Presentación en odp de arte grega, en galego

2. • Protoxeométrico
• PERIODO DE FORMACIÓN • Xeométrico
(1000-650) • Corintio
•Dedálico (650-610)
• PERIODO ARCAICO •Arcaico pleno (610-530)
( 650-480) •Arcaico maduro (530-480)
Severo (480-450)
• PERIODO CLÁSICO Clásico pleno (450-400)
(480-325) Estilo do século IV (400-325)
• HELENISMO (325-30 a.C.)

3. • Finalidade concreta: conservar a imaxe da
divindade.
• Non hai liturxia no seu interior. Non estaba
pensado para albergar fieis.
• Situado fóra do entramado urbano: acrópole
ou santuarios.
• A orixe mégaron prehelénico.
• Cuberta plana no interior e a dúas augas no
exterior (sen teito: hípetros).

4. • Estrutura sinxela e elemental:
1 Pronaos: diante da cella, delimitado
pola prolongación dos muros da
mesma.
2 Cella ou naos: espazo rectangular,
que pode estar dividido en naves
mediante ringleiras de columnas.
Alberga a estatua da divindade
3 Opistodomo: parte traseira que non
comunica coa cella –cando isto
ocorre, non está aberto ao exterior-,
garda as ofrendas.

5. • Materiais: nun inicio, madeira; despois ladrillo e adobe,
sendo substituídos por pedra (caliza e, sobre todo,
mármore).
• Sillares regulares, con aparello isódomo e
pseudoisódomo.
• Evolución: os máis antigos son estreitos e alongados, co
tempo, máis harmónicos: as columnas das fachadas
maiores serían o dobre máis unha das columnas das
fachadas menores.
• O intercolumnio sempre é o mesmo, dependendo do
fuste na base.
• Non ten fachada principal. O templo pintábase con cores
brillantes.

6. • Inantis: só columnas entre as antas.
•Próstilo: columnas diante dunha das
fachadas menores
SEGUNDO O LUGAR
•Anfipróstilo: columnas diante das dúas
ONDE SE COLOCAN
AS COLUMNAS fachadas menores.
•Períptero: columnas rodeando todo o
templo
•Pseudoperíptero: columnas adosadas
aos muros da cella nos lados maiores
CLASIFICACIÓN •Diptero: dobre columnata polos catro
DOS TEMPLOS lados •
Dístilos
•Tetrástilos
SEGUNDO O NÚMERO
DE COLUMNAS
•Pentástilos
DA FACHADA •Hexástilos
•Octástilos

8. Orde dórica
Xorde no Peloponeso. Sensación de
monumentalidade e solidez.
Proporcións 1/5, 1/6

9. Orde xónica
Aparece na Grecia oriental, máis
luxo e ostentación. Proporcións
1/7, 1/8

10. Orde corintia
Posible simboloxía funeraria na súa orixe
(deseño de Calímaco), pode chegar a proporcións
1/12

11. Posible reconstrución das tres ordes tal como serían na época grega

12. Templo de Poseidón en Paestum,
sur de Italia. Ca. 450 a.C.

13. A Acrópole
ateniense.

14. Menesikles.
Propíleos 437 – 432 a. C.
•En mármore branco. O autor
sacoulle partido aos desniveis
topográficos.
•Dobre pórtico dórico hexástilo,
con seis columnas xónicas
perpendiculares.
•Dúas ás laterais que non
se construíron.
•Dous edificios para
biblioteca e pinacoteca, só
se construíu un.

15. Atenea Niké: Partenón:
• xónico, cunha cella • Dórico, octástilo e
pequena, anfipróstilo e períptero.
tetrástilo, con dúas • Cella dividida en tres
pilastras entre as antas. naves por unha
• Columnas monolíticas. columnata dórica en
Erecteion: dúas alturas.
• Racha co esquema ríxido • Opistodomo con catro
dos templos (para columnas xónicas.
respectar a topografía • Hai correcións para
sagrada do lugar?) evitaren as
• No este portico hexástilo deformacións ópticas:
xónico; ao oeste unha cúrvase o estilobata e
estancia con tres partes a cornixa, varían os
con catro columnas intercolumnios,
xónicas sobre amplo cambian anchuras de
zócalo; ao sur o pórtico métopas...
das cariátides. • Proporción 1/5,5

16. Menesikles e Filocles
Erecteion e cariátide
421 – 407 a.C.

17. Calícrates.
Atenea Niké, frontal.
427 – 424 a.C.

18. Ictino e Calícrates
Partenón. 447-432 a.C.

19. Azuis, vermellos ou
dourados policromaban as
partes altas do templo.
O Partenón amosa desviacións respecto á
regularidade matemática quizais xustificada por
dúas constantes do pensamento grego: o ser
humano como medida de todas as cousas e a
experiencia como base para a observación
das cousas.
O estilóbata cúrvase cara arriba, curvatura
transmitida ao entablamento.
As columnas do peristilo están inclinadas cara
dentro, ás dos extremos teñen 5 cts. máis de
diámetro e o intercolumnio é menor.
Explicación disto?:
1- Teoría da compensación.
2- Teoría da esaxeración.
3- Teoría da tensión.

