Tinalakay sa nakaraang modyul ang mga instrumentong kolonyalng mga Kastila sa Pilipinas. Ito ay ang Kristiyanisasyon, reducción, tributo at polo. Ang mga ito ay naging dahilan ng pag-aalsa ng mga Pilipino, lalo na ang tributo at polo. Mayroon ding mga Pilipinongnag-alsa dahilayaw nilang iwanan ang mga sinaunang paniniwala na matagal nang nakaugat sa sariling kultura. Ang pagkamkam ng mga prayleng Espanyolsa mga lupain ng mga Pilipino ay isa pang dahilan ng mga pag-aalsa, lalo na sa mga Tagalog na lalawigan sa Luzon. Tatalakayin sa modyul na ito ang mga pag-aalsa nina Tamblot sa Bohol (1621-1622), Maniago sa Pampanga(1660), at ang mga agraryong pag-aalsa sa mga probinsya ngLuzon(1745). Ang magkakahiwalay na mga pag-aalsang ito ay isinalaysay ng mga pariat matataas na opisyal naKastila sa kanilang mga sinulat. Ang mga primaryang sanggunian ay nagbibigay liwanag tungkol sa hinaing ng mga Pilipino sa ilalim ng Espanya at mahihinuha mula sa mga dokumentongito ang epekto at kahalagahan ng mga pag-aalsa sa kasaysayan ng Pilipinas.

1. Welcome, Students!
To
Araling Panlipunan Grade VII
Francis Osias G. Silao
M.Ed Social Studies

2. Bago Tayo mag simula subukan
nating panooring intong maiikling
movie clip

3. MODYUL 1 Gawain 2
• Pag-aalsa Laban sa Pang-aabuso

4. Pag-aalsa niManiago, 1660
Paglalahad
• Ibanamang uri ng pag-aalsa ang aaralin sa gawaing
ito. Sumali sa
• ibang grupo at basahin ang salaysay ukol sa pag-
aalsa ni Maniago sa Pampanga
• 1660. Pansinin na sa sipi ng unang gawain lang
nakatukoy ang bahaging tungkol
• saaktor, sanhi, atbp. Dito at sa susunod na
gawain,ikaw na ang maghahanap ng
• konteksto, aktor atbp. sa sipi. Habang binabasa ang
salaysay, isaalang-alang ang
• balangkassa pagsusuri.

5. Mula kayPadre Diaz, Conquest of
the Philippine Islands
In the early days of October 1660, the loyal population of
Pampanga made their first rebellious movements –the people being
exasperated against the overseers of the wood-cutting who had been
ill-treating them. Setting fire to the huts in which they lodged, they
declared by the light of the fierce flames, their rash intention; as leader of
their revolt appointed an Indian chief named Francisco Maniago, a
native of the village of Mexico, who was master-of-camp for his
Majesty…. the revolt was in one of the most warlike nations of these
islands….they presented themselves, armed in the village of Lubao
under the command of the above-named Don Francisco Maniago….
Others gathered in a strong force in the village of Bacolor, closing
the mouths of rivers with stakes, in order to hinder the commerce of that
province with Manila; and they wrote letters to the provinces of
Pangasinan and Ilocos, urging them to follow their example and throw off
the heavy yoke of the Spaniards and to kill all thelatter who might be in
those provinces.

6. Mula kayPadre Diaz, Conquest of
the Philippine Islands
… the chief promoters of the rebellion, finding the courage of their followers so
weakened, began to search for paths for their own safety. They
despatched our father Fray Andres de Salazar with a letter to [Governor-
General] Don Sabiniano [Manrique de Lara], in which they alleged, as an
excuse for the disturbance, the arrears of pay which were due them for their
services, together with the loans of their commodities which had been taken to
Manila for the support of the paid soldiers…. In view of this, the governor
offered them 14,000 pesos, on account of what was due them, which
amounted to more than 200,000 pesos. For this he sent his secretary… to
authorize two other commanders… to establish peace and publish the
general amnesty for the past…. When the writ of amnesty was drawn up, and
the words were repeated to them in their own language…, in reading to
them these words, “in the name of his Majesty I grant pardon, for the
sake of avoiding all bloodshed,” he altered the sense of this sentence, telling
them the very opposite…. and from this resulted fresh disturbances.
Casimiaro Diaz, sa Blair at Robertson38: 143-145, 149-151.

