มาตรา ๑๖๘ รางพระราชบัญญัติงบประมาณรายจายประจําปงบประมาณ รางพระราชบัญญัติ
งบประมาณรายจายเพิ่มเติม และรางพระราชบัญญัติโอนงบประมาณรายจาย สภาผูแทนราษฎรจะตอง
วิเคราะหและพิจารณาใหแลวเสร็จภายในหนึ่งรอยหาวันนับแตวันที่รางพระราชบัญญัติดังกลาวมาถึงสภา
ผูแทนราษฎร
ถาสภาผูแทนราษฎรพิจารณารางพระราชบัญญัตินั้นไมแลวเสร็จภายในกําหนดเวลาที่กลาวในวรรค
หนึ่ง ใหถือวาสภาผูแทนราษฎรไดใหความเห็นชอบในรางพระราชบัญญัตินั้นและใหเสนอรางพระราชบัญญัติ
ดังกลาวตอวุฒิสภา
ในการพิจารณาของวุฒิสภา วุฒิสภาจะตองใหความเห็นชอบหรือไมใหความเห็นชอบภายในยี่สิบวัน
นับแตวันที่รางพระราชบัญญัตินั้นมาถึงวุฒิสภา โดยจะแกไขเพิ่มเติมใด ๆ มิได
ถาพนกําหนดเวลาดังกลาวใหถือวาวุฒิสภาไดใหความเห็นชอบในรางพระราชบัญญัตินั้น ในกรณี
เชนนี้และในกรณีที่วุฒิสภาใหความเห็นชอบ ใหดําเนินการตอไปตามมาตรา ๑๕๐
การรบริหารงบประมาณ หนา 3

7. ถารางพระราชบัญญัติดังกลาววุฒิสภาไมเห็นชอบดวย ใหนําบทบัญญัติมาตรา ๑๔๘ วรรคสองมาใช
บังคับโดยอนุโลม
ในการพิจารณารางพระราชบัญญัติงบประมาณรายจายประจําปงบประมาณ รางพระราชบัญญัติงบประมาณ
รายจายเพิ่มเติม และรางพระราชบัญญัติโอนงบประมาณรายจาย สมาชิกสภาผูแทนราษฎรจะแปรญัตติ
เพิ่มเติมรายการหรือจํานวนในรายการมิได แตอาจแปรญัตติในทางลดหรือตัดทอนรายจายซึ่งมิใชรายจาย
ตามขอผูกพันอยางใดอยางหนึ่ง ดังตอไปนี้
(๑) เงินสงใชตนเงินกู
(๒) ดอกเบี้ยเงินกู
(๓) เงินที่กําหนดใหจายตามกฎหมาย
ในการพิจารณาของสภาผูแทนราษฎร วุฒิสภา หรือของคณะกรรมาธิการ การเสนอ การแปรญัตติ
หรือการกระทําดวยประการใด ๆ ที่มีผลใหสมาชิกสภาผูแทนราษฎร สมาชิกวุฒิสภา หรือกรรมาธิการมีสวน
ไมวาโดยทางตรงหรือทางออมในการใชงบประมาณรายจาย จะกระทํามิได
ในกรณีที่สมาชิกสภาผูแทนราษฎรหรือสมาชิกวุฒิสภา มีจํานวนไมนอยกวาหนึ่งในสิบของจํานวน
สมาชิกทั้งหมดเทาที่มีอยูของแตละสภา เห็นวามีการกระทําฝาฝนบทบัญญัติตามวรรคหกใหเสนอความเห็น
ตอศาลรัฐธรรมนูญเพื่อพิจารณา และศาลรัฐธรรมนูญตองพิจารณาวินิจฉัยภายในเจ็ดวันนับแตวันที่ไดรับ
ความเห็นดังกลาว ในกรณีที่ศาลรัฐธรรมนูญวินิจฉัยวามีการกระทําฝาฝนบทบัญญัติตามวรรคหก ใหการ
เสนอ การแปรญัตติหรือการกระทําดังกลาวสิ้นผลไป
รัฐตองจัดสรรงบประมาณใหเพียงพอกับการบริหารงานโดยอิสระของรัฐสภา ศาลรัฐธรรมนูญศาล
ยุติธรรม ศาลปกครองและองคกรตามรัฐธรรมนูญ
ในการพิจารณางบประมาณรายจายของรัฐสภา ศาล และองคกรตามวรรคแปด หากหนวยงานนั้นเห็น
วางบประมาณรายจายที่ไดรับการจัดสรรใหนั้นไมเพียงพอ ใหสามารถเสนอคําขอแปรญัตติตอ
คณะกรรมาธิการไดโดยตรง
มาตรา ๑๖๙ การจายเงินแผนดินจะกระทํา ไดก็เฉพาะที่ไดอนุญาตไวในกฎหมายวาดวยงบประมาณ
รายจาย กฎหมายวาดวยวิธีการงบประมาณ กฎหมายเกี่ยวดวยการโอนงบประมาณหรือกฎหมายวาดวยเงิน
คงคลัง เวนแตในกรณีจําเปนเรงดวนรัฐบาลจะจายไปกอนก็ได แตตองเปนไปตามหลักเกณฑและวิธีการที่
กฎหมายบัญญัติ ในกรณีเชนวานี้ตองตั้งงบประมาณรายจายเพื่อชดใชเงินคงคลังในพระราชบัญญัติโอนเงิน
งบประมาณรายจาย พระราชบัญญัติงบประมาณรายจายเพิ่มเติม หรือพระราชบัญญัติงบประมาณรายจาย
ประจําปงบประมาณถัดไป ทั้งนี้ ใหกําหนดแหลงที่มาของรายไดเพื่อชดใชรายจายที่ไดใชเงินคงคลังจายไป
กอนแลวดวย
ในระหวางเวลาที่ประเทศอยูในภาวะสงครามหรือการรบ คณะรัฐมนตรีมีอํานาจโอนหรือนํารายจายที่
กําหนดไวสําหรับหนวยราชการหรือรัฐวิสาหกิจใดไปใชในรายการที่แตกตางจากที่กําหนดไวใน
พระราชบัญญัติงบประมาณรายจายประจําปไดทันที และใหรายงานรัฐสภาทราบโดยไมชักชา
ในกรณีที่มีการโอนหรือนํารายจายตามงบประมาณที่กําหนดไวในรายการใดไปใชในรายการอื่นของ
หนวยราชการหรือรัฐวิสาหกิจ ใหรัฐบาลรายงานรัฐสภาเพื่อทราบทุกหกเดือน
มาตรา ๑๗๐ เงินรายไดของหนวยงานของรัฐใดที่ไมตองนําสงเปนรายไดแผนดินใหหนวยงานของ
รัฐนั้นทํารายงานการรับและการใชจายเงินดังกลาว เสนอตอคณะรัฐมนตรีเมื่อสิ้นปงบประมาณทุกป และให
คณะรัฐมนตรีทํารายงานเสนอตอสภาผูแทนราษฎรและวุฒิสภาตอไป
การรบริหารงบประมาณ หนา 4

8. การรบริหารงบประมาณ หนา 5

9. บทความ เรื่อง...
