Speciale editie van het personeels-/bedrijfsblad van de Koninklijke Marine dat verhelderend inzicht geeft in de bijdrage van dit krijgsmachtdeel aan het succes van de Rotterdamse haven en de economie van Nederland als maritieme handelsnatie.

1. Thuis na succesvolle piratenjacht
Shanghai naar Rotterdam: risicovolle reis
Alle Hens
07-08|12

2. Colofon:
Coverfoto:
Hr.Ms. Evertsen is weer terug in Den Helder
na een succesvolle anti-piraterijmissie.
(Foto: Rob van Eerden)
Uitgave:
Alle Hens is een uitgave van de
Koninklijke Marine, geproduceerd door
het Dienstencentrum Defensiemedia. Aan
de inhoud kunnen geen rechten worden
verleend.
Hoofdredactie:
KLTZSD Robin Middel Shanghai-Rotterdam: risicovolle route
Eindredactie:
LTZ2OC Maartje van der Maas
Met medewerking van:
LTZ2OC Astrid Talma-van Dam
4
LTZSD2OC Joost Margés
Lay-out:
Grafische Dienst, Audiovisuele Dienst
Defensie, Den Haag
Druk:
OBT B.V., Den Haag
Voor adreswijzigingen
0223 657386 De 1000e plof
Adreswijzigingen KM-personeel:
0223 657386
Adreswijzigingen Veteranen:
Stichting Veteraneninstituut
12
Postbus 125 | 3940 AC Doorn
Telnr.: 0343 474 150
Adreswijzigingen betalende
abonnees:
Abonnementenland
Postbus 20 | 1910 AA Uitgeest
Telnr.: 0900 226 52 63
(10ct p/m)
www.aboland.nl
Marinemuseum bestaat 50 jaar
Redactieadres:
Alle Hens
Postbus 10.000 | 1780 CA Den Helder
Telnr.: 0223 657 660
22
DSN 209 57660
E-mail: allehens@mindef.nl
Internet:
www.defensie.nl
Kopijdatum:
De deadline voor het volgende nummer
van Alle Hens valt op 17 september.
Abonnementenwet
Sinds 1 december 2011 is de nieuwe
Abonnementenwet van kracht. Deze is Hr.Ms. Rotterdam multi-inzetbaar tegen piraten
van invloed voor abonnementen van
betalende abonnees. Kijk voor meer
informatie op de website www.aboland.
nl en de specifieke pagina voor dit blad/
deze krant.
29
Abonnementsprijs:
€ 17,02
(buitenland € 21,55 per jaar)
Aanhaling uit en overname van
artikelen uit dit blad is toegestaan
met bronvermelding.
ISSN 0024-0389
En verder:
8 Interview | 32 Logboek | 38 Mensen Mutaties
Alle Hens | juli-augustus 2012 2

3. column
Bescherm de welvaart van Nederland
Het grootste gedeelte van Nederland is na een welverdiende zomervakantie weer aan het werk
gegaan. Wij kunnen terugkijken op een drukke operationele zomerperiode waarin de Konink-
lijke Marine opnieuw een flink aantal relevante bijdragen leverde aan het bevorderen van vrede
en veiligheid in de wereld.
In Kunduz leiden onze marine- Maar ook andere, voor Europa belangrijke goederentrans-
collega’s samen met andere porten, worden hierdoor gehinderd. Dit raakt onze Neder-
krijgsmachtdelen politieagen- landse economie. Vaak nog véél meer dan Nederlanders
ten op in hoog opera­ioneel
t denken.
tempo. We doen dat goed, het
politietrainingscentrum wordt Revoluties, burgeroorlogen en conflicten in Afrika, het Mid-
gezien als hét voorbeeld voor den-Oosten en Azië zorgen voor omvangrijke vluchtelingen-
de hele internationale ge- stromen. Maar ook de smokkel van illegale wapens en drugs
meenschap, die inzet op stabi- vindt in grote mate via zee plaats. Deze illegale stromen dra-
liteit en bevordering van recht gen bij aan de groeiende sociale onrust in Europa. Daarom
en orde in Afghanistan. Ook op valt ook een toenemende behoefte te constateren aan het
zee lag het tempo hoog. Mari- bieden van veiligheid op en vanuit zee, met name aan de Eu-
neteams beschermden koop- ropese buitengrenzen. Het grootste gevaar dat ons echter
vaardijschepen en zowel Hr. bedreigt, zijn mogelijk verdere bezuinigingen op Defensie.
Ms. Evertsen en Hr.Ms. Rotter- Onze huidige minister, de Commandant der Strijdkrachten
dam boekten successen in de en vertegenwoordigers van verschillende politieke partijen
bestrijding van piraterij, onder andere door het bevrijden springen voor ons op de bres. Toch zijn er ook politieke par-
van de gegijzelde bemanningen van gekaapte dhows. Hr.Ms. tijen die menen dat er nog minder aan Defensie moet wor-
Tromp, het huidige stationsschip in de West, boekte een den besteed. Het is daarom belangrijker dan ooit tevoren dat
grote drugsvangst in. En de mijnendienst maakte (met een het grote publiek zich bewust wordt van het belang van De-
supersnelle actie van Hr.Ms. Willemstad) een mijn in de vaar- fensie. Belangrijk voor de bescherming van Nederland, maar
route naar Antwerpen onschadelijk, terwijl kort daarna ook vooral ook van onze wereldwijde handelsstromen. Daarom
het 1000ste explosief in de Noordzee werd geruimd sinds een heb ook ik de petite ondertekend die aangeeft dat het nu
verdwaalde zeemijn in 2005 het leven kostte van drie Neder- even genoeg is geweest bij Defensie.
landse vissers.
De Koninklijke Marine, en de andere krijgsmachtdelen,
Deze wapenfeiten tonen echter ook aan dat de wereld nog vertegenwoordigen samen een belangrijk vermogen.
lang niet veilig is. En het lijkt voorlopig niet beter te worden. Het vermogen om ons land, onze manier van leven en
Deze zomer liep de situatie in Syrië verder uit de hand. In de onze economie te beschermen. Een vermogen om een
Golfregio neemt de spanning toe. Iran heeft het afgelopen relevante bijdrage te leveren aan de bondgenootschap-
jaar gedreigd de Straat van Hormuz af te sluiten met mijnen- pen waartoe we behoren. Het is belangrijk dat wij de ko-
velden. Dit soort acties heeft ook in Nederland direct effect mende tijd blijven aantonen dat de Koninklijke Marine
op de prijzen van brandstof en energie. op een efficiënte manier een concrete bijdrage levert aan
de veiligheid en welzijn van onze maatschappij. Onder-
tussen gaan wij door met onze kerntaak: het bieden van
veiligheid op en vanuit zee…
Vice-admiraal Matthieu Borsboom
Commandant Zeestrijdkrachten, Admiraal Benelux
Twitter: @VADMBORSBOOM
3 Alle Hens | juli-augustus 2012

4. A chtergrond
Marine onmisbaar onderdeel van economische motor
Een zee vol risico’s
De risico’s waaraan de wereldwijde handel over zee aan bloot staat, nemen toe. Maar de mogelijkheden van
de Koninklijke Marine om die te verkleinen, nemen door de verregaande reorganisatie steeds verder af.
Waar ligt de kritische grens? De toekomst zal het leren. Maar dat de Nederlandse havens niet zonder
veiligheid, toegankelijkheid en betrouwbaarheid kunnen, staat als een paal boven water. Foto’s: Archief (AVDD)
De inzet van fregatten, patrouilleschepen, mijnenjagers en criminaliteitsbestrijding op zee, maar ook aan het veilig la-
onderzeeboten is van grote waarde voor de economie. Pira- ten passeren van schepen langs instabiele staten en door
ten die voor de kust van Somalië een bulkcarrier kapen om conflictregio’s. Kortom, de inzet van de Koninklijke Marine
losgeld te vragen, trekken een zware wissel op de wereldhan- ver van huis dient rechtstreeks het belang van de Nederland-
del, die valt of staat bij een onbelemmerde scheepvaart. Om se havens en daarmee het belang van de Nederlandse econo-
dat belang af te dekken, is de marine onmisbaar. Maar ook mie.
dichter bij huis bewijst het varende krijgsmachtdeel zijn nut.
Een zeemijn uit de Tweede Wereldoorlog die in de Eurogeul Spil daarin is de haven van Rotterdam. Veiligheid is voor dit
terechtkomt kan zomaar voor miljoenen euro’s schade zor- industriële complex van ruim tienduizend hectare van grote
gen. Daarnaast zijn er zaken die niet snel in het oog sprin- betekenis. Het is dan ook zaak dat allerlei verstoringen, zoals
gen. De ervaring leert dat handelspartners kiezen voor ha- terrorisme en georganiseerde misdaad (drugshandel, illega-
vens van landen die zich bereid toont op het gebied van in- le wapenhandel en mensensmokkel) zo ver mogelijk buiten
ternationale veiligheid bij te dragen. Denk hierbij de Europoort moeten blijven. Maar ook de permanente toe-
Alle Hens | juli-augustus 2012 4

