Lớp 12-Chương 1- Bài 1- Một số khái niệm cơ bản [Bản chỉnh sửa lần 2]

1. KỊCH BẢN DẠY HỌC
Bài dạy:
SV thực hiện:
NGUYỄN THỊ MỘNG HÀ
GV hướng dẫn:
Thầy LÊ ĐỨC LONG
Lớp 12 – Chương 1
Bài 1 – Một số khái niệm cơ bản
(liên quan đến CSDL)
(3,0,0)

2. Nội dung
4
Mục tiêu bài dạy1
2
3
Điểm trọng tâm, điểm khó
Kiến thức cần biết
Kiến thức đã biết
08/08/132
5 Kịch bản dự kiến

3. 08/08/133
Chuẩn bị bài giảng
• Học sinh không chuyên;
• Lớp có nhiều thành phần:
trung bình, khá, giỏi
• Yêu cầu cần và đủ: dạy theo chuẩn
kiến thức trong SGK;
• Phòng học lý thuyết có mạng, có
máy chiếu
• Phương pháp thuyết trình, vấn
đáp, minh họa
Đối tượng
học sinh
Điều kiện
dạy học
Phương pháp
giảng dạy

4. Mục tiêu bài dạy
• Về kiến thức:
– Biết các vấn đề thường phải giải quyết
trong một bài toán quản lý và sự cần thiết
phải có CSDL;
– Biết khái niệm CSDL;
– Biết vai trò của CSDL trong học tập và
cuộc sống;
– Biết các mức thể hiện, các yêu cầu cơ bản
đối với hệ CSDL
08/08/134
1

5. Mục tiêu bài dạy
• Về kĩ năng:
Bước đầu hình thành kĩ năng khảo sát thực
tế cho ứng dụng CSDL
08/08/135
1

6. • Điểm trọng tâm:
– Sự cần thiết của CSDL
– Các khái niệm cơ bản về dữ liệu, CSDL, hệ
quản trị CSDL, tạo hồ sơ, cập nhật hồ sơ,
khai thác hồ sơ
– Các mức thể hiện của CSDL
– Các tính chất cần phải có để một tập hợp dữ
liệu tạo thành CSDL
08/08/136
2 Điểm trọng tâm, điểm khó

7. • Điểm khó:
– Khi nào cần phải quản lý bằng CSDL;
– Nhận biết được thế nào là một CSDL đáp
ứng đủ yêu cầu và tác dụng cũng như sự
cần thiết phải có các yêu cầu đó.
08/08/137
2 Điểm trọng tâm, điểm khó

8. • Khái niệm CSDL; hệ quản trị CSDL
• Sự cần thiết của CSDL dùng trong
công tác quản lý;
• Các mức thể hiện của CSDL
• Các yêu cầu phải có của 1 CSDL, sự
cần thiết và tác dụng của các yêu cầu
này.
08/08/138
3 Kiến thức cần biết

9. • Biết sự cần thiết của việc sử dụng
công nghệ trong cách giải quyết vấn
đề
• Biết một số ứng dụng trong thực tế có
sử dụng việc quản lý bằng phần mềm
sử dụng CSDL;
• Biết các khái niệm dữ liệu, thêm, xóa,
sửa, tìm kiếm…
08/08/139
Kiến thức đã biết, đã học4

10. Kịch bản dự kiến
Tiết 3Tiết 2Tiết 1
• Khái niệm
CSDL và hệ quản
trị CSDL
• Các mức thể
hiện của CSDL
(mức vật lý, mức
khái niệm, mức
khung nhìn)
• Các yêu cầu cơ
bản của hệ CSDL
• Phân tích một
bài toán quản lý
bằng CSDL
Nội dung phân bổ dự kiến:
08/08/1310
5
• Giới thiệu về bài
toán quản lý
• Các công việc
thường gặp khi xử
lý thông tin của
một tổ chức (tạo
lập, cập nhật, khai
thác)