20. Tholos deDelfos
Circa 385 a.C.
•Unha cámara con círculos
concéntricos de columnas
dóricas e corintias.
•Descoñécese a súa función.

21. • Debuxa as súas gradas sobre a aba dun outeiro
• La orquestra é de gran extensión e a escena é
estreita e alta.
• Destacan pola acústica e a xeometría das súas
liñas.

22. Escultura
O ser humano é o eixe da escultura. Evoluciona
da simplicidade arcaica ao barroquismo
helenístico.
Materiais: primeiro madeira e despois pedra,
fundamentalmente mármore. Tamén se usou o
bronce: cera perdida e fundición en oco.
Excepcionalmente ouro, marfil ou prata.
Policromábase, agás as de bronce.
Conservamos poucos orixinais.
O autor firma a obra, valórase a creación
artística individual.

23. PERÍODO DATA CARACTERÍSTICAS OBRAS /
AUTORES
Kouroi e Korai Dama de Auxerre
Ss. VIII-VI a.C. Rixidez Cleobis e Bitón
Apolo de Tenea
Arcaísmo Frontalidade
Importancia do espido
con anatomía tosca
Avances cara ao naturalismo en: Cabaleiro Rampin
- Anatomía Efebo rubio
Preclasicismo 1/2 s. VI 580- 1/2 Auriga de Delfos
(Estilo severo) - Rostro
s. V a.C
a.C
- Actitudes
Naturalismo en: Mirón
- Anatomía e movemento Policleto
Clasicismo 2ª metade do Fidias
(1º clasicismo) Proporción - canon
S. V a.C.
Equilibrio - harmonía
Perfecciona o conseguido Praxíteles
S. IV a.C. Novo canon Scopas
Postclasicismo Lisipo
(2º clasicismo) Expresión dos sentimentos
Orientalismo Laocoonte
Ss. III-II a.C. (146 Expresividade Altar de Pérgamo
Helenismo a.C.)
Movemento esaxerado
Barroquismo

24. Cleobis e Bitón 600 – 580 a.C.
• Mesma postura: adiantan
perna esquerda ; brazos
caídos, pegados ao corpo;
mans pechadas. Ríxida
frontalidade e imaxe compacta.
• Somero modelado: a
anatomía son incisións no
tórax, pregas inguinais e
xeonllos
• Torso en forma de
triángulo
• Xeometrización no pelo:
recadros xustapostos que
simulan os pelos crechos.

25. Kuros de Anavisos 540 – 515 a.C.
• Ollos améndoados e avultados.
• “Sorriso arcaico”: boca pechada,
curvando os beizos. Finalidade plástica:
dalle volume ao rostro.
• Desproporción entre as partes
do corpo.
• Pensouse que eran heroes, atletas ou
representacións de Apolo. Pode que
teñan un carácter votivo (ofrendas á
divindade) ou funerario (o difunto na
súa plenitude). Tamén símbolo dunha
clase aristocrática, dun heroe fundador
dunha gens (isto decae co
desenvolvemento da sociedade
democrática)

26. Kouros del Ática
Finais século VII a. C.

27. Moscóforo
570 a.C.

28. Cabaleiro Rampin
540 a.C.

29. Torso de Kuros de Sunion
600 a.C.

30. • Sempre os pés xuntos,
cunha mán libre para as
ofrendas ou soster o vestido.
• O interese pola anatomía
substitúese polo tratamento
dos vestidos, as súas cores
e pregues dan vivacidade á
figura; dous ropaxes:
1. O peplo dórico
2. O Chitón e himatión
xónicos (túnica e manto)
Koré con peplo. 540 - 530 a.C.

31. Dama de Auxerre. 650 a.C.

32. Koré 675 (con chitón e himation) 530 - 515 a.C.

33. Critias
O efebo rubio
490 – 480 a.C.
• contraposto: unha perna de
sostén e a outra libre, o que
orixina unha inclinación do corpo
que rompe coa frontalidade.
No avance cara o naturalismo é
importante a evolución nas técnicas
escultóricas:
do punteiro e martelo inicial, máis
tosquedade e xeometrismo, ao uso de
ciceis planos e dentados, con sucos
longos e ondulados, e o trépano que
orixina máis profundidade de talla e
claroscuros.

