Ho bieu chanh hai khoi tinh

Hai kh i tình 1 www.hobieuchanh.com

Hai Kh i Tình
Bi u Chánh
I

Lúc ch ng v ng, vì m t nh t ã l n m t vào góc tr i Tây xa ho c nên loài
ng i l n l t ph i n i èn lên kéo dài thì gi cho cu c sinh ho t.
Trong châu thành Sài Gòn, nh t là phía nhà th Ch i, thiên h qua l i d p
dìu ngoài ng, k làm vi c m t m i thì b n b i v nhà mà ngh ng i, ng i
thung dung vô s thì th r u d ng tìm cách vui ch i cho th a ý. L i thêm nh ng oàn
xe l a, t p d i M Tho, t p trên Biên Hòa, ti p nhau r m r m v t i, th i sip-lê n t
ng nghe vang rân, làm cho c nh càng r m r náo nhi t h n n a, r t phù h p v i
tâm h n h ng hái c a h ng thanh niên, mà r t khó ch u cho tri ý tr m t nh c a b c
tr ng lão.
gi a ch n n ào, l i g p h i ng r n r o nh v y, m t tòa nhà nh nh , ba
n xông, mái l p ngói móc, vách óng ván be, n m d a con ng phía sau nhà th ,
tuy tr c sau có hai cây vú s a m lá sum sê, hai bên có nhi u n c tr u vàng v i m y
i chu i s , ng s ng s ng nh hàng rào ng n c n h ng tr n th t c, song tòa
nhà y c ng không kh i b lu ng gió náo nhi t lôi cu n, nên trong nhà èn n cháy
sáng tr ng, các c a tr c sau u m hoác. T i cái bàn lót g n c a s ngó ra ám tr u,
có hai ng i ng ng i i di n v i nhau mà n c m, m t ng i àn bà, tu i g n
m m i, da m t ã dùn, mái tóc ã m b c, v i m t cô thi u n , tu i ch ng ôi
i, dung nhan tu n tú thanh nhã khác phàm, g ng m t ã xinh p nh óa hoa
ng m n , ã có duyên ng m, càng nhìn càng thêm yêu, mà l i còn có v hân
hoan vô t i pha l n v i nét nghiêm ngh c ng quy t, làm cho trai nào c ng v y, h
ngó th y thì yêu, song ph i n , tuy ng tình song ph i dè d t.
Ng i àn bà n y là bà phán Lan, ch ng ch t ã n m n m r i; còn cô thi u n
này là cô Cúc, con gái c a bà phán, thi u b ng Thành chung, h i chi u m i v t i
nhà, nên ng i n c m t i v i m .
M i th a mãn v công phu èn sách m i m y n m m t nh c tinh th n, cô Cúc
y làm vui m ng, nên cô nói nói, c i c i không ng t, còn bà phán c ng to i chí v a
lòng v công phu sanh thành giáo d c c a bà, nên bà ng i nghe con thu t chuy n thi,
mà c p m t bà ngó con m t cách r t n ng nàn dan díu.
cho con nói h t chuy n c a con r i, bà m i xen vô th ng th ng nói:
- H m nay con thi mà coi b ông tr ng s X ng, ng lo l ng lung quá, ngày
nào ng c ng ghé h i th m.
- nh s con r t. Bây gi con u r i, nh vô n a coi nh nói làm sao.
- ng m ng l m ch nói gi ng gì.

1


- Anh ó nh có cái óc bi quan n ng n h n ng i ta h t th y. T i sao nh c s
con thi r t không bi t.
- Vì ng th ng con, nên ng m i lo s nh v y ch sao.
- S n i gì? i dù có i thi hay làm vi c gì c ng v y, mình ph i có óc l c
quan, ph i có cái chí t n th cho c ng quy t thì ch ng có vi c chi mà làm ch ng
thành c. Con ã có c t ngh a cho nh nghe r i, mà nh còn lo s n i gì?
- ng s là s cho con ch . Hôm qua ng có nói v i má, ng s con thi r t r i
con bu n r i con au.
- Khéo lo xa d hôn!
- ng th ng con l m, nên ng m i lo xa ó a. Con ph i cám n, ch sao con
i trách ng. Có l t i nay ng vô mà m ng con. H ng vô thì con ph i t l i cám n
ng, nghe hôn con.
- Anh em mà c m n gi ng gì.
- D u anh em c ng v y ch ... ã bi t ông già ng v i ba con h i tr c là b n
thi t, làm vi c m t s v i nhau t i m y ch c n m. T ngày ng h c bên Pháp r i ng
cho t i bây gi , ng coi con c ng nh em ru t, coi má c ng nh cô bác, nhà mình
có vi c gì ng lo l ng h t lòng luôn luôn. Má th y tánh tình ng nh v y má m n quá,
má c ng coi ng nh con cháu trong nhà. Tuy v y mà ng không ph i bà con ru t th t
gì v i mình. V y i v i ng con ph i cung kính, con ph i gi l ngh a cho , ch ng
nên s sót.
- L n nào nh vô th m, con c ng ki m chuy n ch c gh o cho nh gi n ch i,
ch c nh ghét con l m.
- Ghét âu!
- À má, ch tr ng s ch t ã lâu r i, nh ã tính c i v khác hay ch a, mà sao
không nghe nh nói v y má?
- M i ch t h n m t n m mà lâu gi ng gì.
- nh không lo c i v khác cho s m, già r i con gái nào mà thèm ng nh.
- M i ba m i tu i mà già n i gì.
Cô Cúc c ir i ng d y i u ng n c.
Cô Kim là ch em b n c a cô Cúc, làm n giáo s bên C u Kho, ngoài ng
ng hái i vô, v a b c t i c a thì c i và nói: “M i hay em Cúc thi u, tôi m ng
quá, nên l t t qua ây mà khen em. Kính chào bác”.
Cô Cúc b c ra ti p r c, ch em ôm nhau mà hôn.
Bà phán ng i u ng n c, th y tình hai tr dan díu v i nhau nh v y thì bà r t
vui lòng.

2


Cô Kim m ng r l ng x ng r i ng i v i cô Cúc t i b gh gi a và h i:
- Em hay u h i nào?
- Dán gi y biên tên m y ng i u h i n m gi .
- Em th y có tên em ch c em m ng l m h ?
- Em m ng quá, l t t lên xe kéo ch y v cho má em hay li n.
i ch ng có s chi vui s ng cho b ng lúc mình thi u. N m ngoái tôi u,
tôi c ng m ng quá. Thôi, em u r i, h t lo n a. Bây gi h c xong r i, em tính làm
vi c gì, nói nghe th coi.
- ngh ít b a r i s nh t nh... Ý em mu n vi t báo ho c vi t ti u thuy t.
- Em mu n chen vào làng v n h ?
- Ph i.
- Em không ch u d y h c trò hay sao?
- Cái ngh gõ u tr , ch c là em không th làm c.
- Sao v y?
- T i em không thích.
Bà phán xen vô nói: “ i h c m i m y n m nay m t nh c h t s c. Ph i lo ngh
ng i, tính chuy n làm vi c làm chi”.
Cô Cúc c i và h i:
- Má giàu l m hay sao, nên không ch u cho con làm vi c?
- Không ph i giàu. nh ng mà àn bà con gái i làm vi c có ph i d âu.
- Làm con ng i thì ph i làm vi c ng nuôi s ng c a mình. N u àn ông làm
vi c c, thì àn bà c ng làm c v y ch , có h i gì âu mà má s .
- V y ch thu nay con không có làm vi c r i con ói khát b a nào hay sao?
- Nhà mình không có huê l i chi h t. Kho h u trí phát ti n c p d ng ng
1
ph cho má m i k ba tháng có m t tr m r i, có ph i nhi u âu. May ba m t ba có
l i mi ng t v i cái nhà n y cho m con mình , ch n u ph i m n ph mà thì
nguy l m. Thu nay con i h c cho thành công, ng làm vi c mà giúp má. N u má
không cho con i làm thì con bu n l m.
- ngh n m b y tháng ho c m t n m cho kh e ã, r i s hay. Lo làm vi c
làm chi mà g p v y?
- Con kh e l m, có m t m i gì âu. N u có s n công vi c thì sáng mai con i
làm li n c ng c n a.
Cô Kim can bà phán:

1
Ph n goá ch ng

3


- Ý em Cúc mu n làm vi c, thì bác vui lòng cho em làm, không có h i chi
âu mà bác ng i.
- Th y nó ráng h c ng thi, tôi s nó m t r i nó au, nên tôi m i c n ch .
- Em nói em kh e, v y thì cháu xin bác ng có c n mà làm cho em bu n. àn
bà con gái i nay h có h c th c thì ai c ng mu n i làm vi c. Em Cúc h c gi i, t
nhiên em không ch u l c c nhà, không gì l âu.
- Nó mu n th nào t ý nó. Nh ng mà d u mu n làm vi c gì thì c ng th ng
th ng r i s tính. G p làm chi.
Cô Cúc v vai cô Kim mà nói:
- Em có vi t s n m t b ti u thuy t v ph n xã h i ng l m. Không bi t làm
sao mà xu t b n ng ch em b n gái xem ch i.
- Em ã vi t c m t b ti u thuy t r i! Em m c h c, làm sao có thì gi mà
em vi t c?
- Em l p tr ã lâu r i. Em b t u vi t lúc bãi tr ng T t, r i h chúa nh t thì
em vi t ti p.
- Gi i quá! Quy n ti u thuy t ó em t a gì?
- “ nh G ng Trinh”. Em vi t truy n c a m t cô gái nghèo sanh tr ng gi a
t xã h i tham lam, gi d i, vô tình, vô o, th con bò vàng nh thánh th n, coi
ph ng ph n là v t h ch i cho vui, song cô gái y chi n u mà gi v n cái trinh
ti t c a cô, ch ng h lem lu c nh b n chút nào h t.
- Vi t truy n nh v y thì h p th i l m. Bây gi em mu n xu t b n ng bán
hay sao?
- N u xu t b n thì ph i ra v n. ã v y mà mình không ph i làm ngh bán sách,
u mình in mà bán thì b t ti n. Em mu n n m y nhà báo em bán ph c b n quy n
cho h ng h ng báo cho công chúng xem, ho c em bán cho m y n quán cho h
xu t b n c ng c.
- Bán ph c cho h in ti n h n. Tôi có quen v i cô ch nhi m t báo “Vi t Nam
Tân Ph N ”. N u em b ng lòng giao thi p v i tòa so n c a t báo y thì tôi ti n d n
giùm cho.
- c l m, c l m. N u t báo y ch u ng ti u thuy t c a em thì s vi t
hoài mà bán.
- Thôi, b a th n m ngh d y h c tôi qua ây r i hai ch em mình i.
- c. C m n ch l m!
- Trí ã ch m lo h c ng thi, mà còn vi t ti u thuy t c, thi t là tài quá. Em
cho tôi m n v c th , c hay không?

4


- c. Ch xem coi có ch nào s sót xin ch ch ng em s a l i.
Cô Cúc b c l i bàn vi t kéo h c t mà l y x p ti u thuy t.
Có m t chi c xe h i ng ng ngay c a. Bà phán nói: “Ch c xe c a ông tr ng s ”.
Thi t qu ông tr ng s X ng th ng th ng i vô, mình m c b tr ng th ng
dùng, không có v ch ng di n, nh ng vì ng i có khi u quân t , nên t ng m o coi
ôn hòa t ch nh l m. Khi b c vô t i c a, ông tr ng s ng l i, v a cúi u chào bà
phán v i hai cô v a h i: “Em Cúc u hay không?”
Cô Cúc trao x p ti u thuy t cho cô Kim và c i và áp: “Em r t r i. T i anh lo
quá nên em gi n em b r t”.
- Bà phán nói: “Ê! Con c gi u c t hoài! Nó thi u, ông tr ng s à... M i ông
ng i... n n m gi chi u h m i dán gi y. Nó ch y v cho tôi hay tôi m ng h t s c”.
Ông tr ng s ngó cô Cúc h i:
- Em g t anh chi v y?
- T i anh c s em r t hoài, nên em nói r t th coi anh ngh sao. H h c thì thi
u, th nào mà r t c.
- i thi thì có may r i nhi u l m, b i v y d u h c gi i cho m y i n a c ng
không dám ch c u... Thôi, em h c gi i mà em l i thi u y là em có cái may...
- Ê! Anh nói nh v y, té ra là nh cái may, nên em m i thi u, ch không ph i
nh s c h c hay sao?
- Không ph i ý anh mu n nói nh v y. Anh nói thu nay có nhi u ng i h c
gi i mà ch ng i thi có khi g p s r i ro nên ph i r t. Em h c gi i mà i thi em l i
u, y là em kh i g p s r i ro nh h nên anh m ng. Anh nói th y, sao em l i hi u
th khác làm chi v y?
- Em ch c cho anh gi n ch i.
- Có cô Kim mà nói nh th , n u cô chú ý hi u theo l i em nói, thì anh thành ra
ng i khi m nhã quá.
- Em thú nh n em có l i. Thôi em xin anh tha... N y, mà nãy gi anh nói l ng
ng, song anh ch a chúc m ng em a.
- Em u, anh vui quá. V y anh t l i m ng cho thím phán và m ng cho em.
- C m n.
Cô Kim ng d y t giã mà v .
Ông X ng h i cô:
- T i tôi vô ây nên cô v hay sao?
- Không ph i v y. Em ng i ã lâu r i, nên em v ch .
- Cô c m x p gi y chi ó?

