Heffing

1. www.economielokaal.nl
Overheidsingrijpen bij een markt
van volkomen concurrentie:
producentenheffing als vast bedrag per product
Overheidsinterventie 1

2. www.economielokaal.nl
Volkomen concurrentie
Een korte herhaling:
 Marktmodel:
Qv = -2P + 100
Qa = 2P - 20
 Evenwichtsprijs
 Consumentensurplus
 Producentensurplus
hoeveelheid × 1.000
prijs
10
20
30
40
50
20 40 60 80 100
Qv
evenwichtspunt
Qa

3. www.economielokaal.nl
Belasting als vast bedrag p.prod.
Gebruik van een product
afremmen (sigaretten,
benzine, alcohol) met
behulp van accijnzen.
Producenten moeten dan
een vast bedrag per product
aan de overheid afdragen.
Hierdoor stijgen voor de
producent de kosten én dus
ook zijn leveringsbereidheid.
hoeveelheid × 1.000
prijs
10
20
30
40
50
20 40 60 80 100
Qv
Qa

4. www.economielokaal.nl
Belasting als vast bedrag p.prod.
Stel dat de overheid een accijns
van €10 per product invoert.
Voorheen waren bedrijven pas
bereid om vanaf €10 dit product te
leveren.
Nu willen ze minimaal €20
ontvangen (10 voor henzelf / 10 voor de
overheid)
Voorheen waren bedrijven bereid
om 20.000 producten te leveren
voor een prijs van €20.
Nu willen ze daar minimaal €30
voor ontvangen.
En dat geldt voor alle punten op
de aanbodlijn!
hoeveelheid × 1.000
prijs
10
20
30
40
50
20 40 60 80 100
Qv
Qa
Q’a

5. www.economielokaal.nl
Grafisch aflezen gevolgen
De heffing was €10 per product
Oude evenwichtsprijs: €30
Door de heffing schuift de aanbodlijn
(leveringsbereidheid) €10 naar boven.
Nieuwe evenwichtsprijs: €35
De consumenten betalen dus
€5 méér dan voorheen (terwijl de
heffing €10 was)
De producenten houden €25
over (want zij moeten €10 aan de
overheid betalen)
Producenten weten €5 van de €10
(50%) af te wentelen op de consument
hoeveelheid × 1.000
prijs
10
20
30
40
50
20 40 60 80 100
Qv
Qa
Q’a
oude evenwicht
nieuwe evenwicht
prijs
opbr. prod

6. www.economielokaal.nl
Grafisch aflezen gevolgen - 2
Door de heffing:
• het consumentensuplus
neemt af
• het producentensuplus
neemt af
• de overheid ontvangt
belasting (en zal daarmee
welvaart creëren)
• verliezen we een stukje
welvaart
(Harberger-driehoek)
hoeveelheid × 1.000
prijs
10
20
30
40
50
20 40 60 80 100
Qv
Qa
Q’a

7. www.economielokaal.nl
Heffing vast bedrag - wiskundig
Marktmodel:
Qv = -2P + 100
Qa = 2P - 20
Door de heffing moet de
aanbodlijn 10 naar boven.
Elke waarde van P in de
aanbodfunctie moet dus met 10
worden verhoogd i.v.m. de
leveringsbereidheid.
Dan moeten we dus eerst weten
hoeveel P nú is bij elke
aangeboden hoeveelheid!
hoeveelheid × 1.000
prijs
10
20
30
40
50
20 40 60 80 100
Qv
Qa
Q’a
+ 10
+ 10

8. www.economielokaal.nl
Heffing vast bedrag - wiskundig
Marktmodel:
Qv = -2P + 100
Qa = 2P – 20
Dan moeten we dus eerst weten hoeveel
P nú is bij elke aangeboden hoeveelheid!
 Qa en P wisselen van plek in de formule
Qa = 2P – 20
-2P = -Q – 20
P = ½Q + 10
 bij elke P komt nu 10 erbij (naar boven
schuiven i.v.m. de leveringsbereidheid)
P = ½Q + 10 + 10
 Qa en P wisselen weer van plek om er weer
een aanbodfunctie van te maken
P = ½Q + 20
-½Q = -P + 20
Q’a = 2P – 40
hoeveelheid × 1.000
prijs
10
20
30
40
50
20 40 60 80 100
Qv
Qa
Q’a

9. www.economielokaal.nl
Verwerkingsopgave
hoeveelheid × 1.000
prijs
200
400
600
800
1000
50 100 150 200 250
Qv
Qa
Marktmodel in de uitgangssituatie:
Qv = -¼P + 250
Qa = ½P – 100
Er komt een heffing van € 300 per stuk
Bereken:
 De nieuwe aanbodfunctie
 De oude en nieuwe
evenwichtsprijs
 Het afwentelingspercentage
 Het verlies aan welvaart
(Harberger-driehoek)

10. www.economielokaal.nl
Verwerkingsopgave
hoeveelheid × 1.000
prijs
200
400
600
800
1000
50 100 150 200 250
Qv
Qa
Q’a
Marktmodel in de uitgangssituatie:
Qv = -¼P + 250
Qa = ½P – 100
Er komt een heffing van € 300 per stuk
 Qa en P wisselen van plek in de formule
Qa = ½P – 100
- ½P = -Q – 100
P = 2Q + 200
 bij elke P komt nu 300 erbij (naar boven
schuiven i.v.m. de leveringsbereidheid)
P = 2Q + 200 + 300
 Qa en P wisselen weer van plek om er weer
een aanbodfunctie van te maken
P = 2Q + 500
-2Q = -P + 500
Q’a = ½P – 250

11. www.economielokaal.nl
Verwerkingsopgave
hoeveelheid × 1.000
prijs
200
400
600
800
1000
50 100 150 200 250
Qv
Qa
Q’a
Marktmodel in de uitgangssituatie:
Qv = -¼P + 250
Qa = ½P – 100
Q’a = ½P – 250 (incl. heffing van 300)
 de oude evenwichtsprijs
Qa = Qv
½P – 100 = -¼P + 250
3/4P = 350
P = 466,67
 de nieuwe evenwichtsprijs
Qa = Qv
½P – 250 = -¼P + 250
3/4P = 500
P = 666,67
466,67
666,67

12. www.economielokaal.nl
Verwerkingsopgave
hoeveelheid × 1.000
prijs
200
400
600
800
1000
50 100 150 200 250
Qv
Qa
Q’a
Marktmodel in de uitgangssituatie:
Qv = -¼P + 250
Qa = ½P – 100
Q’a = ½P – 250 (incl. heffing van 300)
de oude evenwichtsprijs = 466,67
de nieuwe evenwichtsprijs = 666,67
 consumenten betalen 200 méér
(door de invoering van de heffing)
de heffing bedraagt 300 per product
De consumenten betalen dus 66,67%
van de totale heffing (200/300).
= het afwentelingspercentage.
466,67
666,67

13. www.economielokaal.nl
Verwerkingsopgave
hoeveelheid × 1.000
prijs
200
400
600
800
1000
50 100 150 200 250
Qv
Qa
Q’a
Marktmodel in de uitgangssituatie:
Qv = -¼P + 250
Qa = ½P – 100
Q’a = ½P – 250 (incl. heffing van 300)
Opp. = ½ x Basis X Hoogte
Basis = heffing = 300
Hoogte = ?
die kunnen we uitrekenen met de
evenwichtshoeveelheden
Hoogte = 50(.000)
½ x 300 X 50.000 = 7,5 mln.
466,67
666,67
83,33 133,33