1. t Ðóa Hoa R ng 1 www.hobieuchanh.com
t óa hoa r ng
Bi u Chánh
Húng hính ch i trong ch n c h ng c m y tu n, tôi lóng nghe ô thành ã yên
nh, không có phi c oanh t c n vi ng n a. Tôi tò mò tr v Sài Gòn. Nào dè m i v c
vài ngày thì còi báo ng th i rân n a, có b a báo ng t i hai l n. Ng i ta lo t n c . Tôi
ngao ngán nên c ng ch y nh thiên h . Mà l n n y, tôi theo m t ông b n ch y lên mi t trên,
tìm n i cao ráo u nhàn ng dung thân d ng trí.
Tôi lên B n Súc.
n ây tôi li n nh cái th t v n êm m kín áo, mà n m tr c tôi ã thày lay t v trong
t b ti u thuy t c a tôi, cái th t v n n c n ng thi v , chan ch a th ng yêu, n i tóc xe t
cho c p nam n thanh niên là c u Phúc v i cô Lý, m t t i c u, m t t i tân nh ng hai tâm h n
ng ng, t ng hi p.
a sau tôi i xem l i th t v n n y, xem coi Th n ái tình còn ng h Phúc v i Lý hay
không. Mi u ái tình v n còn s s , m i n c trong v n còn ro re, ti ng n ve v n còn inh i,
duy thi u Phúc v i Lý. Ng i ta nói c p tri âm n y ã vô ng Long m y b a rày, vô ki m
ch mà gây thêm m t cái ái tình th nhì n a.
ng Long... Tôi bi t r i, ch Phúc kh n t tr ng tiêu, tr ng ngh , tôi ã có nói trong
quy n „Ái tình mi u“. Tôi quy t i, i tìm Phúc v i Lý, mà c ng i xem quang c nh ng
Long. M t ông b n m n chi c xe bò mà ch tôi i vì ng xa n n m ngàn th c, i b
không ti n. i ng Long mà ông b n tôi không ch u i theo l á Ki m Lâm, l i b t i d c
theo mé b ng, nói i ngã ó tôi m i c th ng th c c nh r ng, v n, b ng, su i.
i x a, c Nguy n Công Tr ngâm câu „ i trâu êm h n c i ng a“, hôm nay, tôi l i th y
„Ng i xe bò kh e h n ng i xe h i“. Ng i xe bò kh i l t té mà nó còn gây trong lòng tôi m t
m h ng n ng nàn d k . T i sao c m h ng? T i g p cái ngu n. Su i Xinô b t t trên t ng
cao, xa l m, phía trong Cà Tong n a kìa, quanh co ch y ra sông Sài Gòn. Tuy su i dài n
y ch c ngàn th c, nh mùa khô b ngang ch có n m ba th c, n mùa t m i có n c
nhi u. Hai bên su i, t th p, thì m a dào ng i ta gieo m , c y lúa. Vô trong, t cao lên
t chút, thì ng i ta làm r y, tr ng nh ng mía, mì, mè, u và t ngh , g ng.
Vô trong n a, t cao h n, thì ng i ta l p v n tr ng nh ng s u riêng, trái s a, chanh, mít,
tiêu, cau. Phía sau v n thì là r ng, l x nh ng sao, s n, d u, gõ, b ng l ng, tr c, ch còn
ng c m, ch ã có ch . Ph n nhi u ch t chi m t d i ru ng lên t i trên r ng. L i m i
t u có ng i ta tr ng t a, ai xa thì c t tr i, ai t i ó thì c t nhà, có nhà tranh mà
ng có tr i ngói. Ng i xe bò i c c k ch theo mé r ng hay qua ám r y! m t ngó khoai mía
xanh t i, cây c i ch n ch , tai nghe gà r ng gáy, cu t kêu, quan c nh an t nh làm cho tôi
ng n ng , quên h t các r n r c th thành, mà c ng quên h t các n i chìm c a th s , tâm
n b t say s a v i thú lâm viên kh e kho n, v i thói thôn quê thi t thà.
Vô t i ng Long, g p l á Ki m Lâm, tôi h i th m Phúc và Lý. Ng i ta nói cách vài b a
tr c có th y i qua, i th ng vô phía trong. Tôi i theo, i m t i r t xa, mà tìm không g p.
Ngh u r ng th m, su i d i,
Bóng chim tâm cá, h i ai bây gi .
n tôi m i khuyên tôi ng theo n a, r ghé m t tr i quen xin n c trà qu b t mà u ng r i
tr v . Ông Ba Lung, tr i n y, ông m ng r và d ng nh ây ít ng i nên ông khao khát
nói chuy n, b i v y ông ti p r c chúng tôi r t ân c n, ông n u n c pha trà ãi chúng tôi r i
2. t Ðóa Hoa R ng 2 www.hobieuchanh.com
ông thu t cho chúng tôi nghe m t chuy n ái tình m i k t cu c cách m y b a tr c, k t cu c
i màn bi k ch xào xáo r i tiu hiu, làm cho vùng n y ng i ta v a kinh tâm, v a áo não.
Thôi, tìm không c ái tình êm m kia, thì tôi chép l i chuy n ái tình xào xáo n y, k ni m
cho bu i nhàn du và luôn d p bày t ng Long c nh v t.
Hôm n , lúc n a chi u, con Qu u i nón lá ng lum khum gi a ám u, lo x i t
vun g c u, có thím T Cam g n, mu n n công1
nên l i làm ph v i nó cho mau. Thím
Canh hay nói chuy n; thím th y th ng Khoa ng lùa c p bò cho n c d a mé r ng, thì
thím h i Qu :
- a! Bò c a m y sao còn có m t c p? Còn hai con n a âu?
- C p bò kia m c i xe c i trong Bào . C u T Cu u giá mua r ng làm c i. C u nói
i má tôi, c u m n xe ít b a, nên hôm qua má tôi sai anh L c em xe vô tr ng cho
u.
- Th ng khùng ó mà ch Ba dám giao xe giao bò cho nó em i xa nh v y sao?
- Ch có ai âu mà sai.
- Th ng Khoa là con nít, nó tr c p bò kia sao n i.
- C u T h a c u coi ch ng giùm, nên má tôi m i ch u.
- Anh T Cu n m nay bày làm c i chi v y không bi t.
- C i có giá, làm khá l m ch .
- Khá gi ng gì? C i em ra b n mà bán thì h d b ng h tr r . Mình m n ghe ch
xu ng Th 2
hay xu ng Sài Gòn thì bán c giá h n, song ng i hi m tr l m. ó,
ông Ba Lung ch c i i bán, ng v hôm kia, r i c ng i khoanh tay mà khóc ó.
- Sao mà khóc?
- ng bán c i c 130 ng b c. ng không dám v ghe, l n b c trong l ng mà i lên
Th . Tr xe h i, ng giang xe bò mà v trên n y, i t i ch Tr c Sùm, b n c p ón
gi t b c h t tr i, l i ánh ng s ng cánh tay.
- Tr i i! Tr c Sùm có n c p hay sao?
- Có h nói ch ng m t tháng nay có ng n c p n m sáu a, có súng, d l m, nó n
núp ó ón gi t ng i ta. B n nó gi t t i xe máy, xe ng a n a, ai ch ng c thì nó
n ch t.
- D há? Tôi nghe nói Tr c Sùm mà tôi không bi t ch nào.
- trên An Tây thôn m t i ó. Ch ó v ng l m.
- n c p làm d nh vây, quan làng không b t nó sao?
- D gì mà b t. Nó rút vô r ng r i làm sao mà tìm c. L i nó có súng, nó b n ch t ch .
- Thím T , n c p có súng, mình i xe h i tôi t ng nó ón nó ánh c ng c a thím.
- c nó g t xe ng ng r i nó gi t.
- Ghê quá! Ch c tôi không dám i Th r i a.
- Không có chuy n c n thì i làm gì. M y hay i Th l m sao?
1
Giúp công v i nhau, nông dân mi n Nam giúp công v i nhau vào mùa c y, g t
2
Th D u M t, l i nói rút g n c a dân a ph ng
3. t Ðóa Hoa R ng 3 www.hobieuchanh.com
- Không. T nh t i gi tôi i có m t l n, i v i má tôi. B n i thì giang xe bò, b n v i
xe h i. Lâu l m r i, cách b n n m nay, h i ó tôi m i m i sáu tu i.
- Th ng L c nó khoe v i h , nó nói ch Ba s g m y cho nó. Ch Ba có h a v i nó hay
sao?
- âu mà có! Anh khùng ó, ai thèm g .
Hai ng i nói chuy n t i ó, k nghe phía c u ng Long có ti ng , r i th y có m t
chi c xe h i ng ng. Qu ng ngó và nói:
- Xe ai mà vô t i trong n y v y kìa.
