1. De macht verdelen met bewoners
succes- en faalfactoren voor apparaat, college en raad
Hein Albeda
23 januari 2013

2. Inhoud

Trends: Groei gemeenten, mondiger burgers

Voorbeelden van zelfbeheer en -bestuur

College, raad en apparaat

Succes- en faalfactoren

3. Gemiddeld aantal inwoners
per gemeente
45000
40000 38463
35000
30000
29542
25000
22162
20000
17373
15000 14192
11486
10000
5000
4553
0
1900 1960 1970 1980 1990 2000 2010

4. Bevolking steeds beter opgeleid

6. Meer behoefte aan inspraak?
…. aan eigen kracht!

7. Twee trends:

Grotere eenheden
(vanuit de gedachte dat sommige taken erg
duur zijn als ze in kleine gemeenten moeten
worden uitgevoerd)

Meer eigen kracht
(vanuit het besef dat gemeente echt niet
alles meer weet en dat mensen meer zelf
kunnen)

8. Wat doen bewoners dan zelf beter?

Beheertaken

Sociale cohesie

Recreatie en ontmoeting

Ondersteuning
Beter … en het is leuker

9. Enkele voorbeelden

Groen in beheer

Buurthuis in beheer

Dorpsbudgetten

10. Diverse
gemeenten

12. Ons Huis, St Annaparochie

13. De Nieuwe Jutter, Utrecht

14. Buurthuis De Nieuwe Jutter

15. Hoogeveen

16. Raad, College, Apparaat

Er is veel mogelijk, van groenbeheer tot beheer
van buurthuizen tot eigen budgetten en
gekwalificeerd advies

Met duidelijke regels, sancties en richtlijnen

17. Centraal en decentraal

Centraal: gelijke gevallen gelijk behandelen
− Hoofdlijnen + speciale kennis (financien, ICT,
contractbeheer, milieukennis etc.)
− zorgen dat alle belangen aan bod komen en afwegen
− afstemming (verkeer, RO, etc)

Decentraal: ongelijke gevallen ongelijk
behandelen
− weten wie wat kan
− weten wat werkelijk in detail nodig is
− weten wat werkt
− weten wie extra of bijzondere aanpak nodig heeft

18. Gemeente: wat kan je afstaan?

Raad: budgetten, adviesrecht, duidelijkheid
over de consequenties als buurt niet voldoet
aan voorwaarden. Over welke 10% kan het
dorp beslissen? (8,5 miljoen over 15 kernen)

College: welke beslissingen zijn echt lokaal,
welke niet? Welk investeringen liggen al vast

Apparaat: duidelijke contracten, praktische
ondersteuning (omgaan met budgetten,
voorzitten, plannen)

19. Succesfactoren

elkaar kennen

duidelijke randvoorwaarden

“strenge” afspraken

ruimte voor amateurisme

geen verplichte inkoop maatschappelijke
ondersteuning

goede verantwoording

20. Faalfactoren

alleen uitvoering, geen eigen kleur/inbreng

inkoop tot in detail vastleggen

aandacht voor fouten, successen gewoon
vinden

bezuinigen door af te wentelen op bewoners

verschillende buurten, gelijk behandelen

21. Aard van de initiatieven
Lange termijn
Coöperatieve initiatieven Veel Federatieve initiatieven
(weinig behoefte aan intern (meer behoefte subsidie
contact
subsidie, behoefte aan en met overheid duidelijke
tonen betrokkenheid) gezamenlijke doelen)
↔
Weinig extern contact Veel extern
contact
korte termijn
Lichte initiatieven
(veel behoefte aan Netwerkende initiatieven
informatie, waardering (Bereiken korte
en subsidie) termijndoelen)
Weinig intern contact
Overheid: Toon betrokkenheid ↔ Overheid Help doelen
formuleren

22. Think global, act local

Er zijn argumenten voor grote schaal

Lokale kennis, kracht en prioriteitstelling mag
niet verloren gaan

Juist nu kunnen bewoners meer zelf, stel hen in
staat meer te doen, maar kijk naar de kracht
van het dorp

Zeker 10% van de totale begrotingen is af te
splitsen voor bewoners