1. 64 | Magazine nationale veiligheid en crisisbeheersing 2015 - nr. 2
Europese oefening in “Neverland”
“Er was eens een land dat Neverland heette. Op een dag beefde de aarde voor de kust van dit land met een kracht
van 8,1 op de schaal van Richter. Het veroorzaakte een tsunami die de regio “Twente by the Sea” verwoestte.”
■■ Fanny de Swarte
Mark Peters
Landelijk Operationeel Coördinatiecentrum
Dit had het begin van een bizar sprookje kunnen zijn, maar het was
het scenario van de EU-module-exercise die van 27 tot en met 31
maart op de Safety Campus in Twente werd gehouden. Doel was om
verschillende Europese hulpverleners met elkaar te laten oefenen,
zodat zij in de toekomst beter met elkaar zouden kunnen
samenwerken.
Een belangrijk aspect van crisisbeheersing is het goed kunnen
samenwerken met verschillende organisaties, regio’s en departe-
menten. Ten tijde van een ramp moet het helder zijn wie waarvoor
verantwoordelijk is en hoe wordt samengewerkt. Reden voor
uitgebreide opleiding, training en oefenprogramma’s op regionaal,
nationaal en Europees niveau.
31 lidstaten binnen Europa hebben afspraken met betrekking tot het
Europees civil protection mechanisme. Alleen op verzoek van een
regering kan dit mechanisme binnen of buiten Europa worden
ingezet. De lidstaten mogen per verzoek bepalen of zij nationale
capaciteiten beschikbaar willen stellen voor een bepaalde ramp. Zo
zijn er naast andere Europeanen meerdere Nederlanders behulp-
zaam geweest op de Filipijnen na typhoon Hyaan of na de aardbe-
ving op Haïti. Vorig jaar zijn ook verschillende Europese teams
ingezet bij diverse overstromingen in Oost-Europa.
Buiten Europa worden deze capaciteiten aangestuurd onder de
paraplu van de Verenigde Naties door een Europees coördinatie-
team, Union Civil Protection Team (UCPT). Binnen Europa mag
een getroffen lidstaat zelf deze bijstand coördineren, maar kan de
overheid er ook voor kiezen dat een UCPT haar daarbij ondersteunt.
De coördinatie en de samenwerking van deze teams brengen extra
uitdagingen met zich mee zoals verschillen in cultuur, werkwijze
en taal.
In opdracht van de Europese Commissie heeft Falck, ondersteund
door de Veiligheidsregio Twente, in het laatste weekend van maart
een grootschalige oefening georganiseerd, waar 150 hulpverleners
werden geoefend. Er waren Urban Search and Rescue teams (USAR-
teams) uit Estland, Zweden en Kroatië. Het UCPT bestond uit
medewerkers van allerlei nationaliteiten en een ondersteunend team
uit Finland. De teams moeten zelfvoorzienend zijn gedurende 7 tot 10
dagen, zodat ze een lust en niet een last zijn voor het getroffen land.
Naast Defensie oefenden ook het Landelijk Operationeel
Coördinatiecentrum (LOCC) en het regionaal operationeel team van
de Veiligheidsregio Twente mee. In Nederland coördineert het
LOCC, samen met het NCC en Buitenlandse Zaken, de internationale
bijstandsaanvragen. Ook heeft het LOCC een rol als Host Nation
Support. Dit houdt in dat de ontvangende natie zorg draagt voor een
voorspoedige grensoverschrijding van de binnenkomende hulp,
een verdeling van de binnenkomende capaciteiten en de laatste
sitraps, zodat de binnenkomende hulp zo snel mogelijk aan de slag
kan. De binnenkomende teams worden dan onder aansturing van
ROT’s en COPI’s gebracht om daadwerkelijk operationele maatrege-
len te nemen.
Weer even terug naar “Neverland”. “Gedurende4dagenhebbende
USAR-teamsmetbehulpvanhunreddingshonden83burgers(poppenen
Lotus-slachtoffers)uitingestortescholen,eeningestortwinkelcentrum,een
neergestortvliegtuigeneeningestorteparkeergaragegehaald.Ditondanksdeniet
aflatenderegenbuiendieTwentebytheSeagedurendediedagenteisterden.In
overlegmetROT,LOCCenUCPTzijneenextraveldhospitaal,waterpurificatie
teamsententenbijdeEuropeselidstatenaangevraagdentoegezegddooronder
andereFrankrijk,ZwedenenPolen.Deoperatiewaszosuccesvoldatdelokale
autoriteitenna4dagenhetweerzelfafkonden.Deteamszijnnat,maarmoeen
tevredenweerhuiswaartsgekeerd.Nawederopbouwendeafrondingvandenafase
kunnendeburgersvan“Twente”inNeverlandweerlangengelukkigleven.”