5


- Ti u thuy t c a em Cúc vi t. Em m n v xem ch i.
- Chà! Em Cúc vi t ti u thuy t n a à? Cô cho phép tôi xem s m t chút c
không?
Cô Kim trao x p ti u thuy t cho ông X ng. Ông gi ra th y t a “ nh
ng Trinh” thì ông ch m ch m c i. Ông l t coi s qua r i li n tr l i cho cô Kim
và nói: “Cô c tr c i. Ch ng cô c r i tôi s m n mà c”.
Cô Cúc nh ng nh o nói:
“Ti u thuy t v n l u, ai mà cho àn ông c”.
Ông X ng c i, m t ngó cô r t h u tình.
Cô Kim v .
Bà phán nói v i ông X ng:
- Con nh này k l m. ã lo h c ng thi, mà còn ráng ng i vi t ti u thuy t. Nó
i tính v i cô giáo Kim, nó nói nó i h i m y nhà nh t trình, nh h b ng lòng in
ti u thuy t c a nó, thì nó s vi t mà bán cho h .
- N u em Cúc thích v n ngh , thì em làm nh v y c l m, có h i chi âu. Mà
em h c thi ã m t, v y ph i ngh ng i ít tháng cho kh e trí, l t t làm chi.
- Tôi c ng nói nh ông v y, tôi bi u nó ngh mà nó m i cãi v i tôi, nó nói nó
không có m t, nên mu n ki m công vi c làm li n.
Ông X ng ngó cô Cúc và c i và h i:
- Em ham làm vi c l m hay sao?
- Ng i không ham làm vi c là ng i làm bi ng. Làm bi ng là m t tánh x u, có
th h i c i mình. Anh mu n cho em mang cái tánh x u y hay sao?
- M i ra kh i nhà tr ng nên nói chuy n còn nghe hôi sách v d ! Em ham làm
vi c, y là tánh t t, anh khen l m. Ng i nào c làm ch ng em, h s có ph c bi t
bao nhiêu.
- Anh nói trúng l m. Ch ng nào em có ch ng, em s làm cho ch ng em h ng
mùi h nh phúc.
Ông ngó cô Cúc trân trân.
Cô Cúc chúm chím c i và h i:
- Ch tr ng s m t ã h n m t n m r i, sao ch a nghe anh tính c i v khác?
- Em h i chi v y?
- Em mu n h i cho bi t v y mà.

6


- Vì s n lòng lo l ng cho ph n c a anh nên em h i, hay là em h i ng ng o anh
ch i?
- Em h i thi t ch .
- N u em h i thi t thì anh s nói thi t cho em nghe.
Ông X ng ng i châu mày suy ngh m t chút r i ông m i nói:
“B a nay em Cúc ã h c xong r i, mà bây gi trong nhà c ng không có ai, v y
cháu t ng nên th a c h i n y mà t thi t tâm s c a cháu cho thím rõ, t tr c m t
em Cúc, b i vì em là gái tân th i, nên không l cháu gi u em... T ngày v cháu ch t
i, ch ng hi u t i sao l n l n trong lòng cháu l i sanh m i c m tình v i em Cúc.
Trong m y tháng nay có nhi u b a cháu mu n th a thi t v i thím r i xin c i em Cúc.
Mà r i cháu ngh em Cúc g n thi, nên cháu d n lòng i em h c cho xong c ng ch ng
mu n gì. Nay em Cúc thi u r i, nên cháu m i dám th a thi t v i thím. Thím v i em
Cúc u bi t rõ gia o c a cháu, l i thu nay coi cháu nh ng i trong thân, nên cháu
i b o gan mà nói ngay, ch ch ng c y mai m i. Cháu xin thím suy ngh r i tr l i
cho cháu bi t coi cháu có cái h nh phúc c làm ch ng em Cúc hay không”.
Bà phán Lan ng i ng n ng , coi b bà b i r i l m. Còn cô Cúc thì cô cúi m t
ngó xu ng t, s c m t coi có v lo.
Cách m t h i lâu, bà phán m i nói: “Thu nay tôi th ng ông tr ng s c ng
nh con cháu trong nhà v y. Mà con Cúc nó c ng coi ông tr ng s nh anh ru t c a
nó. Ông bi t tánh n t nó; nó c ng bi t t cách ông cháo chan, ch không ph i xa l ,
nên c n chi ph i d d m.
Tuy ông tr ng s tr ng tu i h n nó, l i có m t i v r i, nh ng mà theo ý tôi
thì vi c y ch ng quan h gì. Ông tr ng s nói nh v y, thì th y ông có lòng th ng
con Cúc l m. V y n u con Cúc ng thì tôi g , tôi không ng n c n chi h t. Vi c v
ch ng là vi c tr m n m c a nó, l i nó là a có h c, nên tôi mu n t do cho nó li u
nh”.
Ông X ng áp: “Cháu r t c m n thím. cháu h i em Cúc”. Ông ngó cô
Cúc mà nói ti p: “Thím b ng lòng r i. Còn theo ý em thì em ngh th nào? Anh c
phép nuôi chút hy v ng không?”.
Cô Cúc ng c m t lên, cô l c u và c i và nói: “Anh tr xe!”.
Ông X ng bi n s c, không dè nh ng l i tình ngh a r t quan h , mình m i nói
ó ã không làm cho cô Cúc c m c, mà l i làm cho cô b t c i, b i v y ông ch ng
ng ngó ngay cô mà h i:
- Em nói cái gì v y? Anh tr xe là sao?
- Anh không hi u hay sao?
- Mình mu n m t v t gì mà mu n h t, ng i i nay h g i là “tr xe”.

7


- Anh xin em nói rõ thêm m t chút.
- Anh mu n em nói rõ l m hay sao?
- Mu n l m.
- Vì h i nãy anh l y thi t tình mà t tâm s c a anh, nên không l em không l y
thi t tình mà áp l i v i anh. V y em xin nói thi t cho anh bi t: Trái tim c a em ã có
ch r i, không còn t do n a.
Ông tr ng s X ng nghe d t l i thì trong lòng l y làm au n, s au n y
ra ngoài m t nên ông châu mày, ngh n c , ng i trân trân. Cách m t h i lâu, ông m i
th ra mà nói: “Tôi không dè ph n tôi vô duyên th n y! Có l t i m ng s c a tôi
không c phép th ng th c mùi m m v tình ái hay sao ch ! Thím l y thi t tình
mà i v i cháu, còn em Cúc c ng v y, em c ng l y s thành th t mà ãi anh, nên anh
m tình l m. Thôi, không c g n nhau thì anh bu n, ch anh không phi n em âu.
Anh chúc cho i em c h nh phúc tràn tr , c nh v y thì s bu n c a anh có l
n l n s nguôi c”.
Ông X ng ng d y cáo t mà v , m t bu n hiu.
Bà phán nghe câu chuy n c a con nói h i nãy bà còn ng r n trí r i lòng, nên
bà không bi t l y l i chi mà c m ông X ng l i. Ch ng ông X ng i r i, bà ngó con
mà nói:
- Con gái i nay, nó theo tân h c r i tánh n t k c c quá. Con nói b y b làm
cho ông tr ng s bu n ó, con th y không?
- Con nói chánh áng l m, ch có nói b y âu.
- D u con không ng ông i n a, thì con c ng ph i ki m l i khôn khéo mà nói
cho ng vui lòng, ch sao con nói c t ng n nh v y?
- Má mu n con thoa m t ng anh tr ng s nu t hoàn thu c ng qua c cho d
ph i hôn? Chi v y! nh l y thi t tình mà nói v i mình, có l nào mình làm m t làm
mày v i nh. Con không th ng làm v nh c thì con nói ngay ra, ch nói xa nói
n làm chi cho dài chuy n.
- T i sao mà con không ng?
- Con ã có nói h i nãy r i.
- Con nói làm sao?
- Con ã có c m tình v i ng i khác, con ã có h a v i ng i ta, nên con
không th ng nh c.
- Tr i t qu th n i!
- Có chi âu mà má kêu tr i kêu t?
- Con làm nh v y thì x u h quá! Thi t u ng công má nuôi d ng d y d bi t
ch ng nào!

8


- Sao mà má g i là x u h ?
- Gái m i l n lên, mà lén t tình v i trai, không i cha m g , làm nh v y mà
còn không cho là x u h , thì còn gi ng gì là gia pháp n a mà nói!
- Con sanh nh m i m i, má l i cho con h c theo tân h c, t nhiên con ph i có
cái t cách m i, ch con theo n n p x a sao c. Theo gia pháp i nay, thì con trai
con gái l n lên c t do k t hôn, ch cha m không ép bu c v s c i g n a.
Ng i ta yêu con, ng i ta t tình v i con. Con c m tình con yêu h l i; hai trái tim
hòa thu n, r i h a h n tr m n m v i nhau. Ng i ta i con h c xong r i ng i ta s
nói v i má ng c i con. S th ng yêu nhau nh v y thì trong s ch cao th ng, ch
có d dáy hèn h gì âu mà x u h . Con có m t trinh m t ti t âu mà má r y.
- i t i m t trinh m t ti t thì còn gì n a mà nói! Trao tình i ý v i trai thì
ng h r i!
- Má theo x a nên má g t quá. Ng i có h c th c t nhiên a c m, mà h a
m thì t nhiên a tình. Ái tình là cái ý ngh a p nh t c a s s ng, n u s ng mà
không n m c ái tình thì s s ng vô v .
- Thôi, con ng nói n a, má nghe má bu n l m. Má h i con, v y ch con
th ng ng i nào âu con nói cho má bi t m t chút?
- th ng th ng r i má s bi t. Ít b a n a ng i ta s n th a v i má ng xin
i con, ch ng ó t nhiên má bi t.
Bà phán ng i suy ngh r i bà a n c m t mà than: “Má không hi u t i sao mà
tr i ã khi n b ng con nh v y. Má dám ch c d u ai i n a c ng không h n tr ng s
ng cho c. Ng i h c gi i, mà l i n nói có l ngh a, tánh tình thu n h u ôn
hòa, d th ng quá. N u con làm v tr ng s X ng thì má vui m ng l m, má không
lo chút nào h t”.
Cô Cúc c i mà áp:
- Má nói nh v y là má do lý, ch má không do tình. Lý v i tình khác nhau,
không th nào l y lý mà ánh th i lui tình cho c. Ng i ta ch t vì tình, ch có ai
ch t vì lý bao gi .
- H ! Tình! Tình... Con nói tình, tr ng s X ng c ng có tình v i con v y
Cô Cúc l c ur ib c ra c a, không áp v i m n a.

9


II

t nh t tám gi r i s m mai chói sáng lòa trên b u tr i mù mù tô nh ng
ng mây ch en nh khói, ch tr ng nh bông.
Cô Cúc m c b y ph c b ng l a tr ng may th t khéo, tay ôm x p ti u thuy t gói
trong m t t nh t trình c , i l n th n theo i l Bonard v i cô Kim c ng m c
tr ng. Hai cô m t mày h n h , b t ng g n gàng, th y nh ng hàng hoá phô tr ng
trong m y ti m d a bên ng mà không l u tâm, g p trai li c m t m m c i a tình
mà không b ng .
T i báo quán2 “Vi t Nam Tân Ph N ”, hai cô ghé vô. Cô Kim h i th m th y
ng i g n ngoài c a coi cô Thanh Châu, là ch nhi m t báo n y ã n phòng làm vi c
hay ch a. Th y y g t u áp: “D ã l i r i. Xin m i hai cô i th ng lên l u”.
Cô Kim i tr c, cô Cúc theo sau, hai cô h ng hái b c lên l u.
Cô Thanh Châu v a th y cô Kim thì ng d y m ng r ti p chào. Cô Kim ti n
n cô Cúc: “Cô Cúc là ch em b n thân thi t c a tôi, m i thi u k n y; vì m n tài
n c a ch nên c y tôi ti n d n bi t nhau”.
Cô Thanh Châu b t tay cô Cúc, b vui v nói: “Tôi l y làm vinh h nh mà c
bi t cô. c sao b n ch em tân h c chúng ta m i ngày m t ông thêm, ông cho mau,
ng c nh tranh v i àn ông mà òi nh n quy n c a ph n cho c y c ng
nh h ng nam nhi v y”.
Cô Cúc nh có h c th c nên trí ã t n hoá theo i m i, song trong nhà v n có
t bà già x a, ngày êm th ng nói nh ng l i ôn hòa, nh ng câu o c, b i v y cô
nghe m y ti ng “c nh tranh v i àn ông”, “ òi nh n quy n c a ph n ”, thì cô gi t
mình, lo ng i, nên cô b ng áp:
- Em còn nh mà l i quê mùa, s e không trí l c mà làm vi c l n lao theo
nh cô nói ó.
- Cô ch ng nên khiêm nh ng; cái tánh khiêm nh ng là tánh x u xa, nó làm
cho con ng i b c nh c, không dám t n th , không dám tranh u v i ai h t. in y
ph i t p cho c cái tánh t c ng, ng s , ng nh ng ng i ta, c nh v y thì
i có th t n hoá.
- Em r t c m n cô v m y l i cô khuyên d y.
- Cô m i ra kh i nhà tr ng, tâm h n còn mê m n nh ng luân lý theo sách v .
th ng th ng r i cô s th y nh ng luân lý c a xã h i không gi ng v i luân lý c a