Ba ng i àn ông trên xe leo xu ng, r i i vô phía Qu v i T Cam bón u, ng i i tr c
c âu ph c, b àng hoàng còn hai ng i i sau thì m c v n, l i m i ng i u có vác
trên vai M y ng i i g n t i. Qu th y l , nên s p nón ng i bón u, không dám ngó Ng i
i tr c là m t thanh niên ch ng h m l m tu i, m t mày sáng r , y ph c g n gàng, t i ngang
ám u thì ng l i ch nhà bà Ba H c, là m c a Qu , mà h i:
- Hai cô, không bi t nhà n y là nhà c a ai v y h ?
Qu c cúi m t, không áp. Thím T Cam ng d y nói:
- Nhà c a bà Ba H c. C u h i chi v y?
Ng i trai c i mà áp:
- N m tr c i bán trong n y, tôi có ghé nhà bà Ba m t l n. Lâu vô nên tôi quên, b i v y
tôi mu n h i l i cho ch c ng ghé th m bà. Không bi t có bà Ba nhà hay không?
- Có. Tôi m i th y d ng ch ra sân h i nãy.
- Cám n thím.
Ng i trai y i l i nhà bà Ba H c, hai ng i kia c ng vác i theo sau. Qu ng d y h i
Cam:
- Ai mà quen v i má tôi v y kìa?
- Tao có bi t âu. Nói n m tr c có ghé nhà m y; n u m y không bi t thì tao làm sao mà
bi t c.
- Tôi không nh .
- Có l h i ng i ta ghé, thì không có m y nhà.
- Không bi t ch ng t i v y... Bây gi quá n a chi u r i. H vô ây r i t i h làm sao mà
.
- Ch c h vô ng t i h i b n èn.
- i b n sao không th y súng?
- À! Sao không có mang súng há? âu m y v coi ai ó.
- Thôi v làm chi? Có má tôi nhà. lát n a r i tôi s v h i coi ai ó cho bi t.
- Ng i ó p trai quá ph i hôn m y?
Qu chúm chím c i r i b i qua li p u khác không nói n a.
Bà Ba H c ng ng i g n mi ng gi ng, ch m ch r a m khoai môn, ng sáng mai thím T
Cam i ch B n Súc, bà g i cho thím bán giùm. Thình lình con chó m c n m trong c a h c
c r i tuông ra sân ng s a. Bà ng c m t ngó ra, thì th y m t d c ba ng i x m x m i
4. t Ðóa Hoa R ng 4 www.hobieuchanh.com
i nhà bà, c ba u l ho c, l i áo qu n không gi ng ng i ch n n y. Bà c m c khoai,
a g t r a, v a ngó trân, mái tóc m b c gió th i ph t ph , g ng m t thi t thà n ng gi i
sáng r . Ng i trai i tr c, tuy còn i ngoài rào, nh ng ã kêu mà h i:
- Bà Ba, bà m nh gi i h bà Ba?
Bà Ba H c không bi t là ai, nh ng nghe kêu “bà Ba” trúng th c a bà thì bà ng d y mà
áp:
- m nh gi i.
Bà áp mà b l l ng, tay c ng còn c m m t c khoai. Ba ng i i ngay l i cái gi ng ch bà
Ba H c ng. Ng i trai i tr c ngó bà và c i và h i:
- Ch c bà quên tôi r i h ?
- … Tôi không nh r i a...
- N m tr c tôi theo m y ng i vô ki m b n m n trong n y, tôi có ghé ngh nhà bà ây
bà quên sao?
- Thi t tôi quên.
- M y n m r i mà bà c ng v y, không già h n. Ng i ta nói ch n lâm viên thân th
kh e kho n nên lâu già, thi t ph i l m. Vô n ây tôi mu n luôn trong n y.
- trong n y bu n ch t, c u sao c.
- Không. Vui l m ch , có bu n âu bà. ó, cu kêu ó. Nghe ph i vui hôn? Tôi a quá.
Chi u mát, n m nghe ti ng cu kêu xa xa, trí kh e kho n không bi t ch ng nào. Nghe cu
kêu, tôi mu n xin bà cho tôi u vài b a ch i, c hôn bà Ba?
- Nhà tôi nghèo, không có ch n ch n m, c u sao c.
- Không h i gì. Bà cho tôi m t t m ván ho c m t cái chõng nh ng t i tôi ng thì
i. Tôi c mà, bà ng ng i gì h t.
Bà Ba H c la chó r i buông c khoai vô r , và c i và h i:
- C u ây r i l y gì mà n?
- Xin bà ng lo. Bà n th gì, thì tôi n c v y ch . Tôi l p th gài cu t, gài gà r ng
t làm th t n. Tháng n y tr i m a, trong r ng thi u gì n m. i ki m n m m i, ki m
ng le em v xào ho c lu c mà n, ngon l m mà! Bà ng ng i, nh ki m n
không c thì tôi sai ng i v i tôi ra ch mua th t cá v n.
- Có v y thì c; ng t nhà tôi x u xa d dáy quá không x ng áng ch c u n m; tôi ng i
ch ó, ch không ph i tôi làm hi m3
v i c u.
- trong r ng âu có nhà t t bà. Tôi ã thèm ài cát, tôi mu n tìm thanh t nh, nên tôi m i
vô ây. Có l nào tôi chê nhà bà hay sao mà bà ng i, bà Ba?
- Thôi, m i m y c u vô nhà, vô r i c u m i th y nhà tôi, tr ng tr c tr ng sau, thi t t
m c u.
Bà Ba H c b ng khoai mà vô nhà, ba ng i l i theo, ng i trai i tr c ngó hai ng i i
sau mà c i. Nhà bà Ba thi t là t , kêu chòi thì trúng h n. M t cái chòi tranh ba c n xông: c t
tuy l n, song o tròn ch không bào l ng; kèo và òn tay u b ng cây ng l ng4
có bào
, r ng thi u gì cây t t mà ph i dùng t p m c. C n gi a b tr ng, không có làm c a. Hai
n bìa thì óng song tròn. Còn phía sau v i hai u xông thì óng b ng cây s n, óng h n
3
H p b ng, nh nhen
4
(lat. Lagerstroemia calyculata Kurz.), còn c g i là cây thau lau, d ch âm t ti ng Khmer.
5. t Ðóa Hoa R ng 5 www.hobieuchanh.com
th c hai ngón tay vô c. u xông phía tay m t, thì có c t n i m t mái gi i c ng l p
tranh, n u n. c trong nhà coi không có chi l m. c n gi a, phía trong, có m t b
lúa l n, lúa c a bà Ba làm ru ng ngoài su i g t h i tháng ch p bây gi còn h n n a b . Phía
ngoài thì m t cái bàn dài, hai bên có chân ng a ng ng i, ch không có gh .
n xông phía trái, thì ngoài, k song, có lót m t cái chõng, còn trong có lót m t b ván
gõ dày cui5
mà không i6
láng. Ván v i chõng không lót sát vách xông, b tr ng m t kho ng
d ng cu c, r a, búa, cày, c n câu trên l i có móc m y bó b khô c a bà Ba nh , p,
ph i hôm tháng tr c dành ánh7
võng mà bán. Còn c n bên phía tay m t, khít gi i n u n,
thì trong có m t cái gi ng cho m con bà Ba ng , ngoài có úp m t c i giã g o, d a
vách có d ng hai cái chày. Trên cái bàn dài gi a thì t á, bình tích xanh, r ng tr u cau,
i m t trái mít, nghinh ngang, không có th l p. Trên ván, trên chõng c ng v y, thúng
u xanh m t bên t n n c m m, bao trà hu n m chình ình trên m khoai t .
t khách b c vô nhà, bà Ba day l i nói:
- M y c u th y ch a? Tôi nói nhà tôi lôi thôi l m.
Ng i trai ngó vòng trong nhà r i c i mà áp:
- trong r ng thì nhà nh v y, có lôi thôi chi âu. Tôi c mà. Xin bà làm n cho tôi
u u trên ây; có b ván v i cái chõng n y thì thi u gì ch ngh .
Bà Ba nói:
- C u mu n sao c ng c. tôi d n cho tr ng ng tr i chi u mà n m.
Hai ng i vác i theo ng i trai nãy gi không nói chi h t, bây gi m i va ly và gói
xu ng cái chõng. Ch ng th y bà Ba rinh thúng u thì hai ng i áp l i giành mà d n d p,
không cho bà làm.
Ng i trai tr ra sân, ng nh m t h ng, r i i vòng chung quanh nhà, i l i coi cái nhà
tr ng nh t bò và c t xe, tr qua coi v n mít g m trên hai ch c cây, cây nào c ng có trái
eo lòng thòng, trái nh chen v i trái l n, r i i th ng vô mé r ng, ng dòm ng xe bò,
hai bên ch i m r m r p. Ch ng tr vô nhà, ng i trai h i bà Ba:
- Mé bên nây th y có ng xe bò, ng ó i âu v y bà Ba?
- ng ó ra ng ng Ki m Lâm phân ranh r ng c m. ng Ki m Lâm t ngoài
ch vô ây r i i th ng vô Bào có ngã vô Cà Tong, có ngã qua Th Tính, qua B n
Cát, i âu c ng c h t, i xa l m.