ระบบงบประมาณ : จากแบบแสดงรายการ...สูแบบมุ่งเน้นผลงาน
่
เรียบเรียงโดย : นางสาวอาภรณ์ แก้วสลับศรี
เจ้าหน้าที่บริหารงาน กองแผนงาน มหาวิทยาลัยทักษิณ
บทความเรื่องนี้ ผูเ้ ขียนอยากให้ผูอ่านได้ทราบถึง
้ สอดคลองกับนโยบายและแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคม
้
ความเป็ นมาของระบบงบประมาณในประเทศไทย เพื่อจะได้ แห่งชาติในระยะยาว
ทราบถึงพัฒนาการร่วมกันว่าระบบงบประมาณของเรามีความ ระบบงบประมาณที่นามาใช้ในประเทศไทยตังแต่
ํ ้
เป็ นมาอย่างไร จึงได้มการรวบรวม เรียบเรียงมาให้ทราบกัน
ี เริ่มมีการจัดทํางบประมาณจนถึงปัจจุบนจําแนกได้เป็ น 4
ั
แต่ ก่ อ นอื่น เรามาทราบกัน ก่ อ นดีก ว่า ว่า ระบบงบประมาณ ประเภทใหญ่ ๆ คือ
หมายถึงอะไร
งบประมาณแบบแสดงรายการ (Line -
ระบบงบประมาณ (Budget) หมายถึง
Item Budgeting)
กระบวนการวางแผนเกี่ ยวกับ ตัว เลขทางการเงิน อย่ า งมี
งบประมาณแบบแสดงผลงาน
ระเบียบ ในระยะเวลาหนึ่ง โดยจะต้องคํานึงถึงทรัพยากรที่มี ( Performance Budgeting )
อยู่ อย่ างจํากัด เพื่อให้องค์กรได้รบผลตอบแทนกลับคืนมา
ั งบประมาณแบบการวางแผน
ตามเป้ าหมายที่กาหนดไว้
ํ การวางโครงการ และการทํางบประมาณ ( Planning -
การจัดทํางบประมาณของประเทศไทยสําหรับส่วน Programming - Budgeting System : PPBS )
ราชการ มีแนวคิดในการจัด ทํามาแลวหลายรู ปแบบ มีก าร
้ งบประมาณแบบมุงเน้นผลงาน
่
ปรับ ปรุ ง เปลี่ย นแปลงระบบการจัด ทํา งบประมาณมาอย่ า ง ( Performance Based Budgerting : PBB )
ต่อเนื่อง ในอดีตมีการใช้ระบบงบประมาณที่มลกษณะการรวม
ี ั เรามาทราบถึงลักษณะของระบบงบประมาณแต่ละ
แบบ เริ่มตังแต่แบบแรกกันเลย
้
อํานาจ ไม่สามารถสนองตอบการเปลี่ยนแปลงที่รวดเร็วของ
สภาพแวดลอม จึงเป็ นแรงผลักดันให้มีการปรับปรุ งระบบ
้
งบประมาณ เพื่อให้งบประมาณเป็ นเครื่องมือในการพัฒนา
เศรษฐกิ จ และเอื้ อ ต่ อ การแก้ป ัญ หาเศรษฐกิ จ ได้อ ย่ า งมี
ประสิทธิภาพ รวมทังเพื่อเสริมสร้างให้มกลยุทธ์ในการจัดสรร
้ ี
ทรัพยากรที่เหมาะสม รวมทังมีการจัดลําดับความสําคัญที่
้
ระบบงบประมาณ : จากแบบแสดงรายการ...สูแบบมุงเน้นผลงาน
่ ่ หน้า 1

10. งบประมาณแบบแสดงรายการ จากข อ จํา กัด ดัง กล่ า ว ทํา ให้มีก ารปรับ ปรุ ง ระบบ
้
(Line – Item Budgeting) งบประมาณแบบใหม่ โดยนําหลักการและแนวทางการจัดทํา
งบประมาณแบบแสดงรายการ มีวตถุประสงค์ท่ จะ
ั ี งบประมาณแบบแสดงผลงาน มาใช้ผ สมผสานกับ ระบบ
งบประมาณแบบแสดงรายการ
ใช้เป็ นเครื่องมือในการควบคุมการใช้จ่ายเงิน ไม่ให้มการใช้
ี
จ่ายเงินเกินไปจากที่กาหนดหรือแตกต่างไปจากที่กาหนดไว้
ํ ํ
งบประมาณแบบแสดงผลงาน
ให้ความสําคัญกับการควบคุ มปัจจัยนําเข้า (Input) แต่ ละ
(Performance Budgeting)
รายการ ลักษณะของระบบงบประมาณแบบนี้ คือ
งบประมาณแบบแสดงผลงาน ( Performance
มุ่ง เน้น ในเรื่ องการควบคุ ม และตรวจสอบ Budgeting )เป็ นระบบงบประมาณที่ม่งเน้นด้านประสิทธิภาพ
ุ
Input ให้เป็ นไปตามที่กาหนด (Control Orientation)
ํ ในการบริหารงาน โดยได้รบอิทธิพลแนวความคิดมาจากการ
ั