5. A chtergrond
Een zeemijn
uit de Tweede
Wereldoorlog
in de Eurogeul
kan zomaar voor
miljoenen euro’s
schade zorgen.
gankelijkheid is een factor van belang. Op al die gebieden circa 28 procent daar naartoe (bron: portofrotterdam.com).
speelt de marine een rol. Maar haar verantwoordelijkheid Het gaat om alle denkbare goederen: olie, olieproducten, ko-
gaat verder dan de landsgrenzen. Om de haven optimaal te len, mineralen, metalen, palmolie, agrarische grondstoffen,
laten draaien, dient ook de veiligheid van internationale voedsel, auto’s, chemische producten en stukgoed in contai-
handelspartners te zijn gewaarborgd. Schepen uit andere ners, zoals textiel, elektronica, computerbenodigdheden,
landen escorteren in door piraterij geteisterde gebieden is meubilair en huishoudelijke artikelen. Voor de Rotterdamse
daarvan een spin off. containersector is Azië sinds 1995 de belangrijkste markt,
met een aandeel van 45 procent.
De inzet van de marine dient recht-
streeks het belang van de Nederlandse
havens
Veilige haven
Gelukkig is Rotterdam een veilige bestemming. Van een
eventuele terroristische dreiging valt in het Rijnmondgebied
weinig te bespeuren. Wie niet beter weet, realiseert zich niet
direct hoe bijzonder het eigenlijk is dat jaarlijks tienduizen-
den internationale goederentransporten ongeschonden de
Eurogeul binnenvaren. De goederen die worden aan- en af-
gevoerd gaan vaak de halve wereld over voordat zij hun uit-
eindelijke plaats van bestemming bereiken. Zo is Rotterdam
verreweg de belangrijkste Europese haven voor lading vanuit
en naar Azië. Volgens het Rotterdamse Havenbedrijf komt Dat olietankers ongehinderd hun weg vinden naar de Rotterdamse haven is van
ongeveer zeventien procent van alle aanvoer uit Azië en gaat groot economisch belang.
5 Alle Hens | juli-augustus 2012

6. A chtergrond
ren via Kaap de Goede Hoop maken de zeereis van Shanghai
naar Rotterdam bijna anderhalf keer zo lang. Deze route kost
ook meer brandstof en heeft eveneens als nadeel dat het tra-
ject dwars door een ander piratengevaarlijk gebied loopt,
Ook in delen aan de westflank van Afrika.
van Azië (met
name rond Indo- Onrust stuwt prijzen op
nesië) en aan Dat de olieprijs direct verband houdt met de veiligheidssitu-
de westkust van
Afrika (vooral in atie in Arabische landen is algemeen bekend. Instabiliteit in
de wateren bij het olieproducerende Libië heeft recentelijk bijgedragen aan
Nigeria) beschie- een stijging van de olieprijs, net als onrust in Syrië en Irak.
ten, enteren en Omdat zo’n 80 procent van de voor Europa bestemde olie af-
beroven piraten
regelmatig komstig is uit het Midden-Oosten, is de impact van stagne-
koopvaardij- rende aanvoer voor iedereen in Nederland voelbaar. Een stij-
schepen. gende olieprijs maakt niet alleen het varen met schepen
kostbaarder, ook energie- en brandstofprijzen gaan om-
Piraterij neemt wereldwijd toe hoog. Talloze andere producten waarin olie is verwerkt, vari-
Het bedrijf ICC Commercial Crime Services houdt op zijn website ërend van petflessen tot lippenstift en matrassen, worden
een actueel overzicht bij van zeepiraterij en gewapende over- dan ook duurder. Dat olietankers uit de Golfregio ongehin-
vallen op schepen wereldwijd. Begin augustus telde deze lijst derd hun weg vinden naar de haven van Rotterdam is dan
al 192 gemelde incidenten. Het actuele overzicht van op de ook van groot belang voor onze economie.
wereldkaart geplotte locaties (www.icc-ccs.org/piracy-repor- Een andere dreiging komt door toenemende spanning tus-
ting-centre/live-piracy-map) laat zien dat piraterij zich niet sen landen, die kan ontaarden in een gewapende conflict,
alleen voordoet in en rond het Somalisch Bassin. Ook in de- waarbij ook op zee strijd woedt. In ‘De zee: speeltuin van de
len van Azië (met name rond Indonesië) en aan de westkust supermachten’ stelt The Hague Centre for Strategic Studies vast dat
van Afrika (vooral in de wateren bij Nigeria) beschieten, en- India in 2011 de grootste importeur van wapens ter wereld
teren en beroven piraten regelmatig koopvaardijschepen. De was. Vooral de Indiase marine wordt in hoog tempo gemo-
bemanningsleden worden in het gunstigste geval alleen ge- derniseerd en vergroot. India, maar ook China, heeft een
gijzeld voor losgeld, maar vaak toch ook bedreigd, mishan- niet-aflatende behoefte aan grondstoffen en energie. Beide
deld of vermoord. Het mijden van de Golf van Aden en omva- landen betwisten bepaalde zeegebieden. In augustus vorig
Voor de Rot-
terdamse contai-
nersector is Azië
sinds 1995 de
belangrijkste
markt, met een
aandeel van 45
procent.
Alle Hens | juli-augustus 2012 6

7. A chtergrond
jaar nog kwamen de landen voor de kust van Vietnam met
elkaar in conflict. Ook Noord- en Zuid-Korea leven op ge-
spannen voet met elkaar en laten hun militaire macht gelden
op zee. De opbouw van Aziatische marines heeft inmiddels al
gezorgd voor een verschuiving in het maritiem-militaire
machtsevenwicht.
Tachtig procent van de voor Europa
bestemde olie is afkomstig uit het
Midden-Oosten
miljoen euro; minder dan een tiende van het totale budget
Budget krimpt voor Defensie van 7,2 miljard euro. En het budget krimpt nu
Wat de bescherming van onze handelsbelangen betreft, ver- al tientallen jaren.
trouwt Nederland steeds meer op samenwerking met inter-
nationale partners. Die samenwerking met marines van an- De Koninklijke Marine is sinds haar oprichting in 1488
dere landen draagt bij aan de slagvaardigheid van de een loyale uitvoerder van het beleid van de Nederlandse
internationale gemeenschap bij de beheersing van crises en regering. De organisatie is er altijd geweest als het er
het terugdringen van criminaliteit. Echter, decennia van be- echt op aankwam. Als maritieme handelsnatie heeft Ne-
zuinigingen op defensiebudgetten hebben ook bij andere derland heel wat te verliezen. De haven van Rotterdam is
Europese landen geresulteerd in forse reducties van het aan- veilig en floreert vooralsnog ook in deze economisch
tal marineschepen. De 27 lidstaten van de Europese Unie ge- moeilijke tijden, maar of dit zo blijft en of het zeeverkeer
ven samen jaarlijks circa 194 miljard euro uit aan defensie; van en naar Rotterdam mogelijk zelfs kan groeien, hangt
dat is slechts iets meer dan een derde van wat de Verenigde sterk af van wat ons land in de rest van de wereld pres-
Staten eraan besteden. In Nederland moet de Koninklijke teert. De inzet van de Koninklijke Marine is daarbij een
Marine de exploitatie doen met een jaarbudget van zo’n 590 onmisbare factor.
7 Alle Hens | juli-augustus 2012

8. I nterview
Voorzitter redersvereniging pleit voor goed uitgeruste marine
Garantie voor vrije doorvaart op zee
Als minister van Verkeer en Waterstaat was Tineke Netelenbos ooit al sterk betrokken bij de zeevaart. Ook
in haar huidige functie van voorzitter van de Koninklijke Vereniging van Nederlandse Reders is er grote
verbondenheid met het water, de handel overzee en – uiteraard – de Koninklijke Marine. “De inzet van de
marine wordt door mijn achterban ontzettend gewaardeerd”, aldus Netelenbos. Natuurlijk heeft de
voorvrouw van de reders nog wel wat te wensen over. Tekst: Joost Margés I│Foto’s: Maurits van Hout
Het instellen van Vessel Protection Detachments (VPD) door het dan gaat een opdracht naar een niet-Nederlands schip dat
huidige, demissionaire kabinet ziet Netelenbos als een ze- gebruik maakt van goedkopere, particuliere, beveiliging.
gen. “Eerder bestond er geen politieke steun voor mariniers Maar ook wij kunnen toch werken met een ‘verlengde
aan boord. Dat het nu wel kan, is een geweldige ontwikke- zwaardmacht’ van gecertificeerde Private Armed Guards die ge-
ling. En het is natuurlijk ook de taak van de Koninklijke Ma- bonden is aan strikte Rules of Engagement? Binnen de Internatio-
rine om de vrije doorvaart op zee te garanderen. Vooropge- nal Maritime Organisation (IMO) zijn hier al mondiale afspraken
steld, de marine doet het geweldig en de inzet wordt door over gemaakt.”
mijn achterban zeer gewaardeerd…” Er klinkt een ‘maar’ en
die blijkt te maken te hebben met het aantal beschikbare Hiervoor biedt de Nederlandse wet geen ruimte, aangezien
VPD’s, hun grootte plus kostprijs, de flexibiliteit van hun in- deze stelt dat de ‘zwaardmacht’ exclusief bij de overheid ligt.
zet en het feit dat rederijen niet mogen werken met particu- Aan Defensie dan ook de taak en verantwoordelijkheid om
liere beveiligers. “Nederland heeft niet veel grote koopvaar- zo goed mogelijk aan de vraag naar bescherming te voldoen.
dijschepen waarvoor een detachement van elf man nodig is. Vandaar ook dat er steeds meer mariniers worden klaarge-
Voor zware ladingschepen is 5.000 euro per dag minder be- stoomd voor inzet binnen VPD’s. Tegelijkertijd wordt er mo-
zwaarlijk dan voor een normaal schip. Een gemiddeld koop- menteel hard aan gewerkt om de kosten van VPD-inzet te
vaardijschip mag tegenwoordig al blij zijn wanneer er enige verlagen, door het samenstellen van kleinere teams met
winst wordt geboekt op een reis. In Nederland zijn we vooral vooruitgeschoven bewapening.
groot in short sea-verbindingen, met kleinere schepen. De op-
brengst is navenant en dan liggen de kosten voor een groot Prangende vraag
VPD dus veel te hoog.” Als ander argument, om ook privébeveiliging toe te laten,
noemt Netelenbos ‘flexibiliteit’. “De marktsector koopvaar-
“Voor de economische en geogra- dij valt niet te voorspellen. Soms is het lastig om op tijd een
VPD aan boord te krijgen bij wisselingen in het vaarschema.
fische positie van Nederland is een Zeker bij de wilde vaart en de termijnhandel weet je vaak pas
sterke marine toch vanzelfsprekend?” op het laatste moment waar je vracht moet laden en afleve-
ren. Neem nou bijvoorbeeld een schip vol benzine; zelfs nog
tijdens de vaart wordt er dooronderhandeld en kan er plotse-
Verlengde zwaardmacht ling een andere bestemming komen.” Inmiddels lukt het
Wat ziet Netelenbos als oplossing of aanvulling? “Er is be- Defensie steeds beter om op de prangende vraag naar snelle,
hoefte aan meer flexibiliteit – met soms kleinere teams van flexibele, inzet een antwoord te vinden, bijvoorbeeld dankzij
vier tot acht mariniers en een snellere inzetbaarheid.” Nu aanleg van meer depots en uitvalsbases in landen binnen het
nog blijken diplomatieke beperkingen en internationale af- risicogebied. Hierdoor valt de reactietijd voor operaties aan-
spraken tijd te kosten bij de inzet van mariniers. “Daarnaast zienlijk te verkorten.
moet de prijs marktconform zijn, vind ik. En waarom kan het
eigenlijk niet gratis, net als in bijvoorbeeld Italië? Collectief Netelenbos ziet dit als een positieve ontwikkeling, maar met
moeten we als Nederland toch bereid zijn om de Defensieor- in het achterhoofd toch graag het uitgangspunt: ‘VPD, ten-
ganisatie te financieren?” Iedereen heeft volgens de voorzit- zij’. De KVNR-voorzitter zou het betreuren als reders schepen
ter van de Koninklijke Vereniging van Nederlandse Reders zogenoemd ‘uitvlaggen’ om toch meer de vrije hand te heb-
(KVNR) belang bij een gezonde koopvaardij die ook in Neder- ben in de keuze van beveiligers. “Om fiscale redenen is het
land gevestigd blijft. “Vindt een verlader een Nederlandse ook voor Nederlandse zeevarenden van belang dat schepen
reder te duur – omdat deze een VPD moet doorberekenen – onder Nederlandse vlag blijven; zeker ook voor jonge
Alle Hens | juli-augustus 2012 8