- r i tôi i ru ng trong ó coi r ng ch i. Có c p hôn bà Ba?
- Không. ây có c p hùm gì âu. Nai h u b h b n quá nên bây gi c ng ít.
Ng i trai th y hai ng i d n quét ván chõng xong r i m i nói:
- Hai Phú coi d n nghe hôn; còn N m Quí i theo tôi ch i m t chút.
a tr ra sân, ng i trai g p con Qu ám u i v móc cái nón trên cánh tay. Trong nhà
bà Ba kêu nói:
- Còn m y c khoai con r a h t i con, r a ng mai thím T i ch g i cho thím bán.
Ng i trai ng ngó trân con Qu , tuy qu n áo lôi thôi, tay ch n bùn l m, nh ng mà n c da
tr ng nõn, mái tóc en huy n, m t mày t i c i, t ng m o dong d y, nh t là cái mi ng có
duyên d th ng, không c i mà nh c i, môi t thoa son, hai hàm r ng tr ng trong l i
5
th t dày.
6
t ng chuyên môn ngành m c: trám nh ng ch khuy t và ánh bóng.
7
th t dây v i ít nh t 2 th s i, thí d ánh dây lu c, ánh võng.
6. t Ðóa Hoa R ng 6 www.hobieuchanh.com
nh xíu. Thi t là m t óa hoa r ng ng n trong xóm ng Long, óa hoa không c n tay
ng i s n sóc mà r t xinh t i p .
Ng i trai ngó mê m n r i g t u nói:
- Cô em in là h i nãy ng i bón u àng kia mà. Con gái c a bà ph i hôn bà Ba?
- Ph i. Con c a tôi. Tôi có m t mình con Qu ó.
Qu chúm chím c i i l i g n mi ng gi ng ng i r a khoai, không ngó khách, mà c ng không
nói chi h t. Ng i trai d t ng i kêu tên Quí h i nãy mà i l i ng xe bò, r i b cây bao
ph nên khu t d ng.
Qu r a ri t khoai r i h t b h t vô thúng b ng i vô nhà, ng lo nhúm l a n u c m chi u.
Bà Ba h i ng i kêu là Phú h i nãy:
- C u trai ó là ai, i vô trong n y làm chi mà xin u v y c u?
- C u Sáu ó a bà. Con c a ông H i ng trên Châu c, sang tr ng giàu có l m. C u
Sáu t t h t s c, r i bà coi.
- H ! Giàu có sang tr ng thì ta nhà ch i ph i s ng h n, vô r ng làm chi cho c c kh ?
- y t i tánh c u Sáu a thanh t nh, c u không mu n m y ch phi n ba. C u còn h c,
lúc n y c u m t nên ông bà bi u c u ngh h c i h ng gió ít ngày. nhà thì c u nói
u i Long H i, mà ch ng lên t i Sài Gòn thì c u l i i qu o lên ây, c u nói i vô
ng ki m ch thanh t nh mà ngh m i kh e. C u Sáu r ng rãi, l i bi t th ng con nhà
nghèo. Bà cho c u u, c u s n n cho bà x ng áng. Ch c ch n nh v y.
- thì , có gì âu mà n n. C u Sáu ch a có v con hay sao, nên i ch i m t mình
nh v y?
- Th a, c u còn h c mà. Sách v c a c u c ng trong va ly kia, i âu c u c ng b t vác
theo, n ng h t s c. C u ham h c l m, c u nói c sách vui h n là có v .
- Con nhà giàu, l i tr ng tu i r i, mà ch a c i v thi t là k . N m nay c u Sáu c ba
i ch a?
- Tr i i, âu mà d v y? C u m i h m l m tu i.
- Hai m i l m tu i, c i v v a r i, còn h c n a làm chi?
- Thi u gì nhà sang tr ng mu n g con cho c u; t i c u ham h c nên c u không ch u c i
ch .
- V ch ng ph i có duyên n thì m i hi p nhau c. Ch c là c u ch a g p duyên n ,
nên tr i khi n lòng c u ch a mu n v .
- Bà nói ó có l ph i a, bà Ba.
- D quá, i ch i mà c u Sáu em t i hai ng i theo vác . ây tôi tr ng t a, tôi ki m
n không c ai h t.
- Không, bà. Có m t mình tôi theo h u c u Sáu thôi. Anh Quí ó là ng i Châu c, nh
lên Th làm n. nh g p c u Sáu nh m ng quá, nh xin a c u ây r i nh ki m
ch làm n. nh bi t tánh c u Sáu r ng rãi, nh l p công ng ki m ít ng b c v y mà.
Con Qu n u c m, mà nó lóng tai nghe các l i Phú nói v i m nó. Ch ng c m c n, nó
c lên nhà trên h i nh m nó coi làm gà hay không. Bà Ba c i và nói l n:
- Không làm gà thì có gì âu cho c u Sáu n c m chi u. Cha ch , mà gà i n minh mông,
bây gi làm sao r t b t cho c.
7. t Ðóa Hoa R ng 7 www.hobieuchanh.com
Phú l t t can:
- Kh i làm gà, bà Ba à. Trong va ly có n. H i tr a c u Sáu có bi u tôi i mua cá mòi
p, bánh mì b n b n. Tôi c ng có m y h p chao n a. Chi u nay n s s a, r i mai coi
có ai i ch s g i mua th t cá dành n, ho c tôi i mua c ng c.
Qu chen vô nói:
- Khuya n y có thím T Cam i ch .
- Thím T ó âu? Làm n ch giùm ng tôi g i mua .
- Khuya thím l i ây mà, l i l y khoai c a má tôi g i bán.
- V y thì ti n l m. Ch chi nhà có xe máy, m i b a tôi m n c i i ch l quá.
- Xe máy nghe nói bây gi m c l m, làm sao mà s m cho n i. H i nãy c u Sáu i xe h i
mà.
- , xe h i c a ng i quen v i c u d i Th , a giùm c u lên ây r i xe v .
- H i nãy tôi th y còn u ngoài c u.
- B khi s p-ph u ngh máy m t chút ch không ph i luôn trên n y âu.
t tr i g n l n, ng i trai mà Phú kêu b ng c u Sáu ó tr v , c u th ng th ng b c vô sân,
m t mình, không có Quí i theo. Con chó m c ã quen r i, nên nó n m mà ngó, không s a
a. C u Sáu vô c a, bà Ba h i:
- a, còn c u kia âu?
- Quí v r i, s n có xe u ngoài c u, nên nh theo xe ra B n Súc. Nãy gi tôi i theo
ng xe bò mà ra ng Ki m Lâm coi ch i. Tuy r ng không có cây l n, nh ng có
nh thú trù m t thanh t nh tôi ch u quá. ây bu i sáng và bu i chi u tr i mát i ch i
trong r ng ch c nhàn thú n c n ng kh e kho n l m.
- r ng thì êm m h n ch .
- B i v y tôi thích r ng h n.
u Sáu bèn h i th m b làm n cùng cách tr ng t a ch n n y, c u h i âu bà Ba tr l i ó
Bà c ng nh c u, c hai u dùng l i thi t thà hòa nhã mà nói chuy n, bà than không có v n
ng mua phân và m n công nh t tr ng t a cho nhi u; c u khuyên tr ng bông v i, tr ng b ,
tr ng gai, m i có l i l n.
Phú hi p v i Qu lo d n b a c m chi u. Phú l y bánh mì, khui cá mòi, m h p chao, còn
Qu , thì gi c m, hâm m m ch ng, lu c rau mu ng. d n lên bàn, bà Ba m i c u Sáu i
n. C u nài bà Ba và Qu n v i c u cho vui. Bà nh t inh không ch u, ép c u n tr c r i m
con bà s n v i Phú. C u Sáu n bánh mì, song c ng n m t chén c m cho vui lòng ch nhà,
u không chê a tre chén á, mà c u l i khen m m ch ng d u, rau mu ng m m.
Th y tr i s m, Qu l y hai th p èn mà rót d u ph ng r i ra b p m i l a t li n m t th p,
ng vô trên bàn ng sáng cho c u Sáu n c m. Bà Ba lên ôm trái mít ra sau mà x bao
gi không ai hay. Ch ng c u Sáu n c m r i bà em m t mi ng mít m i c u tráng mi ng, nói
mít tr ng ây c ng ngon nh mít t . C u Sáu c ng n vài múi mít cho bà vui.
u Sáu n r i thì bà Ba kêu Qu bi u b ng d n ngoài sân ng m con n v i Phú cho sáng.
Th ng Khoa lùa hai con bò vô chu ng r i nó c ng ráp vô n c m v i ch .
u Sáu th th n h ng mát theo mé r y. Gió tháng ba hiu hiu mát m ; tr ng mùng 8 chói sáng
gi a tr i. D i b ng có ti ng bìm b p kêu, trong r ng có ti ng gà r ng gáy. T i m t lát, c u
Sáu tr vô nhà nói chuy n ch i v i bà Ba. C u t ý mu n ki m mua m t s t ây mà l p
n ng lâu lâu c u lên ch i.