7. Glosari
Alter –baguhin
Arrear –atraso sa bayad
Allege –magpahayag daw
Commerce – kalakalan
Exasperate –manggalilt
Fierce –malakas
Lodge –tirahan
Overseer –tagapamahala
Rash intention –hindi pinag-isipan
Stake –tulos
Writ of amnesty –utos ng pagpapatawad
Yoke –pananakop

8. PAG-AALSA NI MANIAGO, 1660
Anong impormasyon ang
makukuha at mahihinuha mo mula
sa sipi?
Kadalasan o
dami ng pag-
aalsa
Impormasyong
nakuha at
nahinuha mula
sa sipi

9. KONTEKSTO
PAG-AALSA NI MANIAGO, 1660
Suriin ang sipi gamit ang concept map
AKTOR
PAGKILOS
EPEKTOSANHI

10. PAG-AALSA NI MANIAGO, 1660
KONTEKSTO. Kabuuang kalagayan ng panahon,
lugar at komunidad, kasama ang kultura nito
AKTOR. Sino ang kumilos at ang kanyang
personal na background, hangarin at interes.
PAGKILOS. Mga ginawa ng historikal na aktor na
nagbigay-daan o nagdulot ng epekto o resulta
SANHI. Dahilan ng pagkilos
EPEKTO. Resulta o kinahinatnan ng pagkilos

11. PAG-AALSA NI MANIAGO, 1660
KONTEKSTO

12. PAG-AALSA NI MANIAGO, 1660
AKTOR

13. PAG-AALSA NI MANIAGO, 1660
SANHI

14. PAG-AALSA NI MANIAGO, 1660
PAGKILOS

15. PAG-AALSA NI MANIAGO, 1660
EPEKTO

16. Pagbubuod

17. PAG-AALSA NI MANIAGO, 1660
Bakit nag-alsa si Maniago?

18. Paglalapat

19. PAG-AALSA NI MANIAGO, 1660
Ano ang iyong magiging saloobin kung
pipilitin kang maglingkod sa gobyerno
gaya ng polo?

20. Pagtataya

21. PAG-AALSA NI MANIAGO, 1660
1. Pagsusuri sa sipi at punan ng impormasyon o
ibuod ang salaysay gamit ang table.
KONTEKSTO AKTOR KILOS DAHILAN EPEKTO

22. Takdang - Aralin

23. Anu – ano ang mga pag-aalsang sa mga
Tagalog na Probinsya?
Pag-aralan:

24. KEY ANSWERS

25. PAG-AALSA NI MANIAGO, 1660
Anong impormasyon ang makukuha at
mahihinuha mo mula sa sipi?
Kadalasan o
dami ng pag-
aalsa
Mula 1521 hanggang 1765, halos lahat ng
mga lalawigan ay nag-alsa
Impormasyong
nakuha at
nahinuha mula
sa sipi
• Masasabing hindi naging mapayapa ang
proseso ng kolonisasyon. Nagkaroon ng malakas
at maraming pagtututol ang mga Pilipino.
• Hindi pinansin ang dahilan ng mga Pilipino sa
pagaalsa. Bagkus ay lalo pang pinaigting ng mga
Espanyol ang kanilang pagsupil sa pamamagitan
ngpagtaas ng tributo.
X

26. PAG-AALSA NI MANIAGO, 1600
KONTEKSTO
Naganap ang pag-aalsa sa Pampanga
noong Oktubre 1660. Mahalaga ang
papel ng Pampanga sa kalakalan sa
pagitan ng Maynila at Pampanga.
X

27. PAG-AALSA NI MANIAGO, 1600
AKTOR
Si Francisco Maniago na tubo ng
Mexico, Pampanga, na siyang pinuno
ng lugar at kinatawan ng hari ng
Espanya, ang lider ng pag- aalsa.
Kasama niya ang kanyang mga
kababayan.
X

28. PAG-AALSA NI MANIAGO, 1600
SANHI
• Nag-alsa ang mga naglalagari ng
kahoy dahil sa hindi magandang
pagtrato sa kanila. Halimbawa,
hindi sila binabayaran ng sahod.
• Samakatuwid, ang sanhi ng pag-
aalsa ay ang polo.
X

29. PAG-AALSA NI MANIAGO, 1600
PAGKILOS
• Sinunog ng mga rebelde ang kanilang
mga tirahan at hinarang ang daloy ng ilog
upang pigilan ang kalakalan sa pagitan ng
Maynila at Pampanga.
• Sumulat sila sa mga lalawigan ng
Pangasinan at Ilocos upang hikayatin ang
mga ito na mag-alsa laban sa Espanya at
patayin ang mga Espanyol sa kani-kanilang
mga lalawigan.
X

30. PAG-AALSA NI MANIAGO, 1600
EPEKTO
• Humiling ng amnestiya ang mga nag-alsa sa
pamamagitan ni Padre Andres de Salazar.
Ibinigay ni Gobernador-Heneral Manrique de Lara
ang amnestiya at nag-alok ng bahagi ng bayad
na hinihingi ng mga rebelde.
• Ngunit noong isinalin sa wikang katutubo ang
amnestiya ay ibinaliktad ang mga salita at binago
ang nilalaman; kaya’t nag-alsa muli ang mga
rebelde.
X

31. SANGGUNIAN
www.google.com/images
Learner’s Module, Q2, pp. 1-6
Teaching Guide, Q2, pp. 46-48
www.slideshare.net/jaredram55

32. DOWNLOAD LINK
www.slideshare.net/Fogs0621
Email: francissilao@gmail.com

33. Babag National High School
Community
Francis Osias G. Silao, M.Ed Social Studies

34. Inihanda ni:
Francis Osias G. Silao
Teacher I, Araling Panlipunan III
August 10, 2012

35. Let’s Have a Great Year!