1. ЛЕКЦ №13
ОБЬЕКТЭН
МЭДЭЭЛЭЛТЭЙ
АЖИЛЛАХ
Х.Еркегүл
enny_0724@yahoo.com

2. ЗУРГИЙН ОБЪЕКТТОЙ АЖИЛЛАХ
Ажлын хуудсаа хоѐр давхаргаас бүтсэн энгийн цаас
гэж үзье. Эхний буюу нүдний давхаргад
тэмдэгт, тоон утгууд болон томьѐо бичиж болдог.
Хоѐрдахь давхарга нь зургийн давхарга бөгөөд
шугам, төрөл бүрийн сум, зургийн цомгийн бэлэн
зургууд болон график зэрэг объектуудыг
байгуулдаг. Эдгээр объектуудын хэмжээг
өөрчлөх, зөөх, устгах зэрэг үйлдлүүд хийхэд эхний
давхаргад байгаа нүднүүдэд ямар ч өөрчлөлт
орохгүй.
2

3. Хэрэглэгч баримтандаа бэлэн
зураг, дуу авиа, дүрс бичлэг зэргийг
оруулж ашиглахаас гадна бусад
төрлийн мэдээллээс зурган мэдээлэл
үүсгэх, зурган объектыг зурж ашиглаж
болно.

4. Бусад төрлийн мэдээллээс зурган
мэдээлэл үүсгэх

6. Бусад төрлийн мэдээллээс зурган
мэдээлэл үүсгэх

8. Дүрс оруулах ба дүрсийг форматлах

10. Дүрсүүдийг нэгтгэх
• Format/Arrange бүлгийн Group
• Group –Тэмдэглэгдсэн дүрсүүдийг
нэгтгэж нэг объект болгох
• Ungroup –Тусгаарлах
• Regroup – Нэгтгэсэн дүрсүүдийг Ungroup
командаар тусгаарлаад буцааж нэгтгэх

11. Давхарласан дүрсүүдийн дарааллыг
өөрчлөх
• Format/Arrange/Bring to Front
• Format/Arrange/Send to Back

12. Жишээ

13. Дүрсийг зэрэгцүүлэх ба хоорондох
зайг жигдлэх
• Format/Arrange/Align

14. Дүрсийг тодорхой өнцгөөр эргүүлэх
1 арга: Format/Arrange/Rotate
• 900-ын өнцгөөр баруун тийш
нь эргүүлэх
• 900-ын өнцгөөр зүүн тийш
нь эргүүлэх
• Босоо тэнхлэгийн дагуу 1800
эргүүлэх
• Хэвтээ тэнхлэгийн дагуу
1800 эргүүлэх

15. Арга 2. Тэмдэглэгдсэн дүрсэн дээр орших
ногоон цэг

16. Дүрсийг будах
• Format/Shape Styles/Shape Fill

17. Зураг тайрах
• Picture Tools/Format Size/Crop

18. Өнгөний тохиргоо
• Picture Tools/Adjust/ReColor

19. Текстийг хэлбэр оруулж бичих

20. Схем байгуулах

21. Графикийн
хэлбэр, төрлийг
сонгох
Сонгосон графикийн
төрлийг харуулах
Сонгосон графикийн
танилцуулга, агуулга
харуулах

22. Бүх төрлийг харуулна
Жагсаалт хэлбэрийн графикууд
Урсгал хэлбэрийн графикууд
Цикл хэлбэрийн графикууд
Шаталсан хэлбэрийн графикууд
Уялдаа холбооны графикууд
Матрикс хэлбэрийн графикууд
Пирамид хэлбэрийн графикууд

23. ГРАФИК БАЙГУУЛАХ
Excel програмд хүснэгтэн
мэдээлэл боловсруулахдаа илүү
ойлгомжтой болгохын тулд график
ашигладаг. Баганан, шугаман, дугуй,
хавтгайн координатын системд тараан
байрлуулсан графикуудыг үр бүтээлтэй
байгуулж, өндөр үр ашигтай тооцоо
тайлан боловсруулж болно.
23

24. • Баганан график (Bar or Column Chart): Нэг
өгөгдлийг нөгөөтэй харьцуулахад илүү
тохиромжтой. Энэ төрөл нь шугаман графиктай
ижил тодорхой хугацааны хоорондох өөрчлөлтийг
харуулдаг. Баганан график нь тэгш өнцөгт
хэлбэртэй байдаг ба ихэвчлэн хэвтээ тэнхлэгийн
дагуу дүрслэгддэг.
24