8. t Ðóa Hoa R ng 8 www.hobieuchanh.com
Nghe gà r ng gáy, c u h i ây ng i ta có tìm cách nào ng b t th gà y mà n th t hay
không. Bà Ba nói trong nhà có r p, làm siêng gi ng r p thì b t c. Bà l i nói có b y gài
th n a, ng t ban êm con Qu không dám vô r ng m t mình, nên không r p gà hay gài th
c. C u Sáu xin ngày mai bà d y cho c u i làm.
Con Qu c ng th th thu t l i cho m nghe chuy n ông Ba Lung b b n c p Tr c Sùm
gi t h t 130 ng b c. Nó nói theo l i thím T Cam thì t hôm qua ông Ba Lung c ng i
khoanh tay mà khóc, t i nghi p h t s c, công làm c i m y tháng tr ng c c kh l i b chúng
p gi t h t. Bà Ba ch c l i kêu tr i t l i oán h n b n b t l ng. C u Sáu h i rõ u uôi
i c u c ng t i nghi p cho ng i l ng thi n, mãn n m tr i n ng d m m a tay chai m t nám
i làm ra ti n, r i b b n gian ác ho c dùng s c ho c l p m u mà c p gi t.
Phú ã s p t r i, êm y c u Sáu n m ng b ván phía trong còn Phú ng trên cái chõng
phía ngoài, c u Sáu có n m có g i, có m n h t.
Tr i g n sáng. Xa xa nghe ti ng chuông ch m rãi d ng bon bon r i k thím T Cam vô c a
kêu Qu ng l y khoai môn mà i ch . C u Sáu th c d y i ra ngoài. Phú a b c c y thím
mua giùm cá th t.
Bà Ba ra chu ng bò b t m t con gà tr ng t c t chân l i, tính b a nay làm th t ng phân n a
kho m n, phân n a n u canh chua. Qu ra gi ng xách n c m y lu cho y h t.
Tr i sáng l n l n. Qu i nón tính i l i ám u ng ti p vun g c u. Bà Ba kêu d n:
- Ch ng n a bu i con v ng ph v i má làm gà n u c m n nghe hôn con.
Qu ra t i sân g p c u Sáu. C u ch n l i mà h i:
- Cô i âu s m v y?
- Tôi i vun g c u.
- Khoan. cho tôi h i th m m t chút. H i hôm cô nói ai b n c p gi t 130 ng b c
ó?
- Ông Ba Lung.
- ng âu? Cô có th d t giùm tôi l i nhà ng hôn?
Qu d d không áp c. Th y bà Ba trong nhà b c ra, Qu m i nói:
- Ông Ba Lung trong kia... C u mu n i thì bi u má tôi d t c u i.
Bà Ba ti p h i:
- C u mu n vô nhà anh Ba Lung làm chi?
- H i hôm tôi nghe nói ng nghèo, làm c c kh n m y tháng m i có c 130 ng b c
i b chúng gi t h t. Nghe nh v y tôi th ng ng quá. Tôi mu n cho ng s b c y
ng ng h t bu n r u. Thôi, bà Ba làm n i giùm cho tôi. tôi a b c cho bà i.
u Sáu móc bóp l y ra m t tr m ba ch c ng b c. M con bà Ba ngó nhau ch ng h ng. Bà
Ba h i:
- C u cho t i m t tr m ba ch c ng l n sao?
- Cho không s ng m t, s ng không h t bu n.
- C u th ng nên c u làm ph c, ch ph i c u b i th ng hay sao mà cho s m t?
- Không h i gì. ng già c , mình nên làm ph c. Bà làm n em b c a cho ng.
- S b c l n quá, tôi không dám lãnh. Thôi, tôi vô kêu nh ra ây r i c u a cho nh.
9. t Ðóa Hoa R ng 9 www.hobieuchanh.com
- C ng c.
Bà Ba b n bã i li n. Qu i l i ám u. C u Sáu th ng th ng i theo Qu . Qu x i t mà
vun g c u. C u Sáu ng coi, làm cho Qu ái ng i không dám ng c m t lên.
t tr i ló m c. C u Sáu ki m m t khúc cây mà x i cát làm v i Qu cho vui, Qu nói ph i có
con dao ho c cái cu c làm m i ti n. C u Sáu nói bu i chi u c u ki m con dao em theo
mà làm. Th y t c ch cho t i l i nói c a c u Sáu u oan chánh, Qu l n l n h t ái ng i.
u Sáu h i:
- ám u nh v y ch c là trúng, ph i hôn cô Qu ?
- Trúng. t n y u ch u l m, n m nào c ng t t.
- Ch ng cô nh c c bao nhiêu?
- L i b n gi .
- Chà, khá quá há? Sao bà Ba không t a thêm cho nhi u n a, b t tr ng làm chi kia?
- Không có ng i ta làm nên làm nhi u không c. t tr ng ó h m a rào thì tr ng bí.
- Còn mi ng r ng k sau ây c a cô hay là c a ch khác?
- C a má tôi h t, vô t i ng Ki m Lâm.
- Sao không phá r ng mà tr ng ?
- r ng ng bán c i. Phá r ng c t g c t n công nhi u l m; ph i có ti n nhi u làm m i
i; b i v y má tôi không dám tính t i chuy n ó, l y c i mà thôi.
- Bán c i không s b n c p nh ông Lung hay sao?
- Bán ây mà s gi ng gì.
- ây không có n c p sao?
- Không có.
- Sao cô ch c không có. Vô trong n y thì êm ái kh e kho n thi t, nh ng mà th y v ng
tôi s quá, h i hôm tôi ng không an gi c.
- H ng có sao âu c u. ây ng i ta thi t thà, ai c ng lo làm n, không ch u gian gi o,
i v y ban êm không c n óng c a. C u không th y sao? Nhà nào c ng không có làm
a.
- N u b n c p nó hay, nó vô ây làm n d l m.
- Nghèo mu n ch t, có v t gì áng âu ,nên tr m c p không thèm.
- Tôi tính t i nay i gài th ho c r p gà r ng ch i. Không bi t ban êm i vô r ng có h i
gì hôn?
- H ng có sao h t. Ng t lúc n y có tr ng s gài không có.
- Có tr ng, th gà m i i n ch .
- C u mu n i thì th coi.
- Ng t tôi không bi t cách gài b y hay t r p thì i sao c.
- chi u tôi ch cách cho c u bi t. D mà.
Qu ng c lên ngó m t tr i r i nói:
- Thôi, tôi v ng lo n u c m.
u Sáu châu mày áp:
10. t Ðóa Hoa R ng 10 www.hobieuchanh.com
- Cô kh i lo. Tôi có d n Phú lo c m n c.
- nh có bi t g o m m ch nào âu. L i má tôi có d n làm gà.
- Làm gà hay sao?
- Ph i. Má tôi có b t gà c t s n r i.
- Ôi! Tôi làm t n hao cho bà Ba quá!
Qu ngó c u sáu mà c i r t có duyên và nói:
- Gà nhà nuôi, có t n hao gì âu.
Qu i v . C u Sáu c ng v theo, Qu ngó vô phía trong và nói:
- Má tôi v kìa. Có ông Ba Lung theo ra ó.
- M t cô th y xa d . À, cô Qu , h i khuya tôi có nghe ti ng chuông bon bon. Chuông
âu v y?
- Chuông trong chùa Ki n An, khuya b a nào ông Th T c ng t ng kinh d ng chuông.
- Nghe ti ng chuông sao lòng tôi ng m ngùi, khó ch u d . mai cô làm n ch cho tôi
bi t coi chùa ch nào, ng tôi i cúng Ph t.
- C u m o Ph t l m sao?
- o nào c ng d y làm lành lánh d , b i v y o nào tôi c ng kính h t.
- C u nh n c quá, hèn chi c u tính cho ông Ba Lung t i b c tr m.
u Sáu v i Qu vô nhà m t chút, thì bà Ba H c v t i có ông Ba Lung theo. Bà Ba b c vô
nói:
- Anh Ba ra ó, c u Sáu. Thi t nh nói h gi t c a nh ch n m t tr m ba.
t ng i àn ông, qu n áo lèn xèn, tóc b c h n phân n a, mi ng ng m tr u, râu le the, m t
bu n b c song b m nh m lòm khòm vô c a xá c u Sáu ng ng i t i bàn gi a. C u Sáu
ng d y chào và m i ng i. Ông Ba Lung, vì nghe ng i ta mu n c u giúp mình, nên trong
lòng kiêng n , ông nh tr u qu ng ra sân r i ng i ghé bên cái chõng.
u Sáu nghiêm ch nh ngó ông h i:
- Tôi nghe nói ông i bán c i v d c ng b n c p gi t h t ti n b c ph i hôn? Ông
t h t bao nhiêu?