2
T a so n

10


giáo s d y âu. Ch giáo Kim ã n m mùi i, ch c ch không cho nh ng l i tôi nói
ó là quá áng.
M y cô uc i.
Cô Thanh Châu d t hai ng i khách l i cái bàn vi t g n c a s phía tr c mà
gi i thi u v i cô Minh Nguy t, là chánh ch bút trong tòa so n. B t tay chào nhau r i
n cô ng i chung quanh cái bàn y y nh ng s sách và nh t báo.
Cô Kim h i cô Thanh Châu:
- Ch làm báo coi b m t l m h ?
- M t... nh ng mà vui, vui vì mình lãnh cái thiên ch c t i cao, là soi ng d n
c cho d lu n, binh v c và bào ch a cho công lý.
- Trong tòa so n ch có ng i dùng hay không?
- . Ch h i chi v y? Th khi d y con nít ch ã chán r i, nên ch mu n ra làm
“th y i” hay sao?
- Không. Tôi h i th m nh v y là vì có cô Cúc ây, cô ái m v n ngh , h c
xong r i, cô mu n chèn mình vào làng v n. T ng nh ch thi u ng i giúp trong tòa
so n thì tôi ti n d n cô vô mà giúp v i ch .
- Tôi l y làm ti c lúc n y tôi có ng i ph s nên không th dùng cô c.
Thu nay cô có t p vi t báo r i hay sao?
Cô Cúc r c mà áp:
- Em ch a t p vi t báo, nh ng mà em ã có vi t ti u thuy t.
- A! Cô ã cho xu t b n c m y b r i?
- Em m i so n xong có m t b , mà vì em m c h c nên ch a lo xu t b n c.
- i n y ti u thuy t gia phát hi n ông nh n m m c. Nh ng mà phe àn ông
thì nhi u, ch phe ph n ta thì ít ai ch u vi t. Cô có chí vi t ti u thuy t thì là quý l m.
ti u thuy t cô so n r i ó cô t a th nào, vi t v lo i nào, tâm lý hay là xã h i,
hay là di m tình, hay là phiêu l u?
- Em t a “M nh g ng trinh”, thu c v ph n xã h i ti u thuy t. Em có
em theo ây, xin cô xem coi nh có c thì em nh ng b n quy n ng cho cô ng
báo.
- Hi n bây gi trong tòa so n tôi, có s n t i b n n m b ti u thuy t c a ch em
i t ng mà tôi ch a ng báo c.
Cô Cúc m gói trao x p ti u thuy t cho cô Thanh Châu. Cô Kim ti p nói: “Tôi
ã có xem th r i. B ti u thuy t n y thi t là hay; câu v n gi n d , mà truy n l i ly k
a, nên c r i c m xúc quá”.

11


Cô Thanh Châu gi ra r i chúm chím c i mà nói: “M nh g ng trinh!” Cô t
a nghe x a quá. i n y vi t ti u thuy t ph i cái t a cho hùng hào, cho m i m ,
c gi h m i ch u... T i sao cô dùng ba ch “M nh g ng trinh” mà t a? Trinh
v t ch t hay trinh v tinh th n?”
Ch a quen tranh bi n, mà l i b bác b thình lình, cô Cúc có h i khi p s , nên ú
áp:
- Trong truy n miêu t tâm h n c a m t cô gái nghèo mà có s c. Tuy cô sanh
tr ng trong m t xã h i tr ng b c ti n, ch không bi t tr ng danh d , b n nam nhi coi
ph ng ph n nh v t h ch i cho vui, nh ng mà cô gi v n cái trinh ti t c a cô,
không b n nh lem lu c. T i nh v y ó nên em ph i t a “ nh g ng trinh”.
- N u nh v y thì g ng trinh c a cô ây v v t ch t. Lý thuy t y c k l m
không h p th i n a.
- T i sao v y? Xin cô c t ngh a giùm cho em hi u.
- B c thanh niên i nay quan ni m v ch trinh khác h n ng i i x a. Theo
i x a thì nam n th th b t thân; con gái mà cho con trai ng mình thì là m t
trinh r i. Theo i nay ng i ta k cái trinh v tinh th n mà thôi, b i v y con trai con
gái m i ôm nhau khiêu v mà ng i ta cho là l ch s , ch không ph i ng i ta chê m t
trinh m t ti t.
Cô Cúc b i r i, không bi t l y lý nào mà cãi c, nên ng i bu n xo.
Cô Kim nói:
- Ti u thuy t này hay l m mà. Tôi ch c h ch n hành vào báo thì c gi s
hoan nghinh. Ch ng báo th i. Nh công chúng ch u, thì cô Cúc s vi t n a mà bán
cho ch .
- Tôi ã nói tôi có s n ti u thuy t nhi u l m r i, c a ch em h cho, ch tôi kh i
mua. Tôi l y làm ti c quá. Có l m y nhà báo khác h c n dùng h n tôi. V y xin ch
t cô l i h i nhà báo khác th coi.
Cô Thanh Châu trao x p ti u thuy t l i cho cô Cúc.
Cô Cúc không mu n này n , nên l t t gói l i r i ng d y t giã mà v v i cô
Kim.
Khi ra ng r i, cô Kim m i h i cô Cúc:
- Bây gi em mu n n nhà báo nào n a?
Cô Cúc l c u áp: “Thôi, em t ng d u có n nhà báo khác thì c ng v y,
ch không ích gì. Em mu n n nhà in mà h i th xem nh h ch u mua mà xu t b n
thì mình bán ph c cho xong”.

12


Hai ch em i l i nhà in c a ng i Vi t ng Kinh L p. Ông ch ti p r c
ân c n, t ng hai cô n m n in sách. Ch ng ông ghe mu n bán ti u thuy t cho ông
xu t b n thì ông châu mày mà áp: “Ph n Vi t Nam bây gi vi t ti u thuy t c,
th t áng khen áng tr ng l m. Tôi h t s c mu n giúp hai cô, m t là vì tình ph n
Vi t Nam, hai là vì n n v n hoá c a n c nhà. Ng t vì tôi m c u giá lãnh in c a
ng i ta nhi u quá, máy không bao gi r nh mà in ti u thuy t. V y hai cô ch u phi n
i th nhà in khác có l h mua mà xu t b n c”.
Hai ch em tr ra, m t bu n hiu. D t nhau l i ch m i, t i nhà hàng Phan
Thành, cô Kim khát n c nên r cô Cúc ghé vô u ng n c cam gi i khát. Hai cô ng i
t cái bàn d a hàng ki ng, ngó quanh qu t, thì trong nhà hàng tr ng tr n, ch ng có
khách nào khác. Cô Kim d y b i l y hai ly n c cam t i.
Lúc y có m t chi c xe h i ng ng ngay c a nhà hàng, r i m t ng i àn ông
tu i ngoài b n m i, t ng m o phong l u sang tr ng, m c âu ph c may r t khéo,
th ng th ng i vô và l i ng i cái bàn g n m t bên ch hai cô ng i. Ng i y kêu b i
em m t ly la-ve3.
Cô Cúc u ng m t h p n c cam r i nói v i cô Kim:
- Má em nói: “ ng i gay go l m”. Thu nay em ch c má em ki m c mà
a em, nên em không tin. Bây gi em m i d m b c chân vào ng i, sao em
gi t mình, em nghe l i nói y t a h có thi t ch không ph i d a hâm âu ch .
- T i sao em nói nh v y?
- Ch em c t ngh a cho ch nghe: M y tháng nay em vi t b “M nh g ng
trinh” r i, em ch c ý m y nhà báo, ho c m y nhà in, h s giành nhau mua mà xu t
n; mà h ng lên báo ho c in thành sách thì công chúng s hoan nghinh nhi t li t.
- Ch c k , thi t b ti u thuy t c a em hay l m ch , hay h n nh ng b ti u
thuy t c a h nhi u.
- Th y hôn! Em ch ng nói gi u ch làm chi, vi t c b “M nh g ng trinh”
i, em ch c em có cái óc v n s , b i v y m y tháng nay em th m tính, h h c xong r i
thì em không thèm làm vi c gì h t, em quy t trao gi i v n ngh s ng v i cái i cao
th ng ch i, giàu nghèo không c n, mi n là v n ch ng tao nhã, ái tình d i dào thì
vui.
- Lãng m n.
- Không ph i lãng m n... Thanh tao ch ... Em l p chí nh v y mà b a nay m i
giao thi p v i m t bà ch nhà báo và m t ông ch in, thì cái chí y coi d ng nh
mu n rung rinh. Ch ngh ó mà coi, em trao b ti u thuy t cho cô Thanh châu, cô coi
y ch t a ch cô ch a c, cô không bi t câu v n v i ý t ng th nào, mà cô ki m

3
bia (La bière)

13


cách ng bác b chê bai. Cô l p th làm th y em, cô l i mu n em làm tôi m i cho
cô mà cô kh i ph i tr ti n công, nên cô ki m chuy n nói cô có s n ti u thuy t nhi u,
nh ng ti u thuy t y u c a ch em vi t mà d ng cho cô, ã d dùng mà còn kh i t n
ti n mua. Phách l i ma x o quá! Còn ông ch nhà in, tuy ngoài mi ng ông tôn tr ng
ch em mình, song em bi t trong b ng ng khinh khi mình l m, nên ki m chuy n i
mình i cho mau, mà i cách l ch s . M i b c chân vào ng i mà ã p
chông gai r i! L i má em nói thi t là ng n.
- Em ch ng nên th i chí. Em quy t chuyên ngh v n thì t t l m ch . V y em
ph i có ngh l c mà i theo m c ích c a em. Vi c khó mà mình b n chí làm c
thì m i gi i.
Cô Cúc ngó s ng ch u cau vàng tr c m t mà suy ngh m t h i lâu r i m i
áp:
- Khó l m!... Ch chi nhà em d gi thì em m i có th eo i mà t cái m c
ích c a em c. Ch rõ bi t nhà em tuy không n n i kh , song ph i ti n t n l m
i n. Má em lãnh ti n c p d ng s ng ph , tính m i tháng có n m ch c ng.
Hai m con ph i s ng t Sài Gòn v i s ti n y thì làm sao mà thong th c. M y
m nay em trông h c cho thành công ng làm ki m ti n mà giúp má em. Nay h c
i em ph i làm sao, ch không vi t ti u thuy t ng ch em mình c ch i, không
bán cho ai c thì không ti n.
- Thôi thì em ki m vi c làm cho có s l ng mà giúp cho bà phán, r i ban êm
nh rang em vi t ti u thuy t.
- Làm vi c gì?
- Vi c gì c ng c, th ng th ng r i s ki m. Thôi em làm n xin nhà n c
p b ng em làm n giáo viên cho xong.
- Em coi i n y mu n làm vi c gì thì c ng ph i có thân th m i c. Ch
ng h g i n xin thì c hay sao? V y ch ch không nh h i nãy ch g i g m
em cho cô Thanh Châu vào tòa so n, mà cô c ng không nh n ó sao?
- Thi t i kh l m, nh t là kh cho thân ph n ph n .
Ng i ng i g n hai cô mà u ng la-ve ó, nãy gi l ng thinh lóng tai nghe hai cô
nói chuy n, song c li c m t ngó hai cô hoài, nh t là ngó cô Cúc. Ch ng nghe hai cô
than th , th y s c hai cô bu n, m i xây gh day qua và c i và nói: “Xin l i hai cô,
hai cô nói chuy n riêng, mà tôi lóng nghe thì tôi vô l quá. Tuy v y mà tôi ch c hai cô
không n b t l i tôi, b i vì tôi ng i g n hai cô, d u tôi không mu n nghe hai cô nói
chuy n c ng không c. Hu ng chi ng i có s c p nh hai cô, l i câu chuy n thú
nhi u quá, làm sao mà không mu n nghe cho c”.

14


Hai cô ngó nhau, mi ng ch m ch m c i. Cô Kim ngh ng i ta nói v y, n u
mình không tr l i thì ng i ta cho mình là gái quê d t nhút nhát, b i v y cô m i áp
ng:
- Th a ông, ông có l i chi âu. Mà câu chuy n c a ch em tôi là chuy n th ng
ch không ph i chuy n kín, nên d u ông có nghe c ng ch ng quan h gì.
- Cám n cô. Theo câu chuy n c a hai cô nãy gi , tôi nghe hình nh hai cô
mu n ki m công vi c làm, song không có ai ti n d n n nên hai cô b i r i ph i
hôn?
- Th a, em tôi ây tính ki m công vi c làm ch không ph i tôi.
- À, , v y h ?
Ng i y nhìn cô Cúc r i nói:
- Cô ây tôi không l . Tôi có g p cô m t hai l n r i, song không nh g p t i
âu.
- Tôi s ông nh l m.
- Không, không l m âu. Tôi nh cô là con ông phán ph i hôn?
Cô Cúc ch ng h ng, ngó ngay ng i ó mà áp:
- Th a ph i. Sao ông bi t?
- Có l h i tr c cô i v i ông phán r i tôi g p. T i lâu quá nên cô không nh .
- Ba tôi m t ã h n 5 n m r i.
- Ph i. H i tr c tôi c ng có làm vi c nhà n c. Tôi có n t R ch Giá
nhi u. Cách 10 n m nay nh tr i ngó l i, ru ng tôi trúng mùa luôn luôn nên tôi thôi
làm vi c nhà lo thâu góp huê l i. Tôi không có d p c g p bà phán, song tôi quen
bi t v i ông phán lâu l m. N m ông phán m t, tôi m c d i ru ng nên tôi không
hay. Sau v Sài Gòn nghe anh em nói l i tôi th ng ti c h t s c. Ông phán h i tr c là
ng i hi n lành ch n ch t. Không bi t ông phán có m y ng i con?
- Có m t mình tôi.
- Té ra không có con trai?
- T i nghi p d hôn! Bà phán n m nay m nh kh e?
- Th a, m nh.
- Bây gi bà phán âu?
- Th a, ngang nhà th Ch i.
- Tôi ây là Tr n Thái D ng. Cô v nói l i có l bà phán bi t. n t tôi
i R ch Giá, song d i ru ng bu n quá tôi ch u không c nên tôi mua nhà v