11. Kịch bản dự kiến
Tiết 1
Thời lượng phân bổ dự kiến:
08/08/1311
5
Hoạt động 3:
Tìm hiểu các công việc thường gặp khi
xử lý thông tin của một tổ chức (20’)
Hoạt động 2:
Tìm hiểu bài toán quản lý (10’)
Hoạt động 1:
Ổn định và làm quen với lớp (10’)
Hoạt động 4:
Củng cố và cho bài tập về nhà (5’)

12. Kịch bản dự kiến
Thời lượng phân bổ dự kiến:
08/08/1312
5
Hoạt động 3:
Tìm hiểu các mức thể hiện của CSDL (10’)
Hoạt động 2:
Tìm hiểu khái niệm CSDL và hệ QTSDL (25’)
Hoạt động 1:
Ổn định và nhắc lại bài cũ (5’)
Hoạt động 4:
Củng cố và cho bài tập về nhà (5’)
Tiết 2

13. Kịch bản dự kiến
Thời lượng phân bổ dự kiến:
08/08/1313
5
Hoạt động 3:
Tìm hiểu một vài ứng dụng (5’)
Hoạt động 2:
Tìm hiểu các yêu cầu cơ bản của hệ CSDL
(25’)
Hoạt động 1:
Ổn định và kiểm tra bài cũ (5’)
Tiết 3
Hoạt động 4:
Củng cố và cho bài tập về nhà (10’)

14. 08/08/1314
Hoạt động 1:
Ổn định và làm quen với lớp (10’)Tiết 1
GV Tùy thuộc vào điều kiện lớp học, GV tiến hành làm quen với lớp
- GV giới thiệu bản thân, cách thức làm việc giữa thầy-trò
- GV giới thiệu tổng quan chương trình học, cách học, tài liệu
học…
GV cho thời gian để HS đặt câu hỏi về hoạt động dạy học mà GV
vừa trình bày.

15. 08/08/1315
Hoạt động 1 (tt):
Ổn định và làm quen với lớp (10’)Tiết 1
GV
HS
Nếu HS có câu hỏi, GV trả lời.
Nếu HS không có thắc mắc nào, GV chuyển sang hoạt động tiếp theo.
Nếu HS đặt nhiều câu hỏi, làm mất nhiều thời gian hơn dự kiến thì
GV nên hẹn HS lúc khác sẽ trả lời sau và chuyển hoạt đống tiếp theo.
HS nghe GV giải đáp câu hỏi và làm theo sự hướng dẫn các
hoạt động trên lớp của GV.

16. 08/08/1316
Hoạt động 2:
Tìm hiểu bài toán quản lý (10’)Tiết 1
GV GV đặt vấn đề: Sổ điểm, sổ liên lạc của trường dùng để quản lý điểm
của HS thường có những thông tin nào?
Dự kiến câu trả lời: Họ tên, giới tính, ngày sinh, địa chỉ, điểm
các môn…
GV GV đặt vấn đề : Những thông tin nào cần thiết để quản lý việc mượn
sách trong thư viện.
Dự kiến câu trả lời: Họ tên, lớp, mã số thẻ thư viện, tên sách,
ngày mượn sách, ngày trả sách, số tiền ứng trước (nếu có)…

17. 08/08/1317
Hoạt động 2 (tt):
Tìm hiểu bài toán quản lý (10’)Tiết 1
GV GV đặt vấn đề : So sánh việc quản lý điểm, quản lý thư viện trên giấy
so với việc quản lý trên máy tính?
Dự kiến câu trả lời: Quản lý trên máy tính dễ dàng và tiện lợi
hơn, dễ làm mới, thay đổi và chỉnh sửa hơn…
GV
GV giảng bài về bài toán quản lý, các vấn đề thưởng phải giải quyết
và sự cần thiết của việc quản lý trên máy tính. Ngoài ra, dữ liệu
không chỉ hỗ trợ thống kê, báo cáo, tổng hợp số liệu mà còn giúp
người dùng rút ra được các kết luận và hỗ trợ ra quyết định.