จําแนกค่าใช้จ่ายตามหมวดค่าใช้จ่าย และ จัดการแบบวิทยาศาสตร์ (Scientific Management) ซึ่งมี
รายการใช้จ่ายในการของบประมาณ จะต้องกําหนดรายการ แนวคิดว่า "การบริหารงานต้องทําโดยมีหลักเกณฑ์ ซึ่งกําหนด
ตามหมวดค่าใช้จ่ายให้ชดเจนและใช้งบประมาณตามรายการที่
ั
ขึ้นจากการศึกษาวิเคราะห์โดยรอบคอบเพื่อให้มีวธีท่ ีดีท่ ีสุด
ิ
กําหนดไว้ จะใช้งบประมาณผิดหมวดหรือต่างไปจากรายการที่
กําหนดไม่ได้ (The one best way) ในอันที่จะก่อให้เกิดประสิทธิภาพใน
ประเมินความสําเร็จหรือความลมเหลวของ
้ การผลิตมากขึ้น" เป็ นระบบที่ม่งให้มการเชื่อมโยงการจัดสรร
ุ ี
งบประมาณจากความสามารถที่จะใช้งบประมาณที่ได้รบให้ ั งบประมาณเข้า กับ การวางแผน อัน จะทํา ให้ก ารจัด สรร
หมดไป ไม่ได้ให้ความสําคัญกับประสิทธิภาพการบริหารและ งบประมาณเป็ นไปอย่างสมเหตุสมผล ระบบงบประมาณแบบ
ผลงานที่เกิดจากการใช้งบประมาณ นี้ ริ เ ริ่ มขึ้น ครัง แรกในประเทศสหรัฐ อเมริ ก า ลัก ษณะของ
้
ขาดการยืดหยุ่นและความคล่องตัวในการ งบประมาณแบบนี้ คือ
ปฏิบตงาน
ัิ จําแนกงบประมาณตามลักษณะงาน
ข้อดี ( Functional Classification ) หรือวัตถุประสงค์ของงาน
ระบบงบประมาณแบบแสดงรายการ ช่ วยในการ ( Objective Classification ) เช่น จําแนกงบประมาณเป็ น
ควบคุ ม การใช้จ่ า ยของหน่ ว ยงานได้ดี เพราะมีก ารแสดง ด้านเศรษฐกิจ ด้านการศึกษา ด้านสาธารณสุข ฯลฯ
ค่าใช้จ่ายไวอย่างชัดเจน จึงง่ายต่อการปฏิบตในการปรับ เพิ่ม/
้ ัิ มีการวัดประสิทธิภาพของการดําเนินงาน
ลดรายการ ( เปรียบเทียบ Output กับ Input ) เพื่อหาวิถทางที่ดท่ สุดใน
ี ีี
ข้อเสีย การปฏิบติงาน Output จะเป็ นตัวชี้ประสิทธิภาพในการ
ั
ระบบงบประมาณแบบแสดงรายการ จะไม่สามารถ ปฏิบตงาน ัิ
วัดผลสําเร็จของงานได้ เพราะการอนุ มติเงินประจํางวดจะ
ั กําหนดมาตรการในการวัดงาน ( Work
อนุ มติตามหมวดรายจ่าย ไม่ได้อนุ มติตามแผนงาน/โครงการ
ั ั Measurement ) และระบบบัญชีแสดงราคาต่อหน่วย ( Cost
ทําให้ไม่สามารถมองเห็นความเชื่อมโยงระหว่างทรัพยากรที่ Accounting System ) สําหรับคํานวณค่าใช้จ่ายของงาน
จัดสรรให้แก่งาน/โครงการหนึ่ง ๆ กับผลที่ตองการให้เกิดขึ้น
้ ต่าง ๆ
อันเป็ นอุปสรรคต่อการประเมินผลสําเร็จของการดําเนินงาน
ระบบงบประมาณ : จากแบบแสดงรายการ...สูแบบมุงเน้นผลงาน
่ ่ หน้า 2

11. ข้อดี รอง โครงการหลัก โครงการรอง และกิจกรรม และจําแนก
- ช่วยให้เกิดการใช้จ่ายเงินอย่างมีประสิทธิภาพ งบประมาณตามแผนงาน / โครงการ
และคุมค่า
้ ต้องกําหนดและวิเคราะห์วตถุประสงค์ของ
ั
- ช่วยให้ฝ่ายบริการเกิดความคล่องตัวในการ โครงการ ผลลัพธ์ และผลกระทบที่เกิดขึ้นของโครงการ
บริหารงานและการจัดซื้อวัสดุอปกรณ์ท่ มงต่อการผลิตผลงาน
ุ ี ุ่ วิเคราะห์ทางเลือกต่าง ๆ เพื่อเลือกวิถทางที่มี
ี
ป ร ะ สิ ท ธิ ภ า พ แ ล ะ ป ร ะ สิ ท ธิ ผ ล สู ง สุ ด ใ น ก า ร บ ร ร ลุ
ข้อจํากัด
วัตถุประสงค์ของโครงการ
- ต้องใช้ขอมูลที่แสดงถึงผลการดําเนินงานใน
้
พิจารณาค่าใช้จ่ายทังหมดของโครงการ
้
อดีต ซึ่งอาจจะหาข้อมูลค่อนขา้ งยาก
เน้นการวิเคราะห์ ซึ่งมีเทคนิคการวิเคราะห์
- การพิจารณา “ความคุมค่า” อาจกระทําได้
้