15


trên n y. Tôi mua m t cái nhà l u trên ng Garcerie. Cô mu n ki m công vi c gì
mà làm ng giúp bà phán ph i hôn?
- Th a, ph i.
- Hai cô nói chuy n h i nãy ó, tôi nghe ph i l m. i n y mu n làm vi c gì
ng ph i có thân th m i c. Cô mu n làm vi c gì? Tôi quen v i m y ông l n h t
th y. M y ng n c m ho c i ch i v i tôi luôn luôn. Cô mu n làm vi c gì xin cô nói
cho tôi bi t r i tôi c y m y ng giúp cho.
Cô Cúc bán tính bán nghi nên d d , không bi t có nên nói thi t hay không.
Ông Tr n Thái D ng th y v y bèn nói ti p:
- Tôi th ng ông phán l m. Cô c ng nh em cháu c a tôi; tôi s n lòng giúp cô,
xin cô ng ng i chi h t.
- Cám n ông...
- Cô mu n d y h c hay mu n làm báo? Cô mu n làm vi c gì, cô c nói thi t.
Tôi h a ch c s làm cho cô mãn nguy n.
- Vi c nào c ng c...
- Cô dám lãnh làm chánh ch bút m t t nh t báo hay không? X a rày tôi có ý
mu n l p m t t nh t báo ch i. Ng t vì tánh tôi không c siêng, l i tôi ghét cái thói
ng l n, nên tôi s coi không kham. N u cô b ng lòng lãnh trách nhi m ch bút và
qu n lý thì tôi s l p cho cô coi.
- Tôi m i ra kh i nhà tr ng, tôi s không tài trí mà làm vi c l n lao nh
y.
- Làm l n l n r i quen, có khó gì. Tôi th y có ng i h c ít x nh mà h làm coi
ng g n r quá.
- Ông có lòng chi u c , ông mu n tác thành cho em út nh v y, thi t em c m
n ông h t s c. Xin ông cho phép em suy ngh ít b a r i em s tr l i cho ông.
- , c. Nh cô không mu n làm nh t trình, cô mu n làm vi c khác, thì tôi
ng s n lòng giúp cho. Nhà cô ng gì, s m y, xin cô cho tôi bi t ng h tôi
ki m c vi c làm thì tôi cho cô hay.
- Th a, em ng Duranton, s 527.
Ông Tr n Thái D ng l y ra cu n s nh mà biên, h i tên cô Cúc r i biên luôn
a. Ông l i a cho cô m t t m danh thi p mà nói: “Cô c t t m danh thi p c a tôi
ây. Cô suy ngh r i ho c cô l i nhà tôi mà tr l i, ho c cô vi t th cho tôi bi t c ng
c”.
Ông kêu b i bi u tính ti n la-ve và n c cam c a hai cô luôn r i ông tr ti n,
hai cô c n l i không c.

16


Ông l i h i: “Bây gi hai cô v hay là còn i âu n a? Nh còn i âu thì tôi
i lên xe ng tôi a i”.
Cô Kim áp: “Cám n ông. Ch em tôi âu dám làm nh c lòng ông n th , ch
em tôi l i ch mua m t chút r i m i v ”.
Ông D ng c i r i cúi u t giã hai cô.
Ra kh i nhà hàng, cô Kim nói v i cô Cúc:
- Em may quá. Ch c là có công vi c làm r i.
-S ng nói dóc ch .
- ! Sao em ngh ng i ta nh v y? Em có c y ng âu. T i ng quen v i ông
phán nên mu n giúp cho em ch . Em ch u làm chánh ch bút nh t báo hay không?
- em suy ngh ít b a.
- Làm ng i u v i cô Thanh châu cho c h t phách. Em có t báo, em
ng b ti u thuy t c a em, cho công chúng xem ch i.
Cô Cúc c chí, mi ng ch m ch m c i, làm cho m t mày thêm v p.

17


III

Hai ngày rày cô Cúc c l ng ng l , vì trong trí b i r i nh ng i i l c
vào c nh l , b c ng b ng , l i g p ngã ba, không bi t i ngã nào. Thu nay cô
yêu m n v n ngh , nên cô mu n ch u lãnh trách nhi m chánh ch bút t báo c a Tr n
Thái D ng tính l p; mà r i cô ngh trách nhi m y r t n ng n , ph n cô tu i tr tài s ,
i ch a l ch lãm vi c i, s làm không kham ph n s , r i h h ng vi c c a ng i,
mà cô còn h th n v i ch em b n n a. Hu ng chi ng i yêu c a cô h a s c i cô,
u cô lãnh làm báo, không bi t ng i yêu có vui lòng hay không. Cô mu n g p ng i
yêu bàn tính, mà bây gi bi t làm sao mà g p cho c. Có nên n s làm mà
ki m ng i hay không? Con nhà t t không l i ki m trai nh v y.
Ph i nh l nào?
y là câu cô c h i cô hoài, mà cô không tr l i c.
n tr a, bà phán v i cô Cúc n c m v a r i, thì có m t ng i c i xe máy ghé
nhà trao m t phong th . Cô Cúc coi ngoài bao thì th y tên cô và biên a ch rành
. Cô r c bao th thì có m t t m danh thi p c a ông Tr n Thái D ng biên m y hàng
ch nh v y:
“Kính m i cô chi u nay, úng b n gi , cô lên nhà tôi ng tôi c t ngh a công
chuy n làm mà tôi ã s p t giùm cho cô xong r i. Vì b n vi c, nên tôi không xu ng
nhà cô c. Xin cô th l i. Kính chúc bà phán an kh ng”.
c th r i cô Cúc ng i ng ng n. Cô c l i m t l n n a: Th y danh thi p còn
in a ch , s 333 ng Garcerie rõ ràng.
Bà phán h i:
- Th c a ai v y?
- Th a, c a Tr n Thái D ng.
- Tr n Thái D ng nào?
- ng nói ng là anh em b n c a ba h i tr c. Má không bi t sao?
- Thu nay má không có nghe tên ó. Th nói chuy n gì?
- ng nói ng ki m c vi c cho con làm r i, và ng m i con 4 gi chi u lên
nhà ng ng c t ngh a công vi c y cho con hi u.
- Làm vi c gì?
- ng không có nói. Thi t má không bi t ông Tr n Thái D ng này hay sao
má?
- Không. Má ã nói v i con thu nay má không có nghe tên ó.

18


- ng nói ng quen v i ba nhi u l m, song không có d p g p má. V y ch h i
tr c ba không có nói chuy n v i má r ng ba bi t ng hay sao?
- Không nghe nói.
- S lâu r i má quên ch .
- Ba con quen v i ng i ta nhi u l m, làm sao mà bi t h t cho c. Ông ó có
lòng t t mu n ki m vi c cho con làm, nh ki m c thì ông l i ây mà nói cho con
hay, ch sao ng l i m i con n nhà ng.
- Ng i ta s n lòng giúp con, ng i ta lo l ng ki m c vi c thì n ngh a ã
ng l m r i. Má còn bu c ng i ta ph i n nhà mình mà th a cho mình hay n a hay
sao?
- Con là gái, mà con n nhà ng i l nh v y sao c.
- Ông D ng l n tu i, áng chú con l n mà. Mà ng it ng m o àng hoàng,
ch ph i là quân l m x m hay sao mà má ng i.
- i nay thiên h h yêu qu l m, má không dám tin c y ai h t.
- Nói nh má v y thì có giao thi p v i ai c âu. Mà d u thiên h x u, h h i
làm sao mình c. i x a khác, i nay khác. Gái i x a không có h c th c, l i
ng không quen giao thi p, nên tánh tình nhút nhát, th y ai c ng s h t. Con gái i
nay a v n qu ng ki n, bi t t tr ng, nên có s ai âu.
- Tuy con h c nhi u, song con ch a thông th o th tình, v y con ch ng nên tài
l c quá nh v y.
- Không có h i gì âu mà má ph i lo cho m t trí.
- Mà ông D ng ki m vi c gì giùm cho con làm ó, sao ng không nói ph c ra
cho con bi t.
- T m danh thi p nh xíu, có ch âu mà vi t nhi u cho c.
- Thì l y m t t gi y mà vi t.
- Má b t b quá! Tuy ng không nói, song con nghi ng mu n l p m t t nh t
báo cho con làm ch bút.
- Sao con l i nghi nh v y?
- Vì b a h m ng có nói ngoài nhà hàng. Má vui lòng cho con làm ch bút nh t
báo hay không má?
- Vi c ó thu nay con ch a làm, bi t con làm kham hay không.
Cô Cúc l y th c a ông D ng mà c l i n a r i ng i suy ngh .
Làm chánh ch bút m t t báo... Ban u ch a quen, có l mình vi t bài không
c lanh l , có l trong tòa so n mình s p t không c rành r . Làm trong m t ít

19


tháng, mình có kinh nghi m v ngh nghi p r i, l i nh có s n h c th c c a mình giúp
, thì ch c mình d u không h n, ch c ng không n n i thua kém ng i ta. Cô
Thanh Châu h c không có b ng c p nh mình, mà cô làm báo c ng có danh quá ó
sao... Cô Thanh Châu! Hôm n mình n th m c , gi ng c nói ch ng khác nào nh
th y c a mình. Th y! C gi i gì h n mình mà làm th y mình! V y mà mình n c u
, nên mình khi p s , không dám tranh bi n, thi t mình d i quá! Mình s làm ch
nhi m m t t báo nh c , r i s bi t ai h n ai thua, ai cao ai th p... Báo c a mình l i
ng ti u thuy t c a mình vi t, cô Thanh Châu có gi i thì vi t ti u thuy t r i ng lên
báo c a c so sánh v i nhau ch i... Cha ch ! Anh Hoàng hay mình làm báo ch c
nh la d ! nh la mà có v trong b ng nh vui, b i vì có v làm chánh ch bút nh t
báo, thì hèn h gì hay sao mà h . nh c i mình r i mình bu c nh nhà mình ng
ch ng i làm vi c cho ti n, chúa nh t v ch ng s d t nhau v th m cha m , trong
Bình ông.
Anh Hoàng làm vi c trong hãng buôn m i có m t n m mà n l ng m i tháng
i m t tr m. Mình làm chánh ch bút có l n l ng không d i s ó. C i r i mình
bi u nh ti n t n dành ti n l ng ng mua m t cái xe h i nh nh , nh t p c m
bánh, m i b a nh a mình l i nhà nh t trình r i nh i làm vi c, mãn gi nh v ghé
c mình. Ban êm tr i t t v ch ng i ch i. Chúa nh t th xu ng Long H i h ng
gió. Vui l m, khoái l m!...
Cô Cúc ng i suy ngh , mà m t lát li c m t ngó ch ng ng h . Bà phán n m
lim dim trên ván, không nói m t ti ng chi h t.
ng h gõ m t gi ... r i hai gi . Tr i chuy n m a, n i gió, ngoài ng lá cây
khô r ng bay lác ác. Cô Cúc s tr i m a r i lát n a cô i không ti n, nên cô b c ra
a ng mà ngó mây. Ch c không m a vì gió th i mây tan l n l n, r i b u tr i thanh
ch l i.
úng hai gi r i cô m i vô trong bu ng thay mà i t m r i trang ms a
so n ng g n 4 gi i lên ng Garcerie.
Bà phán h i:
- Con s a so n i lên nhà ông D ng ph i hôn?
- Th a, ph i.
- Con gái mà i nh v y khó coi quá. Má mu n i v i con.
- C n gì má ph i i. Con ã nói không có sao âu mà má s .
- ng có lòng t t , giúp ki m công vi c cho con làm, má i theo lên cám n
ng c ng c v y ch .
- Khoan ã ch ! Mình ch a bi t ng ki m c vi c gì. con lên coi ng nói
làm sao r i s hay. Ch ng con có s làm r i má s cám n ng, ngh không mu n gì.

20


Cô Cúc d i m t thi t p, g u thi t láng, m c m t b hàng màu tr ng gà
may thi t khéo. Dung nhan c a cô ã tu n tú tao nhã, mà nh trang m thêm, nên
xem p vô cùng.
Còn thi u 15 phút n a m i 4 gi , cô l y t m danh thi p c a ông Tr n Thái
ng g i h i tr a mà b vô bóp r i t giã m , ôm bóp i ra c a.
Bà phán nói: “L n x n quá! Ta ng ph c ông tr ng s X ng r i không i
ch i cho s ng. Lo làm vi c làm chi không bi t”.
Cô Cúc không tr l i, ra ng r i kêu xe kéo mà i.