9. I nterview
KVNR-voorzitter Netelenbos: “Een goed geëquipeerde marine is voor een land met de grootste haven van Europa noodzakelijk.”
mensen in opleiding die hierdoor anders kansen op de ar- “Een goed geëquipeerde marine is voor een land met de
beidsmarkt mislopen. Daarnaast kost elk uitgevlagd schip de grootste haven van Europa noodzakelijk; noblesse oblige - adel
Nederlandse schatkist gemiddeld 750.000 euro per jaar. Ik verplicht”, stelt zij nadrukkelijk. “Voor de economische en
doe graag een oproep aan de politiek: regel het nou goed! Of geografische positie van Nederland is een sterke marine toch
zorg voor flexibel en liefst gratis in te zetten militairen of sta vanzelfsprekend?
gecertificeerde beveiliging toe, volgens Europese of IMO- En dat vraagt nu eenmaal om investeringen. Daar hebben we
normen.” vroeger binnen het kabinet ook wel discussie over gehad.
Vanuit de politiek werd er dan soms gedacht: ‘Ach, die onder-
Sterke marine vanzelfsprekend zeeboten, hebben we die nou wel nodig?’ Maar als je ziet
Hoewel Nederlandse reders nu uit kostenoverwegingen over welke rol die spelen bij de informatievoorziening bij antipi-
een alternatief zouden willen beschikken, werken ze volgens raterij- en counterdrugs-operaties! Je kunt daarnaast ook
Netelenbos toch ook zelf het liefst met militairen niet alles door een ander laten opknappen. Europa begint in
. “Wij raden reders ook altijd aan om bescherming te vragen dit opzicht ook wel achterop te raken, ten opzichte van de VS
bij Defensie. Het is belangrijk dat zij laten zien hoe groot de en China die hun marines sterk doorontwikkelen. Een voor-
behoefte is. Zo’n 150 aanvragen per jaar lijkt ons als KVNR beeld: in de toekomst wordt deepsea mining – de ontginning
reëel; dat bleek uit gesprekken met de CEO’s van betrokken van grondstoffen diep in de oceanen – steeds belangrijker.
rederijen met wie ik voor de zomer bij de minister van Defen- Het zou een slechte zaak zijn als alleen de supermogendhe-
sie om de tafel zat. Er zijn echter ook rederijen die er al voor den daarvan profiteren, omdat zij wel in staat zijn om hun
kiezen om niet meer door het piraatgevaarlijke gebied van belangen op zee te beschermen.”
India tot en met de Golf van Aden te varen. Voorheen waren
er zo’n 500 scheepsbewegingen door deze Golf door schepen Al met al tonen Netelenbos en haar achterban zich inge-
onder Nederlandse vlag, maar sinds de piraterijexplosie nog nomen met de inspanningen van de KM om de koop-
maar 250. Ik weet zeker dat de markt weer aantrekt, wanneer vaardij te beschermen.
we de beveiliging nog beter op orde krijgen.” En daarin staat de redersvereniging niet alleen, zo laat
Netelenbos ten slotte weten: “Ook de Bond van Verze-
Onder deze beveiliging rekent de oud-minister niet alleen keraars en de vakbonden steunen ons hier nadrukkelijk
gewapende teams aan boord van koopvaarders, maar vooral in; het gaat ten slotte om veiligheid van personeel en la-
ook varende marine-eenheden in het risicogebeid. ding.”
9 Alle Hens | juli-augustus 2012

10. operationeel
Van Durban naar Dubai
Marineteams beveiligen
kwetsbare scheepvaart
Foto’s: Peter van Bastelaar (AVDD)
Defensie en de reder maken duidelijke afspraken wie waarvoor verantwoordelijk
is. De kapitein richt zich de navigatie van het schip. Bij eventueel gebruik van
geweld, is Defensie verantwoordelijk. Aan het gebruik van geweld zijn strikte
voorwaarden verbonden, zo moet het bijvoorbeeld proportioneel zijn. Eventueel
geweldgebruik wordt volgens bestaande procedures aan het Openbaar Ministe-
rie gemeld en vervolgens door het Openbaar Ministerie beoordeeld.
Voor de rest van dit jaar kan Defensie nog ruim 80 keer een beveiligingsteam
inzetten om de Nederlandse handelsbelangen te beschermen. Voor volgend jaar
houdt Defensie rekening met de inzet van 175 teams, maar mocht dit aantal niet
voldoende blijken dan kunnen er meer teams worden ingezet. Eerder dit jaar
verlaagde Defensie de kosten voor de inzet van een VPD naar 5000 euro per dag.
Alle Hens | juli-augustus 2012 10

11. operationeel
Een beveiligingsteam van het Korps Mariniers beveiligt het Nederlandse schip
MS Swan van de firma Dockwise. Dit schip, wat vanwege zijn snelheid en lage
reling extra kwetsbaar is voor aanvallen van piraten, voer met haar lading en de
mariniers aan boord van Durban in Zuid-Afrika naar Dubai.
Sinds vorig jaar zet Nederland met succes VPD’s in. Al ruim 20 teams
beschermden kwetsbare schepen te beschermen tegen aanvallen van piraten.
Zij beoefenen noodprocedures met de bemanning in geval van een aanval en
passen beveiligingsmaatregelen toe om de kans op een kaping zo klein mogelijk
te maken.
11 Alle Hens | augustus-september 2012

12. O perationeel
Hr.Ms. Willemstad maakt 1000e explosief onschadelijk
Mijlpaal bereikt in het mijnenruimen
Het kost enige moeite om het sabel door de taart te snijden maar dat symboliseert tegelijkertijd de zware
taak die Hr.Ms. Willemstad en haar mede-mijnenjagers voor de kiezen heeft. Het is goed dat we stilstaan
bij dit moment maar het betekent niet dat we nu klaar zijn op de Noordzee’’, aldus Commandant Zeestrijd-
krachten na de vernietiging van het 1000e explosief . Tekst: Doenja Zwaan I Foto’s: Rob van den Eerden en Joyce Rutjes (AVDD)
Op een afstand van zo’n 150 meter van de mijnenjager ligt havenmonding, nog naar schatting tussen de 30.000 en
een rubberboot te wachten op het sein vanuit de mijnen- 300.000 explosieven bevinden, begrijpt dat mijnenjacht een
jachtcentrale van Hr.Ms. Willemstad. Een geoefend oog zag voortdurende noodzaak is.
op de beeldschermen die het sonarplaatje weergeven even
daarvoor een duiker afdalen richting het te vernietigen pro- Explosieve groei in meldingen
jectiel. Hij liet een blik met achttien kilogram springstof ach- Sinds er mijnen en bommen in de Noordzee zijn gelegd en
ter bij de bom. Een speciale dit maal, niet vanwege de her- gedumpt is een mensenleven verstreken maar veelal is de ex-
komst, grootte of lading maar vanwege het volgnummer. plosieve lading nog intact. Sterker nog, door het opvissen,
Op 6 april 2005 kwamen drie Ouddorpse vissers om het leven verplaatsen of de invloeden van het getij worden die projec-
nadat zij zo’n projectiel in hun net vonden, met een desas- tielen alleen maar instabieler. “Het ironische is dat de vlieg-
treuze explosie tot gevolg. Daarmee kreeg de mijnenjacht op tuigbommen, waarvan er een heleboel in zee zijn gedumpt,
de Noordzee – onder de noemer Beneficial Cooperation – een van de geallieerden waren”, vertelt luitenant-ter-zee 1 Michel
nieuwe dimensie. Sinds het ontstaan van de operatie zijn na Woltman, commandant Hr.Ms. Willemstad. Immers, voor
vandaag duizend mijnen en bommen op de Noordzeebodem vliegtuigen – in dit geval Britse – terugkeerden van een
vernietigd. Wie zich realiseert dat er in dat relatief kleine vlucht moesten ze de overgebleven explosieven uit veilig-
stukje water, van vaargeul tot ankergebied van vislocatie tot heidsoverwegingen dumpen in zee. Maar veiligheid is be-
De taart wordt
aangesneden ter
ere van de 1000e
ruiming.
Alle Hens | juli-augustus 2012 12