- Tôi bán 21 th c c i, bán giá 6 ng r i. Ông ch lò chén tính ti n tr cho tôi 136,50
ng. Ba ng i b n chèo ghe m n m i ng i m t ng. Tôi cho h 3 ng ng
mua g o mua cá n mà v . Tôi lên t i ch Th thì xe h i ch y r i. Tôi n c m h t 5 c c
c. Còn l i ch n 130 ng. Tôi tính i v b , may g p xe bò quen C Trách ch cao
su xu ng Phú V n r i v xe không. Tôi xin giang mà v cho kh e chân. n n a chi u,
xe ng i thình lình có ba ng i ng i d a mé ng ng d y chân xe. M t ng i
m súng hai ng i c m cây, bi u tôi v i ng i ánh xe bò có ti n bao nhiêu ph i a
t. Vì trong l ng có ti n nhi u nên tôi s chúng gi t h t nên tôi co giò nh y xu ng l
và ch y và la làng. M t tên c p xách cây ch y theo tôi, nó qu t tôi m t cây trúng cánh
tay au quá, tôi mu n ngã. Nó níu tôi ng d y r i l t l ng l y h t gói b c. B n nó d
m, nó mu n b t luôn c p bò. Ng i ánh xe bò l y h t g i nó m i th cho i. ây,
cánh tay c a tôi t i b a nay mà còn s ng.
- Ông b gi t b c t i khúc nào?
- T i ch có cây tr c l n, ng i ta kêu là Tr c Sùm ó.
11. t Ðóa Hoa R ng 11 www.hobieuchanh.com
- Tôi không bi t Tr c Sùm hay Tr c s p nào h t, song nghe ông là ng i l ng thi n mà
h a, thì tôi th ng. Dày công lao kh l m m i có ng ti n, mà có r i l i b ng i ta
p gi t, nhi u khi bu n r u mà ch t c, ch ph i ch i sao. Ông già c , thôi tôi
th ng s 130 ng b c cho ông. Ông ng bu n r u nghe hôn. Quân gian gi t c a
ông; tôi ngay mà tôi th ng l i cho ông. Chuy n nghe trái i th t. Nh ng i n y
chuy n nào c ng trái h t, thì chuy n n y thành ra h p, ch không có trái âu.
u Sáu nói câu sau và nói và c i. C u l y b c ra m 130 ng mà a cho ông Ba Lung.
Ông Ba Lung ng d y l y b c và xá và nói:
- C u thi t là ng i nh n c, bi t th ng k nghèo. Tôi vái ph t tr i phò h c u luôn
luôn, cho c u giàu sang ng c u giúp thiên h .
u Sáu c i mà áp:
- Cám n ông. Cha ch mà m t mình tôi thì làm sao c u giúp c thiên h cho n i ông?
Thôi, ông v ngh . ng r u n a, mà c ng ng nói chuy n n y cho ai bi t làm chi.
con bà Ba H c ng ch c a xu ng b p mà nghe câu Sáu nói chuy n v i Ba Lung. Ch ng
bà Ba th y ông Ba Lung l y b c thì bà nói:
- Ph t tr i th ng anh l m nên m i khi n c u Sáu vô ch i trong n y ng c u anh ó.
Ch ng v anh ph i ghé chùa Ki n An mà l y Ph t. N y, v nhà anh ráng c t b c cho k ,
ng m t n a, không l b t c u Sáu th ng hoài.
Ông ba Lung c i ngon ngo n mà áp:
- C u Sáu nh n c, nên c u b thí, ch th ng gi ng gì.
Qu ngó trân c u Sáu m t h i, r i xây l ng i b t gà làm th t, m t luôn luôn t i c i. B a
nay Phú vô b p ph v i Qu lo n u c m. Phú giành làm gà nh ng t i n u canh chua, thì Qu
không ch u cho Phú, khoe tài n u canh chua gà ngon nh t h ng.
Bu i chi u ông Ba Lung gánh ra cho c u Sáu m t quày chu i cau, m t ch c c khoai sáp, m t
con gà mái v i m t con v t t , xin c u Sáu nh m l t n c a ông. C u Sáu mu n tr ti n
nh ng ông quy t nh không ch u l y, nói r ng ông i l ch không ph i em bán.
Tuy c u Sáu d n ông Ba Lung ng nói chuy n c u c u giúp cho ai bi t, song chuy n y m
con bà Ba H c bi t, t c nhiên thím T Cam c ng bi t, r i ng i n y nói chuy n v i ng i n ,
thành th qua b a sau c x ng Long không còn m t ng i nào không bi t.
Ban u ng i ta khen lòng nh n t và cách h o h n c a c u, n ch ng ng i ta hay c u vô
chùa Ki n An t nhang ni m Ph t, thì ng i ta l i i l i khen ra l i kính ph c, kính ng i
tr tu i mà có Ph t tâm, ph c ng i sang giàu mà bi t th ng k b n ti n. Có ng i tr ng c u
thái quá, tr ng n n i cho c u là “Ph t tái sanh”, r i truy n ngôn r ng Ph t hi n ra n i ch n
ng Long c u nh n th .
Ho c Qu , ho c bà Ba H c, ho c thím T Cam, h có d p thu t chuy n ng i ta kính tr ng
cho c u Sáu nghe, thì c u ái ng i h t s c, c u ch c l i c u suy ngh , r i c u trách ông Ba
Lung không kín mi ng. Tuy c u Sáu không mu n cho ng i ta bi t c u, song s không mu n
y ng i ta l i coi nh c tánh c a Ph t, b i v y ng i ta càng kính ph c c u h n n a.
m m i hay là bu i chi u, c u i ch i d i b ng ho c trên mé r ng, già tr g p c u th y u
cung kính chào m ng. Ai có d p i ch c ng ghé h i bà Ba coi c u Sáu có mu n g i mua th
gì ng h mua giùm cho c u. Ai có trái cây ho c khoai c ngon c ng em dâng cho c u n
ch i, c u nài tr ti n, không ai ch u l y.
th y ng i ta u kính ph c c u Sáu, Qu trong nhà, có l nào nó l i b th . Qu c ng
kính ph c c u l m, t n tâm lo ph ng s c u, c u c n vi c gì Qu c ng làm cho c u vui lòng,
12. t Ðóa Hoa R ng 12 www.hobieuchanh.com
i v y có b a c u bi u Qu cho c u theo ra r y gi m dây lang, thì nó vui v vâng l i; mà
chi u t i c u bi u nó d t c u vô r ng r p gà hay gài th , thì nó c ng chi u ý c u, không dùng
ng mà c ng không e l chút nào h t.
u Sáu vô ng Long ch i ch a c m y ngày thì c vùng n y ai c ng vui, ai c ng
chu ng, tr ra có m t ng i mà thôi. Ng i không vui ó là th ng L c, a kh t khùng
ánh xe bò cho bà Ba H c. Th ng L c i xe c i cho T Cu, xe h t r i nó ã em xe v i bò v
vài b a rày. Nó th y trong nhà bà Ba bây gi có hai ng i àn ông, nh t là có m t chú trai
tr ng tr o nghiêm ch nh, thì nó không vui.
Mà ch ng nó th y chú trai ó c m con bà Ba t ng tr ng, chú i âu th ng có Qu i
theo, th m chí chi u t i chú vô trong r ng, Qu c ng i v i chú, thì nó l y làm b t bình, r i
sanh lòng nghi k , gi n ng i âu t i phá ám, oán m con bà Ba tr ng l c ch trôi
sông. Oán gi n mà không dám nói ra, m i ngày nó c giành v i th ng Khoa mà c i bò i cho
n, có l nó tính ôm lòng oán gi n vào r ng than th v i c cây ch không mu n nhà mà
th y nh ng c nh au lòng x n m t.
con bà Ba H c không dè nên không ý n c ch trái i c a L c. C u Sáu nghe nói
c có tánh kh t khùng thì c u c ng không mu n nói chuy n v i nó. Duy có Phú, ng i theo
u h c u Sáu, Phú c theo lân la v i L c và Khoa.
r nh vi c c m n c r i thì Phú hay th i ch i, mà ch ng i âu khác h n là i ki m coi
c th bò n l i nào, r i có khi l i g n nói chuy n ch i v i L c, có khi ng i d i bóng cây
xa xa mà ngó mây, ngó su i, ngó L c, ngó bò, d ng nh ng i hi n th ng th c thú lâm
viên, hay là a ngu bi ng nhác lánh công vi c.