21


IV

Sài Gòn, l i 4 gi chi u, là gi ng i ta ng trong các s , các x ng
ho c nhà buôn mà làm vi c, b i v y trên con ng Garcerie ít có xe ch y, còn ng i
i b thì c ng r i rác, ch không náo nhi t nh bu i s m mai ho c lúc g n t i.
Cô Cúc ng i trên xe kéo, m t ngó nhà hai bên ng, trong lòng cô th th i,
c m t cô hân hoan, vì cô không lo s vi c chi h t, mà cô l i ch c ý nay mai s có
công vi c làm r i giúp m c. Cô m bóp l y t m danh thi p c a ông D ng mà
coi l i. Ông nhà s 333. Qua kh i s 301 r i thì cô chú ý coi ch ng. G n t i s 333
cô m i ch cho xa phu ng ng.
B c xu ng xe, cô th y thi t qu m t tòa nhà l u, tuy không r ng l n, song có
p , xung quanh có cây che tàn mát m , tr c sân có b n bông, ngoài có hàng
rào s t kín áo. Lúc tr ti n xe, cô th y có m t ng i àn ông ng ng i d i c t èn
khí phía bên ng chong m t ngó cô, song cô không l u ý, c ôm bóp i vô c a rào.
Ông Tr n Thái D ng m c b pyjama b ng hàng tr ng có s c xanh, ch n
mang giày hàm ch, u ch y láng nhu t, ông ng xem bông trong sân. Ngó th y cô
Cúc thì ông xâm xâm i ra m c a rào. Ông cúi u chào và m i cô vô. Ông khép c a
rào l i và nói: “Th ng b p i âu m t t h i tr a cho n bây gi mà ch a v . Còn
th ng b i thì tôi m i sai nó i mua . t Sài Gòn khó l m, ph i khép c a luôn
luôn m i c, b i vì k gian nó hay trà tr n l n vô l y ban ngày quá”.
Cô Cúc c i và áp:
- Ông k l ng quá! Có ông nhà thì ai dám vô ây l y mà ông s .
- Tôi trên l u, ch ít khi t ng d i. B a h m cô v cô có thu t chuy n g p
tôi cho bà phán nghe hay không?
- Th a, có.
- Bà phán có nói bà bi t tôi hay không?
- Th a, má em nói không nh , b i vì ba em h i tr c làm vi c, nên quen bi t
nhi u ng i, má em không th bi t h t cho c.
- Hôm tr c tôi c ng có nói ch c bà phán không bi t tôi, b i vì tôi quen v i ông
phán nhi u, song tôi không có d p g p bà phán.
B c lên th m nhà cô Cúc th y c a gi a m có m t cánh mà thôi. Ông D ng
i cô vô tr c, ông th ng th ng theo sau. Cô Cúc dòm th y trong nhà bàn gh th
nào c ng p, thi t qu là nhà sang tr ng, nên cô ng b ng , i ch nhà m i ng i.
Ông D ng bây gi m i lách mình tránh cô mà i tr c và nói: “M i cô i
th ng lên l u nói chuy n m i ti n, d i n y không có trà n c chi h t”.
Cô Cúc d d .

22


Ông D ng th y v y bèn nói ti p: “Phòng làm vi c c a tôi trên l u. Khi nào
có khách ông thì tôi ti p d i n y”.
Cô Cúc i theo ông l i thang mà lên l u.
Trên l u có phòng ti p khách, có phòng làm vi c, có phòng ng , m i ch d n
phân bi t h n hoi. Ông D ng d t cô Cúc i th ng l i ch ti p khách, r i ch m t cái
gh mà m i cô ng i. Ông c ng ng i g n cô, và l y h p thu c th m m ra m i cô hút.
Cô Cúc c i và nói:
- Em không dám. Thu nay em không bi t hút thu c.
- Thu c ng lê nh mà l i th m nên d hút l m; không say âu mà s .
- Cám n ông. Thi t em không bi t hút.
- Cô ph i t p cho bi t v i ng i ta ch . i nay àn bà con gái ph i hút thu c
ng lê cho th m mi ng. Cô hút th m t u coi.
Ông l y mà a cho cô m t u thu c. Không th t ch i n a c, nên cô
ph i a tay mà l y. Ông li n qu t m t cây qu t mà a l a cho cô t. Cô t thu c
i hút, phà khói bay t ng b ng làm cho cô ph i châu mày nheo m t. Ông ngó cô và
i và nói: “Tay cô c m u thu c mà hút coi p quá”.
Cô m c c nên cúi m t ngó xu ng g ch, không tr l i, mu n qu ng u thu c
mà s mích lòng, nên c c ch ng ã ph i c m trong tay song không hút n a.
Ông c ngó cô mà c i.
Cô l y làm khó ch u nên h i:
- Th a ông, không bi t bà i âu v ng?
- àn bà c a tôi d i R ch Giá. Vì có ru ng t nhi u nên ph i d i ru ng
ng coi ch ng cho tá n h làm, lâu lâu lên ch i n m m i b a r i c ng tr v
i. Th ng con trai l n c a tôi v i m t a con gái k ó c ng d i ó v i m nó.
Tôi trên n y v i th ng nh ng cho nó i h c; mà h i tr a n y nó xin phép tôi r i
y xe h i i ch i ngoài Long H i ba, b n b a nó m i v . Tôi nhà có m t mình bu n
quá.
Th y c ch c a ông thì trong lòng cô ã lo ng i, mà ch ng cô bi t trong nhà
không có m t ng i nào, b i b p i h t, v con c ng không có nhà, thì cô càng thêm
lo, b i v y cô không mu n ng i lâu n a, cô li n h i:
- Th a ông, ông g i th nói ã ki m c công vi c cho em làm r i, và ông
bi u em lên nhà ng ông c t ngh a cho em nghe. Không bi t ông ki m c gì giùm
cho em ó, xin ông nói cho em hi u.
- Th ng th ng, ng i ch i m t chút r i tôi s nói cho cô nghe. tôi l y n c
cho cô u ng.

23


Ông i l i cái bàn g n c a s mà rót n c trà.
Cô nói:
- Em xin ông ng rót n c, em không khát.
- Cô không u ng n c trà, thôi thì u ng r u v i tôi ch i.
- Th a, không. Em không bi t u ng r u. Em xin ông nói cho em bi t coi ông
ki m c vi c gì cho em làm, ng em có v , s má em trông.
- M i i m t chút mà trông gi ng gì?
Ông b ng l i hai chén n c trà nóng tr c m t cô và nói:
- Cô không bi t u ng r u, thì ph i u ng m t chén trà r i tôi m i ch u nói.
- Th a, em không khát.
- U ng trà có c n gì ph i i khát n c m i u ng. Cô n nhà tôi mà không
ch u u ng n c thì tôi phi n cô l m. Công tôi rót n c mà cô chê không u ng, thì h
th n cho tôi quá.
- Th a, có l nào em dám chê. T i không khát nên em không u ng ch .
- Cô không u ng n c thì tôi không ch u nói.
- Xin ông nói giùm ng em v .
- V làm gì mà c òi v hoài nh v y? Nãy gi cô ng i ch i tôi vui quá, cô
không th y hay sao? Cô v tôi bu n l m, b i v y tôi mu n cô ây hoài, ng làm
cho tôi vui, cô hi u hay không?
- Ông nói sao v y?
- Tôi nói thi t a.
- N u ông nói thi t thì càng qu y nhi u h n n a. Em không mu n nghe ông nói
nh ng câu b t chánh nh v y.
- Nói nh v y sao cô g i là b t chánh.
- Tu i em áng con cháu c a ông, nên em xin ông ng có nói qu y.
- So sánh tu i làm chi. i ph i t ng tình, ch không nên k tu i.
Cô Cúc ôm bóp ng d y và nói: “Em th y ông l n tu i, l i có t ng d ng sang
tr ng, em t ng ông là ng i ng n, nên em m i n ây. Em không dè s sang
tr ng c a ông ó, ông tô m b ngoài mà thôi, tô m ng g t ng i, còn trong tâm
n thì không ph i nh v y. Em g m quá, em không mu n nói chuy n v i ông n a.
y em xin chào ông”.
Ông D ng c ng ng d y, a tay c n cô Cúc và nói:

24


- Tôi nói ch i mà cô gi n tôi sao? Tôi th y cô là gái kim th i, l i có h c th c,
tôi mu n th b ng cô, nên tôi m i gh o cô ch i. Cô bi t gi n nh v y thì úng l m.
Tôi khen cô. Thôi cô ng i l i ng tôi nói công vi c c a tôi tính cho cô nghe, ng i
xu ng.
- Em ng i ã lâu r i, xin ông tránh ng cho em i.
- tôi nói cho mà nghe r i s v ch .
- Ông mu n nói vi c chi thì nói i, không c n ph i ng i.
- Tôi c n dùng m t ng i làm th ký biên s và vi t th cho tôi. M i ngày l i
nhà tôi làm vi c ch ng m t gi ng h mà thôi. Cô b ng lòng làm th ký cho tôi hay
không? Nh cô ch u thì m i tháng tôi phát l ng cho cô m t tr m ng b c.
- Xin ông ki m ng i khác mà m n. Em không th làm ngh y c.
- V y ch cô mu n làm vi c gì? Thôi tôi l p m t t nh t báo r i tôi giao cho
cô làm ch nhi m và ch bút, cô ch u hay không? L ng m i tháng m t tr m, ho c cô
mu n nhi u h n n a c ng c. Cô ngh th nào?
- Em không dám. Em xin ông ki m ng i khác.
- Tôi mu n giúp cô, ch ng i khác thì tôi c n gì ph i lo cho h .
- Em không c n ông giúp. Cám n ông.
Cô Cúc d m tránh ông D ng mà xu ng thang l u.
Ông l t t a tay mà c n và nói: “Em, qua th ng em l m. Em ch u làm bé
qua i, em mu n m y ngàn qua c ng ch u h t. Em ng qua i”
Cô Cúc gi n m t, nh ng mà trí cô v n còn t nh táo nh th ng, cô ngó ngay
ông D ng mi ng chúm chím c i mà áp: “Ông ng có nói b y. Ông l m r i. Tuy
nhà tôi nghèo, song tôi tr ng nh n ph m h n b c ti n. H ng ng i nh ông, d u có
c tri u c ng không mua tôi c âu; ng có tính l y ti n b c mà khuy n d ...”.
Ông D ng thình lình b c t i, m t tay thì ch p n m tay cô Cúc, còn m t tay
thì ôm c toan k m t mà hôn.
Cô Cúc gi n quá, quy t tr ng tr cái thái ti u nh n thô l kh n y, không
bi t s , không thèm kiên n n a, cô gom h t nh n l c r i m t tay thì p cái bóp vào
t ông D ng nghe b p b p, còn m t tay thì cô t ng ông ra kh i mình cô. Vì p và
xô m nh quá, nên sút tay v ng cái bóp ra xa, còn ông D ng thì ngã nghiêng trên cái
bàn, r i ngã làm cho hai chén n c trà u r i xu ng g ch, n c chén b , mà ông
ng té luôn theo bàn v i hai cái chén.
Ông D ng vào cái c nh nh v y, mà mi ng v n ch m ch m c i, hai tay
ch n v n toan ng d y. Ông nói: “Gái i nay d quá!... tôi c t ngh a cho mà
nghe...”.

25


Lúc b y gi cô Cúc t i t m c mày m t, không còn th y v t chi, mà c ng không
còn bi t suy ngh n a, cô ch lo thoát kh i cái b y c a ng i ta gài làm ô danh x
ti t cô mà thôi. Cô l t t ch y l i thang l u r i b n b xu ng t ng d i, không k p
m cái bóp. Nghe ti ng ông D ng kêu v i, cô càng l t t ch y mau h n n a; ch y
i c a mà ra sân, r i tu t ra c a rào m c a mà ra ng.
Ngoài ng v ng hoe, cô ng ngó hai u không th y m t cái xe kéo nào h t,
ch th y ng i àn ông h i nãy v n ng i ch m h m d a c t èn n, chong m t ngó
cô mà thôi. Tay còn run, m t còn tái, trí còn t c gi n, lòng còn h i h p cô xâm xâm i
xu ng h ng nhà th , tính l i ngã t ng r i ki m xe kéo mà i.
M t tr i ã s p xu ng mái nhà, gió Tây th i a nhánh cây lúc l c, làm cho
không khí nh nhàng mát m . Cô Cúc i c m t khúc ng r i mà tâm h n c a cô
n ch a bình t nh. T i ngã t th y m t chi c xe kéo ang v n v ki m m i, cô bèn
kêu l i r i b c lên xe. Bây gi i âu? Tr c khi i thì m ã có c n, n u ch y v nhà
mà thu t chuy n kh n n n y l i cho m nghe, thì ch c không kh i b m r y. Mà
trong lòng b c t c l m, không th nín c, ph i nói cho h h i gi n, n u không nói
i m thì nói v i ai?... Cô giáo Kim... Cô Cúc nh t i cô Kim thì mu n i th ng vô
u Kho, nên bi u xa phu ch y ngay xu ng Ch M i.
ng h ch ch n m gi . Nam thanh n tú i d p dìu ngoài ng. Cô Cúc
mu n soi m t ng coi s vùng v y mà bào ch a thân danh h i nãy có l t ph n phai
son hay không ch ng y cô m i nh l i cái bóp cô dùng mà ánh ông D ng ã v ng
xa r i cô l t t ch y xu ng l u không k p l m. Cô mím mi ng c i và ngh trong trí:
“Cái bóp giá áng ít ng b c, không quí báo gì mà ti c... Mình cho th ng cha già dê
ó m t bài h c có l nó s nh cho t i ngày ch t... Th àn ông ó ph i tr ng tr nh
y cho nó bi t tâm chí c a gái tân th i, cho nó h t t ng h nó có nhi u ti n thì d u ai
nó c ng mua trinh mua ti t c h t th y”.
Vô t i C u Kho, cô Cúc ghé l i c n ph ch cô Kim . Ng i nhà nói cô Kim
i d y h c r i cô thay i y ph c mà i ra ngoài Sài Gòn.
Cô Cúc th t v ng. Cô ng suy ngh m t chút r i cô lên xe kéo mà ng i r i nói
i anh xa phu: “Anh i xu ng ng mé sông r i tr ra Sài Gòn. i th ng th ng cho
tôi h ng gió, ch ng c n ph i ch y”.

