Artikel MM nieuws

1. 6 MMNieuws 2009 # 3
Creatief beleid
Eindhoven
trekt grote
namen aan
Tekst: Fancy van de Vorst
Het gebouw RK op Strijp-R in de ochtend
In Richard Florida’s boek The flight of the creative class uit 2005 wordt het belang van de ven, Televisie en Radio, Muziek, Podiumkunsten,
aantrekkelijkheid van steden voor de creatieve klasse benadrukt. Steden concurreren vandaag Reclame, Vormgeving en (Leisure) Software.
de dag steeds meer als magneten van creativiteit en bedrijven gaan, waar kenniswerkers gaan. Voor beide definities geldt in Eindhoven dat
Zo ook is het voor de stad Eindhoven van groot belang zichzelf verder te ontwikkelen. de creatieve industrie kleinschalig van aard is
(gemiddeld 4-5 personen per vestiging), de crea­-
Eindhoven kent een sterke concentratie aan (26 maart 2009, opkomst 300 ondernemers), de tieve industrie over het afgelopen decennium
creatieve bedrijvigheid en activiteit. Met onge­ regio business dagen (8-9 september 2009) en meer dan gemiddeld is gegroeid, en dat het
veer 9% van de werkgelegenheid maakt de de Dutch Design Week in oktober 2009. aantal vestigingen harder groeide dan de werk­
creatieve industrie een belangrijk deel uit van gelegenheid (die overigens bovengemiddeld was).
de regionale economie. De afgelopen jaren zijn De gemeente hanteert in een verkenning Volgens de TNO definitie is de creatieve werk­
-
diverse creatieve industrie initiatieven gelan­ naar de creatieve industrie begin 2008 twee gelegenheid in Eindhoven 3,6% (5.029 werkzame
ceerd, variërend van de Dutch Design Week tot definities om inzicht te krijgen in cijfers over de personen in 2007), waarbij de werkgelegenheid
het STRP festival. Eindhoven kent ook een grote creatieve industrie: de beperkte TNO definitie in de sector met 63% is gestegen over de afge­
diversiteit aan organisaties die betrokken zijn bij en een ruimere definitie van ETIN. Hieronder lopen 11 jaar in vergelijking met gemiddeld 15%
de creatieve sector, zoals Syntens, Design Con­ volgt de TNO definitie: groei van andere sectoren. De creatieve zakelijke
nection Eindhoven en stichting Alice. Vorig jaar ‘De creatieve industrie is een specifieke vorm dienstverlening en de kunsten zijn het hardst ge­
is het zogeheten Ondernemersplein geopend van bedrijvigheid die producten en diensten groeid (met 80% en 72%). De creatieve zakelijke
en is de Kamer van Koophandel gestart met voortbrengt die het resultaat zijn van individuele dienstverlening bedraagt 63% van de creatieve
zogenaamde ‘creapoints’ ter ondersteuning van of collectieve, creatieve arbeid en ondernemer­ werkgelegenheid, in vergelijking met de kunsten
het creatieve MKB. schap. Inhoud en symboliek zijn de belangrijkste (18,7%), en media en entertainment (17,7%).
Op nationaal niveau wordt het belang van elementen van deze producten en diensten. Ze Volgens de ETIN definitie bedraagt de werk-
de creatieve industrie steeds breder erkend. Na worden aangeschaft door consumenten en zake­ gelegenheid in de creatieve industrie van Eindho­
het benoemen van de creatieve industrie als lijke afnemers omdat ze een betekenis oproepen. ven 9,1% (12.806 werkzame personen in 2007),
‘sleutelgebied’ door het Innovatieplatform is Op basis daarvan ontstaat een ervaring. Daar­ ee
m met een groei van 31% over de afgelopen 11 jaar.
