1. Persontmoeting
Filip Dierckx (Voorzitter Febelfin) & Michel Vermaerke
(Gedelegeerd Bestuurder Febelfin)
Febelfin | 14 december 2011

2. Agenda
Kernboodschappen
1. Waarom is er een crisis vandaag?
2. Hebben banken zich aangepast?
3. De sector oefent zijn kerntaken concurrentieel uit
4. De sector is een belangrijke werkgever
5. Bezorgdheden
a. Belang van de EURO
b. Regeringsmaatregelen
c. Basel III & CRD IV
d. Rendabiliteitsissue
6. Conclusie
Febelfin | 14 december 2011 2

3. Agenda
Kernboodschappen
1. Waarom is er een crisis vandaag?
L’Echo, 19 november 2011
Febelfin | 14 december 2011 3

4. Evolutie overheidsschuld
General Government Gross Debt as % of GDP
IMF Figures
140
EMU Belgium
120
100
80
60
40
20
0
92 94 96 98 00 02 04 06 08 10 12
 België behoort tot een van de weinige landen waar zowel het budgetair tekort als de overheidsschuld afnemen
 Solide groei heeft bijgedragen tot de consolidatietendens en het budgetair tekort verminderde meer dan verwacht. Deze
additionele groei zal in de komende jaren verdwijnen
Febelfin | 14 december 2011 4

5. Evolutie en oorsprong overheidsschuld
Euro zone 17 – Overheidsschuld (%GDP)
85%
G20 toename van de overheidsschuld
Lichte daling door
toedoen van de -
Maastricht normen
‘96 ‘08 66%
VS – Overheidsschuld (%GDP)
Afbouw na WO II door 78%
sterke toename van
het BBP en beperkte Sterke stijging
stijging van de schuld van de schuld in
absolute termen -
48%
-
‘55 ‘82 ‘08 35%
Febelfin | 14 december 2011 5

6. Agenda
Kernboodschappen
1. Waarom is er een crisis vandaag?
2. Hebben banken zich aangepast?
Febelfin | 14 december 2011 6

7. Transformatie bancaire sector in cijfers
Totale passiva Totaal eigen Leverage BBP van België Verhouding
Belgische vermogen (in eenheden) (in mia EUR) balanstotaal
banksector Belgische banksector/BBP
(in mia EUR) banksector (in %)
(in mia EUR)
2006 1.422,0 47,3 29,0 318,8 446,0
Juni 2011 1.099,5 58,6 17,8 369,7 297,4
(raming
Planbureau voor
2011)
-22.7 % +23.9% -38.6 +16% -33.3%
Febelfin | 14 december 2011 7

8. België goede leerling op vlak van ‘deleveraging’
Size of MFI's as % of GDP
Belgium: bank credit to NFC’s during recessions
450 (% YoY)
EMU BG
400
FR DE
350
300
250
T = trough of real GDP
200 growth (YoY)
98 99 00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11
•De Belgische banken hebben hun balanstotaal sterk laten dalen zonder de kredietengroei naar de private
sector te beperken
•Maar de recessie, Basel III en de interne fundingnoden van de overheid laten weinig bewegingsruimte over
Bron: ECB
Febelfin | 14 december 2011 8

9. Agenda
Kernboodschappen
1. Waarom is er een crisis vandaag?
2. Hebben banken zich aangepast?
3. De sector oefent zijn kerntaken concurrentieel uit
Febelfin | 14 december 2011 9

10. Krediet aan ondernemingen
Voorzichtige tekenen aarzelende kredietdynamiek
eind 2011
Omloop
130,000
126,954
126,904
125,000
122,296
120,712 120,944
120,000
120,608 117,411 120,920
118,445 116,729 116,129
118,033
115,000 116,705 116,986
Omloop ( x 1.000.000 €)
112,696 111,573 115.454
114,655
110,866 112.607
110,000
111,090
110,069
108,531
106,447
105,000
104,350 104,696
105,069 105,501 106,354
100,000
100,335
95,000
Febelfin Observatorium NBB
Febelfin | 14 december 2011 10

11. Hypothecaire kredieten
Plafonnering uitstaand volume (in miljard EUR)
169.0 170.0
163.2 165.0
151.7
137.0
126.4
114.1
101.1
89.4
82.9
74.8
64.3 67.7
59.1
1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Q1 Q2 Q3
2011 2011 2011
Febelfin | 14 december 2011 11

12. Kredietverlening aan ondernemingen: hoge
acceptatiegraad
Gevraagde kredieten door kleine & mid caps corporates
(% van totaal aan gevraagde kredieten) 2010 – Bron: Eurostat
Toegestaan
Gedeeltelijk toegestaan
Geweigerd
Belgische banken spelen hun rol van motor voor de Belgische economie
Febelfin | 14 december 2011 12