Khi n nhà bà Ba H c, thì c u Sáu xin u vài ngày ng c u nghe cu kêu, h ng nhàn
thú. Mà ây ã h n n a tháng r i, c u ch a nói t i chuy n i v . Còn m con bà Ba, vì kính
tr ng, mà c ng vì m n, nên ch ng h nh c t i chuy n y. Có ph c m i r c c khách quí
vào nhà, làm cho khách quí i r i thì làm sao mà tìm l i c. Có êm bà Ba n m suy ngh ,
bà lo s c u Sáu i, nên bà tính ki m cho bi t coi t i sao c u Sáu quy n luy n x n y.
i c u mê con Qu , nên c u không ành lìa nó mà v , ph i hôn? Không có l v y. C u t t
i m con mình thi t. Mình nghèo hèn mà c u không khinh khi. i v i con Qu , thì coi b
u m n nó. Nh ng ch ng bao gi c u có t m t l i ch c gh o nó.
u i bên c u, hay i gi m khoai, d u i r p gà hay i gài th , luôn luôn c u gi thái
ch nh t oan chính, không l l i ng ng n, không gh o nguy t trêu hoa. L i nào ph i con
Qu có s c có tài nh D ng Ng c âu mà rù qu n c Thái T . Hay là c u u t v vi c nhà
sao ó nên c u không ch u v ? Mình không bi t gia o c a c u nên mình không oán c
vi c ó. Hay là c nh lâm viên làm cho c u say mê, nên c u quên h t c a nhà cha m ?
nh l i coi h n n a tháng nay c u Sáu vui ch i cách nào, vui ch i n n i quên v . B a
nào c ng v y, h khuya thì c u d y s m, mà d y r i thì c u i ra ngoài, không bi t i âu, i
cho t i m t tr i lên cao c u m i tr v .
Con Qu có i làm r y thì c u theo nó mà ch i, n tr a m i v n c m. C u không ng tr a,
n c m r i thì c u c n m coi cách cho n x c u m i r con Qu i xu ng b ng ho c i
ra r y.
a chi u thì c u b t con Qu em b y r p theo i vô r ng v i c u ng ki m ch gài th ,
p gà, có b a n t i mò m i v . Th hay gà m t hai khi b t c, mà nhi u b a b t không
c. Tuy v y mà c u không mòn chí, b a nào c ng lò mò i gài b y, r p hoài. Ch i nh v y
u vui l m hay sao, nên ch i hoài, quên nhà quên c a?
Chú Quí vác cho c u l i ây hôm tr c, h ôi ba ngày thì chú có tr l i m t l n, chú nói
bây gi chú làm m n phía ngoài, nên chú vô th m c u Sáu là ng i ng h ng c a chú.
13. t Ðóa Hoa R ng 13 www.hobieuchanh.com
có Quí n thì c u Sáu nói chuy n m t chút r i r Quí i ch i, i m t h i r i c u Sáu tr
m t mình, nói Quí ã i v luôn r i. i ch i v i Quí có thú vui gì hay không? Mình không
có i theo, nên vi c ó mình không hi u c.
Bà Ba H c n m suy ngh u, mà bà c ng không hi u trí ý c a c u Sáu c. Quen tánh
ch t phác, bà suy ngh không ra thì thôi, bà không c n ph i nh c trí mà tìm tòi n a. C u Sáu
không tính v mà bà lo n i gì? Không bi t ch ng c u xin u vài tháng mà bà nghe l n, nên
bà t ng vài b a. Bây gi c u luôn cho t i mãn n m, ch c bà c ng s n lòng, thi t nh v y.
Cách ít ngày sau, m t bu i tr a, Quí vô th m c u Sáu, khoe xóm g n c u có m t ám bông
i h tr ng lên m nh l m và r c u i coi. C u Sáu i b a nay c u l i bi u Phú i theo n a.
Ba ng i i ngã r ng, ch không i theo b ng. n n a chi u, Phú tr v m t mình, nói c u
Sáu bi u v lo n u c m chi u và v kêu Qu em b y cho c u gài th , c u ng i i Qu ch
cây d u ngã.
Bà Ba h i Qu i li n k o c u Sáu trông. Qu vác b y vô ch cây d u ngã. Thi t qu c u Sáu
ng ng i ch t i ó, c u khoanh tay ng i bên g c cây d u, s c m t bu n hiu. Qu i g n t i
thì ngó c u mà c i trong lòng hân hoan nên l ra m t t i rói. C u Sáu ch d i t bi u Qu
ng i, b r t nghiêm ch nh. Qu d d ngó c u nh mu n h i c u ng i làm chi. C u Sáu ch m
rãi nói:
- B a nay qua có chuy n không vui. Em ng i ng qua nói cho em nghe.
n m t tháng nay, h nói v i Qu thì c u Sáu x ng “tôi” và kêu Qu b ng “cô”. Hôm nay
u i mà dùng ti ng “qua” và ti ng “em”, hai ti ng y làm rung d ng c tâm h n Qu , nên
Qu bi n s c, trong lòng nghi ng i, s , lo l n x n.
Qu qu ng bó b y trên ám ch i, th ng th ng ng i xu ng, ng i ch m h m tr c m t c u Sáu.
u chong m t nhìn Qu , nhìn mà không nói chi n a h t. Qu không dám ngó c u, cúi b
ch i bên chân, mi ng chúm chím c i, cái c i th ngây ng trên g ng m t thi t thà mà
c r .
u Sáu l ng thinh ng i nh m óa hoa r ng m t h i, r i c u l c u mà nói:
- Ch c nay mai qua s xa em, không bi t xa r i có g n l i c n a hay không. Qua g p
em, tr i xuôi khi n qua em lòng th ng em, qua th ng nh qua th ng s s ng c a
qua v y. Kho ng i c a qua g n m t tháng nay là kho ng i vui v sung s ng, kh e
kho n, an n nh t, thu nay qua ch a c bi t. Qua mu n kéo kho ng i n y ra, cho
thi t dài, ng luôn luôn s ng m t bên em, không thèm nh t i nhân tình th s . Ng t
qua thi u ph c, nên Ph t Tr i cho qua h ng sung s ng m t chút mà thôi, không
qua h ng lâu. V y trong gi ng r ng ng Long n y ã quen m t qua và bên cây d u
ngã ây ch ng nh n l i qua, b a nay qua nói cho em bi t r ng d u qua i, song luôn
luôn em trong tâm trong trí qua, ch c ch n không giây phút nào qua quên em c.
u Sáu không nói n a. Qu li c m t dòm c u th y hai hàng n c m t ch y dài xu ng gò má
u. Qu c ng khóc, a cánh tay qu t n c m t và th th h i:
- C u i âu.
u Sáu châu mày d d r i th ra mà áp:
- Có bi t i âu mà nói.
Qu nói ti p:
- V y mà tôi t ng c u v nhà ch .
u Sáu ngó s ng Qu , ngó ch không nói n a. Qu th th :
- Nh c u còn i ch i n a, thôi c u nói v i má tôi ng d t tôi theo n u c m cho c u n.
14. t Ðóa Hoa R ng 14 www.hobieuchanh.com
u Sáu th m t h i dài r i l c u áp, áp l n:
- Không c... Không th c... Qua không nên làm kh cho thân em.
Qu khóc, bây gi khóc t m r c, n c m t n c m i chàm ngoàm. C u Sáu l y cái kh n
tr ng trong túi ra vói lau m t cho Qu r i c u ng d y, n m cánh tay Qu kéo ng lên, và
kéo và nói:
- Qua b y l m!... Nói làm chi cho em bu n...Qua ây, v i em không i âu h t. Thôi,
em vui i ng bu n n a.
Qu ngó c u và c i. C u buông cánh tay Qu m nh d n b c l i b i ch i gom ôm n m b y
và nói:
- Thôi, hai a mình i ki m ch mà gài b y. Tr i g n t i r i. Vái tr i êm nay cho b t
c vài con th làm th t n ch i.
u Sáu h m h tránh b i, tuông ch i mà i, Qu níu cánh tay c u mà i theo d ng nh s
u i l c m t, chân b c g n gàng, m t mày h n h . M t tr i chi u chói ng n cây sáng lòa.
p cu t u trên nhánh cây s n ti p h i nhau mà gáy cù cú cu, ti ng th nh th i, trong tr o,
hòa nhã, n ng nàn.
Trong lúc c u Sáu v i Qu d t nhau i ki m ch gài b y, Phú nhà lui cui trong b p lo b a
m chi u. M t ng i b c vô sân, Con chó m c xông ra ón s a, Phú ng d y g n gàng,
t ch m chú ngó ng i vô ó không bi t là ai, h m nay ch a th y t i nhà bà Ba l n nào.
Bà Ba l i c a ng la chó và h i:
- C u i âu? Có chuy n chi hay không?
Phú bi t bà Ba không quen v i ng i y, Phú b c l i ng d a vách, k m t vào l tr ng mà
dòm lên nhà trên.
Ng i y vô nhà, m t d n dác ngó cùng trong nhà và ngó và nói:
- Tôi làm c i phía sau ây. Tôi nghe nói dì có xe bò nên ra h i m n xe c i ít b a.
- Có Tôi có m t cái xe, h m nay bò ngh nên không xe cho ai.
- V y thì dì cho tôi m n, c l m?
- c. Xe t âu ra âu?
- T r ng cúp sau ây ra B n Súc.
- Xa d ! Lóng n y xe m i th c 2 ng 8, xe nào c ng v y. C u b ng lòng giá ó hay
không? Ch chi xe ra c u Xi-nô thì r h n.
- Không. Tôi m n xe ra B n Súc ng ch cho ti n. Dì b t chút nh không c hay
sao dì?
- H ng c. C u i m n ch khác th coi, ai c ng xe giá ó h t.