18. 08/08/1318
Hoạt động 3:
Tìm hiểu các công việc thường gặp
khi xử lý thông tin của một tổ chức (20’)
Tiết 1
GV GV đặt vấn đề: Trong quá trình quản lý điểm, có thể có các trường
hợp nào xảy ra?
Dự kiến câu trả lời: Điểm bị sai, học sinh nghỉ học, học sinh mới
nhập học giữa chừng…
GV GV đặt vấn đề: Vậy khi có những vấn đề phát sinh như vậy thì có
những thao tác nào phải thực hiện?
Dự kiến câu trả lời : sửa điểm sai, điền thêm thông tin người
mới vào và không cho phép thay đổi đối với hs nghỉ học…

19. 08/08/1319
Hoạt động 3 (tt):
Tìm hiểu các công việc thường gặp
khi xử lý thông tin của một tổ chức (20’)
Tiết 1
GV GV đặt vấn đề: Trường hợp là nhà quản lý điểm (ví dụ Hiệu trưởng),
em dùng kết quả cuối cùng của bảng điểm để làm gì?
Dự kiến câu trả lời: Nhà quản lý sau cùng dùng bảng điểm để
thống kê hs khá giỏi, số lượng lên lớp, thi lại, ở lại lớp…
GV GV nêu những điểm cần lưu ý đối với dữ liệu trong bảng điểm vì đó
là căn cứ để đánh giá kết quả học tập của học sinh toàn trường.

20. 08/08/1320
Hoạt động 3 (tt):
Tìm hiểu các công việc thường gặp
khi xử lý thông tin của một tổ chức (20’)
Tiết 1
GV GV tổng hợp từ các vấn đề đã gợi mở và nêu ra các công việc phải
thực hiện như sau:
 Tạo lập hồ sơ về các đối tượng cần quản lý;
 Cập nhật hồ sơ (thêm, xóa, sửa hồ sơ);
 Khai thác hồ sơ (tìm kiếm, thống kê, sắp xếp, lập báo cáo…)
Thông qua liên hệ thực tế và phân tích các ví dụ, GV hướng dẫn, hình
thành dần cho HS có thể hiểu, hệ thống hóa các đặc trưng của bài
toán quản lý.

21. 08/08/1321
Hoạt động 4:
Củng cố và cho bài tập về nhà (5’)Tiết 1
GV GV nhắc lại, tóm tắt lại nội dung đã dạy trong tiết 1:
 Các vấn đề cần một bài toán quản lý
 Các công việc thường gặp trong bài toán quản lý
GV cho bài tập về nhà:
 Tự liệt kê (trên giấy) các trường thông tin trong một bảng quản lý
điểm – vẽ ra thành cột –
 Tự điền một vài dòng vào bảng
GV dặn HS đọc trước phần còn lại của bài học trong sách

22. 08/08/1322
Hoạt động 1:
Ổn định và nhắc lại bài cũ (5’)Tiết 2
GV GV nhắc lại hoặc gọi HS nhắc lại tại chỗ phần nội dung đã học.
 Các vấn đề cần một bài toán quản lý
 Các công việc thường gặp trong bài toán quản lý

23. 08/08/1323
GV GV đưa ra một số câu hỏi hay gặp trong thực tế, có tính gợi mở nhằm
phân tích cho HS thấy các vấn đề sau:
1.Sự đa dạng trong nhu cầu sử dụng dữ liệu của người dùng
2.Để đáp ứng các yêu cầu khai thác thông tin về một tổ chức nào đó
phải tổ chức thông tin thành một hệ thống với sự trợ giúp của máy
tính điện tử
3.Họat động của con người rất đa dạng, khối lượng thông tin về mỗi
lĩnh vực rất lớn, khó có thể tổ chức tất cả trong 1 CSDL  phải tổ
chức nhiều CSDL, mỗi CSDL chỉ liên quan đến một hoặc một số đối
tượng và phục vụ cho một người hoặc một số người
Hoạt động 2:
Tìm hiểu khái niệm CSDL và hệ
QTCSDL (25’)
Tiết 2
Khái niệm CSDL