26


V

Tr i ã t i r i mà cô Cúc ch a v .
Bà phán trông i h t s c r i trong lòng lo s , nên bà ng d a l ng mà
coi ch ng.
M t chi c xe kéo h ng B n Thành ch y vô, r i ng ng ngay c a. Bà phán
ng con v , té ra coi l i thì là cô Kim.
Cô Kim cúi u chào bà và h i:
- Th a bà, không bi t em Cúc có nhà hay không?
- Không. Nó i t h i ba gi m y t i bây gi mà ch a v . Tôi trông quá nên ra
ng coi ch ng nó ây.
- i âu?
- H i tr a có ông D ng nào ó g i th nói ng ã i ki m giùm công vi c làm
cho nó c r i và ng m i nó lên nhà cho ng nói chuy n, nên nó m i i ó.
- Cháu bi t r i, ông D ng là ng i mà ch em cháu g p ngoài nhà hàng b a
m. ng nói ng quen v i ông h i tr c nhi u, và ng h a s ki m giùm cong vi c
cho em Cúc làm. Hôm tr c cháu t ng ng nói câu chuy n qua ng, té ra ng s n
lòng thi t mà.
- Chuy n nh v y nói m t chút thì r i, mà sao con Cúc nó lâu quá không bi t.
Tôi s có chuy n gì ây.
- Ch c ng d t em Cúc i l i ch làm ng ng trình di n v i ng i ta ch gì.
- H i tr a tôi không mu n cho nó i chút nào h t.
- Th a bác, không có sao âu mà bác ph i lo. Xin bác vô nhà n m ngh m t
chút n a em Cúc s v . Cháu l i ây ng có m i em Cúc i xem hát.
- Ch ng n y mà nó ch a v thì làm sao mà i xem hát cho c.
- Th a còn s m mà, ch a t i 7 gi . úng 9 gi h m i hát. Em Cúc v nc m
i i xem c ng k p.
Bà phán tr vô nhà, m t bà bu n hiu. Cô Kim i theo, ki m chuy n nói cho bà
khuây lãng.
Hai ng i v a ng i thì th y cô Cúc leo xu ng xe kéo r i xâm xâm i ri t vô
sân.
Bà phán vui m ng nói: “Con nh v kia!”.
Cô Cúc B c lên th m và nói: “Má cho con m t ng b c tr ti n xe”.

27


Bà phán móc túi l y m t ng b c a cho con và h i: “Cái bóp c a con âu?
i h i tr a má th y con c m bóp mà”.
Cô Cúc xây l ng tr ra ng ng tr ti n xe và i và nói: “Bóp c a con m t
i”.
Bà phán v i cô Kim ngó nhau ch ng h ng.
Cách m t h i cô Cúc tr vô nói: “Con c m cái bóp p vô m t th ng cha già dê
y cái m nh quá, cái bóp v ng xa r i con l t t con ch y, con không dám tr l i mà
y”.
Bà phán nghe m y l i, bà càng ch ng h ng h n n a, nên bà h i:
- Th ng cha già nào âu?
- Th ng cha già Tr nThái D ng ó.
- Kh n n n d hôn! V y mà h m nay con nói t t l m?
- Con l m, m t chút r i con thu t l i cho má nghe.
Cô Cúc ng i d a cô Kim và h i:
- Ch ra ngoài này h i nào? H i nãy em có vô nhà em ki m ch . Ng i nhà nói
ch i Sài Gòn.
- Ph i. H i chi u tan h c r i tôi i ra Sài Gòn mua hai cái gi y hát ng t i nay
ch em mình i xem ch i. Tôi m i tr vô t i ây. Ông D ng m i em lên nhà r i ng
làm sao mà em ánh ng, âu em nói ph t nghe th coi.
- Kh n n n l m! Ch bi t th ng cha già ó ph i hôn! B coi phong l u sang
tr ng quá! B nh v y ó làm sao mà không l m cho c.
- Ph i, b ng sang tr ng l m. Mà em lên nhà r i ng làm sao kia? Em nói ph t
i mà.
- Ch nóng n y quá! th ng th ng r i em s nói ch .
- Nghe nh v y làm sao mà không nóng cho c.
- Hôm n , có ch , nó h a nó ki m công vi c cho em làm. H i tr a này nó g i
th cho em mà nói ã ki m c vi c r i và m i em b n gi chi u lên nhà ng nó c t
ngh a cho em nghe. Em lên t i ó, em g p nó ng ng ngoài sân. Nó m c a m i
em vô nhà, r i nó nói phòng làm vi c c a nó trên l u, nên m i em i th ng lên l u.
Lúc m i vô t i sân, nó nói b i b p m c i mua h t. Em t ng âu b i b p v ng
t, song trong nhà c ng có v con, nên em không nghi ng i. Ch ng lên l u r i nó nói
con nó d i ru ng h t, nó nhà có m t mình mà thôi. Ch ng ó em m i gi t
mình em nghi nó gài b y mà h i thân danh c a em. Em phòng l m; mu n l p th
ng i v cho mau. Em thôi thúc xin nó cho em bi t coi nó ki m giùm vi c gì cho em
làm. Nó không ch u nói, c ki m nói dong dài r i l n l n m h i gh o tình em. Em

28


ng nó r i em ng d y i v . Ch ng y nó t thi t nó th ng em, nó nói nh em
ng làm bé nó thì m i tháng nó cho em m t tr m ng b c hay là em mu n nhi u h n
a c ng c, d u em mu n m y ngàn nó c ng ch u h t th y. Em ch ng c r i em i
xu ng thang l u. Nó l i mà ôm em. Em p cái bóp trên m t nó m y cái, em xô nó té
n cù r i em i. Th ng cha ó là con qu , sanh th gian ng phá trinh phá ti t ng i
ta, ch c thu nay nó ã có h i ph n nhi u r i. Làm m t giàu sang l ngh a coi c
m, mà ru t gan thì d dáy ê ti n ch ng khác súc v t. Tr i sanh chi th ng i ó
không bi t!
Bà phán châu mày nói:
- H i tr a má nghi trúng quá. Má bi u con ng có i, con không nghe l i. Má
tính i theo con c ng không cho.
- Con âu dè gi a châu thành Sài Gòn mà có th “ba nài” nh v y?
- àn ông dê x nào l i không có. Ph n àn bà con gái mình ph i phòng
ch .
- Con không s , h àn ông con trai mà vô l v i con thì con tr ng tr th ng tay.
- S c l c con bao nhiêu mà con dám nói l n l i nh v y? Không d âu con.
a nay con thoát kh i th ng cha D ng ó là may a. N u con s c, s e có ngày
con ph i mang h a l n.
Nghe l i m khuyên ng n nh v y, cô Cúc không dám cãi n a.
Cô Kim hay chuy n b t chánh c a ông D ng thì t c gi n không nín c, nên
cô h i bà phán:
- Th a bác, ng i làm nh c em Cúc nh v y, bây gi bác tính ph i làm sao?
- Bi t làm sao bây gi ?
- Cháu t ng ph i n bót mà th a ng ông cò b t th ng cha ó mà gi i tòa án
nh t i nó ch .
- Tôi s không c. Nó làm vi c kh n n n nh n y, không ai ngó th y. N u
mình th a ki n thì nó ch i, thì mình có ch ng âu mà i n i.
- N u v y ng i ta làm nh c mình r i mình nh n thua hay sao? Bác có quen v i
ông tr ng s X ng, cháu t ng bác nên n h i ng coi có lu t gì bu c t i th ng cha
ng c hay không. ng bi t lu t, ch c ng li u th h i th ng cha kh n n n ó mà
báo thù cho em Cúc c.
Cô Cúc l t t nói: “Ý! Không c, ng có nói cho anh tr ng s X ng bi t
vi c n y. Tôi không ch u âu”.
Bà phán ng i suy ngh m t chút r i bà th dài mà nói: “ kh n n n ó, thi t
ng nên c y pháp lu t tr ng tr ng cho nó t n mà ch a cái thói ti u nh n c a nó.

29


Ng t con Cúc là gái m i l n lên, n u mình th a ki n thì thiên h h hay h t r i nó
mang ti ng mang l i, làm sao nó l y ch ng cho c. Tôi ngh khó l m, ch không
ph i d âu. Bây gi mình mu n làm cho ra chuy n, t nhiên mình ph i c y ông tr ng
X ng, ch bi t c y ai... Cha ch ! Mà c y vi c gì, ch c y vi c n y coi c ng k
quá, khó m mi ng cho c.
ng th ng con Cúc, ng mu n c i nó. Nó l i n n ng ra, làm cho ng phi n; bây
gi có chuy n nh v y, mình còn m t m i nào mà n c y ng?”.
Cô Kim ch ng h ng day qua ngó cô Cúc mà h i:
- Sao em l i chê ông tr ng s X ng?
- Không ph i chê. Trong o v ch ng ph i có dây ái tình nó bu c hai trái tim
thì m i có h nh phúc c. Em ã không có tình v i anh X ng, mà trái l i trái tim
a em ã b ng i khác chi m t mà làm ch r i th thì làm sao em ng anh X ng
cho c.
- Ông tr ng s X ng là ng i ng n. Tuy ng tr ng tu i h n em, nh ng
mà ng vì tình nên xin c i em, th thì ng c ng làm cho em h ng h nh phúc tr n
i c, sao em l i ph tình ng?
- Ch c ng nh má em, ch c ng l y lý mà lu n n a! Em tr ng cái tình, còn ch
do cái lý, th thì làm sao mà hi u nhau c. Thôi, b chuy n ó i, b a nào r nh
i em s c t ngh a cho ch nghe.
- Nói chuy n ph i trái cho em nghe v y thôi, ch vi c v ch ng là vi c tr m
m c a em, t em nh t nh, ch không dám ép.
- Em ói b ng quá, n c m r i s nói chuy n n a. Còn vi c c a th ng cha
già dê, ít b a r i em s li u coi có nên ki n nó hay không.
M con bà phán kêu ng i n u n bi u d n c m.
Cô Kim th a v i bà phán:
- Em Cúc m i g p vi c bu n v y cháu xin phép bác ng d t em i xem hát
ch i cho gi i trí.
- Con gái mà i ban êm s không ti n.
- Th a, có cháu thì không h i gì. Ch ng vãng hát cháu s a em v t i nhà.
- N u nó ch u i thì i.
Cô Cúc h i cô Kim:
- Ch r xem hát gì âu?

30


- T i nay ngoài r p hát Thành ph có ban hát c i l ng hát tu ng m i, h n
hay l m. Tôi ã mua s n hai cái gi y r i ây. Chín gi khai di n. Em n c m r i i
p.
- H i chi u ch i ra ngoài Sài Gòn ng mua gi y ó ph i hôn?
- Ph i. Thôi, em l i n c m i, r i s a so n mà i.
Ch ph i n c m v i em thì em m i ch u i.
- Tôi n c m r i; i mua gi y hát r i tôi tr v nhà n c m. G n 7 gi tôi m i ra
ây.
M con bà phán l i bàn ng i n c m. Cô Kim c ng ng i bên cô Cúc ng nói
chuy n ch i.
Cô Cúc l l ng, nói ói b ng mà b n không ngon. M t lát cô th ra mà nói:
“Th y cu c i sao chán quá! S ng v i cái i ch t ch a y nh ng thói dã d i,
nh ng s khó kh n, thì làm sao mà mong h ng h nh phúc cho c”.
Cô Kim c i mà áp: “ i làm cho ng i ta chán, mà mình ng thèm
chán, thì mình m i hay... Còn h nh phúc... Mu n h ng h nh phúc ph i tùy th i cu c,
tùy hoàn c nh mà t o nó, ch không nên trông mong ch i”.
Cô Cúc ngó cô Kim mà c i và nói: “Tri t lý gia!”.

31


VI

G n n gi khai di n, tr c c a r p hát thành ph , nam thanh n tú t t p
ông d y d y, ng i ch a mua vé thì chen nhau mà mua, k có mua gi y tr c thì i
th ng vô ng ki m ch c a mình mà ng i.
Cô Kim v i cô Cúc song song i vô c a r p hát, t ng m o nghiêm trang, trình
gi y r i i th ng th ng b c vô, không b ng , không r t rè chút nào h t, không c n
ngó ai, mà c ng không thèm k ai ngó mình.
Cô Cúc h i:
- Ch mua gi y nh m hàng gh th m y?
- Hàng gh th nhì, ngay chính gi a.
Hai cô d t nhau i qua phía tay m t ng xu ng thang mà vô ch ng i. V a t i
u thang, thình lình cô Cúc th y th y Hoàng ng i th th n. Trên m t l v vui
ng, cô Cúc kêu l n: “Anh Hoàng!”.
Hoàng day l i cúi u chào hai cô, mi ng c i chúm chím.
Cô Cúc li n nói v i Hoàng: “Ch giáo Kim là b n thi t c a em”. Hoàng cúi u
chào n a. Cô Cúc day qua nói v i cô Kim: “Anh Hoàng giúp vi c hãng buôn. Anh yêu
em nên tính s c i em”.
Cô Kim ch ng h ng, nh ng c ng g ng cúi u chào cho kh i th t l .
Cô Cúc vui v nói v i Hoàng:
- Em có chuy n riêng, mu n nói v i anh. H i chi u n y em i ngang qua hãng
ch anh làm, em t ng g p anh, té ra ã quá gi , hãng óng c a, anh ã v r i.
- Qua c ng có chuy n riêng h m nay mu n nói v i em, nh ng không bi t làm
sao g p c mà nói.
- Em thi u r i, anh hay không?
- Hay r i.
- Ai nói v i anh?
- c nh t trình qua th y tên em.
- Anh m ng hay không?
- M ng l m.
- H m nay em trông anh d quá. Anh tính b a nào anh n th m má em ng
nói chuy n ó?