een programma cultuur en economie ontwikkeld speelt de creatieve industrie een belangrijke rol in De deelsectoren (leisure) software en architectuur
door de Ministeries van EZ en OCW. De Europese ontwikkeling en onderhoud van levensstijlen en zijn het hardst gegroeid (met 207% en 110%) van
Commissie heeft 2009 ook uitgeroepen tot culturele identiteiten in de samenleving.’ de 11 deelsectoren die onder de ETIN definitie
Europees jaar van creativiteit en innovatie. In In de definitie van TNO worden drie sectoren vallen. In termen van werkgelegenheid bepalen
Eindhoven is en wordt hierop ingespeeld met onderscheiden: de kunsten, media en entertain­ (leisure) software en architectuur bijna 40% van
onder meer een evenement voor creativiteit en ment, en de creatieve zakelijke dienstverlening. de creatieve werkgelegenheid (25% en 13%).
o
­ ndernemerschap (12 januari 2009, opkomst In de ETIN definitie worden elf deelsectoren on­ Enkele grote bedrijven zoals Atos Origin, Getronics
250 ondernemers), een vastgoedsymposium met derscheiden: Ambachten, Architectuur, Beeldende PinkRoccade en Logica nemen hiervan een
als thema de huisvesting van de creatieve sector Kunst en Antiek, Fotografie, Schrijven en Uitge­ belangrijk deel voor de rekening.

2. 7
Piet Hein Eek in
‘tweede hart’
van Eindhoven
Stad en de regio rond Eindhoven willen zich
behalve als toptechnologieregio ook profileren
als een gebied waar de creatieve industrie een
goede voedingsbodem heeft. Voor de relatie tus­
sen creativiteit en innovatie binnen ondernemin­
gen en tussen ondernemers onderling zijn onder
andere de Creative Conversion Factory en Design
Connection Brainport opgericht. Octrooibeleid,
projecten op het gebied van embedded systemen
en vormgeving en het faciliteren van de samen­
werking tussen kennisinstellingen en creatieve
bedrijven zijn taken van deze organisaties.
Creatieve ondernemers in de regio kunnen
gebruikmaken van speciale instellingen voor ad­
vies en financiële ondersteuning. Speciale ‘incu­
bator programma’s’ (Design Incubator, Incubator
3+), de Brabantse Ontwikkelings Maatschappij
(BOM), NV Rede, het Stimulus Venture Capital
Van regionaal naar internationaal k
­ wamen van de in totaal 500 ondernemers die Fund en TechnoStars bieden gedurende een aan­
De creativiteit in de stad maakt het mogelijk dit jaar de Dutch Design Week bezochten ruim tal jaren hulp aan jonge ondernemingen. Voor de
om een diversificatie aan te brengen in de eco­ 100 ondernemers af. Dat, én het feit dat de Dutch broedplaatsen en creatieve ondernemers die de
nomische basis. Op deze manier wordt Eindhoven Design Week in totaal door 80.000 mensen werd weg naar professioneel ondernemerschap zoe­
minder afhankelijk van grote bedrijven, zoals Daf bezocht, geeft wel aan dat deze sector ongekend ken, bestaan al enige jaren Stichting Alice en de
en Philips, en vallen fluctuaties in de economische populair is en ook steeds toegankelijker wordt HUB. Beide stellen de autonomie van creatieven
conjunctuur beter op te vangen. Creativiteit kan voor niet-creatieven. c voorop en voldoen daarmee aan de behoefte
het onderscheidend vermogen maken voor de van een grote groep kunstenaars en designers.
bedrijfsvoering, dienstverlening of product en dat mr Fancy van de Vorst De aanwezigheid van de Design Academy, de
is, in deze tijd van kredietcrisis, een belangrijke (f.vorst@eindhoven.nl) Eindhovense School (met verschillende opleidin­
onderscheidende factor. is beleidsadviseur/ gen en cursussen op het gebied van grafische
Maar de creativiteit van Eindhoven beperkt accountmanager vormgeving en technieken) en tal van musea
zich niet tot de regio. Ook nationaal en inter­ Creatieve Industrie en culturele instellingen scheppen een klimaat
nationaal profileert de stad zich op dit gebied. Sector Economische waarin creatieve bedrijven in de regio tot groei
Een goed voorbeeld is de WorldExpo 2010 in Zaken bij de Gemeente kunnen komen.