35. Da grandiosidade ao home belo.
Do conxunto entendido como suma
de elementos a un corpo xa unitario
que controla os membros: pernas,
brazos…
Do sonriso arcaico, expresión de
vida, a unha seriedade que busca a
interioridade do ser humano.
Progresiva perda da frontalidade.
Dos peiteados longos e xeométricos
ao pelo curto

36. Fronte o período arcaico, que destacaba a superficie
exterior das cousas, agora resáltase a interioridade humana:
tómase conciencia da RESPONSABILIDADE HUMANA, leva
a SERIEDADE.
SERIEDADE
RÁCHASE COA VISIÓN FRONTAL.
Gran desenvolvemento das TÉCNICAS DO BRONCE, a
partir do século V a. C, PARA ESCULTURA EXENTA
(conservamos poucos orixinais, son copias de época
romana)

37. Auriga de Delfos. 474 a.C.
• Ensimismamento e esfericidade
no rostro, pérdese o sorriso.
•Pelo pegado ao cranio.
• “Ethos” (Serenidade, carácter)
propio do vencedor.
•Xiro no corpo e plástico
tratamento do vestido.

38. Poseidón ou Zeus
460 a.C.

39. Guerreiros de Riace
Periodo Severo ou
clásico
•Técnica da cera perdida.
dos poucos orixinais
gregos en bronce que
conservamos.
•Maestría no tratamento
do corpo, perfecto
coñecemento anatómico.

40. Critias
Os Tiranicidas
(Harmodios e Aristogeiton)
477 – 476 a.C.
• “Ethos” (Serenidade, carácter)
alonxado do dramatismo do
momento: o asasinato de Hiparco.
Elevados a categoría de heroes pola
súa oposición á tiranía
•Máis puntos de vista, camiñamos
cara o dominio do espazo. Visión de
perfil, cun movemento simultáneo
cara adiante e atrás.
•É unha copia romana do orixinal en
bronce

41. Mirón. Discóbolo. 460 a.C.
•Capta o instante, o momento
previo ao lanzamento.
•Racha coa postura tradicional
ergueita.
•O rostro non reflicte o esforzo.
•Mestre do “Ritmo”, fixa un
momento significativo da
acción.(RHYTHMOS: poñer orde no
movemento)
•Delineada musculatura.

42. Trono Ludovisi
(centro e laterais)
460 – 450 a.C.
Técnica dos panos
mollados
Conviven a sensibilidade
arcaica pola simetría e a
solemnidade do clásico

43. O MITO REFLICTE
A ARQUITECTURA
UNHA HISTORIA
RECOLLE ISTO NAS
COLECTIVA OU UNHA
MÉTOPAS (DÓRICO),
DETERMINADA
NO FRISO (XÓNICO) E
PROPAGANDA
NOS FRONTÓNS.
POLÍTICA
Dificultade compositiva nos frontóns:
o espazo decrece cara os laterais.
PRIMEIROS FRONTÓNS: temática monstruosa, infunden temor, as figuras usan
escalas diferentes para adaptarse ao marco. Templo de Artemisa en Corfú.
FRONTÓNS ARCAICOS: temática mítica e heroica, de linguaxe e proporción
humana. As figuras amóldanse ao espazo sen cambiar a escala ( de pé, xeonllos…).
Máis ricos narrativamente.

44. Templo de Artemisa en Corfú.
600-580 a.C.
Gorgona con arcaísmos na
expresión do movemento:
pernas de perfil formando
ángulos rectos…
Gorgona:criaturas fantásticas que tiñan serpes enroscadas na cabeza, quen a miraba
quedaba petrificado. Eran tres, a máis coñecida é Medusa.

45. O frontón oeste
amosa rasgos de
maior arcaísmo.
Templo de Afaia, batalla de Troia. Ca. 510-480. Egina.

46. Tesouro dos Sifnios,
Delfos
Aprox. 525 a.C.
Nos santuarios acumulábanse
tesouros e grupos escultóricos.
Planos superpostos
Riqueza de movementos
Recolle a guerra de Troia e a
xigantomaquia

48. •As métopas
recollen os 12
traballos de
Hércules.
•A verticalidade
acentúa a función
sustentadora.
•Ethos.
•A deusa, Atenea,
axudando ao seu
protexido.
Métopa de Hércules coas mazás das
Hespérides.Templo de Zeus en Olimpia.
465 – 457 a.C.

