An introduction to mastering library research skills

1. Uit Goede Bron
Introductie Academische
onderzoeksmethodologie
PG Connoisseurship
Steven Laporte
3 oktober 2014
Universiteitsbibliotheek VUB
Campus Etterbeek

2. Overzicht uiteenzetting
1. Bronnenonderzoek
 Wat maakt een bron wetenschappelijk?
 Enkele valkuilen

3. Overzicht uiteenzetting
2. Bronnen intern en extern aan de bibliotheek
 Academische gegevensbanken
 Paywall en Open Access
 Relevante externe bronnen
o Beeld
o Film
o Geluid

4. Overzicht uiteenzetting
3. Hoe voer ik zelf een bronnenonderzoek?
 Onderzoeksvraag
 Trefwoorden en zoekacties
 Bronnenbeheer
 Output

5. BRONNENONDERZOEK

6. Bron = informatie + duurzame drager

7. Wat maakt een bron wetenschappelijk?
Hoe een betrouwbare bron herkennen:
1. Welke drager?
o Onbekende website/vreemde url
o Blog
o Krantenartikel
o Peer-reviewed journal

8. Wat maakt een bron wetenschappelijk?
Hoe een betrouwbare bron herkennen:
2. Wie is de auteur?
o Waar werkt de auteur?
o Welke is de studieachtergrond van de auteur?
o Andere publicaties
o Werd de auteur vaak aangehaald door andere onderzoekers?

9. V.b. Avi Sion
 Ongevraagd toegezonden
 Naam auteur lijkt alias
 Bij opzoeken enkel website:
http://www.thelogician.net/
 PhD, maar aan welke universiteit?
 Geen bibliografie

10. Wat maakt een bron wetenschappelijk?
Hoe een betrouwbare bron herkennen:
3. Wie is de uitgever?
o Andere publicaties?
o Verbonden aan een universiteit?
o Afwerking

11. V.b. Lap Lambert academic Publishing
 Ongevraagd toegestuurd
 Website: https://www.lap-publishing.
com/
 Geen academische partners
 Negatieve berichten:
http://scholarlyoa.com/2012/11/0
5/lambert-academic-publishing-a-must-
to-avoid/
 Geen peer review

12. Wat maakt een bron wetenschappelijk?
Hoe een betrouwbare bron herkennen:
4. Publicatiedatum?
o Afhankelijk van het onderwerp
o Recent?

13. Wat maakt een bron wetenschappelijk?
Hoe een betrouwbare bron herkennen:
5. Besprekingen?
o Oordeel van de bespreking
o Bron van de bespreking

14. Wat maakt een bron wetenschappelijk?
Hoe een betrouwbare bron herkennen:
6. Citaties en bibliografie
o Positie binnen een netwerk van onderzoek
o Traceerbaarheid van de aangehaalde feiten
o Identificatie eigen bijdrage van de auteur
o Herhaalbaarheid van het onderzoek

15. Wat maakt een bron wetenschappelijk?
Hoe een betrouwbare bron herkennen:
7. Financiering
o Onafhankelijkheid van het onderzoek

17. Peer-review?
 Toetsing door gelijken/vakgenoten
 Criteria
o Originaliteit
o Toegankelijkheid
o Solide onderbouwing van de resultaten
 Zorgvuldig redactieproces

18. Impact?
 “Gewicht” van een wetenschappelijk journal:
Impact Factor
Hoe vaker de artikelen uit een bepaald
wetenschappelijk tijdschrift in andere tijdschriften
worden aangehaald, des te hoger de impactfactor
 “Gewicht” van de onderzoeker: h-index
o Objectivering
o Kritiek

19. Minder
betrouwbaar
Mogelijk
betrouwbaar
Erg
betrouwbaar
Type bron Onbekende website Professioneel
drukwerk
Academische Journals,
Website van
universiteit
Uitgever Geen Professioneel maar
niet academisch
Academische uitgever
met peer review
Achtergrond
auteur
Geen/irrelevante
achtergrond
Opleiding binnen het
onderwerp
Expert in het gebied
Publicatiedatum geen Te oud Recent (of recent
herzien)
Besprekingen Controversieel Goede besprekingen Peer-review door
betrouwbare bronnen
Geciteerde
bronnen
geen Geloofwaardige
bronnen
Citaties naar andere
betrouwbere bronnen
Objectiviteit Duidelijke bias Gesponsorde bron Neutraal

20. Sceptische basishouding
… zeker wanneer het gevonden materiaal je these gelijk geeft

21. Enkele Valkuilen
 “Publish or perish”
 Enkel opnemen van positieve resultaten?
 Fraude

22. V.b. fraude: SCIgen (http://pdos.csail.mit.edu/scigen/)

23. Bronnen intern en extern
aan de bibliotheek

24. Bronnen intern en extern aan de bibliotheek
 Bibliotheek niet langer monopolie
 Eigen aanbod + expertise
 Wegwijzer
 Infrastructuur

25. Catalogi
 beschrijving van boeken, tijdschriften en audiovisuele materialen
 inclusief hun bewaarplaats (plaatskenmerk)
 vb: www.unicat.be

26. Academische databanken:

27. Naslagwerken
 Encyclopedieën
(http://biblio.vub.ac.be/vlink/WWWURN.csp?ID=BRI)
 Woordenboeken
(http://gtb.inl.nl/ )

28. Zoekmachines
Bibliotheken zoekmachines
+ De wetenschappelijke waarde ervan wordt
vooraf beoordeeld.
+ De collectie wordt gestructureerd per
onderwerp aangeboden, zonder (commerciële)
bijbedoelingen.
+ De informatie blijft zeker beschikbaar.
- Voor een aantal diensten moet je je
verplaatsen naar de bibliotheek (maar een
stijgend aantal mogelijkheden kan je van thuis
uit gebruiken)
- De bibliotheek is niet altijd open.
- De informatie is niet altijd actueel of
geactualiseerd.
+ Gratis
+ Gebruiksvriendelijk
+ Performant
- Niet alle relevante informatie is
online beschikbaar.
- De informatie is niet gecontroleerd op
kwaliteit en betrouwbaarheid.
- Niet-inhoudelijke (commerciële,
statistische en nationalistische)
argumenten bepalen mee de ranking
van zoekresultaten.

29. Welke databank gebruiken?
 Afhankelijk van je vakgebied (v.b. Pubmed voor geneeskunde)
 Sterke databanken voor kunst:
o JSTOR (http://www.jstor.org/ )
o Art Full Text van H.W. Wilson (http://web.b.ebscohost.com/ )

30. Paywall en Open Access
 Paywall= betalende toegang
o IP-adres
o VUBnet NetID en paswoord
 Open Access
o Vrije toegang
o Al dan niet peer-review
o Wildgroei?

31. Voorbeelden externe bronnen
 Beelden
o http://www.metmuseum.org/collection/the-collection-online
o http://closertovaneyck.kikirpa.be/
o https://archive.org/details/paulotlet
 Audio
o http://research.culturalequity.org/rc-b2/home-audio.jsp
 Lectures
o http://videolectures.net/
o http://ocw.mit.edu/index.htm
o Itunes University

32. Hoe voer ik zelf een
bronnenonderzoek?

33. Onderzoeksvraag
 Onderzoeksvraag
o Tijd?
o Omvang?
o Opdracht?
 Wees specifiek!
o Naslagwerken

34. Trefwoorden
o Synoniemen
o Vertalingen
o Enkel- of meervoud
o Narrower term
o Broader term
o Related term

35. Zoekacties
 Booleaanse zoektermen
o AND OR NOT

36. Bronnenbeheer
 Gebruik een reference manager

37. Wat kan je doen een reference manager?
 Bewaren en ordenen van
referenties (citaties)
 Bewerken van bibliografische
gegevens
 Exporteren van bibliografieën
 Beheer van full-text docs
 Integratie in
tekstverwerkingssoftware

38. Alternatieven
 Thomas Reuters
 Web app en desktop
 Nieuwste versie: X7
 Prijs: € 217.74
 Externe databanken
doorzoeken

39. Alternatieven
 Thomas Reuters
 Enkel online
 Gratis
 Limiet 50.000 referenties
 2GB webruimte

40. Alternatieven
 Open-source
 Web app en desktop
 Center for History and
New Media of George Mason
University
 Gratis
 300MB
 Uitgangspunt add-on voor
firefox

41. Alternatieven
 ProQuest
 Prijs: $100 per jaar
 Integratie met andere
ProQuest producten en
partners

42. Alternatieven
 Elsevier
 Gratis
 2GB
 Sociale netwerkmogelijkheden
 cross-platform/cross devices
 Desktop- en webapplicatie

43. Aan de slag met Mendeley

44. De web-module

45. Mijn bibliotheek (webmodule)

46. De desktop module
 Offline werken
 “Drag-and-drop”
 Lokaal bewaren van bestanden
 Bijkomende functies
 Synchroniseren

47. Praktijkvoorbeeld:
Artikel postmodern visual art
Stap 1 - Relevante artikels in JSTOR
Stap 2 – Verzamelen van referenties
Stap 3 – Toevoegen full-text
Stap 4 – Beschrijvingen bijwerken
Stap 5 – Integratie met MS Word
Stap 6 - Voeg referenties en bibliografie toe
Stap 7 – Aanpassen notatiestijl

48. Referenties verzamelen
Compatibele sites voor web importeur

49. Reference managers in de bibliotheek
Resultaten ICT-enquête zomer 2013

50. Links reference managers
Endnote http://endnote.com
EndnoteWeb https://www.myendnoteweb.com
Zotero https://www.zotero.org
RefWorks http://www.refworks.com
Vergelijkingstabel Wikipedia
http://en.wikipedia.org/wiki/Comparison_of_refer
ence_management_software
Introductie-filmpjes Mendeley http://www.mendeley.com/videos-tutorials
Hulpdocumenten Mendeley http://resources.mendeley.com
Compatibele sites voor de web importeur
Tutorial Informatievaardigheden AUHA
http://www.mendeley.com/import/
https://anet.ua.ac.be/wiki/auha/StartScherm

51. Vragen?