- c! Tôi ch u m n.
- Ch ng nào kh i s ch ?
- Khuya nay. Dì bi u xe ra cho s m ng tôi ch ch m t l n cho ng i ánh xe bi t mà
xe.
c i bò v . Bà Ba kêu nó vô mà d n êm nay ph i cho bò n no ng khuya i ch c i.
c h i ch c i ch nào. Ng i m n xe nói:
- Khuya anh em xe vô ng Ki m Lâm r i tôi s ch ch cho anh ch . Tôi ch anh
ó. H sao mai m c thì anh i, vô ó s có tôi.
15. t Ðóa Hoa R ng 15 www.hobieuchanh.com
Ng i y t giã tr ra sân. L c i ra chu ng bò. Ng i y i theo L c, ng ngó b n con bò,
nói chuy n v i L c ít câu r i i. Phú lên nhà trên h i bà Ba:
- Ai ó bà Ba ?
- Tôi không bi t. Ch c là ng i âu ngoài B n Súc, h u giá r ng cúp r i vô ây
làm c i.
- Tôi coi d ng nh L c bi t ng i ó.
- , có l nó bi t. Nó i xe c i hoài, t nhiên nó bi t m y ng i làm c i.
n t i mò c u Sáu v i Qu m i v t i nhà, Qu nói nói c i c i, b vui v khác th ng,
còn c u Sáu thì v n nghiêm ngh nh h m nay, nh ng n u ai có tài quan sát tinh i, thì s
th y trong c p m t c u có v lo ng i nhi u ít.
n c m t i r i c u Sáu ra sân ng i trên khúc cây khô d i tàn cây u mà h ng gió. Mùng
ba tr ng l i li m chen l n, sao trên tr i t gi ng nên sân không t i l m. Qu ra vô l ng x ng
ng nh c ý th m ch ng c u Sáu.
n d p xong r i, Phú c ng ra sân, l i ng i ch m h m tr c m t c u Sáu mà nói chuy n nho
nh . Cách m t lát, c u Sáu vô nhà và lên ván n m êm. Phú v n ngoài sân, cho t i ch ng
con bà Ba i ng mà Phú c ng ch a vô.
n khuya c u Sáu th c d y r r y m t chút r i i ra ngoài. Qu nhè nh b c xu ng gi ng
i r a m t r i ra gi ng xách n c. Qu không dòm th y có Phú n m trên chõng mà c ng
không th y Phú ch nào, ch th y d ng c u Sáu ng i êm trên khúc cây khô nh h i hôm
ng i bên g c cây u . L c ng ngoài chu ng bò nó d y cho bò u ng n c r i m c m t c p
bò vào xe mà ánh i, ti ng xe kêu lét két. Xe i g n cái gi ng, L c th y Qu ng xách
c thì kêu mà nói:
- Qu , nhà ráng ch i nhé, ch i cho vui, ch i ri t i...
Qu không thèm tr l i, mà c ng không thèm ngh t i ý ngh a m y câu d n d k y. Xe i
a khu t thì c u Sáu ng d y ngó vòng b n phía r i th ng th ng nh b c i vòng sau hè.
Qu buông cái gàu l t t i vòng phía nhà b p mà ra hè d ng nh mu n ch n ng c u
Sáu. Nó th y c u ng b ng ngang qua m y li p mía mà vô mé r ng thì nó ch y theo kêu
i nho nh :
- C u i âu ó c u Sáu? i th m b y h ? i tôi i v i.
u Sáu ng kh ng l i, day ngó Qu l d ng m m gi a c nh tr i khuya xám xám. i t i,
Qu vui v nói:
- B a nay ch c có th m c b y, tôi theo tôi b t.
u Sáu ng l ng thinh, d d . Qu a tay xô c u nhè nh và nói:
- Câu i tr c i...
- Qua mu n em nhà.
- Không. tôi i v i. Tr i còn t i, c u i m t mình trong r ng, c u l c ng à.
u Sáu c ng quy t nói:
- Thôi, mu n i thì i.
Hai ng i i vô r ng.
chân tr i h ng ông ã âm mây ngang h ng sáng. Trên nhành chim th c d y nói chuy n
líu lo. Trót m t êm t m t i im lìm, bây gi c nh v t d ng nh m m t s ng l i.
16. t Ðóa Hoa R ng 16 www.hobieuchanh.com
Trên ng xe bò t nhà bà Ba H c vô r ng c m bây gi l i có ti ng xe i lét két, xe trong
ng i tr ra b ng, trên xe có ti ng nhi u ng i nói chuy n lào xào. Xe ra ngang nhà bà Ba
thì ng ng. Chín m i ng i trên xe chen nhau nh y xu ng t, ng i mang súng ng i c m
cây, b hâm h d t n. H áp bao chung quanh nhà bà Ba H c, r i m t ng i ng gi a sân
tay c m súng ch ngay vô c a và kêu và nói:
- Ai trong nhà th c d y ra ây coi nào. Ra h t ây. Ra mau mau.
y ng i khác ti p kêu om sòm, ti ng kêu r t c ng c i, m nh m . Bà Ba H c ng ng , bà
gi t mình, r không có Qu , bà g n gàng b c xu ng t r i xông ra c a. Tr i sáng m m ,
bà th y nhi u ng i ng tr c sân, b mu n làm d , thì bà kinh hãi, ng run l p c p.
t ng i n t l n:
- Bà già sao ng ó? Kêu h t trong nhà ra ây cho mau.
Bà Ba dòm ch th y trò c u Sáu ng , bà không th y ai h t, trong nhà v ng hoe, bà nói:
- i âu m t h t. Có m t mình tôi ch có ai n a âu?
t ng i nói:
- Bà có ch a hai th ng n c p, bà ng l o l . Bà ra ây coi nào. Áp vô xét nhà i. Ai
phía sau coi ch ng nghe hôn.
Bà Ba rón rén b c ra sân, m t mày tái mét. trong có ti ng nói:
- Thi t không có ai h t. Ki m k r i. Trong b lúa hay d i gi ng, d i ván ch nào
ng coi r i. Không có.
ngoài h i:
- Có c còn ó hay không?
trong áp:
- Không. Ván chõng u tr ng tr n.
Ng i ng gi a sân ra l nh nãy gi ó xông vô nhà, b n thân i thâu i ki m n a, r i tr ra
nói:
- Ch c có ai thông tin nên chung nó bi t mà tr n i tr c ch gì. âu kêu tên L c ánh xe
bò vô ây coi.
c x m x m i vô sân. Bà Ba ch ng h ng. Té ra th ng L c ch ng i ta n vây nhà ch
nó! Bà Ba r t ngao ngán. Ng i l i m n xe bò h i chi u hôm qua nh y ra th p ng c L c mà
i:
- Sao m y thông tin cho b n n c p tr n m t v y h ?
- Tr i i! Tôi d i gì mà thông tin. Tôi ghét t i nó l m, nh t là th ng nh kêu là “c u Sáu”
ó nên tôi m i mách ng b t nó ch . Ng i ta nói tôi khùng h ! Tôi d khùng âu, tôi
khôn l m ch . H i tôi ánh xe i tôi th y con Qu ng xách n c, l i có d ng m t
ng i ng i d a g c u in là c u Sáu. Ch c nó m i rút vô r ng ch i sau ây. M y
ông ru ng mau mau ch c b t c.
- Ch c m y m i th y th ng kêu là “c u Sáu” ph i hôn?
- Ph i.
- Thôi, vài ng i gi bà già...n y ..còn. bao nhiêu rã vô r ng ru ng ki m. i cho mau
anh em. Ai b t cho c c u Sáu ó thì công l n l m.
17. t Ðóa Hoa R ng 17 www.hobieuchanh.com
y tám ng i c n cây mang súng i vô r ng, ai c ng h ng hái n ng nh . Tr i ã sáng r i hai
ng i còn l i m i d t bà Ba H c vô nhà ng i ch m y ng i kia. M t ng i h i bà Ba:
- Sao bà dám ch a u ng c a b n c p Tr c Sùm trong nhà bà c tháng nay v y?
- Tôi có bi t âu. Ai u ng?
- Th ng kêu là C u Sáu ó!
- H , có l nào, c u Sáu nh n c t t l m mà. . , ch ng tin h i th h t th y xóm này mà
coi.
- Bà l m. Mà xóm này c ng u l m h t th y. Nó là th ng d t n c m u b n côn sai
khi n chúng gi t , c p c a gi t ng i không có cái án nào mà nó ch a. Có t t p nã
nó m y tháng nay, h b t c nó thì ch c ch n nó b x t .
- Tr i i? Tôi âu có dè âu. V y mà nói là h c trò, con c a nhà giàu có sang tr ng trên
Châu c ch .
- , ph i nói nh v y, m i n m t c ch !
- Tr i t i! Tôi thi t thà, tôi tin ng i ta c ng thi t thà nh tôi nên tôi ph i mang h a,
kh ch a?