32


Hoàng ng b ng , ngó quanh qu t r i m i áp: “ b a khác r i qua s t
tâm s cho em hi u... B a nay nói không ti n”.
Cô Cúc có tánh nóng n y, nghe l i nói nh v y cô không th d n lòng mà ch
cu c g p g khác c, b i v y cô li n nói v i cô Kim: “Ch vô ng i tr c i, m t
chút n a r i em s vô. Em nh r i, hàng gh th nhì, chính gi a”.
Cô Kim cúi u t giã Hoàng, r i b c xu ng thang mà i vô ch ng i.
Hoàng m i nói v i cô Cúc: “Em b c ra ngoài cho qua nói chuy n”.
Hai ng i i ra cái sân tr ng ch lúc h màn khán gi ng hút thu c và
ng mát.
Cô Cúc mau m n nên nói tr c.
- Em m i g p m t c nh kh n n n h t s c. H i chi u em tính ki m anh ng
thu t l i cho anh nghe, té ra xu ng t i hãng thì ã h t gi nên không g p anh.
- Em g p c nh gì mà kh n n n?
- Hôm n có m t ng i tr ng tu i g p em, nó nói nó quen v i ba em h i tr c.
Nghe em nói mu n ki m vi c mà làm, nó h a s ki m giùm. H i tr a n y nó vi t th
bi u em lên nhà cho nó nói chuy n, vì nó ã ki m c vi c cho em r i. Em t ng là
ng i t t nên em tin, té ra nó là m t th ng già dê, nó gài b y mà h i em. Em lên nhà,
nó gh o ch c em. Em ch ng c , nó ôm i em. Em gi n em ánh nó r i em ch y.
- t Sài Gòn ph i dè d t, ng tin ai h t.
- Anh ngh bây gi em ph i làm sao?
- Làm gi ng gì?
- Em nên ki n nó hay không?
- H i nó ôm em, sao em không la lên, i v nhà, r i có b ng c gì âu mà
ki n. H i ó em ph i kêu lính làm vi b ng r i b t li n nó m i c ch .
Cô Cúc ng ng ng n m t h i r i m i h i:
- H i nãy anh nói b a nào r i anh s t tâm s cho em hi u, tâm s gì v y?
- Vi c c a ôi ta.
- Vi c gì thì anh nói ph t i.
- B a nay em m c xem hát.
- Không c n. Anh nói cho em nghe r i em s vô xem hát.
- b a khác, không g p gì.
- Em g p l m. N y, vi c mình h a h n v i nhau ó, em ã t thi t v i má r i.
- Ý! Em nói chi v y?

33


- Anh th ng em, anh quy t c i em. y là m t vi c chánh áng, có t i l i gì
âu mà s nên ph i gi u.
- Ch ng nào qua i nói r i em s t thi t, có mu n gì. Em nói tr c nh v y,
bi t vi c có thành hay không?
- Sao l i không thành?... Mà em không th không nói thi t c, b i vì có
ng i khác xin c i em, n u em không nói thi t thì má em g em cho ng i khác, r i
anh h ng còn gì.
- ! có ng i khác mu n c i em hay sao?
- Ch sao!
- Em ng hay không?
- Khéo h i d hôn!... Em ng ng i khác r i em b anh cho ai?
- Qua t ng n u có ng i khác xin c i em thì em nên ng h i.
- H ? Anh nói cái gì v y? Anh iên r i hay sao?
- Không. Qua nói thi t.
Cô Cúc ch ng h ng ng ngó Hoàng trân trân.
Hoàng s t l i ít b c, r i ng i trên cái b ng g n ó, tay ch ng trán không nói
a.
Trong r p hát ti ng chuông rung leng keng, r i cây d ng c p c p, kéo màn lên
khai di n.
Cô Cúc b c l i cái b ng mà ng i m t bên Hoàng r i h i:
- Anh mu n l y l i h a l i, không tính c i em h .
- Qua kh tâm l m em ôi!
- N u vì em mà anh ph i kh tâm, thì em bu n l m v y.
- Em có s gì làm cho anh phi n hay sao?
- Không. Qua th ng em l m, làm sao qua phi n em c.
- V y ch t i sao mà anh kh tâm?
- T i vi c nhà c a qua k l m, khó nói ra c.
- Em xin anh ng ng i chi h t, n u có s chi ng n tr hôn nh n c a chúng ta,
thì anh c nói thi t cho em hi u. H l y thi t tình mà ãi nhau, thì d u không c yêu
nhau, ch kh i phi n trách nhau.
- Qua nói thi t s em bu n.
- N u anh gi u em, thì em l i không bu n hay sao?

34


- D u s m hay mu n gì r i qua c ng t thi t tâm s cho em hi u. Thà là t
tr c càng hay h n.
- Anh c nói i ng ái ng i chi h t.
- Qua nói thi t v i em, qua có tánh a ánh b c. M y tháng nay qua i theo anh
em mà ch i, th b y thì vô nhà x t, chúa nh t thì lên tr ng ua, qua thua nhi u quá,
c n cùng h t. N òi g t, hôm u tháng qua ph i t thi t cho cha m qua hay
ng qua xin ti n mà tr cho ng i ta thì i làm m i yên c.
- Anh thi u n ch ng bao nhiêu?
- B n n m ngàn. Cha qua r y d quá, nói cho ch n giam thân qua, ch
không có ti n âu mà tr . Má qua c ng r y, nh ng t i l i theo d qua, nói có quen v i
t bà n ch l n d i R ch Giá. Bà y có m t a con gái, tuy en úa m t chút,
song có ti n nhi u. N u qua ch u c i cô gái y thì má qua s lén cha qua mà ra b c
cho qua tr n . Hôm tu n tr c bà n ch R ch Giá ó có d t a con gái lên t i
chành lúa c a cha qua trong Bình ông mà h i giá lúa ng bán m t chài. Má qua
có cho qua th y m t m con bà n ch . Cô gái y th t en úa x u xa l m, ch ng h
r i má qua h i ng hay không. Em ngh th coi câu h i y làm kh tâm cho qua là
ng nào. Qua ã th ng em nên h a s c i em. Qua ch u c i cô R ch Giá r i b
em hay sao? Còn nh không ch u thì làm sao có ti n mà tr n . H không tr n c
thì ph i tr n mà i x khác, không th ây, r i c ng không g n em c. Bi t làm
sao?
- Anh c i cô R ch Giá ó i.
- Em ch u cho qua làm nh v y hay sao?
- Ch u.
- Em không th ng qua n a hay sao?
- Vì em th ng anh l m nên em m i ch u ch .
- Cám n em, có nguy m i th y rõ lòng d nhau. Em l y lòng qu ng i mà c u
qua nh v y, thì i v i qua, tình c a em m i thi t là n ng. Qua th có tr i t, d u
qua c giàu sang n b c nào i n a, qua c ng ch ng b em âu. H qua giàu thì
ng nh em giàu, ôi ta s chung h ng v i nhau.
- Giàu là v anh giàu, ch không ph i anh, th thì em làm sao mà chung h ng
cho c.
- Em ng lo. Cô y là gái ru ng, cô có hi u vi c gì âu. H qua vô h n p r i
thì m c d u qua tung hoành, m i cô nh v y c ng không ng n tr s hành ng c a
qua c. H m nay qua suy ngh h t s c, th y có m t th y là hay h n h t. Em xét
th coi có ph i hay không?
- Ph i l m!

35


- Còn ph n em thì em li u làm sao?
- Anh kh i lo cho ph n em.
- Ng i ta bu c qua h c i v r i thì qua ph i xu ng R ch Giá coi ru ng,
ch ng i ta không cho qua làm vi c n a. Em trên n y em ki m vi c mà làm, lâu lâu
qua v th m em, em ch u nh v y hay không?
- Ý anh mu n em làm v bé anh h ?
- ôi ta là b n thanh niên tân h c, sao em còn nhi m cái thành ki n c k nh
y?
- Thành ki n gì?
- Theo b n th c u h l u, ng i àn bà nào mà có ch ng c i h i l , có
hôn th hôn thú rành r , thì ng i y là v chánh, d u ch ng không có tình gì h t, h
ng chi m cái a v y. N u ch ng có tình v i m t ng i àn bà khác, d u ng i àn
bà y c yêu, c tr ng h t s c i n a h c ng kêu là “mèo” ho c “ v bé”. Cái
thói ó x a quá, cái thành ki n y b y quá. Ph i l t ng c i m i c. Ng i nào
c ch ng yêu nh t thì ng i y là v chánh, ch ng c n ph i có c i h i, ch ng c n
ph i có hôn thú. Xét cho k thì l c i là m t gi cu c, hôn thú là m t t gi y l n,
không có ý ngh a gì h t, b i vì không ph i nh l c i v i hôn thú mà v ch ng yêu
nhau, còn nh v ch ng không yêu nhau, thì l c i v i hôn thú có ích v ch nào.
Qua th ng em, em th ng qua, thì em là v chánh, d u ng i d i R ch Giá có làm
c i, có l p hôn thú c ng không ngh a gì. Qua nói thi t v i em, n u qua c i v
i R ch Giá thì là c i ti n, ch không ph i c i v . V c a qua là em ây. H qua
có ti n thì c ng nh em có, qua s sang s t cho em.
Hoàng nói t i ó r i a tay ra tính n m tay cô Cúc. Cô h t tay Hoàng r t
nh, r i ng d y g n gàng, ch tay ngay m t Hoàng mà nói: “Th ng m!... Kh n
n, kh n n n l m!”.
Cô Cúc v i vã xây l ng i vô r p hát.
Hoàng kêu nói vói: “Em! Em!... Tr l i cho qua nói chuy n...”.
Cô khoác tay mà áp: “Thôi, g m l m!”. R i cô i luôn. Cô v a t i thang vô
ch ng i thì hát c ng v a h t l p, nên h h màn, r i èn b t cháy lên. Cô dòm th y
cô Kim thì xâm xâm i l i ó và ng i cái gh tr ng m t bên cô n .
Cô Kim h i: “Em nói chuy n gì mà lâu d v y?”.
Cô Cúc l c u, r i l y kh n l a trong túi ra lau n c m t, ch không tr l i.
Cô Kim th y b n nh v y thì bi t b n có vi c bu n v tâm s , song ng ng i
gi a ám ông, không ti n h i n a, nên cô làm l .

36


Cô Cúc ng i cúi m t, n c m t c tuôn ra hoài. Ng i ta ã kéo màn lên hát
ti p, mà cô c cái kh n y c p m t, không xem hát c. M y ng i ng i g n ai
ng l y làm l , nên li c m t ngó cô.
Cô Kim khó ch u, ngh th m n u ng i lâu n a, thì b n mình s làm trò c i cho
thiên h , b i v y i hát h t l p, h màn r i cô li n ng d y r b n v . Cô Cúc ríu ríu
i theo mà ra, m y ng i ng i g n u chông m t ngó hai cô.
Ra ngoài ng hai cô c theo i l Bonard mà i, cô Kim không h i, mà cô
Cúc c ng không nói ti ng chi h t. Lên kh i r p hát bóng, cô Kim th y có m t cái b ng
á v ng v , không ai ng i, bây gi cô m i nói: “Thôi, mình ng i ây h ng mát m t
chút. Còn s m không c n ph i v g p”. Cô ng i r i cô Cúc c ng ng i theo, s c m t
n còn u s u, n c m t v n còn r ng r ng ch y.
Cô Kim v n tay lên vai cô Cúc mà h i: “Có vi c chi mà em u s u d v y? Bây
gi không có ai, âu em t thi t cho ch nghe th coi”.
Cô Cúc l c u và t c t i nên khóc n c n .
Cô Kim h i ti p:
- Em không tin lòng ch hay sao, nên có vi c bu n mà em gi u ch , em không
ch u nói cho ch bi t?
- Em kh n n n l m ch ôi!
- Sao mà kh n n n?
- Em l m m t th ng m n a.
- ! Nó g t em, nó h a c i em, r i bây gi nó không gi l i h a ph i không?
- Ph i. Mà nó còn ê ti n h n n a, là nó ham giàu nên nó m i b i c.
- ó là tình th ng c a àn ông con trai i nay có l gì.
- Nó l i d d em, nó nói d u cho nó có v khác sang giàu, song nó v n th ng
em hoài, ch ng bao gi nó b em. Nó khuyên em ki m vi c mà làm, h nó có v giàu
i thì nó s l y ti n b c c a v nó mà sang s t cho em.
- Ý! Cái ó không nên làm. Ng i ý mu n làm vi c nh v y là ti u nh n
m.
- Ch th y hay ch a?... Theo l i nó nói v i em h i nãy, thì em hi u ý nó mu n
em trai gái v i nó, r i nó ki m ti n mà cho em.
- Kh n n n thi t!
- Té ra thiên h h gi d i nh nh p h t th y. Th ng già D ng kia, h m
mi ng thì tuôn ra nh ng l i nh n ngh a mà nó gi d i h t s c, r i th ng nh Hoàng
y, là ng i em yêu, em tr ng, em quy t k t b n tr m n m, giàu nghèo có nhau, s ng

37


thác có nhau, nó c ng gi d i nh v y n a, th thì còn bi t ai mà tin!... Tình!...
Ngh a!... y là cu c m m ng... y là ti ng dùng mà l a g t thiên h , ch không
có ngh a gì... Cô Cúc t c t i quá nên khóc d m, không nói c n a.
- Cô Kim cho b n khóc m t h i cho h h i c u t r i cô ch m rãi nói:
- Trong i tuy có nhi u k ê ti n, song c ng còn có ng i cao th ng, em
ch ng nên th t chí, th t tình.
- i! Ai c ng v y h t th y, em ch ng còn tin ai n a h t. i gi d i quá, ch ng
nên s ng mà làm gì. Em s ch t, ch t ng h t au n t c t i.
- Ch khuyên em ng có gi n cùn mà làm b y.
- Ái tình là ý ngh a c a s s ng. Ngày nay kh i tình c a em ã tan rã, th thì em
còn s ng làm chi n a, mà ch khuyên em ph i s ng.
- S s ng còn nhi u m c ích khác cao th ng l m, ch nào ph i s ng ng say
a v i ái tình mà thôi âu.
- Em không có m c ích nào khác n a.
- Em còn tr , em ch a l ch duy t th cu c, nên em m i nói nh v y. Trong m t
ít n a r i em s th y s s ng có nhi u m c ích t t p n ng nàn h n ái tình th p b i.
- Không ch c.
- Ng i có cái óc ê ti n nh th y Hoàng v y, h m mi ng ra thì mình ã th y
cái tâm h n c a h li n. Ch không hi u t i sao mà em k t ái tình v i ng i ó c,
nên bây gi em ph i bu n r u.
- M i g p em l n u nó nói chuy n nghe thâm thúy cao th ng l m; r i trong
y tháng nay m i tu n nó u có ón em m t l n mà nói chuy n, l n nào nó c ng th
th t s c i em, nó trông em h c cho r i ng nó c y mai n c u hôn. Em t ng nó là
ng i t t , em có dè âu.
- Ph n em là gái, em ph i dè d c ch .
- Dè d c n i gì! Ch ngh th coi, nh th ng cha già D ng ó làm sao mình
bi t tr c tánh tình nó c mà phòng.
- L i em nói nghe c ng có lý. Quân ti u nh n n u ló uôi cho ng i ta th y, thì
ng i ta tránh h t, r i nó g t ai c; b i v y chúng nó ph i trao chu t b ngoài,
chúng nó làm m t ng i cao sang, làm cho có v ng i quân t , chúng nó m i g t
m thiên h c. Thôi, em c bi t tr c cái óc ê ti n c a th y Hoàng mà tránh,
y là may cho em l m, em ph i m ng, ch không nên bu n. N u th y không ló mòi
u cho em bi t, th y c i em, thì em ph i mang ng i ch ng kh n n n y tr n i,
càng kh cho em l m. Em ng có bu n, em ph i quên ng i y i.