24. 08/08/1324
GV GV đưa ra một số câu hỏi hay gặp trong thực tế, có tính gợi mở nhằm
phân tích cho HS thấy các vấn đề sau:
4.Định nghĩa về CSDL phải chứa 3 yếu tố cơ bản:
 Dữ liệu về hoạt động của một tổ chức;
 Được lưu trữ ở bộ nhớ ngoài; - quan trọng -
 Nhiều người khai thác.
Hoạt động 2 (tt):
Tìm hiểu khái niệm CSDL và hệ
QTCSDL (25’)
Tiết 2
Khái niệm CSDL (tt)

25. 08/08/1325
GV GV đưa ra một số câu hỏi hay gặp trong thực tế, có tính gợi mở nhằm
phân tích cho HS thấy các vấn đề sau:
1.Một CSDL luôn luôn gắn liền với phần mềm để xây dựng, cập nhật
CSDL và khai thác thông tin trong CSDL. Phần mềm này được gọi là
hệ quản trị CSDL
2.Hệ quản trị CSDL bao gồm các môđun chương trình thực hiện các
chức năng đã nêu và chứa một thành phần quan trọng là ngôn ngữ
giao tiếp.
3.Hệ CSDL bao gồm hai thành phần CSDL và hệ quản trị CSDL
cùng tồn tại và thống nhất với nhau, khi đó mới có thể khai thác
thông tin từ CSDL.
Hoạt động 2 (tt):
Tìm hiểu khái niệm CSDL và hệ
QTCSDL (25’)
Tiết 2
Khái niệm hệ quản trị CSDL

26. 08/08/1326
GV GV giải thích về hình 3 SGK, đơn thuần chỉ để minh họa rằng, hệ
CSDL bao gồm CSDL và hệ quản trị CSDL, tuy nhiên muốn khai
thác CSDL thuận lợi hơn cần phải có các chương trình ứng dụng,
các thiết bị vật lí khác… Tránh HS hiểu nhầm hệ CSDL gồm 3 lớp
khác nhau.
Hoạt động 2 (tt):
Tìm hiểu khái niệm CSDL và hệ
QTCSDL (25’)
Tiết 2
HS
HS lắng nghe câu hỏi, trả lời theo thực tế quan sát và
những gợi ý của GV. Ghi chép các ý cần ghi nhớ và đặt câu
hỏi nếu chưa hiểu bài.

27. 08/08/1327
GV GV giải thích cho HS vì sao có các mức thể hiện của CSDL. Mỗi
người dùng khi tương tác với CSDL, tùy theo mức chuyên sâu của
mỗi người trong lĩnh vực công nghệ thông tin hay người dùng mà có
những yêu cầu hiểu biết về CSDL khác nhau. Ba mức hiểu và làm
việc với một CSDL là mức vật lí, mức khái niệm, mức khung nhìn.
Giải thích các hình minh họa trong SGK (hình 6a, 6b; hình 7a, 7b &
hình 8)
Giúp HS nhận thức được vì sao chỉ có một CSDL vật lí, một CSDL
mức khái niệm nhưng có thể có nhiều khung nhìn khác nhau
Hoạt động 3:
Tìm hiểu các mức thể hiện của CSDL
(10’)
Tiết 2

28. 08/08/1328
GV GV cho câu hỏi và bài tập về nhà:
Câu 1: Phân biệt CSDL, hệ quản trị CSDL
Cần thể hiện rõ 2 điểm sau:
1. CSDL là tập hợp các DL có liên quan với nhau đc lưu trữ ở thíêt bị
nhớ của máy tính;
2. Hệ QTCSDL là các chương trình phục vụ tạo lập, cập nhật và khai
thác CSDL.
Câu 2: Liệt kê những yêu cầu có thể có của quá trình quản lý
điểm
Gợi ý: Lớp trưởng cần gì? GVCN cần gì? BGH cần gì?...
GV dặn dò HS xem trước phần còn lại của bài học, chuẩn bị
cho tiết học sau
Hoạt động 3:
Củng cố và cho bài tập về nhà (5’)
Tiết 2