49. Templo de Zeus en Olimpia, combate de Centauros e Lapitas. 470 – 460 a.C.
Frontón occidental: acción desbordada, mais
Frontón oriental: tensa espera seriedade nos rostros

51. Fidias
Busto de Atenea
Lemnia
440 a.C.
•Ethos.
•Harmonía.
•Dominio da
técnica.
•Plasticidade
no peiteado.

52. Frontóns do Partenón 442-438 a.C
• Moi deteriorados por unha
bomba veneciana no 1687.
• En 1674, J. Carrey fixera uns
debuxos do conservado.
• A principios do século XIX
Lord Elgin levou os restos a
Londres.
 Cumio artístico de Fidias e do
clasicismo. Súperanse os
problemas que plantexaba o
forma triangular dos frontóns:
UNIDADE DA ACCIÓN ENTRE OS
DOUS LADOS.

54. Reconstrución do frontón este do Partenón. Deméter,
Perséfone e Hera. 442 – 438 a.C.
Dominio absoluto do espazo tridimensional grazas á variedade de posturas, ao
xogo de luces e sombras dos vestidos e a dominio da técnica na plasmación da
anatomía humana.

55. Friso do Partenón Procesión das Panateneas 442-438 a.C.
Introduce o gusto xónico dos relevos esculpidos nun edificio dórico.
Nas Panateneas ofrecían un peplo á estatua da deusa: xinetes e
carros preparándose, sacerdotes levando os animais para sacrificar,
heroes.. E os deuses sentados, esperando.

56. Friso do Partenón
Procesión das Panateneas
442-438 a.C.
- Destaca o tratamento das
pregas e a naturalidade da
composición.
- Destaca a capacidade
de crear sensación de
profundidade, marcando
unha gran cantidade de
planos en poucos
centímetros.

57. Sir Lawrence Alma-Tadema. Fidias e o friso do Partenón. 1868.

58. MÉTOPAS:
- son 92 en alto relevo: leste,
Xigantomaquia; oeste,
Amazonomaquia; norte, guerra de
Troia; sur, centauromaquia( a mellor
conservada).
- Composicións claras, con dúas ou
tres figuras, sen movementos
superfluos.
- Algunha ligada aínda ao estilo
severo

59. Diadumeno 450-440 a.C. Policleto
-Perfecto estudo
anatómico
-Dominio do
modelado e o
claroscuro.
- Adopta a
chamada
postura clásica
(contraposto),
rompendo a
rixidez da figura
totalmente
recta.
-Cabeza esférica
Doríforo
440-430 a.C.

60. POLICLETO: A BELEZA COMO FROITO DA SIMETRÍA 1*
Proporción entre as partes e das partes
co conxunto. A unidade base era o dedo. O
rostro ten tres partes propocionais: fronte/
fronte-nariz/ nariz-mentón.
Consecuenci
a
Cada parte debe estar
perfectamente definida:
DIARTROSE
1* SYMMETRIA: poñer orde na forma

61. Calímaco?
Atenea atándose unha
sandalia (decoración do
templo Atenea Niké)
411 – 407 a.C.
Delicadeza nos acenos,
sutileza e refinamento (o
vestido transparente), xogos
de movementos e de luces e
sombras.
A lixeireza da arte como
recurso para a evasión
dunha realidade difícil: a
guerra do Peloponeso.

62. Praxíteles
Hermes con Dionisos
330 a.C.
•Destaca a curva praxiteliana
que provoca maior inclinación
da cadeira.
•Outra forma de achegarse aos
deuses: escenas cotiás, sen
grandiosidade.
•Non se diferencian claramente
as partes do corpo, claroscuro
e difuminado, son superficies
suaves.

63. Praxíteles
Apolo Sauróctono
340 a.C.
Parodia da morte da serpe Pitón por
parte de Apolo en Delfos; aquí o Apolo
adolescente mata unha lagartixa.
Figuras amables e cheas de encanto, a
“CHARIS” praxiteliana.

64. Praxíteles
Afrodita de Cnido
Aprox.360 a.C.
•Destaca a curva praxiteliana que
provoca maior inclinación da
cadeira.
•Outra forma de achegarse aos
deuses: escenas cotiás, Afrodita
saíndo do baño
•Claroscuro e difuminado, son
superficies suaves. Fixou o
canon de beleza feminina

65. Scopas.
Ménade danzante .
Mediados do século IV a.C.
• É o escultor do “pathos”:
mostrar a emoción, a reacción
instintiva ante o que ocorre.
• Temas tráxicos con
movementos convulsos,
retorcendo os corpos e con
cabelos desordeados

66. Lisipo. Apoxiomeno aprox. 325 a.C.
•Novo canon
máis esvelto.
•O atleta non
está en actitude
heroica.
•A extensión do
brazo dá
profundidade, a
visión máis
completa xa non
é a frontal.