38


Cô Cúc khóc n a và nói: “Ch ch a nhi m cái b nh ái tình, nên ch m i khuyên
em nh v y. ng bu n sao c, quên làm sao c! Trót m y tháng nay ch ng có
gi nào mà hình d ng ng i y không có trong trí em, ch ng có êm nào mà em không
m ng nh ng h nh phúc v ch ng. Em ngó c nh i ch nào c ng vui v xinh p.
Thình lình gi c m ng v tan, làm cho em th y v t gì c ng d dáy x u xa h t th y, th
thì làm sao mà em không bu n cho c... Em bu n l m ch ôi! Em ph i ch t. N u em
không ch t thì em ph i iên. Ch ch a có tình v i ai thì làm sao mà ch bi t cái vui
ng c a ái tình, thì làm sao mà hi u cái au n c a s th t tình. Tr c kia vui
ng l m ch ôi! T i vui s ng nên bây gi m i au n nhi u nh v y, ch hi u
ch a?”.
Cô Kim th y b n au kh quá thì cô ng lòng nên cô a n c m t. Cô ch ng
bi t l y l i chi khuyên gi i cho công hi u, cô c n m tay cô Cúc ng i l ng thinh mà
ngó xe qua l i.
Cô Cúc c ng ng i tr tr không nói n a. Cách m t h i lâu, cô v t ng d y lau
c m t và nói c ng c i: “Thôi, i v ch . Ng i hoài ây hay sao”.
Hai cô kêu hai chi c xe kéo mà i v . Cô Kim a cô Cúc v t i nhà, i bà
phán m c a cho cô Cúc vô r i cô m i ch u tr ra xe mà v C u Kho.

39


VII

S m mai m t tr i ã lên cao r i, mà Cúc v n còn n m im lim trong bu ng.
Bà phán t ng h i hôm con i xem hát ng i lâu l i th c khuya nên m t m i,
i v y bà không kêu th c d y, có ý mu n cho con ng nhi u cho kh e. Bà u ng
c trà r i bà i ra ám tr u mà hái tr u.
N ng gi i nh ng lá tr u long lanh khoe màu vàng t i. Bà phán hái ã c
i ôi r i, thình lình bà nghe có ti ng xe h i ng ng ngoài c a ngõ. Bà ngó ra thì
th y hai chi c xe h i u s p hàng ngay c a bà, trên xe có nhi u ng i b c xu ng, ba
ng i Pháp và n m sáu ng i Vi t Nam, h ng hái i vô sân. Bà phán không hi u
ng i ta có vi c chi mà vô nhà bà, nên bà c ng th ng th ng i l i tr c th m mà ón.
M t ng i Vi t Nam m c âu ph c h i bà:
- Nhà này ph i nhà c a m t cô gái tên Lê Th Thu Cúc hay không?
- Th a ph i, ông h i chi v y?
- Có chuy n. Cô Cúc có nhà hay không?
- Th a, có. Nó còn ng .
- Bà là ai? Có bà con v i cô Cúc hay không?
- Tôi là m ru t c a nó.
- Bà vô kêu cô Cúc th c d y cho mau.
- Có chuy n gì v y ông?
- Chuy n gì r i th ng th ng bà s bi t.
Bà phán i quây quã vô nhà. Ba ng i Pháp v i hai ng i Vi t Nam i theo bà
bén gót, còn m y ng i Vi t Nam khác thì phân nhau i vòng hai bên nhà.
Cô Cúc nghe ti ng nói om sòm phía tr c r i l i nghe ti ng giày l p c p vô
nhà, cô v i vàng b i u r i b c ra c a bu ng. Bà phán v i m y ng i khách l c ng
ã vô t i ó.
M t ng i Pháp bi u m t ng i Vi t Nam h i coi cô có ph i cô là Lê Th Thu
Cúc hay không. Cô không i ng i Vi t Nam thông ngôn, cô li n áp b ng ti ng
Pháp v i ng i Pháp ó r ng:
- Lê Th Thu Cúc là tôi ây. Tôi mu n bi t coi tôi c s hân h nh mà nói v i
ai?
- Tôi là quan bi n lý, còn hai ông i v i tôi là quan th m án v i quan ki m sát
tu n c nh trong qu n n y.

40


- Tôi kính chào m y quan l n. n nhà tôi các quan l n c n dùng tôi v vi c
chi hay sao?
- Chúng tôi mu n h i cô m t chuy n. Vì cô bi t ti ng Pháp, có l cô tr l i
ngay c, ch ng c n ph i c y ng i thông ngôn.
- B m quan l n, tôi tr l i ngay v i quan l n c. Quan l n mu n h i chuy n
chi?
- Tôi mu n bi t coi hôm qua bu i chi u ngh a là t h i 2 gi t i 5 gi r i cô
có n nhà ông Tr n Thái D ng ng Garcerie s 333 hay không?
- B m có.
- Cô l i ó h i nào, gi nào r i cô t i gi nào cô m i v ?
- Tôi l i t i nhà ông D ng h i 4 gi chi u ho c s m ho c tr ch ng ba phút
ng h .
- T t. Cô ó t i gi nào m i i?
- Tôi không có ng h , nên tôi không bi t gi ó là gi nào. Song tôi có th
m cho quan l n bi t r ng tôi trong nhà ông D ng ch ng n a gi ng h .
- T t l m. H i cô vô nhà ông D ng thì ng ch nào? Trên l u hay là t ng
i?
- B m, h i tôi l i thì ông D ng ng ng ngoài tr c sân.
- A!... Cô ó n a gi ng h , cô nói chuy n v i ng ch nào?
- ng m c a rào cho tôi vô, ch ng vô nhà r i ng m i tôi i th ng lên l u mà
nói chuy n. Trong lúc tôi ó thì tôi v i ng ng i t i phòng ti p khách c a ng trên
u. B m quan l n, t i sao mà quan l n h i m y câu y?
th ng th ng r i tôi s cho cô bi t. Bây gi tôi xin cô hãy tr l i cho rành r
theo câu h i mà thôi.
- Tôi s n lòng làm cho v a lòng quan l n.
- Cái bóp này ph i c a cô hay không?
Quan bi n lý day l i l y cái bóp c a m t ng i Vi t Nam ng c m mà a
cho cô Cúc xem.
Cô Cúc coi ngoài coi trong r i m i áp:
- B m ph i, cái bóp c a tôi. Ông D ng tr mòi dê, ng ôm hôn tôi; tôi gi n tôi
p cái bóp vô m t ng, r i sút tay v ng cái bóp ra xa. Tôi l t t ch y xu ng thang mà
ra ng không k p l m, quan l n l y mà tr cho tôi, thi t tôi r t i n quan l n.
- T t l m! T t l m!... T lúc cô vô nhà t i h i cô ra v , có th y ng i nào
trong nhà khác h n ông D ng hay không?

41


- B m, có m t mình ông D ng mà thôi.
- Thi t cô không th y m t ng i nào khác hay sao?
- Thi t tôi không th y ai n a h t, ch có m t mình ông D ng mà thôi. Ông
ng l i c ng có nói v i tôi r ng ng nhà có m t mình, ng i b p i âu m t t
i tr a, ng i b i thì ng sai i mua , còn v con c a ng d i R ch Giá. Quan
n không tin thì quan l n h i l i ông D ng coi có ph i nh v y hay không.
- Ông D ng âu còn mà h i. ng ch t r i. úng n m gi chi u, ng i b i v i
ng i b p i ch v m t l t; ng i b i lên l u th y ông D ng n m ch t trên m t
ng máu t i phòng khách là ch cô nói ng ng i nói chuy n v i cô ó.
Quan bi n lý nói m y câu sau n y r t ch m, ti ng nói rõ ràng, l i ngó ngay cô
Cúc trân trân. M y quan ng chung quanh c ng chong m t nhìn cô.
Cô Cúc bi n s c, ng ch ng h ng. Cô châu mày suy ngh m t chút r i nói:
“Tôi ng tính làm n ki n ng, té ra ng ch t r i!”.
Quan bi n lý h i:
- Cô mu n ki n ông D ng v vi c gì?
- V t i ng g t tôi n nhà mà làm nh c ph m giá c a tôi.
- Theo l i cô m i khai thì cô n nhà nói chuy n v i ông D ng sau h t, r i
ng b âm ch t. Cái tr ng h p y khi n cho ng i ta ph i nghi cô gi t ông D ng.
y nh n danh pháp lu t tôi b t cô.
M t ng i Vi t Nam a còng ra và lo m khoá, tính còng cô Cúc.
Bà phán ng g n ó, nãy gi nghe con nói chuy n mà không hi u câu nào h t.
Bây gi bà th y ng i ta s a so n còng con bà thì bà la l n: “Tr i i! Vi c gì v y
con?”
Cô Cúc áp: “Tòa nghi con gi t ch t ông D ng nên b t con”.
Bà phán nghe con nói nh v y thì th t kinh nên d a vai vào vách bu ng mà
khóc.
Cô Cúc xin phép i r a m t và m c áo dài. Quan bi n lý cho, song bi u m t
ng i Vi t Nam theo gi cô. Ngài l i truy n l nh cho quan ki m sát tu n c nh coi xét
nhà.
Ng i ta d y bà phán m bét h t các t ra. Ng i ta xem xét t chút, coi t i
trong k t trong hóc, xét trong nhà r i xét t i ngoài v n xét t i d i b p, không b sót
t ch nào. Ng i ta tìm r t k l ng nh v y, song không th y m t v t gì, ch có 85
ng b c gi y gói trong cái h p c n gi u kín trong h c c a m t cái t áo.
Quan bi n lý c m gói b c và bi u th y thông ngôn h i bà phán.

42


- B c n y c a ai?
- Th a, b c c a tôi. Tôi lãnh ti n ph c p c a kho h u trí hôm tháng tr c, tôi
n xài còn l i có b y nhiêu ó.
Quan bi n lý c i. Ngài a gói b c l i cho bà phán. Ngài nói chuy n v i quan
th m án và quan ki m sát tu n c nh m t h i r i các quan tr ra sân, l i d y d t cô Cúc
theo.
Bà phán c ng i theo, n c m t tuôn d m d . Ch ng bà nghe ng i ta bi u cô
Cúc lên xe mà ng i thì c ng nh ng i ta c t ru t bà, nên bà khóc r ng lên, nghe r t
th m thi t.
Ng i i ngoài ng, không hi u vi c gì, nên chùm nhum ng l i mà coi.
Con Ba là a n u n, nó i ch v g p c nh nh v y nó c ng l i ng m t bên bà
phán mà ngó.
Hai chi c xe h i rút ch y, ch cô Cúc i tu t. Bà phán v n còn ng ngó theo
mà khóc. Con Ba n m tay d t bà tr vô nhà và i và h i:
- Có vi c gì v y bà? H r c cô Hai i âu?
- H b t nó, ch r c i âu?
- Cô Hai có t i gì mà h b t?
- H nói nó gi t ông D ng nên h b t.
- Tr i t i! Làm sao bây gi bà?
- Bi t làm sao! Oan c h t s c! Th con nít, mà l i con gái n a, mà nó gi t ai,
sao l i nói oan cho nó nh v y!
Vô t i nhà r i bà phán m i nói v i con Ba: “Ph i ra ngoài nhà ông tr ng s mà
i ng coi bây gi làm sao mà kêu oan cho nó. M y nhà nghe hôn, tao i m t
chút”.
Bà l y kh n i lên u r i kêu xe kéo mà i.

43

Ho bieu chanh hai khoi tinh

Empfohlen

Empfohlen

Weitere ähnliche Inhalte

Was ist angesagt?

Was ist angesagt? (19)

Ähnlich wie Ho bieu chanh hai khoi tinh

Ähnlich wie Ho bieu chanh hai khoi tinh (13)

Mehr von Kelsi Luist

Mehr von Kelsi Luist (8)

Ho bieu chanh hai khoi tinh