29. 08/08/1329
GV GV kiểm tra bài cũ:
Phân biệt CSDL, hệ quản trị CSDL
Cần thể hiện rõ 2 điểm sau:
1. CSDL là tập hợp các DL có liên quan với nhau đc lưu trữ ở thíêt bị
nhớ của máy tính;
2. Hệ QTCSDL là các chương trình phục vụ tạo lập, cập nhật và khai
thác CSDL.
HS
HS được kêu tên trả lời câu hỏi, các thành viên khác giữ im
lặng và làm theo sự điều khiển của GV
Hoạt động 1:
Ổn định và ktra bài cũ(5’)Tiết 3

30. 08/08/1330
GV GV nêu vấn đề, giả thiết rằng dữ liệu được lưu trữ đã đầy đủ và hợp
lí. Vậy thế nào là đầy đủ và hợp lí? Làm thế nào để đảm bảo được
điều đó?
GV đặt câu hỏi về các yêu cầu cơ bản của hệ CSDL, ví dụ: thế nào là
tính cấu trúc? Cho ví dụ…
HS
HS tham khảo SGK và phát biểu, phần ví dụ có thể tự suy
nghĩ theo cách hiểu và tương tự gợi ý SGK.
Hoạt động 2:
Tìm hiểu các yêu cầu cơ bản của hệ
CSDL (25’)
Tiết 3

31. 08/08/1331
GV GV giới thiệu và giải thích, nhấn mạnh các điểm cần lưu ý trong kiến
thức về các yêu cầu cơ bản của hệ CSDL. Thông qua các ví dụ (càng
nhiều, càng rõ ràng càng tốt) để HS dễ cảm nhận và biết được tác
dụng và sự cần thiết phải có các yêu cầu này.
HS
HS lắng nghe, ghi chép các ý cần ghi nhớ và đặt câu hỏi
nếu chưa hiểu bài.
Hoạt động 2 (tt):
Tìm hiểu các yêu cầu cơ bản của hệ
CSDL (25’)
Tiết 3

32. 08/08/1332
GV GV gợi ý và để HS nêu những ví dụ ứng dụng CSDL trong các công
việc quản lý.
Ở mỗi ví dụ, GV cần phân tích cho HS thấy:
 Việc ứng dụng hệ CSDL đã mang lại thay đổi gì;
 Trong mọi hoạt động, con người vẫn đóng vai trò quyết định;
 Có nhiều mức ứng dụng hệ CSDL;
HS HS tham khảo SGK, vận dụng những kiến thức đã học, đã
biết, suy nghĩ trả lời các câu hỏi của GV. Lắng nghe bài
giảng, ghi chép các ý cần ghi nhớ và đặt câu hỏi cho GV
nếu có vấn đề chưa hiểu
Hoạt động 3:
Tìm hiểu một vài ứng dụng (5’)
Tiết 3

33. 08/08/1333
GV GV gọi HS nhắc lại các yêu cầu cơ bản của hệ CSDL, cho một ví dụ
về một yêu cầu trong số các yêu cầu vừa nêu (khác ví dụ trong SGK).
HS
HS xem lại bài và phát biểu
Hoạt động 3:
Củng cố và cho bài tập về nhà (10’)
Tiết 3
GV GV cho bài tập về nhà:
Câu 1: Nhớ các yêu cầu của một hệ CSDL, không cần phát biểu
theo thứ tự - cho ví dụ minh họa khác với ví dụ đã có trong bài học.
Câu 2: Trong CSDL quản lý điểm, khi đã có cột điểm các môn
thì có cần cột Điểm TB nữa không? Hãy giải thích vì sao?
GV dặn dò HS ôn lại toàn bài học và xem trước bài tiếp theo

34. Cám ơn thầy và các
bạn đã theo dõi!
KẾT THÚC.
Mọi thắc mắc xin liên hệ:
Nguyễn Thị Mộng Hà
mongha89.dtk@gmail.com
https://www.facebook.com/mongha89