13. O perationeel
Hr.Ms. Wil-
lemstad ligt
op ongeveer
150 meter van
het te ploffen
explosief.
trekkelijk, zo bleek wel toen drie vissers in 2005 om het leven tiel dusdanig ondiep ligt kan ook een eenheid van de Mari-
kwamen. Dat ongeval gaf aanleiding om mijnenjacht op de tieme Explosieven Opruimingsdienst Defensie (M-EOD) wor-
Noordzee te intensiveren. “Dat wil niet zeggen dat we er voor den ingezet om de klus te klaren. De uitvoering van Beneficial
die tijd niets mee deden”, legt Woltman uit, “Een lijst van ge- Cooperation komt voor rekening van de marine en de Kust-
melde explosieven die vernietigd moeten worden heeft altijd wacht is verantwoordelijk . De marine stelt voor deze taken
al bestaan”. Maar na dat ongeluk was wel degelijk een ‘explo- 140 dagen per jaar een mijnenjager ter beschikking. Aan boord
sieve’ groei in het aantal meldingen merkbaar. Woltman van deze schepen bevinden zich gespecialiseerde duikteams
hield zich toentertijd zelf bezig met die meldingen, bijge- die deel uitmaken van de Defensie Duik Groep (DDG).
houden op de UXO-lijst (Unexploded Ordnance). “Vissers zagen
weer de risico’s in en gaven massaal posities door”. De Internationale steun
scheepvaart wijzen op de gevaren en te nemen acties bij het De verankering van Beneficial Cooperation geeft het de interna-
vinden van een explosief is een taak van de Kustwacht. Voor- tionale aandacht die het nodig heeft. Is een mijnenvrije
Noordzee wel haalbaar? Woltman erkent dat het een taak is
die Nederland niet alleen aan kan: “Het is dan ook belang-
“Dankzij het ruimen van explosieven rijk dat NAVO-eenheden ons hierin assisteren”. Met het af-
leveren we een bijdrage aan een veilige stoten van vier mijnenjagers is de capaciteit drastisch afge-
nomen. “Dat neemt niet weg dat we nog steeds met dezelfde
Noordzee” effort ons werk doen, maar met minder middelen bereik je
nu eenmaal minder resultaat”. Gelukkig is er wel de samen-
al de visserij– want dat is de belangrijkste doelgroep – wordt werking met de Belgische marine en ook vanuit de NAVO kan
door voorlichters van de Kustwacht gewezen op de gevaren op steun worden gerekend. “Het bundelen van onze krach-
van explosieven. De Nederlandse vissers (boomkorkotters) ten in de binationale samenwerking heeft zeker geleid tot
slepen met hun netten over de bodem van de zee, met alle ge- het efficiënter opruimen van explosieven, maar het aantal
varen van dien. niet ontplofte bommen en mijnen uit WOI en WOII is zeer
groot”, licht de Belgische korvetkapitein Yvo Jaenen toe. Jae-
De marine maakt onschadelijk nen voert op dit moment het commando over het NAVO-
Om nog een ongeval te voorkomen voorziet de Kustwacht mijnenbestrijdingsflottielje Standing NATO Mine Counter Measu-
zodoende in informatie en een explosievenkaart waarmee res Group 1 (SNMCMG1) en kijkt vanaf BNS Godetia dat als
een gevonden explosief kan worden geïdentificeerd. De vin- stafschip fungeert toe op de vernietiging van bom nummer
der zet het explosief liefst met een reflector weer rustig over 1000. “De deelname van het SNMCMG1 eskader aan Beneficial
boord en noteert die locatie. Samen met gegevens over het Cooperation komt op een uniek moment. Een Belgische com-
schip wordt bij het Kustwachtcentrum een melding inge- mandant, bijgestaan door een Belgisch-Nederlandse staf
diend. Daarna wordt de afhandeling overgedragen aan de voert momenteel het bevel over het NATO-eskader. Dit
marine, die zich ontfermt over het onschadelijk maken van draagt ongetwijfeld bij aan een optimale integratie en coör-
het projectiel. Explosieven op zee worden vanaf een mijnen- dinatie van de operatie.” Terwijl Hr.Ms. Willemstad zich voor-
jager met behulp van een seafox (onderwater robot voorzien bereid op de vernietiging van het explosief met het magische
van lading) of door duikers vernietigd. Wanneer het projec- getal, wordt aan boord van BNS Bellis ook met spanning af-
13 Alle Hens | juli-augustus 2012

14. O perationeel
gewacht. Het zusterschip ligt nabij contact 1001 en zal kort nenjachtofficier, maar Van der Vinne blijft bescheiden:
na haar voorganger het sein tot ontploffing geven. “Het getal “Maar ik doe het niet alleen, het is echt een team-effort”. En
maakt uiteindelijk niet uit. Iedere vernietiging is weer bij- daar zit ook de kracht achter deze tak van sport meent Com-
zonder en iedere ruiming brengt risico’s met zich mee”, ligt mandant Woltman. “Die 1000e plof doe ik niet persoonlijk,
Woltman toe. dat doen we met zijn allen”.
“Het getal maakt niet uit. Iedere En dan is het zover, even voor twaalven, staat een groot
deel van de bemanning op het voorschip van Hr.Ms. Wil-
vernietiging is bijzonder” lemstad. De spanning is van de gezichten af te lezen. De
rubberboot van de mijnenjager neemt een grotere af-
Veiligheid voorop stand tot het oranje boeitje dat de bom markeert. Na een
Sergeant ODOPS Mirjam van der Vinne is assistent mijnen- korte stoot op de scheepshoorn dreunt het geluid van de
jachtofficier aan boord van Hr.Ms. Willemstad en kijkt met explosie door tot in de wijde omgeving. Een indrukwek-
toewijding naar het sonarplaatje. Een glimlach kan ze niet kende waterzuil visualiseert de knal en het schip trilt. De
onderdrukken: “Het mooie van dit werk is dat je daadwerke- bemanning applaudisseert en natuurlijk is ook de trots
lijk resultaat boekt. Dankzij het ruimen van explosieven lever van het gezicht van Woltman af te lezen.
je een bijdrage aan een veilige Noordzee. Het sonarplaatje is Aan boord van het Belgische zusterschip brengt de ver-
in de loop der jaren behoorlijk verbeterd, je kunt veel verder nietiging van het 1001e explosief eenzelfde reactie te-
kijken. Daarmee kun je de afstand van het schip tot het ex- weeg. “Maar dit betekent niet dat we nu klaar zijn op de
plosief vergroten en dat komt de veiligheid weer ten goede”, Noordzee’’, besluit vice-admiraal Borsboom. En na de
legt Van der Vinne uit. En veiligheid staat uiteindelijk voor- taart maakt de bemanning zich op voor het volgende
op. Een belangrijke taak ligt er dus ook voor de assistent mij- contact
Alle Hens | juli-augustus 2012 14

15. H ardware
Civiel medegebruik Defensiehaven moet bedrijven en investeerders trekken
Marine, centrum van regionale economie
Het goud ligt voor het oprapen in Den Helder. De infrastructuur van de marinestad in combinatie
met de aanwezige kennis en kunde bieden unieke mogelijkheden. Zo stelt de Taskforce ‘Civiel mede-
gebruik Defensiehaven Den Helder’, die de afgelopen maanden onderzocht hoe civiel-militaire
samenwerking de economische groei in de regio Den Helder kan stimuleren.- Tekst: Marlous de Ridder
De rapportage van de Taskforce komt op het moment dat de
marine door de krimpende budgetten alle hulp van buiten
kan gebruiken. Het onderzoek naar civiel medegebruik van
De VOS Trapper, de marinehaven staat dan ook niet op zichzelf. Vorig jaar
een offshore-
kwam Defensie met gemeente en provincie tot een oplos-
schip van de
firma Vroon, sing om het met sluiting bedreigde Maritiem Vliegkamp De
wordt door de Kooy open te houden dankzij civiel-militaire samenwerking.
Defensiesleep- “De Kooy is het schoolvoorbeeld van slimme partnership.”
dienst naar
steiger 61 van
het Marinebe- Beveiliging
drijf gebracht. Een gezamenlijk havenbedrijf, één bedrijfsbrandweer, het
delen van opleidingsinstituten en civiel medegebruik van de
Den Helder zou zelfs een van de grootste offshoreknooppun- simulatoren. Zomaar een greep uit mogelijke samenwer-
ten van West-Europa kunnen worden. Om deze ambitie waar kingsverbanden. De komende tijd worden daarom diverse
te maken, moeten kennis en faciliteiten beschikbaar komen proefprojecten gehouden. “De nadruk ligt op het woord
en de samenwerking met het bedrijfsleven intensiveren. De ‘proef’”, zegt Boelema Robertus beslist. “We moeten kijken
Taskforce noemt het civiele medegebruik van onder meer wat past binnen onze bedrijfsvoering. Natuurlijk gooien we
haven- en onderhoudsfaciliteiten, apparatuur en opleidings- niet zomaar onze hekken open. Net zo min als we aan brood-
instituten daarom de sleutel naar economisch succes. Tij- roof doen. We gaan geen haventje spelen met de overslag
dens het maritiem symposium ‘Samen Slagvaardig’ begin van grote containerschepen. Bovendien zakken die door
juli, overhandigde de voorzitter van de Taskforce Ivo Week- onze steigers. Op het gebied van beveiliging, vergunningen,
enborg een ‘actieplan’ aan demissionair minister van defen- aansprakelijkheid en veiligheid en milieuwetgeving onder-
sie Hans Hillen. zoeken we dus heel goed wat haalbaar is en wat niet.”
Proefballon
We bereiken een win-win-situatie door Inmiddels zijn de eerste concrete stappen, de zogeheten quick
civiel-militaire samenwerking wins, op weg naar civiel medegebruik van de defensiehaven
zichtbaar. Zo verwelkomde het Marinebedrijf op 18 juli een
offshore schip. Het schip maakte gebruik van de militaire in-
Winst frastructuur terwijl civiele partijen reparaties uitvoerden.
“Het is een heel concreet stappenplan waarin mogelijkheden Ook verlaat de marine op korte termijn het gebied Buiten-
worden geschetst die voor alle partijen winst en uiteindelijk veld om meer ruimte voor technologische ontwikkeling te
werkgelegenheid in de regio opleveren”, zegt commandeur bieden en heeft het bedrijf Imtech aangekondigd een ge-
Kees Boelema Robertus. Als nieuwe algemeen directeur Ma- deelte van haar activiteiten voortaan vanuit Den Helder uit te
rinebedrijf én Directeur Ondersteuning vertegenwoordigt voeren.
Boelema Robertus het Commando Zeestrijdkrachten in de
Taskforce. Boelema Robertus: “De gemeente en provincie Het project is een kwestie van de lange adem. Maar wel
willen de economische activiteiten uitbreiden, de marine is één met veel potentie, meent Boelema Robertus.
op haar beurt gebaat bij een technisch hoogwaardig en in- “Eentje die past bij het toekomstbeeld van defensie, die
novatief maritiem instandhoudingscluster, met als kern het de regionale economie versterkt en die zorgt dat kennis,
Marinebedrijf. Alleen door civiel-militaire samenwerking personeel en infrastructuur voor de Marine behouden
bereiken we een win-win situatie.” blijft.”
15 Alle Hens | juli-augustus 2012

16. oefening
Eerste Mariniersbataljon gecertificeerd tijdens Certifex 12
Mariniers op nieuwste
stukje Nederland
Midden in de nacht verschijnt er groepje zwarte schimmen op de rand van een duintop. Een
‘terrorist’ opent het vuur. Snel wordt hij door de mariniers uitgeschakeld, de groep sluipt
verder het kamp in op zoek naar informatie. “Iedereen wist wat van hem verwacht werd.” Tekst:
Jochem van Wijk I Foto’s: Henry Westendorp
“Van de compagniecommandant tot de individuele mari- gegevens niet, wat voor een extra uidaging zorgt. Eerste lui-
nier, de hele keten wordt bekeken”, legt luitenant kolonel tenant der mariniers Simon Aardema wijst naar een stukje
der mariniers Peter Hengeveld, commandant van het Eerste blauw op zijn kaart. “Dat is nu land. Vannacht landen we
Mariniers bataljon, uit. Zijn eenheid is een jaar lang bezig ge- daar om ongezien het terroristenkamp te benaderen.”
weest met opwerken naar de oefening Certifex 12. De oefe-
ning vond plaats op de Tweede Maasvlakte en Budel en is Op het nieuwste stukje land van Nederland halen de mari-
bedoeld om het bataljon uit Doorn te testen op hun operati- niers alles uit de kast om een zo realistisch mogelijke Amphi-
onele gereedheid. De commandant is tevreden met de oefe- bious Raid uit te voeren op een ‘terroristenkamp’. Deze is tijde-
ning. “Het geeft een goed gevoel dat we gecertificeerd zijn, lijk neergezet en ‘bewoont’ door reservisten van de marine
dan weet je dat alles werkt.”
Nieuw terrein
In een realistische scenario voeren de mariniers amfibische
operaties uit en treden op in verstedelijkt gebied. Hierbij
hebben de eenheden beschikking over verschillende lan-
dingsvaartuigen en een Cougar Helikopter. De landing op de
Maasvlakte worden uitgevoerd en gecoördineerd vanaf het
Engelse transportschip RFA Mounts Bay. “Het plaatje is com-
pleet. Alle ingrediënten zitten in de oefening”, aldus de com-
mandant. Daarnaast is de Maasvlakte nieuw terrein voor zijn
Mariniers stappen op een LCRM (Landingcraft Rubber Motorized) op de achtergrond
mannen en kloppen, door de recente drooglegging, de kaart- de RFA Mounts Bay transportschip.
Alle Hens | juli-augustus 2012 16

17. oefening
Twee mariniers die zich niet snel zullen overgeven. Een Amphibous Raid is een
houden
‘terroristen’ onder snelle en kortstondige aanval vanuit zee op land. Samenwer-
schot tijdens een king tussen SOC (Special Operations Capable) eenheden van Eer-
nachtelijke actie.
ste Mariniers Bataljon en SOF (Special Operations Forces) teams
van het Unit Interventie Mariniers (UIM) staat centraal bij de
acties die in de nacht worden uitgevoerd.
“Van de compagniecommandant tot Majoor der mariniers Theo Mestrini overlegt met zijn Engelse collega’s.
de individuele marinier, de hele keten
wordt bekeken”
Nachtelijke actie
Aardema stuurt de ruim vijfenvijftig man tellende Task Group
tijdens één van de operaties aan. Hij heeft de opdracht gekre-
gen om het kamp te doorzoeken, informatie te verzamelen
en logistieke middelen te vernietiging en daarbij zo min mo-
gelijk geweld te gebruiken. Hij is tevreden over het verloop
van de operatie: “De actie verliep volgens plan, iedereen wist
wat van hem verwacht werd, zo konden we het kamp tot on-
geveer zeventig meter ongezien naderen.” Daarna stuiten de Het Engelse transportschip RFA Mounts Bay van waaruit de Mariniers tijdens de
mariniers op weerstand. “Hierbij zijn drie tegenstanders uit- oefening opereerden.
geschakeld en zeven tijdelijke gevangen genomen”, aldus
Aardema. Na doorzoeking van het kamp en vernietiging van hier op zondag en op maandagochtend waren we operatio-
wapens zijn de krijgsgevangen weer vrij gelaten en keert de neel en kon de oefening beginnen,” zegt Amphibisch Opera-
Task Group terug naar het RFA Mounts Bay transportschip. tieofficier majoor der mariniers Theo Mestrini tevreden. Vanaf
het schip is hij mede verantwoordelijke voor de planning en
Internationale samenwerking uitvoering van de amfibische operatie en logistieke zaken aan
Het Engelse schip RFA Mounts Bay is een 176 meter lang mul- boord. Ook is hij zeer te spreken over de oefenlocatie.
tifunctioneel amfibisch transportschip dat plaats biedt aan
helikopters, landingsvaartuigen, voertuigen en circa 356 pas- “We moeten er rekening mee houden dat we steeds
sagiers. Al 40 jaar werken de Nederlandse mariniers uitste- vaker acties in bewoonde gebieden gaan uitvoeren. Er
kend samen met Engelsen in de UK/NL Amphibious Force en ook is hier veel burgerscheepvaart, een ideale plek om te
nu weten de partners elkaar goed te vinden. “We kwamen trainen.”
17 Alle Hens | juli-augustus 2012

18. O efening
Korps Mariniers traint in Martinique en Frans Guyana
It’s a jungle out there!
Twee pelotons van de 32e infanteriecompagnie uit Aruba, het bootpeloton uit Curaçao en Aruba en
een peloton van de 21e infanteriecompagnie uit Nederland trotseerden in Martinique en Frans Guyana
hitte, water, modder, ongedierte en schreven amfibische geschiedenis. “Dit is waar het Korps voor
staat!” Tekst: Vanessa Strijbosch I Foto’s: Henry Westendorp (AVDD)
Een jungletraining met een sterk amfibisch karakter. Een om- Unieke tocht
schrijving die het beste past bij de jungletraining van de ma- Het te water laten van Boston Whalers vanaf Hr.Ms. Pelikaan is
riniers van de Commandant der Zeemacht in het Caribisch geen bijzonderheid te noemen. Echter, door de locatie in
gebied (CZMCARIB). In twee landen, Martinique en Frans Frans Guyana en de tocht die de bestuurders van de zes boten
Guyana, werden de militairen van de compagnie en het boot- te wachten stond, schreven zij een stukje geschiedenis. Ge-
peloton in samenwerking met de bemanning van Hr.Ms. Pe- heel in de traditie van het Korps Mariniers voeren de zeesol-
daten vanaf zee de junglerivier L’Approuague op het binnen-
land van Frans Guyana in. Iets wat zelfs door de Franse
“Bijna continu liepen we tot onze marine nog niet eerder op deze manier is gedaan.
schenen door het water en modder”
Kerntaak
“Deze training omvatte precies waar het Korps Mariniers
likaan onderworpen aan een veelzijdige training die in het voor staat”, reageerde eerste luitenant der mariniers Michiel
teken stond van leven, overleven, bewegen en vechten in en Alberts, de commandant van het bootpeloton, vanuit de jun-
rondom de jungle. In Frans Guyana voegde zich nog een pe- gle van het Zuid-Amerikaanse land. “Dit is onze kerntaak.
loton van de 21e infanteriecompagnie uit Nederland bij de Vanuit zee diep in het land infiltreren en daar verschillende
groep. operaties uitvoeren. Het was mooi om dit op deze manier
Zeker in het
Caribisch gebied
zijn operaties
vanaf water
heel belangrijk
omdat de
meeste landen
na een ramp
vrijwel alleen
bereikbaar zijn
via het water.
Alle Hens | juli-augustus 2012 18

19. oefening
De beloning
Instructeurs van het kenniscentrum ‘Militair Optreden
onder eXtreme omstandigheden (KC MOX) waren gedu-
rende de training aanwezig voor observatie. Ze hebben
besloten om de mariniers het kwaliteitsnummer Jungle
“We kregen al-
leen een parang, Movement Survival Course’ uit te reiken, zonder het combat-
machete, gedeelte. In dit gebied van Frans Guyana is het niet toege-
gevechtsvest staan om met scherpe munitie te trainen. Daardoor kon
en een wapen
het onderdeel live firing niet beoefend worden. Dat is een
mee en moesten
daarmee substantieel onderdeel om volledig jungle getraind te
overleven.” worden. Na afloop van de training stond de mariniers een
verrassing te wachten. De Franse legionairs waren onder
de indruk van de prestaties van de militairen en beloon-
den hen met een Franse jungle bagde. “Een eer om te dra-
gen”, aldus marinier Huisman. “Niet veel militairen heb-
ben er zo’n eentje.”
Overleven en vechten
Nadat in Martinique de eerste survival basislessen waren af-
gevinkt, stond de mariniers in de jungle van Frans Guyana
een stevige vervolgtraining te wachten. “Met pittige momen-
ten”, zegt koporaal der mariniers Richard Doorn. Twee we-
ken lang verbleven de mariniers continu in het veld waarvan
ze bijna drie dagen compleet op zichzelf waren aangewezen.
“We kregen alleen een parang, machete, gevechtsvest en een
wapen mee. Verder helemaal niets. We moesten ons eigen
voedsel zoeken, onderkomen en vlotten maken. Bijna con-
tinu liepen we tot onze schenen door het water en modder.”
Volgens Doorn heeft dat de cohesie binnen de groep alleen
maar goed gedaan. “We zijn als groep gegroeid. Iedereen
ging ervoor en hielp elkaar.” Ondanks een vervelende bles-
sure en andere ongemakken, zette Doorn toch door en rond-
de de training netjes af. “Het was mooi om mee te maken
maar ik ben wel blij dat het erop zit.” Marinier 1 Joost Huis-
man had nog wel wat langer door willen gaan. “Ik vond het
leuk en leerzaam”, is de eerste reactie van de marinier die zijn
plaatsing in de West afrondt met deze jungletraining. “Som-
migen zijn tien keer liever in Noorwegen of in de bergen,
maar dit ligt mij wel.” Huisman was vooral onder de indruk
van de schoonheid van de omgeving. “Het is een behoorlijk
Optreden in veredeld oerwoud dat er prachtig uitziet. Je hoort de vreemd-
rivierrijke ge- ste geluiden om je heen. Best bijzonder.”
bieden, Riverine
Operations, is
De jungletraining in Martinique en Frans Guyana geldt als
een expertise
van het Korps een verkorte training. Niettemin dwongen de Neder-
Mariniers. landse mariniers respect af bij commando mariniers van
Martinique en de Franse legionairs in Frans Guyana. De
mee te maken”, aldus Alberts. Optreden in rivierrijke gebie- bilaterale banden tussen CZMCARIB en de Franse marine
den, Riverine Operations, is een expertise die steeds belangrij- zijn wederom aangehaald. Als ‘compensatie’ voor het fa-
ker wordt. Zeker in het Caribisch gebied waar de meeste lan- ciliteren van deze jungletraining nemen de Franse eenhe-
den na een ramp vrijwel alleen bereikbaar zijn via het wa- den jaarlijks deel aan trainingen en oefeningen in de
ter. Het Korps Mariniers van het maritieme krijgsmachtdeel droge en amfibische omgeving van de Benedenwindse
is gespecialiseerd in dit soort operaties. eilanden.
19 Alle Hens | juli-augustus 2012

20. Succesvolle missie voor
Hr.Ms. Evertsen
Na deelname aan de antipiraterij-operatie Ocean snel worden herkend en piraterij effectiever be-
Shield is Hr. Ms. Evertsen zaterdag 19 augustus streden.
thuishaven Den Helder binnengelopen. Minister Ten overstaan van honderden familieleden en
Hans Hillen benadrukte het belang van de missie vrienden reikten Hillen, enkele Kamerleden en
voor Nederland. “Onze welvaart is immers afhan- plaatsvervangend Commandant Zeestrijdkrach-
kelijk van vrije handel, van onbelemmerd vervoer ten, generaal-majoor der mariniers Rob Verkerk,
van goederen over zee en afhankelijk van de vrije de medaille voor vredesoperaties uit aan de be-
toegang tot grondstoffen. Kleding, schoenen, manning. Maar in het bijzonder stond de be-
elektronica, auto's en brandstof bereiken zo on- windsman stil bij de bevrijding op 29 juni van een
gehinderd Nederland en blijven voor ons allemaal gekaapt vissersschip en de aanhouding van 7 pira-
betaalbaar.” Het luchtverdedigings- en comman- ten. “De Somalische piraten hadden de beman-
dofregat opereerde drie maanden in de wateren ning gegijzeld en gebruikten de veroverde boot
rond de Hoorn van Afrika. Naast het bestrijden van om handelsschepen aan te vallen.” Na een 2-daag-
piraterij en het beschermen van koopvaardijsche- se achtervolging wist de Evertsen de kapers te lo-
pen, voerde Hr. Ms. Evertsen dicht onder de Soma- kaliseren. “Niet eenvoudig. We hebben het im-
lische kust diverse patrouilles uit. Hierbij werd mers over een gebied van meer dan 2 miljoen
waardevolle informatie verkregen over de kustac- vierkante kilometer. Met kustlijnen zo lang als die
tiviteiten en de normale levenspatronen. Met deze van Den Helder tot en met Zuid-Portugal.”
informatie kunnen mogelijk afwijkende patronen Foto: Rob van Scherpenzeel
Alle Hens | augustus-september 2012 20

21. 21 Alle Hens | augustus-september 2012

22. H istorie
Marinemuseum 50 jaar
Het geheugen van de marine
Het Marinemuseum vierde deze zomer haar vijftigjarig bestaan. Een mijlpaal om bij stil te staan, maar niet te
lang. Want het Marinemuseum kijkt vooruit naar de volgende decennia. Een gesprek met directeur kapi-
tein-luitenant-ter-zee Harry de Bles over hoe een expositie op een zolderkamertje kon uitgroeien tot
volgens ANWB-leden het ‘leukste uitje van Noord-Holland’. Tekst: Ingmar Kooman I Foto’s: Marinemuseum
Wat oude uniformen, een verzameling prenten en foto’s, wa- doorheen. Bij een flinke regenbui stonden echt overal pan-
penschildjes en scheepsmodellen. De allereerste expositie van netjes en schaaltjes.” Museale horrorscenario’s, maar De Bles
het Marinemuseum was bescheiden en vooral traditioneel. kan hier inmiddels hartelijk om lachen. “Voor beheer, con-
Objecten met wat teksten, dat was het in 1962. Grootste be- servatie en registratie hebben we nu gekwalificeerde mede-
zienswaardigheid op de zolder van het Peperhuisje: een peris- werkers. Ook zijn de museumobjecten opgeslagen in geac-
coop van een onderzeeboot. Dwars door het dak geslagen. climatiseerde depots, helemaal volgens moderne
museummaatstaven.”
Zo’n 500 objecten telde de collectie van de toenmalige Stich-
ting Helders Marinemuseum. “Tegenwoordig zijn dat er zo’n Dienstondergoed
35.000, daar kun je wel iets van onze groei aan aflezen”, zegt Een onderzeeboot, een modeshow en een struisvogel. Voor-
kapitein-luitenant-ter-zee Harry de Bles. De afgelopen vijftig beelden van de inventiviteit van De Bles en zijn mensen in
jaar is een tijd van forse schaalvergroting: de omvang van de het trekken van bezoekers. De wijze waarop het Marinemu-
collectie, de oppervlakte, het budget maar ook de bezoekers- seum de maritieme geschiedenis presenteert is met de jaren
aantallen, vertelt De Bles. “In de eerste 25 jaar ontving het ook sterk veranderd. “Vroeger had je alleen objecttentoon-
museum ongeveer 1 miljoen bezoekers. Tussen 1987 en 2011 stellingen, mooie spullen met teksten erbij. Een verhaal
waren dat er bijna dubbel zoveel, zo’n 1,8 miljoen.” Ook werd niet of nauwelijks verteld. Met dat traditionele concept
maakt het museum een flinke professionalisering door, on- alleen ben je er niet als museum. Je moet bezoekers prikke-
dermeer in het collectiebeheer, vervolgt hij. “Toen ik in 1987 len.” De kans om Hr.Ms. Tonijn aan de collectie toe te voe-
bij het museum begon, was onze depotruimte een voorma- gen, grijpt hij dan ook met beide handen aan. Sinds 1993 is
lige sporthal, het centrum voor fysieke training en sport de onderzeeboot letterlijk een publiekstrekker van formaat,
(CFTS). De wind en de regen sloegen daar soms letterlijk niet alleen voor het museum maar voor heel Den Helder. Met
Alle Hens | juli-augustus 2012 22