Shanghai. John Körmeling, een Eindhovense Eindhoven Voor de huisvesting van startende en crea­
kunstenaar, realiseert daar, in opdracht van het tieve bedrijven in de regio bestaat een aantal
ministerie van Economische Zaken en het initiatieven. Met relatief goedkope huisvesting
ministerie van Buitenlandse Zaken, het Holland De gemeente Eindhoven heeft een brochure krijgen bedrijven meer kansen om te groeien.
Paviljoen voor de World Expo 2010 onder het samengesteld, met een overzicht van organi­ Op dat gebied is een aantal initiatieven gaande,
thema ‘Better City better Life’. Het paviljoen saties en instellingen die de creatieve en zoals Atelier dorp (platform voor kunstenaars,
wordt een straat met gebouwen waarin objecten innovatieve ondernemer kunnen bijstaan fotografen, architecten om hun producten en
tentoongesteld worden. Eindhoven wil hier haar in zijn of haar onderneming. Van deze objecten te ontwikkelen), La Citta Mobile (een
kwaliteit op het gebied van quality of life als stad brochure zijn tijdens de Dutch Design Week stad bestaande uit containers waarin verschil­
en regio verder zichtbaar maken. Design, licht en 900 exemplaren uitgereikt. Deze brochure lende activiteiten ontplooid kunnen worden), NV
techniek vertegenwoordigen deze kwaliteit. is op te vragen via Rede (een regionale organisatie die onder andere
Wat dichter bij huis werkte Economische ondernemersplein@eindhoven.nl zorgt voor huisvesting van ondernemingen in
Zaken van de gemeente tijdens de Dutch Design bedrijfsverzamelgebouwen en in speciale centra
Week mee aan verschillende projecten zoals voor startende bedrijven), de Stichting Ruimte
Design in Detail, Design Durven Doen en een (stichting die vraag en aanbod van kleinschalige
meeting om ondernemers kennis te laten maken en vaak tijdelijke ruimte bij elkaar wil brengen),
met creativiteit en de meerwaarde hiervan in het TAC Gebouw (broedplaats voor kunstenaars
de bedrijfsvoering. Op dat laatste evenement die culturele vernieuwing nastreven) en Strijp-S.

3. 8 MMNieuws 2009 # 3
en organisaties bij elkaar te brengen die aanvul­
lend zijn en elkaar versterken. We zijn hier al
geruime tijd mee bezig en de plannen beginnen
steeds duidelijker vorm aan te nemen. We gaan
samenwerken met gepassioneerde en profes­
sionele experts die ieder op hun gebied garant
staan voor een gevarieerd en hoogstaand aanbod
en advies.
De essentie is en blijft ons eigen bedrijf en
de kernwaarden die altijd voor ons hebben ge­-
gol­ en en zullen gelden. We willen een creatief,
d
begrijpelijk, duurzaam en waardevol product bie­
den. Onze hartstocht gaat uit naar het product
zelf en naar de wijze waarop en door wie het
gemaakt wordt. Het is onze overtuiging dat het
hier niet gaat over een romantische gedachte
alleen, maar om iets dat juist in deze tijd beloond
wordt.
Niet het gebruik van sloophout is het meest
kenmerkend aan het duurzame karakter van
onze activiteiten, maar juist de wijze waarop we
ondernemen. We proberen ideeën te ontwikke­
len die de tand des tijd kunnen doorstaan. Een
product moet lang meegaan. Daarom nemen
we de tijd ideeën te ontwikkelen en krijgen
onze producten de kans zich te bewijzen en te
verbeteren. Soms duurt het jaren alvorens een
product helemaal is ontwikkeld of geaccepteerd.