ต่าง ๆ ที่นามาใช้ ได้แก่ System analysis, Zero base
ํ
ลําบาก budget analysis, Quantitative analysis, Qualitative
จากขอจํากัดดังกล่าว ทําให้ได้มีการพยายามที่จะ
้ analysis, Marginal analysis และ Cost effectiveness
พัฒนาระบบงบประมาณให้มประสิทธิภาพยิ่งขึ้น จึงได้มการ
ี ี หรือ Cost - benefit analysis
นําเอาระบบงบประมาณแบบแสดงแผนงานมาใช้ร่วมกับระบบ การเสนอของบประมาณต้องจัดทําเอกสาร 3
งบประมาณแบบแสดงรายการ ชุด คือ
1) Program Memorandum ( PM )
เป็ นเอกสารที่ แสดงให้เ ห็ น โครงสร้า งของสายงาน
งบประมาณแบบการวางแผน การวางโครงการ ความสัมพันธ์ของแผนงาน โครงการ วัตถุประสงค์ ผลงาน
และการทํางบประมาณ และผลที่คาดว่าจะได้รบจากโครงการ
ั
(Planning – Programming – Budgeting 2) Program Financial Plan ( PFP )
System : PPBS ) เป็ นแผนการใช้จ่ายของโครงการที่ตองการเงิน-งบประมาณใน
้
ระยะยาว เพื่อเป็ นหลักประกันว่าโครงการจะดําเนินต่อไปได้
ระบบงบประมาณแบบนี้ หรือบางครังเรียกว่า
้ ในปี ต่อ ๆ ไป
งบประมาณแบบแสดงแผนงาน (Program Budgeting ) เริ่ม 3) Special Study ( SS ) เป็ นเอกสาร
ที่แสดงให้เห็นถึงการวิเคราะห์โครงการและทางเลือกโครงการ
ใช้ครังแรกในประเทศสหรัฐอเมริกาในปี ค.ศ.1964 PPB หรือ
้
ต่าง ๆ
PPBS มีลกษณะสําคัญ คือ
ั
ข้อดี
นําเอาการวางแผนระยะยาว ( 3 - 5 ปี ) มาใช้ - สามารถวิเคราะห์ความเป็ นไปได้ของแผนงาน
ในการกําหนดวงเงินงบประมาณ การวางแผนจะเชื่อมโยงกับ
ในระยะยาว
นโยบาย เป้ าหมายของรัฐบาล และเห็นภาพการดําเนินงานที่
- ส่งเสริมการพัฒนาประเทศโดยมีแผนรองรับ
ต่อเนื่องไปในอนาคต
- สามารถวิเคราะห์การใช้ทรัพยากรที่มอยู่อย่าง
ี
จัดทําแผนงานแยกตามนโยบายของรัฐบาลใน
แต่ละด้าน เช่น นโยบายด้านเศรษฐกิจ การศึกษา ฯลฯ จํากัดให้เป็ นไปอย่างมีประสิทธิภาพและประสิทธิผล
จําแนกแผนงานเป็ นแผนงานหลัก แผนงาน
ระบบงบประมาณ : จากแบบแสดงรายการ...สูแบบมุงเน้นผลงาน
่ ่ หน้า 3

12. ข้อจํากัด ตัดสินใจให้กบผูบริหารของหน่วยงาน
ั ้
- มุงแต่ตนทุนทางด้านบัญชีและประโยชน์ทาง
่ ้ จัดสรรงบประมาณเป็ นวงเงินรวม ( Block
เศรษฐกิจ ไม่ใช้ดุลพินิจหรือเหตุผลทางสังคมและการเมืองมา Grant ) ทําให้เกิดความยืดหยุ่นในการใช้งบประมาณ
พิจารณา คํานวณค่าใช้จ่ายหรืองบประมาณจากผลผลิต
หรือกิจกรรม
- ต้องใช้เวลามากในการดําเนินการ ต้องให้การ
กําหนดวงเงินงบประมาณล่วงหน้า (Medium
อบรม และมีเ ครื่องมือ พร้อ มสํา หรับ การวิเ คราะห์ ทํา ให้มี
term Expenditure Framework : ( MTEF )
ปัญหาในขันการนําไปใช้
้
ใช้ระบบบัญชีพงรับพึงจ่าย ( Accrual Basis )
ึ
- มีระเบียบขันตอนซับซ้อนยุ่งยากเกินกว่าที่จะ
้
เน้นการควบคุมภายใน
เขา้ ใจ
การรายงานผลจะเชื่อมโยงระหว่างการ
- มาตรฐานการวัดผลงานไม่ชดเจน
ั
ดําเนินงานกับนโยบายของหน่วยงานและรัฐบาล
ด้วยข้อจํากัดดังกล่าว จึงได้มการพัฒนาระบบ
ี
ระบบงบประมาณแบบมุงเน้นผลงานทําให้มนใจ
่ ่ั
งบประมาณแบบมุ่งเน้นผลงานมาใช้ในการจัดสรรงบประมาณ
ได้วา
่
เพื่อให้การจัดสรรงบประมาณมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น