- Không, bà là ng i quê mùa kh d i, ch c ng i ta nghe, xét tình ngay mà ch m ch
cho bà.
- Mô Ph t, lòng tôi ngay th ng. Xin Ph t Tr i làm ch ng dúm cho tôi.
t ti ng súng n trong r ng. Hai ng i gi bà Ba li n ng d y nhìn nhau mà nói:
- R i… ch c g p nó nên b n nó ch gì.
- Ph i chi mà b t s ng nó m i tài ch b n nó có gi i gì âu?
- Không bi t ch ng nó n súng ch ng c . Nghe nói nó có súng thì nó gi t mình còn gì?
Quân ó h g p thì b n nh u cho nó ch t, làm chi.
- Tôi không ng ý v i anh v kho n ó.
- Tôi ti c quá, h i nãy tôi không dành mà i. ng i chông ng c mà ch nh v y, thi t là
khó ch u h t s c!
- Anh i, anh ch c làm c hay sao?
- H tôi g p nó thì tôi h li n, ch y âu cho kh i?
- Anh ch c ch n nh v y?
Nghe ti ng ng i ta hú hí và nói rang trong r ng, hai ng i i ra phía sau hè ng ngó. Bà Ba
có th ng L c c ng i theo, bà Ba nói nh v i L c:
- M y ó nhe. . . m y là ph n ch , m y c ác l m.
Cách m t lát sau có hai ng i khiêng m t ng i, chân tay lòng thòng trên r ng em ra. M y
ng i khác i theo, hai bên nói cãi v i nhau om xòm. Hai ng i ng ch sau hè li n áp ra
ón coi. Bà Ba c ng i ra thì không th y con Qu mà bà ngó ng i n m cho h khiêng, m c
en,.t c nhiên c ng không ph i là c u Sáu. Bà vu t ng c nói l m th m:
- Nam mô A-di- à Ph t.
Hai ng i nhà kêu h i m y ng i i:
- H c th ng u ng r i h ?
- Không. Nó dông r i, b t không c.
18. t Ðóa Hoa R ng 18 www.hobieuchanh.com
- V y ch khiêng ai ó?
- T i mình.
- Sao v y?
- B nó b n ch sao.
- Tr i! Sao không b n nó, l i cho nó b n?
- Anh n y nh g p nó, ng t nh không có súng, l y gì mà b n.
- T c quá! Ph i h i nãy tôi i thì nó không thoát kh i tay tôi. Nó b n trúng n ng hôn?
- Trúng cánh tay. Ra máu nhi u, nh ng không sao, nh t nh táo nh th ng.
- M y anh thi t là d .
- Thôi i c u. ng có nói phách. Nó lanh l l m, b t nó không ph i d âu.
Ng i ta khiêng luôn b nh nhân vô nhà, n m dài trên cái bàn gi a, r i l y kh n bó ch t ch
t n. Ng i ng gi a sân mà ch huy h i khuya, bây gi mang cây súng trên vai, b c l i
trán ng i b nh và h i:
- Em kh e hôn?
- Th a, kh e... Khát n c quá.
- Ý! b n, không nên u ng n c. Ph i ráng mà ch u. Em g p nó ch nào? G p sao
không kêu la, l i x c vô làm chi mà b nó b n?
- Tôi không th y nó c m súng, nên tôi m i tính dùng roi mà h nó.
- Nó c m súng, xa nên em th y sao c. G p ch nào? âu em nói s nghe coi.
- Tôi c p nách cây roi i t i ch cây sao l n ó, tôi th y có hai ng i ang ng i d a g c
sao. Tôi mu n kêu m y bà con. Nh ng s ng nó dông i m t i. Tôi m i núp mà
chuy n b i n y qua b i kia, tính i vòng ra phía sau r i lén l i g n mà qu t h t hai a.
Ch ng dè chúng nó th y tôi. Hai a ng d y h t, m t th ng trai và m t a gái. a
gái có xách con th . Chúng nó ngó tôi h m h m. Không c n ph i núp lén n a, tôi v t
la lên cho bà con hay, và la và nh y ri t t i tính ánh b t nó, k o nó ch y.
Hai a c ng ó, ng khít nhau. Ch ng v a l n roi, tôi m i hu i roi mà ánh. a
gái thi t l n gan. Nó v t con th vô m t tôi r i a t i a tay quy t b t roi. Th ng trai
t tay níu a gái l i, còn m t tay a ngay tôi.
Ng n roi tôi ch a xu ng thì nghe m t ti ng bùm, tôi buông roi, té ng a. Ch ng y tôi
i hay nó có súng. Vi c y x y ra l nh nháy m t. Tuy ngã, mà tôi th y hai a nó
ch y, a gái ch y tr c d n ng, th ng trai ch y sau phòng th . Ch ng m y bà con
áp l i, thì chúng nó ch y m t ã lâu r i.
- Thôi, bây gi ph i ch li n em ra nhà th ng ng múc n và b ng bó. M y ng i bi u
quay xe bò l i, lót cho êm, r i khiêng b nh ra. Làm mau, mau i.
Ng i y kêu h i bà Ba H c:
- Bà già kia, bà ch a trong nhà m y a?
- Có hai ng i l i xin u h m nay ó thôi.
- H i khuya n y chúng nó i âu?
- Cái ó thi t tôi không bi t. H i u hôm, tôi i ng , thì còn hai ng i. Tôi ng r i h
lén i h i nào tôi không hay.
19. t Ðóa Hoa R ng 19 www.hobieuchanh.com
- c c a chúng nó âu?
- H m nay h trên cái chõng kia. H em i âu h i nào tôi c ng không bi t. H i
khuya m y ông vô, tôi còn ng ó, không th y sao?
- Còn a con gái nào xách th i v i th ng trai ó.
- Tôi không th y thì tôi có bi t ai mà nói.
- Bà ch a n c p nên ph i b t bà.
- T i nghi p tôi quá. Tôi có dè n c p âu mà m y ông b t tôi.
- Ra ngo i r i s i n i.
- Tôi i r i nhà c a, u khoai ai coi?
- ! Bà i thì ó, r i tr a chi u th ng ánh xe bò nó tr v nó coi.
- Th ng khùng ó mà giao cho nó, thì càng thêm kh . Nó t nhà ch ph i ch i sao.
nh nhân ã khiêng n m trên xe r i. Bà Ba H c th y th ng Khoa ng ngoài chu ng bò,
bà kêu mà d n nó coi nhà r i bà lên xe i v i h . Xe ra kh i sân, bà th y có thím T Cam
ng ng g n ám u, bà g i luôn nhà c a, bò xe, u khoai cho thím, c y thím gìn gi
giùm. Thím g t u. Xe i kh i r i thím vô nhà bà Ba kêu th ng Khoa mà ch cho nó d n d p
trong nhà, thím qu n xu t c ng nh ch nhà v y.
n chi u th ng L c em xe bò v . Nó th y thím T Cam trong nhà, b nó không vui,
nh ng h i s m m i bà Ba c y thím T tr c m t nó, nên nó bu n mà không dám nói ra.
Sáng b a sau L c i b n con bò i n. n tr a bò t nhiên tr v chu ng, mà không có
c v . Luôn m y b a rày L c bi t tích, h i th m thì không ai th y mà ch .
Vi c x y ra nhà bà Ba H c làm náo ng c vùng ng Long m y b a rày. Ng i ta l y
làm l mà hay c u Sáu nh n t nho nhã, l ngh a ó là u ng c a b n c p vùng Tr c
Sùm.
Ng i ta l i không l y làm l mà hay con Qu , m t óa hoa r ng t i t t, n ng tình v i c u
Sáu, trong c n dông gió dám hy sinh tánh m ng ng b o h tình lang. Ng i ta oán bà Ba
c vì thi t thà quê d t nên bà l m l i, ch không ph i bà c ý ch a k b t l ng, b i v y có
bà kh i t i. Ng i ta nghi th ng L c khùng, vì nó mu n h i c u Sáu, nên nó b b n c p
Tr c Sùm b t cóc mà tr thù, ch không ph i nó tr n i âu h t.
Ông Ba Lung thu t h t chuy n n y cho chúng tôi nghe, ông pha cho chúng tôi m i ng i m t
tô trà qu b t vun chùm n a, r i ông vu t râu chúm chím c i mà k t lu n:
- Trong chuy n n y ng i nào c ng trái i: Bà Ba H c thi t thà o c mà bà l i ch a u
ng n c p. Tôi b n c p gi t b c. u ng l i b i th ng s cho tôi. Con Qu , là
t óa hoa r ng, mà nó l i n ng tình v i m t tên c ng kh u. u ng n c p mà l i bi t
ngh a, kính Ph t tr i, c gái yêu c ng i tr ng. Th ng L c khùng kh u mà l i kêu
òi, mu n k t tóc v i gái xinh, mu n không c r i sanh tâm h i nh n, ph n ch . Trái i
t th y!
nh H i, 17 Septembre 1944.
Ngu n: « Ðoá hoa r ng », nhà xu t b n Xuân Thu, CA, tái b n n m 2000)