2. Բնութագիրը
Գիտական
դասակարգում
• Կատեգորիա՝ էուկարիոտներ
• Թագավորություն՝
կենդանիներ
• Տիպ՝ քորդավորներ
• Դաս՝ կաթնասուններ
• Կարգ՝ գիշատիչներ
• Ընտանիք՝ շնազգիներ
• Ցեղ՝ գայլեր
Մոխրագույն գայլ կամ
Սովորական գայլ՝ գիշատիչ
կաթնասուն
շնազգիների ընտանիքից է:
Նրա մարմնի
երկարությունը (առանց պոչի)
կարող է հասնել մինչև 160
սմ-ի, պոչը կարող է հասնել
50 սմ-ի, մարմնի քաշը
հասնում է 75 կգ-ի: Մորթին
հիմնականում մոխրագույն է,
տունդրայում՝ ավելի բաց
գույնի, ձմռանը՝ գրեթե
սպիտակ,
անտառայինը մուգ է,
անապատայինը՝ գորշ
շիկակարմիր: Գայլի պոչը
3. Տարածումը և բնական միջավայրը
Տարածված է Եվրոպայում, Ասիայում,
Հյուսիսային Ամերիկայում: ՀՀ-ում
տարածված է բոլոր մարզերում:
Բնակվում է տափաստաններում,
անապատներում, անտառներում:
Տափաստանային և անապատային
գայլերն ապրում են գետնափոր բներում
կամ զբաղեցնում այլ կենդանիների
(աղվես, գորշուկ) լքված բները,
անտառայիններ՝ որջերում և
եղեգնուտներում, լեռնայինները՝
քարանձավներում:
4. կկմամախքխք
Գանգի երկարությունը
արուների մոտ 205-
265մմ,էգերի մոտ 202-
247մմ; Ակնոսկրի
լայնությունը արուների
մոտ 114-160մմ էգերի մոտ
109-159մմ;
Ողնաշարը կազմված է
4բաժիններից
1)պարանոցային
2)կրծքային
3)գոտկային
4) պոչուկային
Ունի առջևի և հետին
վերջույթներ;առջևի
վերջույթները ծառայում են
գետնին քայլելու, թռիչքի,
որս բռնելու համար
5. Վարքը
Գայլը շատ զգուշավոր է: Գայլերին բնորոշ է
ընտանեկան կյանքով ապրելը: Նրանք
ապրում են ոհմակներով՝ 3-ից 40 անհատներով,
բաժանված ընտանեկան խմբերի, որոնք
առաջնորդվում են իգական և արական սեռի
առաջնորդներով: Գայլերն իրենց ներկայությունն
արտահայտում են ոռնոցի միջոցով։ Ոռնոցը
հանդիսանում է հաղորդակցության միջոց ոհմակի
անդամների միջև։ Գայլերն ավելի ակտիվ են գիշերը։
Նրանք կարողանում են վազել 55-60 կմ/ժ
արագությամբ և մեկ գիշերվա ընթացքում
հաղթահարում են 60-80 կմ տարածք։
6. Սննդակարգը
• Գայլը տիպիկ գիշատիչ է, իր
սնունդը հայթայթում է որսի
միջոցով: Հիմնական
սննդակարգը կազմված է
խոշոր եղջերավոր
կենդանիներից, ինչպիսիք
են՝ Հյուսիսային եղջերուն,
եղնիկների տեսակներ,
ինչպես նաև վարազներ,
այծյամներ, նապաստակներ,
կրծողներ: Երբեմն գայլերը
հարձակվում են նաև ընտանի
կենդանիների վրա՝գառների,
կովերի, ձիերի, այդ թվում
նաև շների վրա: Ամռանը
շատ հաճախ գայլերը սնվում
են փոքրիկ թռչուններով,
ձվերով, տնային սագերով,
երբեմն գայլերի զոհ են
դառնում աղվեսները և
Ջրարջատիպ շները:
Հարավային շրջաններում
7. Բազմացումը
• Գայլերը մոնոգամ
կենդանիներ են:
Զուգավորման շրջանում
(սովորաբար հունվարից
մինչև ապրիլ) ոհմակում
լարվածություն է սկսվում,
իգական և արական սեռի
ներկայացուցիչներն
ագրեսիվորեն պաշտպանում
են իրենց զույգին ոհմակի
մնացած անդամնե- րից:
Ձևավորված զույգը
պահպանվում է մինչև
կենդանիներից մեկի մահը:
Հղիությունը տևում է 60-ից 65
օր: Ունենում է 1-10 ձագ:
Մայր գայլը ձագերին 4–6
շաբա կերակրում է կաթով,
որից հետո ձագերն անցնում
են մսակերության:
• Պահպանման կարգավիճակը
Տեսակն ընդգրկված չէ ԲՊՄՄ
Կարմիր գրքում:
