SlideShare ist ein Scribd-Unternehmen logo
1 von 81
Downloaden Sie, um offline zu lesen
Quantification
                                    And forecasting
   Lecturer: drs. Ir. J.R. Helmus
Hoe groot zou de markt voor dit product in Nederland zijn?




                                                             1
Voor we beginnen ..



Graag
Naambordjes
Huisregels en wederzijdse verwachtingen(1)
Wij verwachten van dhr. Helmus dat …
• hij studenten eerlijk en respectvol / gelijkmatig behandelt
• hij inspirerende colleges geeft en deze goed voorbereidt
• er op tijd gepauzeerd wordt en gezorgd wordt voor nodige afleiding
• hij duidelijk is
• hij voorbeelden gebruikt…
• hij resultaten snel teruggeeft / publiceert
• vragen beantwoordt
• ruimte geeft om moeilijke onderwerpen langer te behandelen
•Bereikbaar is 0645464751
• slides vooraf op dlwo plaatst




                                                                       3
Wat verwacht ik van een young professional
  • Doe mee (ook al je de stof minder interessant vindt)
  • Wil leren: Stel vragen en maak fouten
  • Heb lol
  • Heb aandacht voor degene die aan het woord is, geen side-conversations
  • Bereid je voor
  • Kom op tijd (na 15 minuten deur dicht /laat weten dat je te laat komt aan mij, doe je dat niet dan geen
  toegang)
  •GSM uit dus geen SMS/MMS/MSN/FB/Dumpert/Twitter
  •Notities maak je met pen en papier (geen tablet/laptop/telefoon gebruiken)
  •Kom liever niet als je liever niet komt

Dat betekent als je je niet aan de verwachtingen kunt houden,we geen afspraak hebben.




                                                                                                       4


           Als we geen afspraak hebben, ben je ook niet welkom op het college.
Soms kun je met quantification
er flink naast zitten….




                                 5
Aan het eind van het HC1+ HC2 + WC

 Ben je in staat om:

 • te beredeneren welke methode van quantification
 je het beste kunt gebruiken gegeven de
 omstandigheden waar je je in bevindt

 • op basis van huidige gegevens een
 forecast te maken voor een PMC

 • een totale marktgrootte te kwantificeren
 met behulp van sequential factoring

 •marktpotentieel te beredeneren
 •de diffusiecurve door te rekenen

 •de rol van branchorganisaties bij quantification te onderscheiden

 •Totale marktgegevens uit branchmonitoren te destilleren
                                                                      6


Let op komend werkcollege doen we nog product launch
Agenda voor vandaag




   Link tussen Quantification en de rest vd
  programma
  Het belang van Quantification
  Quantification en de pingels ($/€/£/¥)
  Uitleg diverse vormen van quanfitication

  Presentatie Floris de Klerk hoe hij in zijn stage
  quantification aangepakt heeft (+/- 30 minuten)


  Laatste werkcollege doen we een case                7
Quantification heeft een relatie met:
Business Development
                                                                     2   3
  Beheert en ontwikkelt de business lifecycle, stimuleert
  groei en initieert vernieuwing & kostenrationalisatie
  • Groei                                                        1           4
  • Krimp
  • Revitalisatie
  Voor al deze onderwerpen heb je inschattingen nodig

Business Plan
  • Financiele paragraaf
  • Risico‟s
  • Scenario‟s doorrekenen
  • Liquiditeitsbegroting voor VC‟s



Product Launch
  • Voorspellen van vraag op tijdstip om de productie goed
                                                             1
  af te stemmen op vraag
  • (verwacht) Moment van opschalen bepalen
                                                             2
                                                                                 8
  • Momentum in de markt inschatten (seizoen/trend)
                                                             3
Deze bedrijven verdienen HEEL veel geld met quantification




                                                         9
10
New Product Development (NPD)


                Why is forecasting so important?

On average ~20% of company sales are New Products1
Newer products typically command higher profit margins1
In the US, 50% of revenues and 40% of profits are from New Products1
~26% of revenue from Engineering companies are from products < 3 years
old1
~70% of today‟s manufactured goods will be obsolete in 6 years1
   In Fashion and High Tech that‟s closer to 2 years1
35%-45% of New Products fail immediately2
According to Herb Baum, Former CEO of Campbell Soup Company, in
consumer business, “80% of all new products fail, only 4% reach the 20 MM
level and 0.5% break the 100MM mark.”3
    Drive Sales & Profit                                       Reduce Market Costs of
                                                               Failed Products
 1. New Product Forecasting 2006. M. Singh. MIT
 2. Doing it Right: Winning with New Products. R. G. Cooper. Product Management Institute 2006.   11
 3. Journal of Business Forecasting C. L. Jain, Editor. Winter 2009-2010.
Bij de meeste afstudeerscripties wordt een
     business case verwacht door de opdrachtgever
                              Percentages mate quantification in TBK scipties (2011-2013)


                                                            business case met voorspellingen en
                              5%
                                                            scenarios en gevoeligheidsanalyse
                    10%
                                                            business case met voorspellingen en
                                                            scenarios
            15%
                                               50%
                                                            business case voor enkel nieuw product


                                                            geen business case nodig (PO)

                    20%
                                                            financieel aspect in geheel niet nodig


                                                                                                     12


Intern onderzoek TBK opleiding 2013
Quantification is wetenschappelijk koffiedik kijken

 Moeilijk rekenen met modellen   in combinatie met veel aannames en redenaties




                                                                           13
14
Total Rev = P Q -v Q -F
 Hoe noem je de relatie tussen P en Q?




 Q=Qtot= Qv,s
 Qtot= Mv,s,t*Ss,t%
            Marktvolume                        Marktaandeel

Mv,s,t
                      Beide tijdsafhankelijk (business life cycle!)
Ss,t                                                                  15
De indeling in Quantitative/Quallitative v/s top-down/bottom-up
geeft een leidraad bij het kiezen van een methode.

 Qualitative                                                Judgment
                                                                           Numbers
Wordt gebruikt als er veel onduidelijkheden
of onbekendheden zijn.                                      Qualitative   Quantitative
Wordt gebruikt om ruwe schets
te maken van een markt grootte.




                                              Top-down
                                                          Disaggregate       Model

 Quantitative Methods
Wordt gebruikt als er veel
historische of geaggregeerde data
                                              Bottom-up


voor handen is en te voorspellen
                                                                          Extrapolate/
uitkomst zich stabiel gedraagt.                              Roll-up
                                                                           Aggregate
A nsoff helpt bij het selecteren van de beste quantification methode
Voorspellen marktvraag voor huidig product   Voorspellen marktvraag nieuw product in
(Data bekend van afgelopen sales)                                      huidige markt
                                                      (Data bekend van oude producten)
• moving average                                                                 Bekend:
• weigthed avarage              Markt                                      •Marktgrootte
• exponential smoothing                                               •Sales oude product
                                                                   • Relatieve nieuwheid
                                                                 • Oude marktaandelen
                            Bestaand


                                                                                 Te doen:
                                                               •Markt potentieel (QFD)
                                                                •Diffusie curve bepalen

Voorspellen vraag                                                          Voorspellen
 voor huidig product                                                        marktvraag
                            Nieuw




in nieuwe markt                                                      alles wat nieuw is
                                                                        (Niets is bekend,
Data bekend van sales                                                 alles beredeneren)
huidig product in huidige
                                                                 product
Markt
                                                                      •Scenario analyse
• Marktgrootte inschatting + marktaandeel                                 •Decision tree
•ATAR model                                                       •Gevoeligheidsanalyse
                                                                                   17
• Markt potentieel (QFD)
•Diffusie curve bepaling
Naarmate de nieuwheid toeneemt, neemt de
  mate van verkeerde voorspelling ook toe.
         Error rate by innovation type
    70


    60


    50


    40


    30


    20


    10


     0
           cost reduction     product     line extension   avg new product   market extension   new category (to the   new to the world
                            improvement                                                              company)

                                                                         Error rate in Guessing
                                                                         a Coin Toss (50%)
            Probeer daarom zoveel mogelijk te focussen op wat al bekend is
1. New Product Development and Forecasting Problems. R. Simon, Journal of Business Forecasting 2009-2010.
De opdrachtgever vraagt je om een forecast te maken
voor de komende 3 maanden voor een huidig product
 Wat doe je?
                      35 –

                      30 –    Actual demand (At)
     Product demand




                      25 –

                      20 –

                      15 –

                      10 –                    Forecast including trend (FITt)

                      5 –

                      0 – |      |   |    |    |   |     |    |    |
                          1      2   3    4    5   6     7    8    9
                                                                            Figure 4.3
                               Time (month)
 Let op: het kan gaan om sales voor 1 product maar ook voor de hele portfolio
21
Moving Average Example
                        Actual                   3-Month
    Month             Shed Sales              Moving Average

  January                 10
  February                12
  March                   13
  April                   16           (10 + 12 + 13)/3 = 11 2/3
  May                     19           (12 + 13 + 16)/3 = 13 2/3
  June                    23           (13 + 16 + 19)/3 = 16
  July                    26           (16 + 19 + 23)/3 = 19 1/3


                                   ∑ demand in previous n periods
   Moving average =
                                                  n
Ach… arme arme… Imtech



"De eerste vraag die wij ons zelf
stelden was: hoe kan dit gebeuren",
vertelt Ronald van Genderen van de
Vereniging van Effectenbezitters
(VEB). "En: is Imtech nog wel in control
bij haar dochterondernemingen? Het
laatste gedeelte van het jaar is al erg
roerig geweest. De derde
kwartaalcijfers toonden al aan dat er
hier en daar wat haarscheuren in het
bolwerk zichtbaar waren."
Weighted Moving Average
                Actual                       3-Month Weighted
  Month       Shed Sales                      Moving Average

January          10
                 10
February         12
                 12
March            13
                 13
April            16              [(3 x 13) + (2 x 12) + (10)]/6 = 121/6
May              19              [(3 x 16) + (2 x 13) + (12)]/6 = 141/3
June             23              [(3 x 19) + (2 x 16) + (13)]/6 = 17
July             26              [(3 x 23) + (2 x 19) + (16)]/6 = 201/2

                           ∑ (weight for period n)       Weights Applied    Period
                              x (demand in period n)          3            Last month
             Weighted
           moving average        ∑ weights                    2
                                                              1
                                                                           Two months ago
                                                                           Three months ago
                                                              6            Sum of weights
Exponential Smoothing wordt veel gebruikt

   Increasing n smooths the forecast but makes it less sensitive
    to changes
   Do not forecast trends well
   Require extensive historical data

New forecast = last period‟s forecast
                + (last period‟s actual demand
                       – last period‟s forecast)
            Ft = Ft – 1 + (At – 1 - Ft – 1)
              where         Ft =    new forecast
                         Ft – 1 =   previous forecast
                                =   smoothing (or weighting)
                                    constant (0       1)
Exponential Smoothing Example

   Predicted demand = 142 Ford Mustangs
   Actual demand = 153
   Smoothing constant = .20

        New forecast           = 142 + .2(153 – 142)
                               = 142 + 2.2
                               = 144.2 ≈ 144 cars

   Choosing alpha by required max standard error.
Gesteld je moet een inschatting maken voor
een nieuw product in de huidige markt
           Aspect                          Oud product                Nieuw product




                                 Huidige verdeling markt      Effect beredeneren van het
       marktaandelen                                          nieuwe product op de markt
                                                              (eventueel met uitfasering van
                                                              oude product)
                                 Product feature benchmark    Benchmark maken mbv QFD
    Markt potentieel nieuw

                                                              en huidige S% in acht nemen
                                 Diffusie curve (obv sales)   Nieuwe diffusie curve op basis
      Diffusie snelheid .                                     oude berekenen
                                                              (+ factoren meenemen)

 (macro) trend in groei van de
    markt en marktgrootte
``
        Gesteld je wordt in gevraagd een sales forecast voor
                    een nieuw product te maken
  Overzicht marktpercentages Markt X

                               Voor introductie      Na introductie                 Stappenplan
                                nieuw product        nieuw product                  1.    huidige marktaandelen in kaart brengen van
 Concurrent a                         35%                  33%                            huidige producten
 Concurrent b                         25%                  22%                      2.    eigenschappen producten en klantwensen in
 Concurrent c
 Concurrent d
 wij
                                      ?
                                      15%
                                       8%
                                       7%
                                                           ?
                                                           13%
                                                           7%
                                                           15%
                                                                                    3.
                                                                                          QFD zetten en benchmark maken
                                                                                          (indien mogelijk marktonderzoek uitvoeren)
                                                                                          Nieuwe potentiele marktaandelen
                                                                                          beredeneren voor na de introductie
 rest                                 10%                  10%
                                              100%                    100%


                                                                  (potentiele) Markt aandelen Markt X
                                              40%    35%
                                              35%          33%
                                              30%                      25%
                                              25%                            22%
                                              20%                                        15%                                    15%
   Dit is vereist voor                        15%                                              13%
                                                                                                                                      10% 10%
                                              10%                                                        8%   7%           7%
    project2.3 / stage                         5%
   / scriptie                                  0%




Bronbestand in Excel, getallen zijn fictief                           voor introductie nieuw product   Na introductie nieuw product
Marktpotentieel tov concurrentie beredeneer je mbv QFD
                                      Relatie van de eigenschappen
                                      Value map en attributen tabel




              Product eigenschappen


                                                  Score van concurrentie
klantwensen
Om een benchmark te maken vertaal je klantbehoeften
  naar attributen




 Identificeer alle belangrijke Attributen
 vanuit de wensen van de klant
``


Vervolgens analyseer je de attributen Tabel

                                        Definieer de
                                        attributen met levels
                                        en leg ze vast in
                                        een Attributen Tabel


                                        Benchmark ze
                                        vervolgens met de
                                        concurrentie
``


  Degelijk Markt/veld-onderzoek levert betere resultaten
Waar gebeurde voorbeelden
    “Ik heb toen 22 vrienden in de kroeg gevraagd of ze dit product interessant
    vonden…” Student X tijdens afstudeerzitting.

    “Ik heb een enquete op internet geplaatst, en ik kreeg 30 reacties” student
    die een B2B product moest doorrekenen voor stage.

    “ik hoef toch geen marktonderzoek te doen, iedereen wil dit product”
    Student die iets te enthousiast was.

    Maar de mooiste”:
    Onderzoek naar ouderen hun wensen naar elektrisch vervoer. Om tot
    persona‟s te komen moesten ze tijdschriften meenemen voor ouderen.

    Resultaat: rondje door de HvA (Folia, Techno,etc)
                                                                                  33


Veel studenten vergeten écht goed marktonderzoek te doen, Field research!!
Wat leer je hieruit:




                       34
``



Een voorbeeld van (redelijk) marktonderzoek


                           Een voorbeeld:
                           We willen het marktpotentieel
                           voor een handcleaner weten.


                           Dus
                           We enqueteren mogelijke
                           klanten met een relevant
                           profiel.
``




Het resultaat ziet er zo positief uit, maar is niet realistisch
                                   responses of intend
40%

35%

30%

25%

20%

15%

10%

5%

0%
         definitely     probably         might (not)     probably not   definitely not
•Een intentie is namelijk nog geen echt aankoop gedrag.
•Gebruik translatie factoren om te komen tot echt aankoop gedrag
      • Translatie factoren uit literatuur halen
      • Zelf bepalen door markt-testen (voorverkoop, etc)
                                                                                         36
Gebruik van translatie
Typische translatie factoren
``


 Eenvoudige vermenigvuldiging levert ons een
 realistisch percentage


                 responses of intend   translation factor   real intend

definitely               5%                  90%               4,5%

probably                36%                  40%              14,4%


might (not)             33%                  10%               3,3%


probably not            16%                   0%               0,0%


definitely not          10%                   0%               0,0%

                       100%                                    22%        38
``



      Dit levert een realistischer beeld op

                                     product buy intention
40%
                       36%
35%                                          33%

30%

25%

20%
                                                                           16%
                             14,4%
15%
                                                                                          10%
10%
        5%    4,5%
5%                                                    3,3%
                                                                                 0,0%           0,0%
0%
        definitely      probably            might (not)               probably not      definitely not
                                responses of intend          real intend

                                                                                                         39


       Tijdens het college scenario analyse gaan we hier nog dieper op in
``


  Twee belangrijke aannames*

           Awareness                                     Availability
                                                 Als de klant voor het schap staat is
 100% van de klanten is er bewust van
                                                 het product ook altijd (100%)
 dat het product bestaat
                                                 verkrijgbaar.




*dat is niet altijd zo (beter: altijd niet)   *We komen daarom nog op deze AA‟s terug
Je weet nu het max marktpotentieel,
maar hebt nog geen sales over de tijd
beredeneerd
Total Rev = P Q -v Q -F
 Qtot=               Mv,s,t*Ss,t%
       Marktvolume         Marktaandeel

Ss,t is tydsafhankelijk,
diffusie curve is het antwoord            41
``



De Diffusie theorie is een top-down quantitatieve methode
waarbij je GBV moet
gebruiken voor het realistisch                 Judgment
                                                              Numbers
maken van de voorspelling
                                               Qualitative   Quantitative




                                 Top-down
                                             Disaggregate       Model


                                 Bottom-up



                                                             Extrapolate/
                                                Roll-up
                                                              Aggregate
``



Diffusie curve is tegelijk complex en G.B.V.




                                               43
``


Formules voor het berekenen van de S-curve



                        Comparison of the Pearl and Gompertz Curves

                      Curve      Equation                                      Slope
                      Pearl                 L                                  by L y
                                 y                  bt
                                     1       e                                    L
                      Gompertz   y   Le     bekt
                                                         for all values of y    bky ln y / L

                                 y   Le     be kt        Approximation          bk y / L
                                                         for
                                                         y L/2
``


 Wat is de relatie tussen het model Links en rechts?

               Max markt penetratie

  80

  70

  60

  50

  40

  30

  20

  10

       0   1   2   3    4      5   6   7   8   9   10
                       Years



De adoptie curve tot de max marktpenetratie voor het bedrijf is de
accummulatie van rechts, de type klanten over de tijd vormen de Scurve
                                                        tijdsafhankelijk
Qtot=                  Mv,s,t*Ss,t%                     (business life cycle!)
Uit product launch casus:
De percentages vemenigvuldig je dus met potentiele marktaandeel om
de sales over de tijd te beredeneren
Type    Segment               Innovators   Early adopters Early majority Late majority   Laggards
markt                         (2.5%)       (13,5%)        (34%)          (34%)           (16%)

B2B     Ziekenhuizen          4 maand      8 maanden      1 jaar         2 jaar          5 jaar

B2B     Kinderdagverblijven   2 maand      4 maanden      8 maanden      1 jaar          1,5 jaar
        / Crèches

B2C     High end              4 maand      8 maanden      1 jaar         2 jaar          5 jaar
        meubelzaken

B2C     Mid end               6 maand      11 maanden     1.5 jaar       2 jaar          4 jaar
        meubelzaken
B2C     Duurzame              1 maand      3 maanden      6 maandeñ      8 maanden       1 jaar
        meubelzaken

B2C     Reguliere             2 maand      4 maanden      8 maanden      1 jaar          1,5 jaar
        speelgoedwinkels
``



Voor dit vak moet je in staat zijn de Scurve formule te hanteren
``



Er is een critical point waarna het diffusieproces vanzelf
verder gaat. Dit staat in relatie met tipping-point
MAAR LET OP er is nog nooit een product verkocht
   door alleen maar te zitten en te wachten




                                              49
Hoe maak je het verschil tussen de
onderstaande 3 diffusie s-curves?

  Vragen voor de oplettende studenten:
  1. Welke strategische acties kun je ondernemen om van curve 3 naar 1 te
     komen?
  2. Voor welke typische afstemmingsproblemen kom je dan te staan?
     Denk aan college product launch.

  80

  70

  60
               1                                        2
  50                                                                                      3
  40

  30

  20

  10

       0   1   2   3   4       5   6   7   8   9   10       11   12   13   14   15   16   17   18

                       Years
Pricing (uit college product launch)
             Best Practices uit literatuur
                  They concluded that the new product’s price should decline monotonically.
Marketing mix 2

                  Dolan and Jeuland (1981) showed that if early adopters have a strong effect
                  on later adopters the pricing strategy is optimal when the price increases at
                  introduction, then peaks, and decreases later on.
                  Original new products (i.e., breakthroughs and new lines) tend to use penetration
                  pricing, apparently considering the long term positive effect of cumulative production
                  on cost (the experience effect), whereas reformulated products (i.e., line extensions
                  and modifications) rely more on skimming strategies, because of the value added by
                  reformulation.


                  Denk erom, de prijs beinvloed zowel de vraag als de omzet
                  • Schets de P/t Q/t en EBIDTA/t gafiek voor alle prijsstrategieen
                  • Wat is het gevolg van het leereffect voor de winst?


                                                                                                       51
Er zijn een aantal factoren waarmee je diffusie
snelheid kunt verhogen




                                                  52
Gebruik de volgende tactieken om het proces te
versnellen…
en neem mogelijke barrieres weg.
     Wat weerhoudt mogelijke klanten ervan te beslissen een
                  elektrische auto te kopen?
 Er zijn drie type barrieres die
 weggenomen moeten worden voordat
 een lastige beslissing genomen wordt
 • Functionele barriere
     •Prijs,functionalitiet,risico,etc
 • Emotionele barriere
     • bang zijn risico te nemen, falen, niet
     kunnen gebruiken, etc
 •Sociale barriere
     •Hoe anderen jou zien
     •Attitude van anderen naar jou toe

Welke informatie heb je nodig om de barrieres voor het kopen van
een Elektrische auto weg te nemen?
Jouw bedrijf boort een nieuwe markt aan met een huidige
product. En de baas vraagt om getallen. Wat doe je?
Market Disaggregation
Time Series Analogies
Regression Analysis                            Market growth/ Decline

   MARKET                Bottom-up
  POTENTIAL              Composites

                          MARKET
                           SIZE
    MARKET
 PENETRATION                                      SALES

 Diffusion Model          MARKET
 Intent Translation       SHARE                Waarom staat diffusie er 2x in?
 A-T-A-R Model
 PAM/TAM/SAM/SOM
                        Diffusion Model
                        Value Function (QFD)                          66
                        Conjoint Analysis
Mbt bepaling marktgrootte lopen theorie en
praktijk nogal uit elkaar.
        HBO/Academisch                     Consultancy
Grondig degelijk modelmatig maar   Quick and dirty, maar wel
met aannames en onzekerheden       realistisch (duur!)
In de praktijk publiceren onderzoeksbureaus/ branche
organisaties rapporten over marktgrootte/groei/volume
Bottom up (roll up)proces om te komen tot market size




      Machines verkocht               storage units verkocht per prijsklassen




 Chipmachine leveranciers                            Chipleveranciers

 Met name de tech industrie is well published
 Gebruik voor andere markten http://www.euromonitor.com/
69
Banken (Rabo/ABN/ING) publiceren ook cijfers over branches




                                                             70
De HvA heeft een abonnement op marketing online




                                                  71
En een abonnement op marketline




                                  72
Hoe goede consultant ben jij??




Hoe groot is de Nederlandse
markt voor Hondenvoer in kg?




                                 73
00:00
00:01
00:02
00:03
00:04
00:05
00:06
00:07
00:08
00:09
00:10
00:11
00:12
00:13
00:14
00:15
00:16
00:17
00:18
00:19
00:20
00:21
00:22
00:23
00:24
00:25
00:26
00:27
00:28
00:29
00:30
00:31
00:32
00:33
00:34
00:35
00:36
00:37
00:38
00:39
00:40
00:41
00:42
00:43
00:44
00:45
00:46
00:47
00:48
00:49
00:50
00:51
00:52
00:53
00:54
00:55
00:56
00:57
00:58
00:59
01:00
01:01
01:02
01:03
01:04
01:05
01:06
01:07
01:08
01:09
01:10
01:11
01:12
01:13
01:14
01:15
01:16
01:17
01:18
01:19
01:20
01:21
01:22
01:23
01:24
01:25
01:26
01:27
01:28
01:29
01:30
01:31
01:32
01:33
01:34
01:35
01:36
01:37
01:38
01:39
01:40
01:41
01:42
01:43
01:44
01:45
01:46
01:47
01:48
01:49
01:50
01:51
01:52
01:53
01:54
01:55
01:56
01:57
01:58
01:59
02:00
De Sequential Factoring geeft snel een antwoord.
hoeveel hondenvoed in NL per jaar?
Hoeveel mensen in NL?
Hoeveel gezinnen?
Hoeveel gezinnen met hond(en)?
Hoeveel honden per gezin?
Welke type honden zijn er (klein / groot)?
Wat is de dagelijkse consumptie per type hond?
Hoeveel consumpties per blikje?
                                       Conversie van
Wat is de prijs per blikje?            kg naar Euro
Gebruik Sequential Factoring voor een eerste ruwe inschatting.

             Big Eats
             Little
             Eats

Dog                          Big/little
Food                           split
               # Big
                                             Dogs /             Popul-
            # Little
                                             Home                ation


                             # Dogs                    Homes


                                             Homes              People
                                             w/ dogs            / House
          Splitsing van de boom
Stelregel:Meer trappen en meer splitsingen geeft       % Dogs
meer nauwkeurigheid.
Het ATAR model geeft een betere indicatie van de markt…
..op basis van een eenvoudige indeling
Het A-T-A-R Model: De definities

Buying Unit: Purchase point (person or department/buying
center).
Aware: Has heard about the new product with some
characteristic that differentiates it.
Available: If the buyer wants to try the product, the effort to
find it will be successful (expressed as a percentage).
Trial: Usually means a purchase or consumption of the
product.
Repeat: The product is bought at least once more, or (for
durables) recommended to others.
Toepassing van het ATAR model
Stel:
Je hebt een product X dat je wilt verkopen bij een pompstation Y aan de A2.
hoeveel sales per jaar maak je?

10 million      # passerende auto‟s per jaar op de A2
x 40%           Percent awareness: stopt en tankt bij het station
                 en is zich bewust van het product (door reclame)
x 20%           Percent of "aware“ zou het wel eens willen testen
x 70%           Percent is het artikel ook echt available
x 20%           Percent of triers vindt „t lekker en koopt het nog eens
x $50           prijs per unit min marge and korting
                ($1) minus unit cost bij het intended volume
($50)
= $560,000 Omzet
Maar het PAM/TAM/SAM/Som model is nog nauwkeuriger

   PAM (Potential Available
   Market) is largely dependent on
   marketer‟s view of the world.

   TAM (Total Addressable
   Market) is Total units or $
   available at all potential
   customer companies for
SAM (Served Available Market) is 100% of the units/$ available from addressable customer
   relevant categories of
companies for addressable percentages of applications that company can serve. (How much you
   products/services and
could gain by actually selling your product to your segment?)
   applications.

   SAM (Served Available
   Market) is 100% of the units/$
   available from addressable
   customer companies for
   addressable percentages of
   applications that company can
   serve.                                             http://geekyfry.com/management/marketing/pam-tam-sam-som/
TAM vind je door top-down te redeneren (gebruik GBV)




                   De bottom up branche gestuurde informatie
Bepaal SAM door percentages te bepalen van
waar de organisatie bij kan komen
En bereken/beredeneer de hoeveelheid sales
Quizvraag:
• Marktaandeel blijft gelijk
• Geen (nieuwe) concurrentie
• Prijs product blijft gelijk
• Toch inkomsten naar beneden




                 De totale markt krimpt
                                      85
Naast de grootte van de markt wil je ook getallen voor groei /
   krimp van de markt hebben




                                                               86
http://fd.nl/ondernemen/198535-
1211/we-international-door-
ingrepen-in-het-rood
Winkelketen Setpoint stopt ermee
                                                                              BREDA, 23 augustus 2012 10:08


    In augustus 2012 doet
    Setpoint (onderdeel van
    WE) een ultieme poging
    om het bedrijf nieuw leven
    in te blazen.




                                                                                                              87


http://www.textilia.nl/nieuws/mannenmode/nid12423-interview-setpoint-houdt-op-te-bestaan.html
Maar de marktcijfers en trends geven een sombere
voorspelling voor 2012/2013




                                                                             88


  PS: dit zijn artikelen geschreven door Quants die zoveel geld verdienen!
Winkelketen Setpoint stopt ermee



Het marktvolume in
kledingwinkels is zodanig
gedaald
(denk ook aan
consumentenvertrouwen)
dat uit het marktaandeel
ook niets te halen valt.




                                   89
Wrap up van dit college
Met behulp van deze colleges slides en aandachtig studeren
ben je in staat om:

    te beredeneren welke methode van quantification je het beste kunt gebruiken
    gegeven de omstandigheden waar je je in bevindt

 op basis van huidige gegevens een forecast te maken voor een PMC

 een totale marktgrootte te kwantificeren met behulp van sequential factoring

 marktpotentieel te beredeneren

 de diffusiecurve door te rekenen

 de rol van branchorganisaties bij quantification te onderscheiden

 Totale marktgegevens uit branchmonitoren te destilleren

                                                                                   90
Sources
PowerPoint presentation to accompany
Heizer/Render
Principles of Operations Management, 6e Operations Management, 8e

New Product Design & Development - Barry Bayus Sales Forecasting
February 27, 2007




                                                                    91

Weitere ähnliche Inhalte

Andere mochten auch

Drive (conduzir) sung The Cars PPS by Sonia Medeiros
Drive (conduzir) sung The Cars PPS by Sonia Medeiros   Drive (conduzir) sung The Cars PPS by Sonia Medeiros
Drive (conduzir) sung The Cars PPS by Sonia Medeiros Sonia Medeiros
 
New book ch 1, sect 1
New book ch 1, sect 1New book ch 1, sect 1
New book ch 1, sect 1charsh
 
First Quarter Review
First Quarter ReviewFirst Quarter Review
First Quarter Reviewcharsh
 
What I Learned About Linkedin
What I Learned About LinkedinWhat I Learned About Linkedin
What I Learned About Linkedinbonnie725
 
Transmedia and Augmented Reality
Transmedia and Augmented RealityTransmedia and Augmented Reality
Transmedia and Augmented RealityRobert Pratten
 
Samiya Hethcock's Javita Weight Loss Testimonial
Samiya Hethcock's Javita Weight Loss TestimonialSamiya Hethcock's Javita Weight Loss Testimonial
Samiya Hethcock's Javita Weight Loss TestimonialIntello
 
信息分类和方法
信息分类和方法信息分类和方法
信息分类和方法tony
 
2020 Social Five Reasons Why Business Is Social
2020 Social Five Reasons Why Business Is Social2020 Social Five Reasons Why Business Is Social
2020 Social Five Reasons Why Business Is Social2020 Social
 
2020 Social Workshop on Social Media for Non-Pofits
2020 Social Workshop on Social Media for Non-Pofits2020 Social Workshop on Social Media for Non-Pofits
2020 Social Workshop on Social Media for Non-Pofits2020 Social
 
Beginningyearparentpacket
BeginningyearparentpacketBeginningyearparentpacket
Beginningyearparentpacketozarktigertalk
 

Andere mochten auch (15)

Drive (conduzir) sung The Cars PPS by Sonia Medeiros
Drive (conduzir) sung The Cars PPS by Sonia Medeiros   Drive (conduzir) sung The Cars PPS by Sonia Medeiros
Drive (conduzir) sung The Cars PPS by Sonia Medeiros
 
New book ch 1, sect 1
New book ch 1, sect 1New book ch 1, sect 1
New book ch 1, sect 1
 
First Quarter Review
First Quarter ReviewFirst Quarter Review
First Quarter Review
 
What I Learned About Linkedin
What I Learned About LinkedinWhat I Learned About Linkedin
What I Learned About Linkedin
 
Transmedia and Augmented Reality
Transmedia and Augmented RealityTransmedia and Augmented Reality
Transmedia and Augmented Reality
 
Redes Sociales2
Redes Sociales2Redes Sociales2
Redes Sociales2
 
Samiya Hethcock's Javita Weight Loss Testimonial
Samiya Hethcock's Javita Weight Loss TestimonialSamiya Hethcock's Javita Weight Loss Testimonial
Samiya Hethcock's Javita Weight Loss Testimonial
 
Gaza project
Gaza projectGaza project
Gaza project
 
信息分类和方法
信息分类和方法信息分类和方法
信息分类和方法
 
Menatal Retardation
Menatal RetardationMenatal Retardation
Menatal Retardation
 
2020 Social Five Reasons Why Business Is Social
2020 Social Five Reasons Why Business Is Social2020 Social Five Reasons Why Business Is Social
2020 Social Five Reasons Why Business Is Social
 
Relative clauses
Relative clausesRelative clauses
Relative clauses
 
Kurikulum 2013 SMA
Kurikulum 2013 SMAKurikulum 2013 SMA
Kurikulum 2013 SMA
 
2020 Social Workshop on Social Media for Non-Pofits
2020 Social Workshop on Social Media for Non-Pofits2020 Social Workshop on Social Media for Non-Pofits
2020 Social Workshop on Social Media for Non-Pofits
 
Beginningyearparentpacket
BeginningyearparentpacketBeginningyearparentpacket
Beginningyearparentpacket
 

Ähnlich wie Marktinschatting en forecasting

IA Een innovatieve toekomst voor de AFG sector. Sessie 3. Ken je markt. Johan...
IA Een innovatieve toekomst voor de AFG sector. Sessie 3. Ken je markt. Johan...IA Een innovatieve toekomst voor de AFG sector. Sessie 3. Ken je markt. Johan...
IA Een innovatieve toekomst voor de AFG sector. Sessie 3. Ken je markt. Johan...Ikinnoveer
 
Begroten van agile projecten, technical meeting Sogeti 2013-09
Begroten van agile projecten, technical meeting Sogeti 2013-09Begroten van agile projecten, technical meeting Sogeti 2013-09
Begroten van agile projecten, technical meeting Sogeti 2013-09Harold van Heeringen
 
Succesvol Innoveren Juist Nu
Succesvol Innoveren   Juist NuSuccesvol Innoveren   Juist Nu
Succesvol Innoveren Juist NuJanvandenBurg
 
Product launch - de integratie tussen Marketing / Productie (opschaling) / in...
Product launch - de integratie tussen Marketing / Productie (opschaling) / in...Product launch - de integratie tussen Marketing / Productie (opschaling) / in...
Product launch - de integratie tussen Marketing / Productie (opschaling) / in...Jurjen Helmus
 
Slides webinar 1. Selectie Key Accounts
Slides webinar 1. Selectie Key Accounts Slides webinar 1. Selectie Key Accounts
Slides webinar 1. Selectie Key Accounts Crowdale.com
 
Orbid - Grow your business
Orbid - Grow your businessOrbid - Grow your business
Orbid - Grow your businessOrbid
 
Productontwikkeling.pdf: Hoe manage je een productontwikkelproces? Workshop H...
Productontwikkeling.pdf: Hoe manage je een productontwikkelproces? Workshop H...Productontwikkeling.pdf: Hoe manage je een productontwikkelproces? Workshop H...
Productontwikkeling.pdf: Hoe manage je een productontwikkelproces? Workshop H...Rabobank
 
Health Valley Event 2014: Co Politiek, Aimpact
Health Valley Event 2014: Co Politiek, Aimpact Health Valley Event 2014: Co Politiek, Aimpact
Health Valley Event 2014: Co Politiek, Aimpact Health Valley
 
Gastcollege Hanzehogeschool Groningen 10 januari 2014
Gastcollege Hanzehogeschool Groningen 10 januari 2014Gastcollege Hanzehogeschool Groningen 10 januari 2014
Gastcollege Hanzehogeschool Groningen 10 januari 2014Harold van Heeringen
 
IA Versterk je bedrijf, leer innoveren. Sessie 2. Johan Vanhaverbeke. Detecte...
IA Versterk je bedrijf, leer innoveren. Sessie 2. Johan Vanhaverbeke. Detecte...IA Versterk je bedrijf, leer innoveren. Sessie 2. Johan Vanhaverbeke. Detecte...
IA Versterk je bedrijf, leer innoveren. Sessie 2. Johan Vanhaverbeke. Detecte...Ikinnoveer
 
Het begroten van softwareprojecten: meten is weten!
Het begroten van softwareprojecten: meten is weten!Het begroten van softwareprojecten: meten is weten!
Het begroten van softwareprojecten: meten is weten!Lucas Blom
 
YA_86230_Whitepaper Integrale Business Planning_150609_web-2
YA_86230_Whitepaper Integrale Business Planning_150609_web-2YA_86230_Whitepaper Integrale Business Planning_150609_web-2
YA_86230_Whitepaper Integrale Business Planning_150609_web-2Paula van Kuil
 
Sirris Digitale Fabriek IV - Introductie - Ludwig Prinsen, Sirris
Sirris Digitale Fabriek IV - Introductie - Ludwig Prinsen, SirrisSirris Digitale Fabriek IV - Introductie - Ludwig Prinsen, Sirris
Sirris Digitale Fabriek IV - Introductie - Ludwig Prinsen, SirrisSirris
 
Sales Targets by Willem van Putten - Crowdale.com
Sales Targets by Willem van Putten - Crowdale.comSales Targets by Willem van Putten - Crowdale.com
Sales Targets by Willem van Putten - Crowdale.comCrowdale.com
 
Commerciele Presentatie Innovatie Radar
Commerciele Presentatie Innovatie RadarCommerciele Presentatie Innovatie Radar
Commerciele Presentatie Innovatie Radarguestc134da71
 
Bart Soels: SWOCC Selectie Q1 2023 overzicht artikelen
Bart Soels: SWOCC Selectie Q1 2023 overzicht artikelenBart Soels: SWOCC Selectie Q1 2023 overzicht artikelen
Bart Soels: SWOCC Selectie Q1 2023 overzicht artikelenSWOCC
 
Presentatie 2e roundtable ai and audit 2018 coney
Presentatie 2e roundtable ai and audit 2018 coneyPresentatie 2e roundtable ai and audit 2018 coney
Presentatie 2e roundtable ai and audit 2018 coneydrs Pieter de Kok RA
 

Ähnlich wie Marktinschatting en forecasting (20)

IA Een innovatieve toekomst voor de AFG sector. Sessie 3. Ken je markt. Johan...
IA Een innovatieve toekomst voor de AFG sector. Sessie 3. Ken je markt. Johan...IA Een innovatieve toekomst voor de AFG sector. Sessie 3. Ken je markt. Johan...
IA Een innovatieve toekomst voor de AFG sector. Sessie 3. Ken je markt. Johan...
 
Begroten van agile projecten, technical meeting Sogeti 2013-09
Begroten van agile projecten, technical meeting Sogeti 2013-09Begroten van agile projecten, technical meeting Sogeti 2013-09
Begroten van agile projecten, technical meeting Sogeti 2013-09
 
Succesvol Innoveren Juist Nu
Succesvol Innoveren   Juist NuSuccesvol Innoveren   Juist Nu
Succesvol Innoveren Juist Nu
 
Product launch - de integratie tussen Marketing / Productie (opschaling) / in...
Product launch - de integratie tussen Marketing / Productie (opschaling) / in...Product launch - de integratie tussen Marketing / Productie (opschaling) / in...
Product launch - de integratie tussen Marketing / Productie (opschaling) / in...
 
Businessplan op een bierviltje
Businessplan op een bierviltjeBusinessplan op een bierviltje
Businessplan op een bierviltje
 
Slides webinar 1. Selectie Key Accounts
Slides webinar 1. Selectie Key Accounts Slides webinar 1. Selectie Key Accounts
Slides webinar 1. Selectie Key Accounts
 
Orbid - Grow your business
Orbid - Grow your businessOrbid - Grow your business
Orbid - Grow your business
 
Productontwikkeling.pdf: Hoe manage je een productontwikkelproces? Workshop H...
Productontwikkeling.pdf: Hoe manage je een productontwikkelproces? Workshop H...Productontwikkeling.pdf: Hoe manage je een productontwikkelproces? Workshop H...
Productontwikkeling.pdf: Hoe manage je een productontwikkelproces? Workshop H...
 
Health Valley Event 2014: Co Politiek, Aimpact
Health Valley Event 2014: Co Politiek, Aimpact Health Valley Event 2014: Co Politiek, Aimpact
Health Valley Event 2014: Co Politiek, Aimpact
 
Strategisch marketing management
Strategisch marketing managementStrategisch marketing management
Strategisch marketing management
 
Gastcollege Hanzehogeschool Groningen 10 januari 2014
Gastcollege Hanzehogeschool Groningen 10 januari 2014Gastcollege Hanzehogeschool Groningen 10 januari 2014
Gastcollege Hanzehogeschool Groningen 10 januari 2014
 
IA Versterk je bedrijf, leer innoveren. Sessie 2. Johan Vanhaverbeke. Detecte...
IA Versterk je bedrijf, leer innoveren. Sessie 2. Johan Vanhaverbeke. Detecte...IA Versterk je bedrijf, leer innoveren. Sessie 2. Johan Vanhaverbeke. Detecte...
IA Versterk je bedrijf, leer innoveren. Sessie 2. Johan Vanhaverbeke. Detecte...
 
Het begroten van softwareprojecten: meten is weten!
Het begroten van softwareprojecten: meten is weten!Het begroten van softwareprojecten: meten is weten!
Het begroten van softwareprojecten: meten is weten!
 
YA_86230_Whitepaper Integrale Business Planning_150609_web-2
YA_86230_Whitepaper Integrale Business Planning_150609_web-2YA_86230_Whitepaper Integrale Business Planning_150609_web-2
YA_86230_Whitepaper Integrale Business Planning_150609_web-2
 
Sirris Digitale Fabriek IV - Introductie - Ludwig Prinsen, Sirris
Sirris Digitale Fabriek IV - Introductie - Ludwig Prinsen, SirrisSirris Digitale Fabriek IV - Introductie - Ludwig Prinsen, Sirris
Sirris Digitale Fabriek IV - Introductie - Ludwig Prinsen, Sirris
 
Sales Targets by Willem van Putten - Crowdale.com
Sales Targets by Willem van Putten - Crowdale.comSales Targets by Willem van Putten - Crowdale.com
Sales Targets by Willem van Putten - Crowdale.com
 
Commerciele Presentatie Innovatie Radar
Commerciele Presentatie Innovatie RadarCommerciele Presentatie Innovatie Radar
Commerciele Presentatie Innovatie Radar
 
Bart Soels: SWOCC Selectie Q1 2023 overzicht artikelen
Bart Soels: SWOCC Selectie Q1 2023 overzicht artikelenBart Soels: SWOCC Selectie Q1 2023 overzicht artikelen
Bart Soels: SWOCC Selectie Q1 2023 overzicht artikelen
 
Subsidies iwt 2012
Subsidies iwt 2012Subsidies iwt 2012
Subsidies iwt 2012
 
Presentatie 2e roundtable ai and audit 2018 coney
Presentatie 2e roundtable ai and audit 2018 coneyPresentatie 2e roundtable ai and audit 2018 coney
Presentatie 2e roundtable ai and audit 2018 coney
 

Mehr von Jurjen Helmus

Software Engineering College 4 - exploring data
Software Engineering College 4 - exploring dataSoftware Engineering College 4 - exploring data
Software Engineering College 4 - exploring dataJurjen Helmus
 
Software Engineering College 2 - ETL and databases
Software Engineering College 2 - ETL and databasesSoftware Engineering College 2 - ETL and databases
Software Engineering College 2 - ETL and databasesJurjen Helmus
 
innoveren_met_big_data_jr_helmus
innoveren_met_big_data_jr_helmusinnoveren_met_big_data_jr_helmus
innoveren_met_big_data_jr_helmusJurjen Helmus
 
Roadmapping product service combinations
Roadmapping product service combinationsRoadmapping product service combinations
Roadmapping product service combinationsJurjen Helmus
 
promotie big data in urban technology
promotie big data in urban technologypromotie big data in urban technology
promotie big data in urban technologyJurjen Helmus
 
Opdracht 1 Het big data landschap
Opdracht 1 Het big data landschap Opdracht 1 Het big data landschap
Opdracht 1 Het big data landschap Jurjen Helmus
 
gouden tips voor Blended learning en future proof onderwijs
gouden tips voor Blended learning en future proof onderwijsgouden tips voor Blended learning en future proof onderwijs
gouden tips voor Blended learning en future proof onderwijsJurjen Helmus
 
Workshop webcollege - cursus didactiek
Workshop webcollege - cursus didactiekWorkshop webcollege - cursus didactiek
Workshop webcollege - cursus didactiekJurjen Helmus
 
Value chain innovation - Breaking the chains
Value chain innovation - Breaking the chainsValue chain innovation - Breaking the chains
Value chain innovation - Breaking the chainsJurjen Helmus
 
Lecture roadmapping product service combinations
Lecture roadmapping product service combinationsLecture roadmapping product service combinations
Lecture roadmapping product service combinationsJurjen Helmus
 
Innovation management at Saab
Innovation management at Saab Innovation management at Saab
Innovation management at Saab Jurjen Helmus
 
kansen van Internet of things voor Technisch Bedrijfskunde Ingenieurs
kansen van Internet of things voor Technisch Bedrijfskunde Ingenieurskansen van Internet of things voor Technisch Bedrijfskunde Ingenieurs
kansen van Internet of things voor Technisch Bedrijfskunde IngenieursJurjen Helmus
 
Scenario analyse en planning voor innovatie
Scenario analyse en planning voor innovatie Scenario analyse en planning voor innovatie
Scenario analyse en planning voor innovatie Jurjen Helmus
 
Roadmapping Product Service Combinations
Roadmapping Product Service CombinationsRoadmapping Product Service Combinations
Roadmapping Product Service CombinationsJurjen Helmus
 
Microles lateraal denken
Microles lateraal denkenMicroles lateraal denken
Microles lateraal denkenJurjen Helmus
 
Denkpatronen open innovatie en keten innovatie - 2012-2013
Denkpatronen open innovatie en keten innovatie - 2012-2013Denkpatronen open innovatie en keten innovatie - 2012-2013
Denkpatronen open innovatie en keten innovatie - 2012-2013Jurjen Helmus
 
Duurzaam Ontwerpen - Inge Oskam - Hogeschool van Amsterdam
Duurzaam Ontwerpen - Inge Oskam - Hogeschool van AmsterdamDuurzaam Ontwerpen - Inge Oskam - Hogeschool van Amsterdam
Duurzaam Ontwerpen - Inge Oskam - Hogeschool van AmsterdamJurjen Helmus
 
Lezing Projectmanagement Engineering Week
Lezing Projectmanagement Engineering WeekLezing Projectmanagement Engineering Week
Lezing Projectmanagement Engineering WeekJurjen Helmus
 

Mehr von Jurjen Helmus (20)

Software Engineering College 4 - exploring data
Software Engineering College 4 - exploring dataSoftware Engineering College 4 - exploring data
Software Engineering College 4 - exploring data
 
Software Engineering College 2 - ETL and databases
Software Engineering College 2 - ETL and databasesSoftware Engineering College 2 - ETL and databases
Software Engineering College 2 - ETL and databases
 
innoveren_met_big_data_jr_helmus
innoveren_met_big_data_jr_helmusinnoveren_met_big_data_jr_helmus
innoveren_met_big_data_jr_helmus
 
Roadmapping product service combinations
Roadmapping product service combinationsRoadmapping product service combinations
Roadmapping product service combinations
 
promotie big data in urban technology
promotie big data in urban technologypromotie big data in urban technology
promotie big data in urban technology
 
Opdracht 1 Het big data landschap
Opdracht 1 Het big data landschap Opdracht 1 Het big data landschap
Opdracht 1 Het big data landschap
 
gouden tips voor Blended learning en future proof onderwijs
gouden tips voor Blended learning en future proof onderwijsgouden tips voor Blended learning en future proof onderwijs
gouden tips voor Blended learning en future proof onderwijs
 
Workshop webcollege - cursus didactiek
Workshop webcollege - cursus didactiekWorkshop webcollege - cursus didactiek
Workshop webcollege - cursus didactiek
 
Value chain innovation - Breaking the chains
Value chain innovation - Breaking the chainsValue chain innovation - Breaking the chains
Value chain innovation - Breaking the chains
 
Lecture roadmapping product service combinations
Lecture roadmapping product service combinationsLecture roadmapping product service combinations
Lecture roadmapping product service combinations
 
Innovation management at Saab
Innovation management at Saab Innovation management at Saab
Innovation management at Saab
 
kansen van Internet of things voor Technisch Bedrijfskunde Ingenieurs
kansen van Internet of things voor Technisch Bedrijfskunde Ingenieurskansen van Internet of things voor Technisch Bedrijfskunde Ingenieurs
kansen van Internet of things voor Technisch Bedrijfskunde Ingenieurs
 
Scenario analyse en planning voor innovatie
Scenario analyse en planning voor innovatie Scenario analyse en planning voor innovatie
Scenario analyse en planning voor innovatie
 
Roadmapping Product Service Combinations
Roadmapping Product Service CombinationsRoadmapping Product Service Combinations
Roadmapping Product Service Combinations
 
Microles lateraal denken
Microles lateraal denkenMicroles lateraal denken
Microles lateraal denken
 
Denkpatronen open innovatie en keten innovatie - 2012-2013
Denkpatronen open innovatie en keten innovatie - 2012-2013Denkpatronen open innovatie en keten innovatie - 2012-2013
Denkpatronen open innovatie en keten innovatie - 2012-2013
 
4.2 voorlichting
4.2 voorlichting4.2 voorlichting
4.2 voorlichting
 
Cleantech
CleantechCleantech
Cleantech
 
Duurzaam Ontwerpen - Inge Oskam - Hogeschool van Amsterdam
Duurzaam Ontwerpen - Inge Oskam - Hogeschool van AmsterdamDuurzaam Ontwerpen - Inge Oskam - Hogeschool van Amsterdam
Duurzaam Ontwerpen - Inge Oskam - Hogeschool van Amsterdam
 
Lezing Projectmanagement Engineering Week
Lezing Projectmanagement Engineering WeekLezing Projectmanagement Engineering Week
Lezing Projectmanagement Engineering Week
 

Marktinschatting en forecasting

  • 1. Quantification And forecasting Lecturer: drs. Ir. J.R. Helmus Hoe groot zou de markt voor dit product in Nederland zijn? 1
  • 2. Voor we beginnen .. Graag Naambordjes
  • 3. Huisregels en wederzijdse verwachtingen(1) Wij verwachten van dhr. Helmus dat … • hij studenten eerlijk en respectvol / gelijkmatig behandelt • hij inspirerende colleges geeft en deze goed voorbereidt • er op tijd gepauzeerd wordt en gezorgd wordt voor nodige afleiding • hij duidelijk is • hij voorbeelden gebruikt… • hij resultaten snel teruggeeft / publiceert • vragen beantwoordt • ruimte geeft om moeilijke onderwerpen langer te behandelen •Bereikbaar is 0645464751 • slides vooraf op dlwo plaatst 3
  • 4. Wat verwacht ik van een young professional • Doe mee (ook al je de stof minder interessant vindt) • Wil leren: Stel vragen en maak fouten • Heb lol • Heb aandacht voor degene die aan het woord is, geen side-conversations • Bereid je voor • Kom op tijd (na 15 minuten deur dicht /laat weten dat je te laat komt aan mij, doe je dat niet dan geen toegang) •GSM uit dus geen SMS/MMS/MSN/FB/Dumpert/Twitter •Notities maak je met pen en papier (geen tablet/laptop/telefoon gebruiken) •Kom liever niet als je liever niet komt Dat betekent als je je niet aan de verwachtingen kunt houden,we geen afspraak hebben. 4 Als we geen afspraak hebben, ben je ook niet welkom op het college.
  • 5. Soms kun je met quantification er flink naast zitten…. 5
  • 6. Aan het eind van het HC1+ HC2 + WC Ben je in staat om: • te beredeneren welke methode van quantification je het beste kunt gebruiken gegeven de omstandigheden waar je je in bevindt • op basis van huidige gegevens een forecast te maken voor een PMC • een totale marktgrootte te kwantificeren met behulp van sequential factoring •marktpotentieel te beredeneren •de diffusiecurve door te rekenen •de rol van branchorganisaties bij quantification te onderscheiden •Totale marktgegevens uit branchmonitoren te destilleren 6 Let op komend werkcollege doen we nog product launch
  • 7. Agenda voor vandaag  Link tussen Quantification en de rest vd programma Het belang van Quantification Quantification en de pingels ($/€/£/¥) Uitleg diverse vormen van quanfitication Presentatie Floris de Klerk hoe hij in zijn stage quantification aangepakt heeft (+/- 30 minuten) Laatste werkcollege doen we een case 7
  • 8. Quantification heeft een relatie met: Business Development 2 3 Beheert en ontwikkelt de business lifecycle, stimuleert groei en initieert vernieuwing & kostenrationalisatie • Groei 1 4 • Krimp • Revitalisatie Voor al deze onderwerpen heb je inschattingen nodig Business Plan • Financiele paragraaf • Risico‟s • Scenario‟s doorrekenen • Liquiditeitsbegroting voor VC‟s Product Launch • Voorspellen van vraag op tijdstip om de productie goed 1 af te stemmen op vraag • (verwacht) Moment van opschalen bepalen 2 8 • Momentum in de markt inschatten (seizoen/trend) 3
  • 9. Deze bedrijven verdienen HEEL veel geld met quantification 9
  • 10. 10
  • 11. New Product Development (NPD) Why is forecasting so important? On average ~20% of company sales are New Products1 Newer products typically command higher profit margins1 In the US, 50% of revenues and 40% of profits are from New Products1 ~26% of revenue from Engineering companies are from products < 3 years old1 ~70% of today‟s manufactured goods will be obsolete in 6 years1  In Fashion and High Tech that‟s closer to 2 years1 35%-45% of New Products fail immediately2 According to Herb Baum, Former CEO of Campbell Soup Company, in consumer business, “80% of all new products fail, only 4% reach the 20 MM level and 0.5% break the 100MM mark.”3 Drive Sales & Profit Reduce Market Costs of Failed Products 1. New Product Forecasting 2006. M. Singh. MIT 2. Doing it Right: Winning with New Products. R. G. Cooper. Product Management Institute 2006. 11 3. Journal of Business Forecasting C. L. Jain, Editor. Winter 2009-2010.
  • 12. Bij de meeste afstudeerscripties wordt een business case verwacht door de opdrachtgever Percentages mate quantification in TBK scipties (2011-2013) business case met voorspellingen en 5% scenarios en gevoeligheidsanalyse 10% business case met voorspellingen en scenarios 15% 50% business case voor enkel nieuw product geen business case nodig (PO) 20% financieel aspect in geheel niet nodig 12 Intern onderzoek TBK opleiding 2013
  • 13. Quantification is wetenschappelijk koffiedik kijken Moeilijk rekenen met modellen in combinatie met veel aannames en redenaties 13
  • 14. 14
  • 15. Total Rev = P Q -v Q -F Hoe noem je de relatie tussen P en Q? Q=Qtot= Qv,s Qtot= Mv,s,t*Ss,t% Marktvolume Marktaandeel Mv,s,t Beide tijdsafhankelijk (business life cycle!) Ss,t 15
  • 16. De indeling in Quantitative/Quallitative v/s top-down/bottom-up geeft een leidraad bij het kiezen van een methode. Qualitative Judgment Numbers Wordt gebruikt als er veel onduidelijkheden of onbekendheden zijn. Qualitative Quantitative Wordt gebruikt om ruwe schets te maken van een markt grootte. Top-down Disaggregate Model Quantitative Methods Wordt gebruikt als er veel historische of geaggregeerde data Bottom-up voor handen is en te voorspellen Extrapolate/ uitkomst zich stabiel gedraagt. Roll-up Aggregate
  • 17. A nsoff helpt bij het selecteren van de beste quantification methode Voorspellen marktvraag voor huidig product Voorspellen marktvraag nieuw product in (Data bekend van afgelopen sales) huidige markt (Data bekend van oude producten) • moving average Bekend: • weigthed avarage Markt •Marktgrootte • exponential smoothing •Sales oude product • Relatieve nieuwheid • Oude marktaandelen Bestaand Te doen: •Markt potentieel (QFD) •Diffusie curve bepalen Voorspellen vraag Voorspellen voor huidig product marktvraag Nieuw in nieuwe markt alles wat nieuw is (Niets is bekend, Data bekend van sales alles beredeneren) huidig product in huidige product Markt •Scenario analyse • Marktgrootte inschatting + marktaandeel •Decision tree •ATAR model •Gevoeligheidsanalyse 17 • Markt potentieel (QFD) •Diffusie curve bepaling
  • 18. Naarmate de nieuwheid toeneemt, neemt de mate van verkeerde voorspelling ook toe. Error rate by innovation type 70 60 50 40 30 20 10 0 cost reduction product line extension avg new product market extension new category (to the new to the world improvement company) Error rate in Guessing a Coin Toss (50%) Probeer daarom zoveel mogelijk te focussen op wat al bekend is 1. New Product Development and Forecasting Problems. R. Simon, Journal of Business Forecasting 2009-2010.
  • 19.
  • 20. De opdrachtgever vraagt je om een forecast te maken voor de komende 3 maanden voor een huidig product Wat doe je? 35 – 30 – Actual demand (At) Product demand 25 – 20 – 15 – 10 – Forecast including trend (FITt) 5 – 0 – | | | | | | | | | 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Figure 4.3 Time (month) Let op: het kan gaan om sales voor 1 product maar ook voor de hele portfolio
  • 21. 21
  • 22. Moving Average Example Actual 3-Month Month Shed Sales Moving Average January 10 February 12 March 13 April 16 (10 + 12 + 13)/3 = 11 2/3 May 19 (12 + 13 + 16)/3 = 13 2/3 June 23 (13 + 16 + 19)/3 = 16 July 26 (16 + 19 + 23)/3 = 19 1/3 ∑ demand in previous n periods Moving average = n
  • 23. Ach… arme arme… Imtech "De eerste vraag die wij ons zelf stelden was: hoe kan dit gebeuren", vertelt Ronald van Genderen van de Vereniging van Effectenbezitters (VEB). "En: is Imtech nog wel in control bij haar dochterondernemingen? Het laatste gedeelte van het jaar is al erg roerig geweest. De derde kwartaalcijfers toonden al aan dat er hier en daar wat haarscheuren in het bolwerk zichtbaar waren."
  • 24. Weighted Moving Average Actual 3-Month Weighted Month Shed Sales Moving Average January 10 10 February 12 12 March 13 13 April 16 [(3 x 13) + (2 x 12) + (10)]/6 = 121/6 May 19 [(3 x 16) + (2 x 13) + (12)]/6 = 141/3 June 23 [(3 x 19) + (2 x 16) + (13)]/6 = 17 July 26 [(3 x 23) + (2 x 19) + (16)]/6 = 201/2 ∑ (weight for period n) Weights Applied Period x (demand in period n) 3 Last month Weighted moving average ∑ weights 2 1 Two months ago Three months ago 6 Sum of weights
  • 25. Exponential Smoothing wordt veel gebruikt  Increasing n smooths the forecast but makes it less sensitive to changes  Do not forecast trends well  Require extensive historical data New forecast = last period‟s forecast + (last period‟s actual demand – last period‟s forecast) Ft = Ft – 1 + (At – 1 - Ft – 1) where Ft = new forecast Ft – 1 = previous forecast = smoothing (or weighting) constant (0 1)
  • 26. Exponential Smoothing Example Predicted demand = 142 Ford Mustangs Actual demand = 153 Smoothing constant = .20 New forecast = 142 + .2(153 – 142) = 142 + 2.2 = 144.2 ≈ 144 cars Choosing alpha by required max standard error.
  • 27.
  • 28. Gesteld je moet een inschatting maken voor een nieuw product in de huidige markt Aspect Oud product Nieuw product Huidige verdeling markt Effect beredeneren van het marktaandelen nieuwe product op de markt (eventueel met uitfasering van oude product) Product feature benchmark Benchmark maken mbv QFD Markt potentieel nieuw en huidige S% in acht nemen Diffusie curve (obv sales) Nieuwe diffusie curve op basis Diffusie snelheid . oude berekenen (+ factoren meenemen) (macro) trend in groei van de markt en marktgrootte
  • 29. `` Gesteld je wordt in gevraagd een sales forecast voor een nieuw product te maken Overzicht marktpercentages Markt X Voor introductie Na introductie Stappenplan nieuw product nieuw product 1. huidige marktaandelen in kaart brengen van Concurrent a 35% 33% huidige producten Concurrent b 25% 22% 2. eigenschappen producten en klantwensen in Concurrent c Concurrent d wij ? 15% 8% 7% ? 13% 7% 15% 3. QFD zetten en benchmark maken (indien mogelijk marktonderzoek uitvoeren) Nieuwe potentiele marktaandelen beredeneren voor na de introductie rest 10% 10% 100% 100% (potentiele) Markt aandelen Markt X 40% 35% 35% 33% 30% 25% 25% 22% 20% 15% 15% Dit is vereist voor 15% 13% 10% 10% 10% 8% 7% 7% project2.3 / stage 5% / scriptie 0% Bronbestand in Excel, getallen zijn fictief voor introductie nieuw product Na introductie nieuw product
  • 30. Marktpotentieel tov concurrentie beredeneer je mbv QFD Relatie van de eigenschappen Value map en attributen tabel Product eigenschappen Score van concurrentie klantwensen
  • 31. Om een benchmark te maken vertaal je klantbehoeften naar attributen Identificeer alle belangrijke Attributen vanuit de wensen van de klant
  • 32. `` Vervolgens analyseer je de attributen Tabel Definieer de attributen met levels en leg ze vast in een Attributen Tabel Benchmark ze vervolgens met de concurrentie
  • 33. `` Degelijk Markt/veld-onderzoek levert betere resultaten Waar gebeurde voorbeelden “Ik heb toen 22 vrienden in de kroeg gevraagd of ze dit product interessant vonden…” Student X tijdens afstudeerzitting. “Ik heb een enquete op internet geplaatst, en ik kreeg 30 reacties” student die een B2B product moest doorrekenen voor stage. “ik hoef toch geen marktonderzoek te doen, iedereen wil dit product” Student die iets te enthousiast was. Maar de mooiste”: Onderzoek naar ouderen hun wensen naar elektrisch vervoer. Om tot persona‟s te komen moesten ze tijdschriften meenemen voor ouderen. Resultaat: rondje door de HvA (Folia, Techno,etc) 33 Veel studenten vergeten écht goed marktonderzoek te doen, Field research!!
  • 34. Wat leer je hieruit: 34
  • 35. `` Een voorbeeld van (redelijk) marktonderzoek Een voorbeeld: We willen het marktpotentieel voor een handcleaner weten. Dus We enqueteren mogelijke klanten met een relevant profiel.
  • 36. `` Het resultaat ziet er zo positief uit, maar is niet realistisch responses of intend 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% definitely probably might (not) probably not definitely not •Een intentie is namelijk nog geen echt aankoop gedrag. •Gebruik translatie factoren om te komen tot echt aankoop gedrag • Translatie factoren uit literatuur halen • Zelf bepalen door markt-testen (voorverkoop, etc) 36
  • 37. Gebruik van translatie Typische translatie factoren
  • 38. `` Eenvoudige vermenigvuldiging levert ons een realistisch percentage responses of intend translation factor real intend definitely 5% 90% 4,5% probably 36% 40% 14,4% might (not) 33% 10% 3,3% probably not 16% 0% 0,0% definitely not 10% 0% 0,0% 100% 22% 38
  • 39. `` Dit levert een realistischer beeld op product buy intention 40% 36% 35% 33% 30% 25% 20% 16% 14,4% 15% 10% 10% 5% 4,5% 5% 3,3% 0,0% 0,0% 0% definitely probably might (not) probably not definitely not responses of intend real intend 39 Tijdens het college scenario analyse gaan we hier nog dieper op in
  • 40. `` Twee belangrijke aannames* Awareness Availability Als de klant voor het schap staat is 100% van de klanten is er bewust van het product ook altijd (100%) dat het product bestaat verkrijgbaar. *dat is niet altijd zo (beter: altijd niet) *We komen daarom nog op deze AA‟s terug
  • 41. Je weet nu het max marktpotentieel, maar hebt nog geen sales over de tijd beredeneerd Total Rev = P Q -v Q -F Qtot= Mv,s,t*Ss,t% Marktvolume Marktaandeel Ss,t is tydsafhankelijk, diffusie curve is het antwoord 41
  • 42. `` De Diffusie theorie is een top-down quantitatieve methode waarbij je GBV moet gebruiken voor het realistisch Judgment Numbers maken van de voorspelling Qualitative Quantitative Top-down Disaggregate Model Bottom-up Extrapolate/ Roll-up Aggregate
  • 43. `` Diffusie curve is tegelijk complex en G.B.V. 43
  • 44. `` Formules voor het berekenen van de S-curve Comparison of the Pearl and Gompertz Curves Curve Equation Slope Pearl L by L y y bt 1 e L Gompertz y Le bekt for all values of y bky ln y / L y Le be kt Approximation bk y / L for y L/2
  • 45. `` Wat is de relatie tussen het model Links en rechts? Max markt penetratie 80 70 60 50 40 30 20 10 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Years De adoptie curve tot de max marktpenetratie voor het bedrijf is de accummulatie van rechts, de type klanten over de tijd vormen de Scurve tijdsafhankelijk Qtot= Mv,s,t*Ss,t% (business life cycle!)
  • 46. Uit product launch casus: De percentages vemenigvuldig je dus met potentiele marktaandeel om de sales over de tijd te beredeneren Type Segment Innovators Early adopters Early majority Late majority Laggards markt (2.5%) (13,5%) (34%) (34%) (16%) B2B Ziekenhuizen 4 maand 8 maanden 1 jaar 2 jaar 5 jaar B2B Kinderdagverblijven 2 maand 4 maanden 8 maanden 1 jaar 1,5 jaar / Crèches B2C High end 4 maand 8 maanden 1 jaar 2 jaar 5 jaar meubelzaken B2C Mid end 6 maand 11 maanden 1.5 jaar 2 jaar 4 jaar meubelzaken B2C Duurzame 1 maand 3 maanden 6 maandeñ 8 maanden 1 jaar meubelzaken B2C Reguliere 2 maand 4 maanden 8 maanden 1 jaar 1,5 jaar speelgoedwinkels
  • 47. `` Voor dit vak moet je in staat zijn de Scurve formule te hanteren
  • 48. `` Er is een critical point waarna het diffusieproces vanzelf verder gaat. Dit staat in relatie met tipping-point
  • 49. MAAR LET OP er is nog nooit een product verkocht door alleen maar te zitten en te wachten 49
  • 50. Hoe maak je het verschil tussen de onderstaande 3 diffusie s-curves? Vragen voor de oplettende studenten: 1. Welke strategische acties kun je ondernemen om van curve 3 naar 1 te komen? 2. Voor welke typische afstemmingsproblemen kom je dan te staan? Denk aan college product launch. 80 70 60 1 2 50 3 40 30 20 10 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 Years
  • 51. Pricing (uit college product launch) Best Practices uit literatuur They concluded that the new product’s price should decline monotonically. Marketing mix 2 Dolan and Jeuland (1981) showed that if early adopters have a strong effect on later adopters the pricing strategy is optimal when the price increases at introduction, then peaks, and decreases later on. Original new products (i.e., breakthroughs and new lines) tend to use penetration pricing, apparently considering the long term positive effect of cumulative production on cost (the experience effect), whereas reformulated products (i.e., line extensions and modifications) rely more on skimming strategies, because of the value added by reformulation. Denk erom, de prijs beinvloed zowel de vraag als de omzet • Schets de P/t Q/t en EBIDTA/t gafiek voor alle prijsstrategieen • Wat is het gevolg van het leereffect voor de winst? 51
  • 52. Er zijn een aantal factoren waarmee je diffusie snelheid kunt verhogen 52
  • 53. Gebruik de volgende tactieken om het proces te versnellen…
  • 54. en neem mogelijke barrieres weg. Wat weerhoudt mogelijke klanten ervan te beslissen een elektrische auto te kopen? Er zijn drie type barrieres die weggenomen moeten worden voordat een lastige beslissing genomen wordt • Functionele barriere •Prijs,functionalitiet,risico,etc • Emotionele barriere • bang zijn risico te nemen, falen, niet kunnen gebruiken, etc •Sociale barriere •Hoe anderen jou zien •Attitude van anderen naar jou toe Welke informatie heb je nodig om de barrieres voor het kopen van een Elektrische auto weg te nemen?
  • 55.
  • 56. Jouw bedrijf boort een nieuwe markt aan met een huidige product. En de baas vraagt om getallen. Wat doe je? Market Disaggregation Time Series Analogies Regression Analysis Market growth/ Decline MARKET Bottom-up POTENTIAL Composites MARKET SIZE MARKET PENETRATION SALES Diffusion Model MARKET Intent Translation SHARE Waarom staat diffusie er 2x in? A-T-A-R Model PAM/TAM/SAM/SOM Diffusion Model Value Function (QFD) 66 Conjoint Analysis
  • 57. Mbt bepaling marktgrootte lopen theorie en praktijk nogal uit elkaar. HBO/Academisch Consultancy Grondig degelijk modelmatig maar Quick and dirty, maar wel met aannames en onzekerheden realistisch (duur!)
  • 58. In de praktijk publiceren onderzoeksbureaus/ branche organisaties rapporten over marktgrootte/groei/volume Bottom up (roll up)proces om te komen tot market size Machines verkocht storage units verkocht per prijsklassen Chipmachine leveranciers Chipleveranciers Met name de tech industrie is well published Gebruik voor andere markten http://www.euromonitor.com/
  • 59. 69
  • 60. Banken (Rabo/ABN/ING) publiceren ook cijfers over branches 70
  • 61. De HvA heeft een abonnement op marketing online 71
  • 62. En een abonnement op marketline 72
  • 63. Hoe goede consultant ben jij?? Hoe groot is de Nederlandse markt voor Hondenvoer in kg? 73
  • 65. De Sequential Factoring geeft snel een antwoord. hoeveel hondenvoed in NL per jaar? Hoeveel mensen in NL? Hoeveel gezinnen? Hoeveel gezinnen met hond(en)? Hoeveel honden per gezin? Welke type honden zijn er (klein / groot)? Wat is de dagelijkse consumptie per type hond? Hoeveel consumpties per blikje? Conversie van Wat is de prijs per blikje? kg naar Euro
  • 66. Gebruik Sequential Factoring voor een eerste ruwe inschatting. Big Eats Little Eats Dog Big/little Food split # Big Dogs / Popul- # Little Home ation # Dogs Homes Homes People w/ dogs / House Splitsing van de boom Stelregel:Meer trappen en meer splitsingen geeft % Dogs meer nauwkeurigheid.
  • 67. Het ATAR model geeft een betere indicatie van de markt…
  • 68. ..op basis van een eenvoudige indeling
  • 69. Het A-T-A-R Model: De definities Buying Unit: Purchase point (person or department/buying center). Aware: Has heard about the new product with some characteristic that differentiates it. Available: If the buyer wants to try the product, the effort to find it will be successful (expressed as a percentage). Trial: Usually means a purchase or consumption of the product. Repeat: The product is bought at least once more, or (for durables) recommended to others.
  • 70. Toepassing van het ATAR model Stel: Je hebt een product X dat je wilt verkopen bij een pompstation Y aan de A2. hoeveel sales per jaar maak je? 10 million # passerende auto‟s per jaar op de A2 x 40% Percent awareness: stopt en tankt bij het station en is zich bewust van het product (door reclame) x 20% Percent of "aware“ zou het wel eens willen testen x 70% Percent is het artikel ook echt available x 20% Percent of triers vindt „t lekker en koopt het nog eens x $50 prijs per unit min marge and korting ($1) minus unit cost bij het intended volume ($50) = $560,000 Omzet
  • 71. Maar het PAM/TAM/SAM/Som model is nog nauwkeuriger PAM (Potential Available Market) is largely dependent on marketer‟s view of the world. TAM (Total Addressable Market) is Total units or $ available at all potential customer companies for SAM (Served Available Market) is 100% of the units/$ available from addressable customer relevant categories of companies for addressable percentages of applications that company can serve. (How much you products/services and could gain by actually selling your product to your segment?) applications. SAM (Served Available Market) is 100% of the units/$ available from addressable customer companies for addressable percentages of applications that company can serve. http://geekyfry.com/management/marketing/pam-tam-sam-som/
  • 72. TAM vind je door top-down te redeneren (gebruik GBV) De bottom up branche gestuurde informatie
  • 73. Bepaal SAM door percentages te bepalen van waar de organisatie bij kan komen
  • 74. En bereken/beredeneer de hoeveelheid sales
  • 75. Quizvraag: • Marktaandeel blijft gelijk • Geen (nieuwe) concurrentie • Prijs product blijft gelijk • Toch inkomsten naar beneden De totale markt krimpt 85
  • 76. Naast de grootte van de markt wil je ook getallen voor groei / krimp van de markt hebben 86 http://fd.nl/ondernemen/198535- 1211/we-international-door- ingrepen-in-het-rood
  • 77. Winkelketen Setpoint stopt ermee BREDA, 23 augustus 2012 10:08 In augustus 2012 doet Setpoint (onderdeel van WE) een ultieme poging om het bedrijf nieuw leven in te blazen. 87 http://www.textilia.nl/nieuws/mannenmode/nid12423-interview-setpoint-houdt-op-te-bestaan.html
  • 78. Maar de marktcijfers en trends geven een sombere voorspelling voor 2012/2013 88 PS: dit zijn artikelen geschreven door Quants die zoveel geld verdienen!
  • 79. Winkelketen Setpoint stopt ermee Het marktvolume in kledingwinkels is zodanig gedaald (denk ook aan consumentenvertrouwen) dat uit het marktaandeel ook niets te halen valt. 89
  • 80. Wrap up van dit college Met behulp van deze colleges slides en aandachtig studeren ben je in staat om:  te beredeneren welke methode van quantification je het beste kunt gebruiken gegeven de omstandigheden waar je je in bevindt  op basis van huidige gegevens een forecast te maken voor een PMC  een totale marktgrootte te kwantificeren met behulp van sequential factoring  marktpotentieel te beredeneren  de diffusiecurve door te rekenen  de rol van branchorganisaties bij quantification te onderscheiden  Totale marktgegevens uit branchmonitoren te destilleren 90
  • 81. Sources PowerPoint presentation to accompany Heizer/Render Principles of Operations Management, 6e Operations Management, 8e New Product Design & Development - Barry Bayus Sales Forecasting February 27, 2007 91