23. H istorie
‘Panties, pumps en lipstick’, over 50 jaar vrouwen bij de ma- bliek luisteren is erg belangrijk. Door geregeld publiekson-
rine gooit het Marinemuseum het in 1994 over een heel an- derzoek te doen, willen we leren hoe kan het nog beter, wat
dere publicitaire boeg. Op een heuse catwalk tonen manne- missen we nog?”
quins marva-kleding, tot het dienstondergoed aan toe. Met
‘De voorspelling van de Vogelstruys’ heeft het museum in Belevingswaarde
2002 haar eerste echte kindertentoonstelling. “Naar je pu- “Als Marinemuseum zijn we meer dan alleen een attractie”,
stelt De Bles. “We verzamelen niet alleen de topstukken,
maar objecten en documenten die het verhaal van de marine
over de hele breedte kunnen vertellen”, legt hij uit. “We zijn
het geheugen van de marine. Bovendien verbinden we de
operationele marine met de maatschappij.” Als recent voor-
beeld noemt hij de antipiraterijtentoonstelling. De eveneens
lopende expositie Werfwerk belicht de band van de toenma-
lige Rijkswerf op Den Helder. “Bijna elke basisschoolleerling
uit de buurt is hier wel een of twee keer geweest”, weet De
Bles. “We nodigen iedereen uit: stap in de wereld die marine
heet. Want de belevingswaarde van onze collectie, de verha-
len uit de eerste hand zijn van belang voor een modern mu-
seum. Juist daarom zijn we zo blij met onze vele vrijwilligers,
merendeels oud-marinemensen. Zij zijn onze gastheren en
gastvrouwen. Het verhaal van de Onderzeedienst op de To-
nijn gaat pas echt leven als je het hoort van een oud-beman-
ningslid.” De tientallen vrijwilligers vormen dan ook een
zeer gewaardeerde aanvulling op de tien medewerkers van
het Marinemuseum. “Zonder hen zouden we niets kunnen.
Ze verzorgen rondleidingen, zorgen voor de veiligheid en ver-
richten allerlei onderhoud. Zo sparen we ontzettend veel kos-
ten uit. We zijn een hecht en gedreven team.”
Aan de horizon gloren wel de nodige veranderingen voor
dat team. Het Marinemuseum zal ontvlochten worden
uit het CZSK en vanaf 2014 deel gaan uitmaken van het
Nationaal Militair Museum in Soesterberg. Dat betekent
niet dat de verhuisdozen gepakt moeten worden. Wel zal
het museum het als ‘dependance’ met een kleiner bud-
get dan nu moeten zien te rooien. Dat biedt ruimte voor
“cultureel ondernemerschap”, meent De Bles. “Ik zie wel
degelijk kansen om van buitenaf meer fondsen aan te
trekken. We kunnen nu én in de toekomst leuke, span-
nende dingen blijven doen, daarvan ben ik overtuigd. De
marine, Den Helder en het Marinemuseum hebben
bloedband. We zijn en blijven een bruisend en eigentijds
onderdeel van de marinestad Den Helder.”
23 Alle Hens | juli-augustus 2012

24. H istorie
Ultieme zoektocht naar verloren onderzeeboot Hr.Ms. O 13
Nog steeds op patrouille
Op een mijn gelopen, getorpedeerd, een aanvaring of toch een technisch mankement? Het lot van Hr.Ms. O
13 is ruim zeventig jaar na haar vermissing nog altijd onduidelijk. De Koninklijke Marine vaart na zeven
decennia met civiele partners uit om alsnog het oorlogsgraf van de onderzeebootbemanning te lokaliseren.
Tekst: Ingmar Kooman | Foto’s: NIMH
van de onderzeeboot te over. Een technisch mankement, een
aanvaring met een Poolse onderzeeboot, getorpedeerd of dan
toch tegen een mijn gevaren?
Antwoorden blijven decennialang uit. “Na de oorlog heeft
men letterlijk de hele zee afgevist”, schetst kapitein-luitenant-
ter-zee Jouke Spoelstra. Hij coördineert namens de Staf CZSK,
de Onderzeedienst, de Dienst der Hydrografie en de Duik- en
Demonteer Groep deze ultieme zoektocht naar de laatste ver-
loren onderzeeboot. Een fikse uitdaging, zo schetst hij. “Ons
zoekgebied is het totale operatiegebied van de O 13, zo’n 100
kilometer bij 360 kilometer groot.”
Periscoop
Met de hulp van particulieren en het bedrijfsleven hoopt het
57 graden noorderbreedte, 5 graden oosterlengte, met die pei- zoekteam nu de O 13 daadwerkelijk te kunnen lokaliseren. Be-
ling vertrekt de O 13 op 12 juni 1940 vanuit het Schotse Dundee halve de eigen hydrografische gegevens kunnen ze zich in hun
voor een patrouille bij het Skagerrak. Ze zal de Duitse scheep- zoektocht nu ook op de zeekaarten van de offshore-industrie en
vaart gaan observeren en waar mogelijk ook verstoren. Maar de visserij baseren, vertelt Spoelstra. “Dit soort commerciële
de onderzeeboot keert nooit terug naar haar basis. ‘O 13 is repor- gegevens kan voor ons van grote waarde zijn. Ze markeren alle
ted overdue’, meldt het Britse War Office op 25 juni. 31 Nederlan- onderwaterobstakels. Een visser loopt daar namelijk het risico
ders en 3 Britten zijn op zee gebleven. Speculaties over het lot zijn netten te verspelen. De boosdoener kan van alles zijn: een
grote kei, een container, maar ook een periscoop van een ver-
miste onderzeeboot. Elke hint, elk aanknopingspunt, overal
zijn we blij mee. Ondanks de moderne zoektechnieken blijft
het namelijk nog steeds een enorm puzzelwerk.”
Door zoveel mogelijk gegevens aan elkaar te knopen, denken
Spoelstra en de zijnen dat ze nu de precieze sector hebben ge-
Onzekerheid
Zeven Nederlandse onderzeeboten gaan tijdens de Tweede
Wereldoorlog in de Oost en in de Noordzee verloren ten
gevolge van vijandelijk handelen. Eentje valt in de haven
van het Indische Soerabaja ten prooi aan een bombarde-
ment, zes boten verdwijnen op zee. Behalve de marine
speurt ook het Comité Nabestaanden Onderzeeboten
1940-1945 actief naar de verdwenen onderzeeboten. Vijf
zeegraven zijn tot dusver getraceerd. Vorig jaar stuitten
wrakduikers voor de kust van Borneo op de locatie van
De onderzee- Hr.Ms. K XVI. Voor de nabestaanden komt daarmee een
boten Hr.Ms. O
12, O 13 en O 14
einde aan een lange periode van onzekerheid. Die van de O
op volle zee in 13 wachten nog.
1935.
Alle Hens | juli-augustus 2012 24

25. H istorie
De onderzeebo-
ten Hr.Ms. O 11
en Hr.Ms. O 13
in het Nieuwe
Diep op 2
oktober 1937.
vonden waar de O 13 moet liggen. In dit gebied van 25 bij 25
kilometer lag vroeger een Duits mijnenveld. Spoelstra: “Met Ligging en lot onbekend
een inspectievaartuig van Rijkswaterstaat gaan we daar in sep- Niet alleen de ligging, maar ook het lot van de O 13 is nog
tember in vijf tot tien dagen alle obstakels langs. Die brengen altijd duister. Stuk voor stuk zijn alle gangbare theorieën
we in kaart met hydrografische opnameapparatuur en onze nagelopen. Een technisch mankement acht Spoelstra on-
eigen onderwaterrobot Remus. Uiteindelijk hopen we zo op waarschijnlijk. “Kort voor de patrouille is de O 13 getest en
de O 13 te stuiten.” in orde bevonden. De onderzeeboot bestond bovendien
voor driekwart uit oudgedienden. Het was een ervaren
Of een van de vier andere vermiste onderzeeboten. Want club, met een goed inzetbare boot.”
behalve de O 13 zijn in dit gebied ook de Duitse U-36, de
Britse HMS Thames, HMS Salmon en de Poolse ORP Orzel ver- Een andere lezing spreekt van een aanvaring met een Pool-
loren gegaan. Still on patrol, zoals het in de onderzeeboot- se onderzeeboot. ORP Wilk zou de O 13 hebben aangezien
terminologie heet. En zolang de patrouille van deze on- voor een Duitse onderzeeboot en hebben geramd. “Met
derzeebootbemanningen voortduurt, zullen de heden­- zijn scherpe voorsteven zou de Wilk een andere onderzee-
daagse collega’s blijven zoeken, verzekert Spoelstra. boot in de flank hebben geraakt. Een licht tikje kon een
“Deze verloren onderzeebootbemanningen verdienen onderzeeboot al gevoelige schade toebrengen.” Een span-
een bekende laatste rustplaats. De O 13, maar ook de an- nende theorie, maar gezien de schaderapporten toch erg
deren zullen gevonden worden. Het is gewoon een kwes- onwaarschijnlijk, stelt de overste. Eerder moet worden ge-
tie van tijd.” dacht aan een boei.
Ten prooi gevallen aan de U-99 die tussen Kiel en Wil-
helmshafen patrouilleerde wellicht? Uit de krijgsrapporta-
ges blijkt echter niet dat de U-Boot of een andere Duitse een-
heid in die periode acties heeft ondernomen.
Het meest waarschijnlijk acht Spoelstra dat de O 13 in een
De feestelijke
Duits mijnenveld is terechtgekomen. Dergelijke ‘gordijnen
tewaterlating
van de O 13 op des doods’ waren enkele honderden meters breed en tot
de werf van wel vijftien mijl lang, alles bij elkaar zo’n duizend contact-
de Koninklijke mijnen. “Eind mei 1940 hebben de Duitsers twee nieuwe
Maatschappij
mijnenvelden aangelegd. Mogelijk stonden deze nog niet
De Schelde in
Vlissingen op 3 op de kaart en is dat de O 13 noodlottig geworden.”
oktober 1931.
25 Alle Hens | juli-augustus 2012