Het beste voorbeeld is hoe de sloophouten kast,
Cupboards ontworpen in 1989, zich in de loop der jaren ver­
der heeft ontwikkeld en steeds iets succesvoller
Voormalige Philipsbedrijventerreinen als Het RK-complex, dat uit de jaren vijftig van is geworden.
nieuw hart van Eindhoven de vorige eeuw dateert, is een van de weinige Om invulling te geven aan de wens producten
Strijp-S, voorheen een van de bedrijven­ gebouwen die blijven staan. Het gebouw wordt op professioneel en hoogstaand niveau aan te
terreinen van Philips, moet zich ontwikkelen zoveel mogelijk in de oorspronkelijke staat bieden zijn we op zoek gegaan naar partners.
tot een tweede ‘hart’ van Eindhoven, met gehouden. De 10.000 vierkante meter van het Tot op heden is iedereen die we benaderd hebben
woningen, kantoren, winkelruimte, maar vooral complex bieden eind dit jaar onderdak aan een positief. Met enkele beoogde partners zijn we
bedrijfsruimte voor creatieve ondernemingen. keur van activiteiten. Naast de werkplaatsen al in vergevorderd stadium, zoals met Curiosa/
Er kan hier op termijn maximaal 90.000 m2 van Eek en Ruigrok bv moet er een showroom Sprookjes NV. Sprookjes NV is een bedrijf dat
nieuwe kantoorruimte worden ontwikkeld. In komen, waar de collectie van de vormgever kan gedurende decennia een enorme collectie
2008 zijn voorbereidingen gestart voor de worden getoond. En waar in eerste instantie curiosa heeft opgebouwd. De spullen worden
sloop van de bestaande bebouwing. Er moeten werd gedacht over een kantine is nu ruimte verhuurd en gebruikt voor de meest spectacu­
600 woningen komen, onder het motto ‘home vrijgemaakt voor een heus restaurant, met laire inrichtingen in binnen- en buitenland. Een
of the inventive people’. Het terrein wordt om­ terras. In het zogeheten voorgebouw, aan de tweede beoogde partner is Exposities/ Link Art
getoverd in een groen en open woongebied met kop van gebouw RK, zijn in de voorlopige schets Company. Link Art company is al decennia actief
voornamelijk laagbouw. Een deel van de oude ateliers en atelierwoningen voorzien. Daarin ziet en beschikt over een enorme kennis, collectie
gebouwen blijft staan als industrieel erfgoed. Eek allerhande creatieven aan het werk. en klantenkring.
Naast Strijp-S zijn ook de gebieden Strijp-R en Wij verwachten dat door die verschillende
Strijp-T – eveneens voormalige vestigingen van Samenwerken op een duurzame manier samenwerkingsvormen meer mensen hun
Philips – in ontwikkeling. Piet Hein Eek: ‘Het RK-pand, een oude kera­ ideeën kwijt kunnen en het geheel dus op een
Ontwerper Piet Hein Eek – onder meer miekfabriek van Philips, draagt de sporen van hoger niveau gepresenteerd kan worden.’ c
bekend vanwege zijn meubels van sloophout een industrieel verleden en symboliseert in het
– neemt, zoals het er nu naar uitziet, met zijn te ontwikkelen woongebied de waarde van het
ruim veertig medewerkers aan het eind van bij elkaar houden en brengen van wonen, werken
dit jaar zijn intrek in gebouw ‘RK’ op Strijp-R. en ontspannen. Het pand is bijzonder groot en
De vestiging van Eek en Ruigrok bv aan de zal naast onze productie-, opslag- en kantoor­
Nuenenseweg in Geldrop werd veel te klein. Het behoefte plaats bieden aan een showroom, winkel,
bedrijf heeft niet alleen meer kantoorruimte galerie, restaurant, atelier en woonruimte.
nodig, maar vooral grotere werkplaatsen, waar Creatieve en ambachtelijk activiteiten midden in
plaats is voor de apparatuur voor de verwer­ een woonwijk. In plaats van een enorme (woon)
king van hout en metaal. Eek stak eerst zijn winkel te creëren, waar de consument kan kiezen
licht op op het Strijp-S-terrein, maar werd pas uit tal van merken met vergelijkbare producten,
enthousiast toen hij gebouw RK op Strijp R zag. proberen we juist producten, mensen, activiteiten