13. Kredietverlening heeft geen invloed op creatie
nieuwe ondernemingen en op faillissementen
België – Nieuwe ondernemingen België – Faillissementen
12,000 1,200
10,000 1,000
8,000 800
6,000 600
4,000 400
2,000 200
2009 2010 2011
2009 2010 2011
0 0
01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12
Febelfin | 14 december 2011 13

14. Andere belangrijke tendensen
• Voor KMOs zijn de kredietlijnen verder toegenomen over de periode 2009 tot
en met juli 2011. De beschikbaarheid op die lijnen volgt de opwaartse trend
• Daling rentevoet derde opeenvolgende maand
• In oktober 2011 bedroeg de gemiddelde gewogen interestvoet voor
kredieten aan ondernemingen 3.39%
• België positioneert zich gunstig daar de gemiddelde retailbankklant minder
kosten betaalt dan het gemiddelde binnen Europa (zie volgende slide)
Febelfin | 14 december 2011 14

15. Kosten Belgische retailklant onder het gemiddelde
Bain & Company heeft het Kuneva rapport (2009) verder uitgebouwd met meer differentiatie naar bankgebruiken per land en per
levensstandaard  België blijft onder het gemiddelde van de omliggende landen
Febelfin | 14 december 2011 15

16. Agenda
Kernboodschappen
1. Waarom is er een crisis vandaag?
2. Hebben banken zich aangepast?
3. De sector oefent zijn kerntaken concurrentieel uit
4. De sector is belangrijke werkgever
Febelfin | 14 december 2011 16

17. Aantal kerncijfers over werkgelegenheid in
financiële sector
Rechtstreekse Nieuwe
±100.000 jobs bij leden 4.288 aanwervingen 200 mio Vorming
Febelfin in 2010
Febelfin | 14 december 2011 17

18. Agenda
Kernboodschappen
1. Waarom is er een crisis vandaag?
2. Banken hebben zich aangepast?
3. De sector oefent zijn kerntaken concurrentieel uit.
4. De sector is belangrijke werkgever
5. Bezorgdheden
a. Belang van de EURO
Febelfin | 14 december 2011 18

19. Belang van de EURO
Waarom geloven in de Mogelijke scenario’s &
EURO? theorieën
• EURO zorgde voor • Ad hoc oplossingen door
belangrijke groei verschaffen van
• Lagere interestkosten liquiditeiten
met gevolg lagere • Stabiliteitspact (focus op
financieringskosten fundamentele
voor bedrijven veranderingen)
• Euro als stimulans voor • Budgettaire unie
intra Europese handel • Stopzetten van EURO
Febelfin | 14 december 2011 19

20. Agenda
Kernboodschappen
1. Waarom is er een crisis vandaag?
2. Hebben banken zich aangepast?
3. De sector oefent zijn kerntaken concurrentieel uit.
4. De sector is een belangrijke werkgever
5. Bezorgdheden
a. Belang van de EURO
b. Regeringsmaatregelen
Febelfin | 14 december 2011 20

21. Nieuwe Belgische regering, begroting
en sectorrelevante prioriteiten
Begroting volgt EU-norm Enkele belangrijke
Mogelijke, verdere
(2012-2015), enkele positieve basiskenmerken
hervormingen
bancaire prioriteiten van de economie
• Belangrijkheid van • Open en exportgerichte • Afgeslankt en efficiënter
begrotingsherziening economie staatsapparaat
en -controle in een vroege • Relatief geringe privé- en • Betere werking
fase overheidsschuld, België is arbeidsmarkt
• Belastingen op banken en geen ‘leveraged country’ • Dynamische &
hun producten (zie • Groot spaaroverschot en toekomstgerichte
volgende slide) sterke spaarquote economie
• Remuneratiebeleid • Beperkte portefeuille
• Opsplitsing tussen probleemkredieten
zakenbank en spaarbank • Groot
• Verscherpt toezicht aanpassingsvermogen aan
consumentenbescherming de crisis
• Hoge productiviteit
Febelfin | 14 december 2011 21

22. Nieuwe bankenheffing
Positief:
• Omslag ‘oude’ DGS in dubbelstelsel DGS & FSC
• Belang van risicoweging
Bezorgdheid:
• Verzwaring jaarlijkse factuur ten laste sector
• Concrete omslag onder leden nog onduidelijk
• Modaliteiten & concretisering uitkering uit gewone fonds
Febelfin | 14 december 2011 22