26. O perationeel
En ondertussen in Kunduz…
Flinke vooruitgang, fragiele veiligheid
De heetste maanden van het jaar hebben de mariniers van de Police Training Group 3 in de Afghaanse
provincie Kunduz weer achter zich gelaten. Ook bij temperaturen tot dik in de 40 graden Celsius ging het
werk van de politietrainers gewoon door. Halverwege zijn missie maakt PTG-3 commandant kolonel der
mariniers Jarst de Jong de balans op. Hij toont zich tevreden met de behaalde doelstellingen en kijkt alvast
voorzichtig vooruit naar een tijd waarin de Afghanen de eigen boontjes gaan doppen op het gebied van
veiligheid. Tekst: Joost Margés I Foto’s: PTG-3
De afgelopen twee maanden waren temperaturen van 44 opgeleid en begeleid in diverse opleidingen en trainingen.
graden in de schaduw geen uitzondering. “De energie vloeit Zo hebben we agenten op het German Police Trainingscen-
dan uit je lichaam; zelfs bij de Afghanen. In die periode start- tre de basisopleiding gegeven en de voortgezette onderoffi-
ten we dus vroeger met de training en stopten we wat eerder. ciersopleiding. Daarnaast hebben onze POMLT-teams op de
Met je helm op en kogelwerend vest om (ongeveer 25 kilo police substations van Kunduz stad en in de districten de voort-
gewicht op je lichaam) is patrouilleren dan niet grappig.” gezette basisopleiding en de highway patrol course gedraaid.
Deze afgelopen maanden is er veel bereikt, vervolgt De Jong. Dames volgden de vrouwen basisopleiding; zo begon op 25
“We hebben inmiddels honderden verschillende agenten augustus de eerste vrouwelijke Initial Police Training Course in
de noordelijke regio, onder leiding van onze collega's van de
NATO Training Mission Afghanistan van de Koninklijke Mare-
chaussee (KMAR). Verder hebben we in vier maanden tijd
ons operatiegebied uitgebreid van twee naar vier districten.
Toen we hier kwamen werden alleen agenten in Kunduz
Stad, het district eromheen en in Khanabad getraind en ge-
mentord. Inmiddels zijn ook Imam Saheb en Aliabad daar
bijgekomen. Hiermee hebben we de gehele strategische
noord-zuid lijn in de provincie Kunduz onder toezicht.”
Lezen en schrijven
Als een ander succes ziet De Jong de start van de bouw van
dertien justitiële vestigingen, verspreid over alle districten
van Kunduz. “Hiermee hebben burgers ook in de minder
druk bevolkte en moeilijker toegankelijke gebieden toegang
tot het formele rechtssysteem. Dit laatste is zeker ook ge-
diend door de recente registratie van 42 advocaten als lid van
de Afghan Independant Bar Association, inclusief drie vrouwen.
Voor hen was er onlangs ook een conferentie over toegang
tot rechtshulp, opgezet door collega's van de Europese Poli-
tie EUPOL en het ministerie van Buitenlandse Zaken.”
Om hun goede bedoelingen en successen toe te lichten, ver-
schijnen De Jong en de civiele vertegenwoordiger Simon van
der Burg geregeld in radioprogramma’s om vragen te beant-
woorden van luisteraars. “In deze uitzendingen vragen we
ook aandacht voor het politietrainingsprogramma en de in-
KOLMARNS spanningen voor het instellen van een rechtsstaat. Ook de
De Jong: “Er zit Nederlandse Senior Police Advisor en de Rule of Law Advisor heb-
veel Schwung ben bijgedragen aan die programma’s die overigens goed
in de missie, de
sfeer is goed en worden ontvangen.” Luisteren is één, maar lezen en schrij-
iedereen werkt ven is iets anders. En bepaald geen sinecure voor veel Afgha-
hard”. nen. “Inmiddels hebben ruim 1300 het alfabetiseringspro-
Alle Hens | juli-augustus 2012 26

27. O perationeel
Inmiddels
hebben 1.200
agenten het
alfabetiserings-
programma
gevolgd. Dat
is misschien
wel de mooiste
opleiding die we
hier te bieden
hebben
gramma gevolgd of volgen ze dat nu”, vertelt De Jong
enthousiast. “Dit is misschien wel de mooiste opleiding die plan, de manier waarop onze Police Operational Mentor and Liaison
we hier te bieden hebben. Als je eenmaal hebt leren lezen en Teams zijn samengesteld en hoe wij de politie in de districten
schrijven, dan vergeet je dat nooit meer.” begeleiden, spreken zeer tot de verbeelding. Het Commanders
Spreekt tot de verbeelding Assessment and Advisory Team van de commandant van de Interna-
Ook op het gebied van gender zijn er de afgelopen maanden tional Stability Assistent Force (ISAF) is zelfs op bezoek geweest en
in Kunduz stappen gezet, naast het opleiden van vrouwelijke heeft vervolgens een zeer positief stuk geschreven richting
agenten. “We maken geregeld gebruik van een rondreizend deze generaal Allen.”
Wachten op bovenliggende partij
“Het alfabetiseringsprogramma is “Kortom, er zit veel schwung in de missie, de sfeer is goed en
misschien wel de mooiste opleiding iedereen werkt hard”, vat De Jong een en ander kernachtig
die we hier te bieden hebben”
gezelschap van BBC Afghanistan dat toneelvoorstellingen
opvoert waarin sociale thema's zoals de rechten van vrou-
wen aan de orde komen. Hierna volgt dan discussie en dia-
loog met de zaal over het thema.”
Andere landen beginnen volgens De Jong geïnteresseerd te
raken in de Nederlandse aanpak. “De commandant van Re-
gional Command North heeft ons een paar keer bezocht en be-
nadrukt dat hij een groot voorstander is van de zogenoemde
comprehensive Dutch approach - de gecombineerde aanpak door
onze ministeries van Veiligheid Justitie, Buitenlandse Za- “De Afghanen zijn zich er echt van bewust dat wij in 2014 weggaan en dat ze dan
ken en Defensie. Het gezamenlijk geschreven campagne- zelf de volledige verantwoordelijkheid dragen.”
27 Alle Hens | juli-augustus 2012

28. O perationeel
samen. “Of laat ik het zo zeggen: ons geïntegreerde team van lijkheid van de veiligheid overgedragen aan de Afghanen.
Buitenlandse Zaken en Defensie - van KMAR tot mariniers en Als je kijkt naar het aantal veiligheidstroepen in de noorde-
vloot en van landmacht tot luchtmacht – vaart op volle lijke regio, dan blijkt dat 75% van die troepen al Afghaans is
kracht een strakke koers. Wat de mariniers betreft, heeft de en slechts 25% ISAF. Daarmee zijn de Afghanen dus al ruim-
missie een minder spannend en afwisselend karakter dan ze schoots in the lead. De Afghanen zijn zich er echt van bewust
wellicht gehoopt hadden. De sfeer tussen hen en de KMAR – dat wij in 2014 weggaan en dat ze dan zelf de volledige ver-
waar ze voornamelijk mee optrekken - is echter uitstekend. antwoordelijkheid dragen. De veiligheidsdiensten beginnen
Er is wederzijds begrip voor elkaars werkgebied en expertise. weliswaar steeds effectiever te worden, maar daarmee is de
We zien resultaten en tevens veel enthousiasme bij de Af- veiligheid nog niet gegarandeerd. Daarvoor is die te fragiel;
ghaanse agenten; ze zijn enthousiast en leergierig. De Afgha- ook zijn er nog veel onzekerheden voor de toekomst. Veel
nen geven steeds weer aan dat ze bewondering hebben voor mensen zitten te wachten wie de bovenliggende partij wordt
het feit dat wij Nederlanders helemaal hier naar toe komen als ISAF verdwijnt. Als dat de huidige overheid is, dan zul je
om hen te helpen. Ze weten dat we een klein land zijn dat zien dat meer partijen eieren voor hun geld kiezen en aan die
kant gaan staan. Mocht een andere beweging de bovenlig-
gende partij worden, dan bestaat de kans dat mensen zich
“Veel mensen zitten te wachten wie juist daarbij aansluiten. Wij noemen dat opportunisme,
de bovenliggende partij wordt als maar volgens Afghaanse normen is dat heel gewoon.”
ISAF verdwijnt” Tot die tijd zal PTG3 er alles aan doen om zoveel mogelijk
agenten op te leiden om daarmee de veiligheid van de
zonder bijbedoelingen of politieke agenda's hier belange- Afghanen helpen te verbeteren..“Op 30 oktober is de
loos komt helpen. Onze respectvolle manier van benaderen commando-overdracht aan PTG-4 en rond 22 november
spreekt ook tot de verbeelding.” keert onze laatste rotatie terug. Voordat dat moment
aanbreekt moeten we er zorg voor dragen dat de missie
Ondanks de vriendschappelijke band met veel Afghanen, op goede wijze wordt overgedragen aan onze opvolgers.
blijft de veiligheidssituatie een punt van zorg, moet de Jong We zullen er uiteraard alles aan doen om hen een vlie-
wel toegeven. “We hebben vorige maand de verantwoorde- gende start te geven.”
“We zien
resultaten en
tevens veel
enthousiasme
bij de Afghaanse
agenten; ze zijn
enthousiast en
leergierig.”
Alle Hens | juli-augustus 2012 28