1) ผลผลิตที่เกิดขึ้นมีความเชื่อมโยงกับผลลัพธ์
และผลลัพธ์สอดคลองกับเป้ าหมายและนโยบาย
้
2) ผลผลิตที่ตองการมีปริมาณ ราคาและคุณภาพ
้
งบประมาณแบบมุ่งเน้นผลงาน เหมาะสมสอดคลองกัน้
(Performance Based Budgeting : PBB) 3) กลุมเป้ าหมายที่เหมาะสม
่ เป็ นผูไ้ ด้รบ
ั
ประโยชน์จากผลผลิตนัน ภายในเวลาที่ตองการ
้ ้
เป็ นระบบงบประมาณที่มงเน้นผลสําเร็จของผลผลิต
ุ่ ประโยชน์ท่ หน่วยงานจะได้รบจากระบบงบประมาณ
ี ั
และผลลัพธ์ มีการกํา หนดเป้ าหมายที่เ ป็ นรู ปธรรม มีแผน แบบมุงเน้นผลงาน คือ
่
ยุ ท ธศาสตร์ท่ ี ชัด เจน มีต ว ชี้ ว ด ผลสัม ฤทธิ์ ข องงาน และ
ั ั - ทราบผลลัพธ์ท่ รฐบาลต้องการ
ีั
สามารถวัดและประเมินผลการทํางานได้ โดยมีความยืดหยุ่น - ระบุเป้ าประสงค์ และวัดผลผลิตได้
ในกระบวนการทํา งานเพื่อ ให้ส อดคล อ งกับ สถานการณ์ ท่ ี
้ - จัดลําดับความสําคัญของรายจ่ายและเชื่อมโยง
เปลี่ยนแปลงไป เน้นความรับผิดชอบของผูบริหารแทนการ
้ ผลผลิตกับผลลัพธ์ได้
ควบคุมรายละเอียดในการเบิกจ่าย ลักษณะสําคัญของ PBB - แสดงให้เห็นว่าผลผลิตที่เกิดขึ้นส่งผลให้
เกิดผลลัพธ์อย่างไร
คือ
- สามารถตรวจวัดผลผลิตที่เกิดขึ้นอย่างถูกต้อง
ให้ความสําคัญกับ Output และ Outcome
ในเชิง ปริมาณ ต้นทุน เวลา คุณภาพ
ซึ่งสอดคลองกับนโยบายและเป้ าหมายของรัฐบาล
้ จากประโยชน์ขา้ งต้นทําให้หน่วยงานสามารถดําเนินกิจกรรม/
ใช้การวางแผนกลยุทธ์ (Strategic Planning) โครงการให้สอดคลองกับผลลัพธ์ดงกล่าวได้
้ ั
เป็ นเครื่องมือในการกําหนด Output Outcome และ
งบประมาณ
กระจายอํานาจ ( Devolution )ในการ
ระบบงบประมาณ : จากแบบแสดงรายการ...สูแบบมุงเน้นผลงาน
่ ่ หน้า 4

13. ในเวลาต่ อมา ประเทศไทยก็ได้มการพัฒนาระบบ
ี หัว หน้า หน่ ว ยงานรับ ผิด ชอบต่ อ ความสํา เร็ จ ของผลผลิต
งบประมาณแบบมุ่งเน้นผลงานตามยุทธศาสตร์มาใช้ในการ (Outputs) ที่หน่ วยงานนันรับผิดชอบในการดําเนินงาน ซึ่ง
้
จัด สรรงบประมาณ เพื่ อให้ก ารจัด สรรงบประมาณมี ผลผลิต ดัง กล่ า ว เป็ น องค์ป ระกอบสํา คัญ ในข้อ ตกลงการ
ประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น เริ่มดําเนินการมาตังแต่ปี 2545 จนถึง
้ จัดทําผลผลิต (Service Delivery Agreement – SDA) ที่
ปัจจุบน ดังนัน เราจึงควรมาทําความรูจกกับระบบงบประมาณ
ั ้ ้ั จัดทําขึ้นระหว่างรัฐมนตรีท่ กากับดูแลกับหัวหน้าหน่วยปฏิบติ
ีํ ั
แบบมุงเน้นผลงานตามยุทธศาสตร์กนให้มากกว่านี้กนดีกว่า
่ ั ั หลักการ
(1) ให้รฐบาลสามารถใช้วธีการ และกระบวนการ
ั ิ
งบประมาณ เป็ นเครื่องมือในการจัดสรรทรัพยากร ให้เกิดผล
งบประมาณแบบมุ่งเน้นผลงานตามยุทธศาสตร์ สําเร็จตามนโยบาย และให้เห็นผลลัพธ์ท่ ประชาชนได้รบจาก
ี ั
(Strategic Performance Based Budgeting : นโยบายนัน ้
SPBB ) (2) การมุ่งเน้นให้เกิดการใช้จ่ายงบประมาณ โดย
คํานึงถึงความโปร่งใส มีประสิทธิภาพและประสิทธิผล
งบประมาณแบบมุ่ง เน้น ผลงานตามยุ ท ธศาสตร์ (3) ให้หน่ วยปฏิบติมความคล่องตัวในการจัดทํา
ั ี
(Strategic Performance based budgeting) และบริหารงบประมาณ ขณะเดียวกันหน่ วยปฏิบติก็ตองมี ั ้