23. Globale synthese (*1)
2011 2012
DGS DGS FSC Totaal
Volume : € 313 mia Volume : € 328 mia Balanstotaal
€ 716 mia
Recurrent 15 bp 470,2(*2) 11,5 387 3,5 bp 249
‘tijdelijk’ bp 426
(vanaf 2012) 13
bp
Bruto 15 bp 470,2 24,5 813 3,5 bp 249 1062
bp
Compensatie 0 -426 0
Netto 470,2 387 (+) 249 (=) 636
Bijkomende last sector 2012 – 2011 : 636 – 470,2 = € 165,8mio
 € 636 mio op € 328 mia deposito’s = 19,4 bp
(*2) De eenmalige crisisbelasting van 5 bp betaald begin 2011 is hier buiten beschouwing gelaten. Op basis daarvan is € 156,7 mio betaald.
Febelfin | 14 december 2011 | 23
(*1)Op basis van beschikbare informatie en indicaties

24. Andere beslissingen betreffen o.m.
Meerwaardenbelasting vennootschappen
Verhoging roerende voorheffing
Splitsing retail- en zakenbank
Febelfin | 14 december 2011 24

25. Meerwaardenbelasting vennootschappen
Regeerakkoord
• “Een belasting op de meerwaarden op aandelen in het kader
van de vennootschapsbelasting: de meerwaarden zullen
vrijgesteld worden op voorwaarde
• dat de aandelen ten minste één jaar in het bezit worden
gehouden,
• en zoniet belast worden aan het specifiek tarief van 25%”
Geen aftrek minwaarden: gebrek aan Gevolgen voor activiteiten als liquidity
symmetrie provider en trading activiteiten
Febelfin | 14 december 2011 25

26. Verhoging roerende voorheffing
Regeerakkoord
• Roerende voorheffing : 21%
• Implementeerbaarheid op korte termijn
• Aanvullende bijdrage : 4%
Maatregel vooralsnog niet
Implementeerbaarheid?
duidelijk
Febelfin | 14 december 2011 26

27. Splitsing deposito-/zakenbank en bankentestament
Regeerakkoord
• De regering zal de NBB de opdracht geven om te bestuderen of het
opportuun en praktisch en financieel haalbaar is om een onderscheid
tussen deposito- en zakenbanken en/of de invoering van een retail
ringfence te maken.”
• “De regering zal, in overleg met de NBB, een banktestament voor de
financiële instellingen invoeren.”
Karakteristieken Belgische markt
Febelfin | 14 december 2011 27

28. Agenda
Kernboodschappen
1. Waarom is er een crisis vandaag?
2. Banken hebben zich aangepast?
3. De sector oefent zijn kerntaken concurrentieel uit.
4. Sector is een belangrijke werkgever
5. Bezorgdheden
a. Belang van de EURO
b. Regeringsmaatregelen
c. Basel III & CRD IV
Febelfin | 14 december 2011 28

29. Basel III – CRD IV Pleidooi voor
stabiliteit en
samenhang in
de regelgeving
• Basel III & CRD IV = en het toezicht
Internationaal & Europees sleutelstuk van
antwoord op crisis 2008
• Evenwel voortdurende bijkomende wijzigingen van de regelgeving en
vereisten op Belgisch en Europees niveau
•Wijzigingen in tijdschema (‘timetable’) voor inwerkingtreding
•Mogelijke negatieve weerslag op lange termijn:
• Op kansen voor economische groei
• Op toekomstig Europese bankenlandschap
• Op businessmodellen en bankstrategie
• Op mogelijkheden voor intermediatie en financiering van de economie
Grote onzekerheid omtrent alsmaar wijzigende regelgeving,
timing & ‘dosering’
Febelfin | 14 december 2011 29

30. Agenda
Kernboodschappen
1. Waarom is er een crisis vandaag?
2. Banken hebben zich aangepast?
3. De sector oefent zijn kerntaken uit.
4. De sector is belangrijke werkgever
5. Bezorgdheden
a. Belang van de EURO
b. Regeringsmaatregelen
c. Basel III & CRD IV
d. Rendabiliteitsissue
Febelfin | 14 december 2011 30

31. Stijgende kosten voor financiële instellingen
-Stijgende kosten voor de banken zijn - Nodige concurrentiële werking
Vandaag
Toekomst
een feit - Strakke regelgeving
MAAR - Sector onder toezicht
-Proces is al langer aan de gang  kosten - Financiële instellingen dienen te waken
worden gedragen door financiële over duurzaamheid van hun model, in
instellingen ieders belang
-Factoren die kost beïnvloeden - Omgaan met funding op LT en USD
• Stijgende kost funding funding
• Stijgende kosten regelgeving - De sector wil investeringen in de
• Nieuwe bankenheffing economie en maatschappij mogelijk
• ….. maken. Beste antwoord op crisis is groei.
-Concurrentiële markt: houdt iedereen
scherp en werkt ten voordele van
bedrijven en klanten
-Strakke reglementering
-Sector onder toezicht
Febelfin | 14 december 2011 31