68. Lisipo. Retratos de Alexandre.
Aprox 330 a.C
Lisipo busa a INDIVIDUALIDADE. Na súa época cristaliza o verdadeiro
retrato que tanto éxito terá na etapa seguinte cos monarcas helenísticos.
Non busca só a fidelidade física, tamén os rasgos psicolóxicos e emotivos.

69. Lisipo
Heracles Farnesio
Copia dun orixinal en bronce
2ª metade do s. IV a.C.
Amosa o cansanzo físico e moral de
Hércules ao final dos seus traballos
(as mazás das Hespérides na man, derradeiro dos seus
traballos, ilustra isto).
Multiplicidade de puntos de vista.

70. • Aparecen escenas da vida cotiá: nenos
xogando, en actitudes cotiás...
• Retratos moito máis realistas: representación
da vellez ou da fealdade, abandóase a harmonía
e a serenidade anterior.
• No eido político, son monarquías cunha forte
concentración do poder nos reis

71. Galo moribundo
ca. 240 a.C.
•Grandiosidade.
•Grande expresión
de dor.
•Dramatismo.
“A natureza imita ao
arte”
Oscar Wilde

72. Antígono?
Galo uxoricida
230 a.C.
•O rei Atalo I de Pérgamo
mandounas esculpir como
conmemoración da súa
victoria sobre os galos.
•Teatralidade.
•Plasmación do “Pathos”.

73. Reconstrución do altar
consagrado a Zeus
Pérgamo.
180 – 160 a.C.
Invírtese a relación escultura-
arquitectura do Partenón a
favor da escultura.
Batalla de deuses e deusas cos
xigantes. Atenea en loita co
xigante Alcioneo, quen non
sería vencido mentras
mantivera os pés sobre a terra.
A súa nai, Xea, acude na súa
axuda pero a proximidade da
Victoria que vai coroar a
Atenea anuncia o seu fracaso.

74.  FIGURAS GRANDIOSAS,
SOBREHUMANAS, CASE DE
VULTO REDONDO.
 DEUSES/XIGANTES,
PARÁBOLA DA LOITA
GREGOS/BÁRBAROS.
(O rei de Pérgamo venceu
aos bárbaros).

75. Victoria de Samotracia
220 – 190 a.C.
Exemplo do dominio
técnico e de
virtuosismo: o
tratamento da
vestimenta, cun
claroscuro destacado
polo tipo de pregas

76. Agesandro, Polidoro e Atenodoro. Laoconte e fillos. 50 a.C.
Visión frontal
Os movementos dos corpos da
o volume
Composición baseada nunha
pirámide e unha diagonal
Marcado sufrimento: engurras
de dor, boca aberta…
DESEQUILIBRIO
COMPOSITIVO
MOVEMENTO
ESAXERADO
EXPRESIVIDADE DOS
ROSTROS E CORPOS
RRAB

78. cErámica
Só nos queda o reflexo da pintura na cerámica, aínda
que debeu ser tan importante coma a escultura ou
arquitectura. Zeuxis, Apeles, Protóxenes, Filoxeno.
Gran variedade de pezas: ánforas, cráteras.... Motivos
variados: lendas de heroes, xogos atléticos... dan moita
información sobre o mundo heleno.
A cerámica vai firmada tanto polo pintor coma polo
ceramista.
Os exemplos máis antigos son os vasos Dypilon (séculos
X ao VIII a.C), pertencen ao estilo xeométrico: usan
puntas, liñas, círculos, espirais... ordeados en bandas
horizontais. Pode aparecer unha escena cun grande
esquematismo normalmente de tipo funerario. Non hai
perspectiva ou proporción. Arxila vermella, decorada en
castaño escuro ou negro.

79. Vasilla xeométrica con prócese e cortexo funerario.
Século VIII a.C.

80. Execias
Ánfora con Ayax e Aquiles
550-540 a.C.
•Cerámica de “figuras negras”
a partir do século VII.
•O narrativo despraza ao
decorativo.
•A figura humana adquire
máis importancia.
•Desaparecen as bandas ata
quedar unha soa escena na
panza da vasilla.

81. Pintor de Panetio
Teseo e Afrodita
500-490 a.C.
•Cerámica de “figuras vermellas” a partir de finais do século VI
(o que se pinta en negro é o fondo). Apoxeo no século V a.C.
• Máis naturalismo, domina o escorzo e a perspectiva.
• Iránselle engadindo cores ata chegar á cerámica policromada