หมายถึง ระบบงบประมาณที่ให้ความสําคัญกับการกําหนด ความรับผิดชอบ (Accountability) ในการนํางบประมาณไป
พันธกิจ (Mission) ขององค์กร จุดมุ่งหมาย วัตถุประสงค์ ใช้ใ ห้เ กิด ผลงานตามยุ ท ธศาสตร์ และสอดคลอ งกับ ความ
้
กลยุทธ์ แผนงาน งาน/โครงการ อย่างเป็ นระบบมีการติดตาม ต้อ งการของประชาชน โดยผ่ า นระบบตรวจสอบผลการ
และประเมิน ผลสมํ่า เสมอ เพื่อ วัด ผลสํา เร็ จ ของงานตาม ปฏิบตงาน และผลทางการเงินที่รวดเร็ว ทันสมัย
ัิ
เป้ าหมายเชิงยุ ทธศาสตร์ระดับชาติ มีการกระจายอํานาจ (4) มีการคาดการณ์การใช้จ่ายงบประมาณล่วงหน้า
และความรับผิดชอบในการวางแผนจัดการ และบริหารงาน (5) ใช้นโยบาย/ยุทธศาสตร์เป็ นตัวนําและจัดลําดับ
แก่ ก ระทรวง ทบวง กรมต่ า ง ๆ โดยสามารถแสดงความ ความสําคัญของเป้ าหมายเชิงยุทธศาสตร์
รับผิดชอบของฝ่ ายต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องออกเป็ น 3 ระดับ ขอบเขตในการจัด การงบประมาณแบบมุ่ง เน้น
ได้แก่ ระดับชาติ ระดับกระทรวง ระดับกรม ดังนี้ ผลงานตามยุทธศาสตร์
ระดับชาติ หรือระดับรัฐบาล โดยมีความ 1) การจัดการงบประมาณแบบมุ่งเน้นผลงานตาม
รับ ผิด ชอบต่ อ ความสํา เร็ จ ของเป้ าหมายเชิ ง ยุ ท ธศาสตร์ ยุทธศาสตร์ จะกําหนดยุทธศาสตร์บูรณาการที่ครอบคลุมทัง ้
ระดับชาติ ( Strategic Delivery Target ) ซึ่งใช้กาหนด ํ 3 มิติ ได้แก่
ยุทธศาสตร์ในการจัดสรรงบประมาณประจําปี ของประเทศ มิตงานตามยุทธศาสตร์กระทรวงและ
ิ
ระดับกระทรวง หรือระดับความสําเร็จตาม หน่ ว ยงาน (Function) เป็ น ภารกิ จ หลัก ที่มีเ ป้ าหมายที่
ยุทธศาสตร์ของกระทรวง โดยมีรฐมนตรีเป็ นผูรบผิดชอบต่อ
ั ้ั ชัดเจน ภายใต้ขอบเขต อํานาจหน้าที่และความรับผิดชอบ
เป้ าหมายสําเร็จที่ เรียกว่า เป้ าหมายการให้บริการสาธารณะ ของกระทรวง / กรม โดยต้องสอดคลองกับเป้ าหมายและ
้
(Service Delivery Target ) ซึ่งเป็ นองค์ประกอบสําคัญใน ยุ ท ธศาสตร์ ร ะดับ ชาติ และยุ ท ธศาสตร์ ก ารจัด สรร
ข้อ ตกลงการให้บ ริ ก ารสาธารณะ (Public Service งบประมาณรายจ่ายประจําปี
Agreement : PSA) ที่จดระหว่างคณะกรรมการนโยบาย
ั
งบประมาณกับรัฐมนตรีท่ เี กี่ยวข ้อง
ระดับกรมหรือระดับหน่ วยปฏิบติ ั โดยมี
ระบบงบประมาณ : จากแบบแสดงรายการ...สูแบบมุงเน้นผลงาน
่ ่ หน้า 5

14. มิติงานตามตามยุทธศาสตร์เฉพาะของ ผลิตและผลลัพธ์จากการดําเนินงาน จะใช้ส่ งใดเป็ นตัวชี้วดผล
ิ ั
รัฐบาล (Agenda) เป็ นภารกิจหรือนโยบายเฉพาะเรื่องที่ การดําเนินงาน
รัฐบาลมอบหมาย ไม่ได้เป็ นภารกิจของกระทรวงใดกระทรวง กลยุทธ์ท่ ได้จากการดําเนินการจัดทําแผน
ี
หนึ่ งโดยเฉพาะ เป็ น การมุ่ง เน้น การมีเ ป้ าหมายและการ กลยุทธ์ดงกล่าว จะต้องนํามาแปลงสู่แผนการดําเนินงานหรือ
ั
ดําเนินงานร่ วมกัน มีเจ้าภาพ/ผูรบผิดชอบ และผู สนับสนุ น
้ั ้ กลยุทธ์ในการปฏิบตงาน พร้อมจัดทํานโยบายใช้จ่ายในแต่ละ
ัิ
อย่างชัดเจน หรือที่เรียกว่า การบริหารเชิงบูรณาการ เช่น แผนงาน งาน/โครงการ ตามประเภทค่าใช้จ่ายที่กาหนด และ
ํ
นโยบายการปราบปรามยาเสพติด นโยบายการแก้ไขความ ครอบคลุมแหล่งเงินงบประมาณ รวมถึงการประมาณการ