32. Strategische agenda:
Perspectieven voor de Belgische financiële sector
Wat kunnen we anders en beter
doen ?
L’Echo, 22 november 2011
Welke activiteiten Wat kunnen we nieuw
kunnen we aantrekken doen?”
t.a.v. het buitenland? •nieuwe activiteiten door
•backoffice diensten voor bestaande spelers
internationale groepen t.a.v.
buitenland
Febelfin | 14 december 2011 32

33. “Building bridges through dialogue is
essential to restore confidence in
the financial sector”
Febelfin | 14 december 2011 33

34. Vragen?
Febelfin | 14 december 2011 34

35. www.febelfin.be

36. Appendix
Febelfin | 14 december 2011 36

37. Financiële Transactie Taks (FTT)
• Commissievoorstel FTT : 0,1% op aandelen en andere; 0,01% op derivaten
• Momenteel
• UK, SE, DK, NL tegenstander >< FR, DE, IT, BE voorstander
• Implementatie in Eurozone?
Bijkomende last
op de sector is
Niet het juiste Empirisch bewijs:
zwaar, sector
Risico voor instrument om « Introductie FTT
reeds
delokalisatie & risico’s op de in Zweden was
onderworpen
competitief financiële grote vergissing »
aan verschillende
nadeel Europa markten te (Zweeds minister
heffingen en
beperken van Financiën)
staat voor grote
uitdagingen
Febelfin | 14 december 2011 37

38. Covered Bonds
• Teksten gefinaliseerd door NBB (i.s.m. Febelfin)
• Klaar voor politieke agenda
Belang van een stabiele lange Snelle invoering van een
termijn funding van financiële wettelijk regime in België
instellingen wenselijk
Febelfin | 14 december 2011 38

39. Herziening Thin capitalisation
Regeerakkoord
• “Voor de bestrijding van de fiscale fraude : herziening
maatregelen tegen onderkapitalisatie (thin
capitalisation) »
• 5/1-verhouding en toepassing enkel intragroep
Quid
leasing/factoringmaatschappijen
Carve-out
en anderen binnen de financiële
sector?
Febelfin | 14 december 2011 39

40. Beperking notionele intrestaftrek
Regeerakkoord
• Beperking notionele intrest :
• Percentage van de aftrek beperkt tot 3%
• Afschaffing van de overdracht in de toekomst
• Beperkte overdracht van de ‘stock’ uit verleden
mogelijk voor 1 jaar
Respecteren engagementen van
Behoefte aan stabiliteit
het verleden
Febelfin | 14 december 2011 40

41. Verschillende voorstellen consumentenbescherming
Regeerakkoord
• ‘Collective redress’
• Verbetering van ombudsdiensten
• Consumentenbescherming: wegwerken van lacunes en betere
beschermingswaarborgen (vb. wet Breyne, bedenktermijnen)
• Bankmobiliteit
In lijn met EU level Gevaar voor goldplating
Febelfin | 14 december 2011 41

42. Maatregelen 2e en 3e pijler – Tewerkstelling en
pensioenen
Regeerakkoord
• “De voor de 2e pensioenpijler gestorte bijdragen zullen maar fiscaal aftrekbaar
zijn (in het kader van de 80%-regel) indien ze recht geven op een aanvullend
pensioen dat, bij het wettelijk pensioen samengevoegd, het niveau van het hoogste
overheidspensioen niet overschrijdt.”
• “De belastingsvoeten van de 2e pijler, opgebouwd op basis van de
werkgeversbijdragen, zullen worden herzien: 20% op 60 jaar, 18% op 61 jaar, 16,5%
op 62 tot 64 jaar en 10% op 65 jaar, tegen 16,5% op 60 tot 64 jaar en 10% op 65
jaar vandaag.”
• “De belastingsverminderingen op de 2e en de 3e pijler, die momenteel berekend
worden op basis van een bijzondere gemiddelde aanslagvoet zullen voortaan op
basis van een percentage van 30% voor alle belastingplichtigen worden berekend,
ongeacht het inkomen.”
Internationale aantrekkelijkheid
Realistische maatregelen?
van België
Febelfin | 14 december 2011 42

43. Hervorming zekerhedenrecht
Regeerakkoord
• Hervorming zekerhedenrecht (cfr. vorige regering minister van justitie)
• Mogelijke impact
• Wet Continuïteit Ondernemingen
• Voorrechten en hypotheken
• Faillissementswetgeving
Gevolgen voor kredietverlening
Febelfin | 14 december 2011 43