1. A family stress test
Kiko ta stres?
Stres ta e "kansa i kibra" ku bo kurpa ta eksperensia ora bo tin ku adapta bo mes na bo ambiente
ku ta kambia kontinuamente. E tin efeketonan fisiko i emoshanal riba un hende i por lanta
sentimentunan positivo i negativo. Komo un influensha positivo stres por yuda nos tuma un
akshon, e por resulta den un konsiensia nobo i un perspektiva nobo eksitante.
Komo un influensha negativo e por resulta den sentimentunan di deskonfiansa, rechaso. rabia i
depreshon, ku por okashona problemanan di salu mander doló na stoma, uitslag na bo kurpa,
insomnia,ulsura, preshon haltu, malesa di kurason, i atake serebral. Ku fayesimentu di un ser
keri,nasementu di un yu, un promoshon na trabou, un relashon nobo nos por eksperensia stres
ora nos tin ku ahusta nos bida. I den e proseso di ahusta na e diferente sirkunstansianan stres
por yuda of stroba nos. Esaki ta depende kon nos ta reakshona riba stres.
Kon mi por elemina stres for di mi bida?
Stres positivo por agrega antisipashon i 'eksitashon' na bida i nos tur ta krese ora tin un sierto
grandura di stres. Deadlines ,kompetensia , konfrontashon , i hasta nos frustrashonnan i ferdit ta
anadi profundidat i enrikesimentu na nos bida. Nos meta no mester ta pa elimina stres, pero
siña kon nos ta maneha stres i kon pa us'e pa yuda nos. Stres ku no ta sufisiente por traha
manera algu ku ta deprimi nos i por laga nos sinti laf, pero di otro banda stres di mas por laga
nos sinti "brua manera un bol di hilu. Loke nos mester hasi ta buska e nivel optimal di stres ku lo
motiva nos pero subi nos kabes....
Kon mi por sa kua ta e stres optimal p'ami?
No tin un nivel di stres ku ta optimal pa tur hende. Nos tur ta kreashon individual ku
eksigensianan uniko. Komo tal loke por ta un stres pa bo pa e otro e ta un alegria. I hasta ora
nos ta di akuerdo ku un evento ta fuente di stres, e chens ta grandi ku nos ta diferensia den nos
manera di reakshon fisiologiko i sikologiko. Un persona ku ta gusta guia un diskushon ora no tin
akuerdo i kambia di un trabou bai otro lo haña stres ora e tuma un trabou ku semper ta meskos
i rutinario, mientras ku un ta prefera kondishonnan stabil i semper meskos lo tin stres kaminda
e tareanan ta varia. Tambe, e loke kada un di nos por soporta na stres i e kantidat di stres ku
nos por tolera prome nos desaroya sintomanan di stres ta kambia segun nos edat. A konstata ku
mayoria malesa ta relashona ku stres ku bo no a logra libra bo di dje. Si konstata ku mayoria
malesa ta relashona ku stres ku bo no a logra libra bo di dje. Si bo ta eksperensia sintomanan di
stres, bo a pasa e nivel optimal di stres ku abo por soporta. i e ora ei bo mester baha e nivel
stres den bo bida i/of oumenta bo abilidat pa maneha stres.
Kon mi por maneha stres mas miho?
Identifika stres ku bo no a laga los ahinda i ta konsiente di su efekto riba bo bida,no ta sufisiente
pa redusi efektonan dañino di stres. Meskos ku tin hopi fuente di stres, tin tambe hopi
2. posibilidat pa maneha stres. Sin embargo tur ta rekeri traha pa kambio : kambia e fuente di stres
i/of kambia bo reakshon riba e fuente di stres. Kon bo ta hasi esaki?
1. Bira konsiente di kiko ta e kosnan ku ta duna bo stres i kua ta bo reakshonnan emoshonal i
fisiko
Ser konsiente ku bo tin stres. No ignore. No pasa leve riba bo problemanan. Determina kua ta e
eventonan ku ta duna bo stres. Kiko bo por bisa bo mes riba e nifikashon dje efektonan aki?
Determina kon bo kurpa ta reakshona riba stres. Bo ta bira nervioso of bo kurpa ta bira ariba
abou? Si ta asina, na ki manera spesifiko?
2. Buska pa haña sa kiko bo por kambia.
Bo por kambia e kosnan ku ta duna bo stres pa medio di evita nan of elimina nan
kompletamente? Bo por redusi nan intensidat (maneha nan riba un periodo di tempu en bes di
riba base diario of semanal)? Bo por baha e tempu ku bo ta bou di influensha di stres (tuma un
pousa, sali bai for dje luga kaminda bo ta)? Bo por dedika e tempu i energia nesesario pa trese
un kambio, (pone bo metanan, teknikanan di maneha tempu i strategianan pa pospone
rekompensa por yuda aki.
3. Redusi e intesidat di bo reakshonan emoshanal riba stres.
Reakshon di stres por ser okashona ora bo ta mira i pensa ku tin un peliger, .peliger fisiko i/of
peliger emoshonal. Bo ta mira e loke ta duna bo stres den terminonan eksagera i/of hasi un
situashon difisil un desaster? Bo ta ferwagt ku bo tin ku komplase tur hende. Bo ta reakshona di
un forma eksagera i mira kosnan komo apsolutamente kritiko i urgente? Bo tin e sentimentu ku
den tur situashon bo mester sali viktorioso? Hasi esfuerso pa apsepta puntonan di bista mas
modera; purba pa mira stres komo algu ku bo por bini kla kune en bes di algu ku ta tuma poder
riba mira stres komo algu ku bo por bini kla kune en bes di algu ku ta tuma poder riba bo. Purba
pa modera i baha bo emoshonnan eksesivo. Pone e sitaushon den perspektiva. No gasta tempu
na aspektonan negativo i "kiko si?"nan.
4. Siña modera bo reakshonnan fisiko riba stres.
Hala rosea poko poko i profundo ta pone halamentu di rosea i batimentu kurason bira normal.
Teknikakanpa relaha por redusi tenshon di muskulo. Biofeedback eletroniko por yuda bo haña
kontrol bek riba kosnan manera tenshon di muskulo, batimentu kurason i preshon di sanger.
Remedi preskribi pa un dokter por yuda modera riba termino kortiko bo reakshonnan fisiko. Sin
embargo, nan so no ta e kontesta. Preferibel abo mes siña domina e reakshonnan di stres, e ora
ei e chens ta mas grandi ku bo tin un solushon pa termino largu.
5. Konstrui bo reservanan fisiko.
Ehersisionan pa "kardiovaskular" , "fitness" tres pa kuater biaha pa siman (ehersisio ritmiko
modera, i pa tempu largu ta mas miho, manera kana, landa , kore baiskel i djog. Kome
3. kumindanan nutritivo i bon balansa. Mantene bo peso ideal. Evita nikotina, kafiena eksesivo, i
otro stimulantenan. Kombina tempu liber ku trabou. Tuma pousa i sali un ratu i ora bo por
drumi sufisiente. Ta mas konsistente posibel ku bo skema di drumi.
6. Mantene bo reservanan emoshonal.
Forma relashonnan di amistat kaminda tur envolvi ta apoya otro. Traha na metanan realistiko ku
tin nifikashon pa bo, en bes di metanan ku otronan a buta pa bo i ku bo na ta komparti. Spera
algun frustashon, frakaso i ferdrit. Semper ser kariñoso i suave ku bo mes. Ser un amigo di bo
mes.