ยากจน เป็ นต้น ค่าใช้จ่ายล่วงหน้าสําหรับการดําเนินงานอีก 3 ปี งบประมาณ
มิตงานตามยุทธศาสตร์พ้ นที่ (area) เช่น
ิ ื เพื่อเป็ นการประกันได้วาหากสถานการณ์ไม่มการเปลี่ยนแปลง
่ ี
จังหวัด/กลุ่มจังหวัด ภารกิจต่างประเทศ ซึ่งเป็ นเป้ าหมายและ หน่ วยงานจะสามารถดําเนินกิจกรรมได้อย่างต่อเนื่องและทํา
ยุทธศาสตร์ท่ ีเน้นเฉพาะในพื้นที่ หรืออาจสรุปได้ว่าเป็ นการ ให้บรรลุเป้ าหมายตามที่กาหนดไว้
ํ
บริหารแบบ CEO เช่น ผูวาราชการจังหวัด CEO
้่
2) เน้นการบริหารจัดการแบบปรับตัวได้ การคํานวนต้นทุนผลผลิด (Output
Costing)
( Adaptive Management ) มีความยืดหยุ่น คล่องตัว
ต้นทุนการผลิต เป็ นสิ่งที่จาเป็ นอย่างหนึ่ง
ํ
กระจายอํานาจ และทันเหตุการณ์
สําหรับการจัดทํา และบริหารงบประมาณเพราะต้นทุนผลผลิต
3) ยึดหลักการบริหารกิจการบ้านเมืองที่ดี (Good
เป็ นตัวที่แสดงถึงราคาของผลผลิตที่รฐบาลจะต้องจัดซื้อจาก
ั
Governance) เป็ นการบริหารงานที่มประสิทธิภาพ ทันสมัย
ี
หน่ วยงานเป็ นตัวชี้วดอย่างหนึ่งในการวัดประสิทธิภาพในการ
ั
โปร่งใส และตรวจสอบได้
ดําเนินงาน รวมถึงประโยชน์ในการพิจารณาทบทวนการ
กรอบแนวคิดในการจัดทํา
ดําเนินงานของหน่ วยงานว่า งาน/โครงการดังกล่าวจะ
เพื่อให้การจัดการงบประมาณเป็ นเครื่องมือในการ
ดําเนินการต่อไปหรือหยุดการดําเนินการหากดําเนินงานไม่มี
ขับเคลื่อนนโยบายของรัฐบาล และเพื่อให้การดําเนินงานของ
ประสิทธิผลและประสิทธิภาพ
หน่ ว ยปฏิบ ติ เ ป็ น ไปอย่ า งมีป ระสิท ธิ ภ าพและประสิท ธิ ผ ล
ั
ดังนัน หน่วยงานจําเป็ นต้องจัดวางระบบใน
้
ภายใต้ง บประมาณที่จ า กัด จึง กํา หนดกรอบในการจัด การ
ํ
การคิดต้นทุน ผลผลิต ที่เ หมาะสมและสามารถแสดงผลได้
งบประมาณ โดยต้องดําเนินการภายใต้เงื่อนไขการจัดการทาง
รวดเร็ว เพื่อประโยชน์ในการควบคุมการดําเนินงานและการ
การเงิน ที่เรียกว่า “มาตรฐานการจัดการทางการเงิน 7 ด้าน
ติด ตามตรวจสอบ นอกจากนัน จะต้อ งมีร ะบบการบริ ห าร
้
(Hurdles) ดังนี้
ต้นทุนที่จะแสดงให้เห็นถึงประสิทธิภาพในการดําเนินงาน
ก า ร ว า ง แ ผ น ง บ ป ร ะ ม า ณ ( Budget
Planing)
การจัดงบประมาณของประเทศที่มอยู่อย่าง
ี
จํากัดให้เกิดประโยชน์สูงสุดแก่ ประชาชน ส่วนราชการ
จําเป็ นต้องดําเนินการในสิ่งที่เป็ นพันธกิจหลักของหน่ วยงาน
เพื่อสนองตอบต่ อเป้ าหมายขององค์กรและเป้ าหมายในการ
พัฒนาประเทศ ดังนันสิ่งที่จาเป็ นต้องดําเนินการเป็ นสิ่งแรกก็
้ ํ
คือ การจัดแผนกลยุทธ์ เพื่อนํากลยุทธ์ท่ ีได้ไปใช้ในการ
ปฏิบติงานให้บรรลุวตถุประสงค์ท่ วางไว้ และจะต้องได้ผล
ั ั ี
ระบบงบประมาณ : จากแบบแสดงรายการ...สูแบบมุงเน้นผลงาน
่ ่ หน้า 6

15. ประสิทธิภาพในการปฏิบติ เป็ นเครื่องมือที่ใช้กากับการ
ั ํ
การจัดระบบการจัดซื้อจัดจ้าง ดําเนินงานขององค์กรต่าง ๆ เพื่อจะบ่งชี้ถงผลการดําเนินงาน
ึ
(Procurement Management) และการใช้จ่ายในแต่ละช่วงแวลา รวมถึงเป็ นขอมูลเพื่อการ
้
กระบวนการจัดซื้อจัดจ้าง เป็ นสิ่งสําคัญอย่างหนึ่งที่ วิเ คราะห์ใ นการตัด สิน ใจของฝ่ ายบริ ห ารว่ า ควรจะดํา เนิ น
ก่อให้เกิดการประหยัดในการใช้จ่ายงบประมาณ และจะมี กิจกรรมหรือมีหน่วยงานนันต่อไปหรือไม่อย่างไร
้
ผลกระทบโดยตรงต่อต้นทุนของการผลิต กระบวนการจัดซื้อ
จัดจ้างที่ดี โปร่งใส ยุตธรรม และตรวจสอบได้ จะช่วยลดการ
ิ ก า ร บ ริ ห า ร สิ น ท รั พ ย์ ( Asset
สู ญเสียงบประมาณ ดังนัน หน่ วยงานจะต้องจัดระบบการ
้ Management)
จัดซื้อจัดจ้างที่ดี มีแผนในการจัดซื้อจัดจ้างที่จะบ่งบอกว่าจะ สินทรัพย์ นับเป็ นปัจจัยสําคัญยิ่งในการ
จัดซื้อจัดจ้างพัสดุชนิดไหน จํานวนเท่าไร ในเวลาใด และจะ ดําเนินงานของทุกองค์กร หากองค์กรมีการใช้สนทรัพย์ท่ ไม่
ิ ี
จัดอย่างไร เพื่อให้ได้มาซึ่งทรัพยากรที่ใช้ในการดําเนินงานได้ คุมค่าหรือไม่มประสิทธิภาพ ก็จะเป็ นผลให้มตนทุนในการ
้ ี ี ้
ทันเวลา มีปริมาณ คุณภาพ ราคาที่เหมาะสมและสมประโยชน์ ดําเนินการสูงกว่าที่ควรจะเป็ น สาเหตุทวไปของการสิ้นเปลือง
่ั
ในการใช้ งบประมาณอันเนื่องมาจากการใช้สนทรัพย์ ได้แก่ ไม่มการ
ิ ี
บํารุงรักษาสินทรัพย์ ความสูญหาย การจัดซื้อสินทรัพย์ใหม่
การบริหารทางการเงินและควบคุม ในขณะที่สนทรัพย์เดิมยังสามารถใช้งานได้ การขาดความ
ิ
งบประมาณ (Financial Mangement and Budget ชัดเจนของกฏระเบียบในการขายสินทรัพย์เดิมไม่ก่อให้เกิด
Control) ผลผลิต รวมถึงการขาดการบริหารสินทรัพย์ท่ มอยู่ให้บงเกิด
ี ี ั
การควบคุมงบประมาณ เป็ นกลไกที่จะ ผลประโยชน์สูงสุด ดังนัน องค์กรภาครัฐจึงจําเป็ นต้องมีการ
้
ประกันว่า ความคล่องตัวทางการงบประมาณที่หน่ วยงาน บริหารสินทรัพย์ท่ ีมีอยู่ ให้สมฤทธิผล
ั และมีการจัดซื้อ
ได้รบ (จากการกระจายอํานาจและผ่อนคลายการควบคุม)
ั สินทรัพย์ใหม่เท่าที่จาเป็ นอย่างแท้จริง
ํ
จากหน่วยงานกลางนัน จะไม่นาไปสู่การกระจายงบประมาณที่
้ ํ
ไม่เกิดประสิทธิภาพและประสิทธิผล ดังนัน ภายในหน่วยงาน
้ การตรวจสอบภายใน (Internal Audit)
แต่ ล ะระดับ จะต้อ งมีม าตรฐานในการควบคุ ม งบประมาณ การปรับเปลี่ยนระบบงบประมาณ จาก
รวมถึง การกํา หนดความรับ ผิด ชอบในเรื่ องการบัญ ชี แ ละ งบประมาณแบบแผนงานไปสู่ระบบงบประมาณแบบมุ่งเน้น
การเงิน ผลงาน จะมีการลดบทบาทของหน่วยงานกลางที่เคยทําหน้าที่
รายการทางบัญชี (Chat of account) ในการควบคุมการดําเนินงาน และให้หน่ วยงานมีความ
จะต้องแสดงถึงรายการที่จาเป็ นเหมาะสมเพื่อประโยชน์ในการ
ํ คล่องตัวในการบริหารงบประมาณมากขึ้นในขณะเดียวกัน
ควบคุมงบประมาณ และคํานวณต้นทุนต่ อหน่ วย (Unit อาจจะส่งผลให้มการใช้งบประมาณอย่างไม่มประสิทธิภาพได้
ี ี
Cost) สําหรับการรายงานผลการดําเนินงาน รวมถึงมีระบบ ดังนัน การตรวจสอบภายใน จึงถือเป็ นกลไกที่สาคัญในการ
้ ํ
การอนุ มติ ตรวจสอบ เช็คกระทบยอด และการบันทึกเพื่อ
ั ควบคุ ม การใช้ง บประมาณให้เ ป็ น ไปในทางที่ถู ก ต้อ งและ
ควบคุมการใช้จ่ายเงินงบประมาณ สัมฤทธิ์ผล
การรายงานทางการเงิ น และผลการ
ดําเนินงาน (Financial and Performance Reporting)
การรายงานทางการเงินและผลการดําเนินงาน และ
ส่วนหนึ่งของกระบวนการติดตามและประเมินผล เป็ นการ
แสดงความโปร่ ง ใสของการใช้จ่ า ยเงิน ประสิ ท ธิ ผ ลและ
ระบบงบประมาณ : จากแบบแสดงรายการ...สูแบบมุงเน้นผลงาน
่ ่ หน้า 7