25. • Шугаман график (Line Charts): Тодорхой
хугацааны хоорондох өөрчлөлтийг үзүүлэх бол
энэ төрлийн график тохиромжтой. Хэвтээ
тэнхлэг дэх шугамуудын урт нь өөрчлөлтийн
дүнг, шугамын өнцгүүд нь өөрчлөлтийн хэмийн
налууг дүрсэлнэ.
25

26. • Дугуй график (Pie chart): Нийт хэмжээг
бүрэлдэхүүн хэсэг тус бүртэй харьцуулсан
харьцааг харуулдаг. Дугуй хэлбэртэй ба
бүрэлдэхүүн хэсгүүд нь зүсэмд хуваагддаг.
26

27. • Хавтгайн координатын системд тараан байрлуулсан
(Scatter Plot Charts XY charts): Нэг ба түүнээс олон
элементүүд бусад элементүүдтэй хэрхэн
хамааралтайг харуулдаг. Энэ график нь шугаман
графиктай ижил харагддаг боловч элементүүдийн
X, Y тэнхлэгүүд дээр авч байгаа тоон хэмжээсүүд ба
тэдгээрийн хоорондын хамаарлыг харуулдаг.
27

28. 28

29. График байгуулах:
Excel програмд график байгуулах нь энгийн байдаг.
• Эхлээд график байгуулах мужийг сонгоно.
• Insert туузыг нээнэ. Charts бүлгээс графикийн
(Column, Line, Pie, Bar, Area, Scatter, Other
Charts) төрлүүдээс сонгоно.
• Графикийн төрлийг сонгосны дараа тухайн төрөлд
харгалзах дэд (2-D, 3-D, Cylinder, Cone, Pyramid)
төрлүүдээс сонгоно.

30. 1. Шинэ ажлын хуудсанд доорх өгөгдлийг оруулна.
2. A3:D6 мужийг сонгон идэвхжүүлнэ.
3. Insert туузыг нээнэ.
4. Charts бүлгийн Column хэрэглүүр дээр дарж
Clustered Column дэд төрлийг сонгоно.
30

31. 31

32. Графикийн харагдах хэлбэрийг өөрчлөх: Chart Tools
хэрэглүүрийн бүлгийн Design, Layout, Format
туузын командууд нь графиктай ажиллах түүнийг
өөрчлөхөд ашиглагддаг. Шинээр график байгуулах
эсвэл үүсгэсэн графикийг идэвхжүүлэхэд эдгээр
командууд идэвхжинэ. Графикийн хэлбэрийг
сонгохдоо түүний гарчиг, тайлбар, тэнхлэгүүдийн
нэрийг дүрслэх эсэх, тэдгээрийн байрлалыг сонгох
боломжтой.
Дасгал. Графикийн харагдах хэлбэрийг өөрчлөх.
1. Графикаа сонгоно. Chart Tools хэрэглүүрийн
бүлэг нээгдэнэ.
2. Design туузыг нээнэ.
32

33. 3. Chart Layout бүлгийн More... командыг дарахад
графикийн харагдах хэлбэрүүдийн жагсаалт нээгдэнэ.
4. Layout 5 хэлбэрийг сонгоно.
33

34. Графикт гарчиг, тэнхлэгүүдэд нэр
өгөх:
Графикийн хэлбэрийг сонгоход түүнд
гарчиг, тэнхлэгүүдэд нэр оруулах жижиг талбарууд
нээгдэж болно. Жишээ нь: Layout 5 хэлбэрийг
сонгоход графикийн гарчиг ба босоо тэнхлэгт нэр
оруулах талбарууд нээгдэнэ.
1. Гарчиг оруулах Chart Title талбарт Toy Sales гэж
оруулна.
2. Axis Title талбарыг сонгож Sales гэж оруулна.
3. Дурын хоосон зайд нэг дарна.

35. Графикийн загварыг өөрчлөх: Загвар гэдэг нь хэвжүүлэх
үйлдлүүдийн цогц юм. Графикийн өнгө ба хэвжүүлэлтийг
өөрчлөхийг хүсвэл төрөл бүрийн загваруудаас сонгоно.
Excel 2007 програмд зүүнээс баруун тийш Style 1, Style 2
гэх мэт дугаарлагдсан бэлэн загварууд байдаг.

36. Графикийн загварыг өөрчлөх
1. График дээр дарахад Chart Tools хэрэглүүрийн
бүлэг нээгдэнэ.
2. Design туузыг нээнэ.
3. Chart Styles бүлгийн More ( ) хэрэглүүр дээр
дарахад бэлэн загваруудын жагсаалт нээгдэнэ.
Style 42 загварыг сонгоход график энэ загварт
шилжинэ.

37. Графикийн хэмжээ ба байрлалыг
өөрчлөх:
• График дээр нэг дарахад графикийн
баруун, зүүн, дээд, доод өнцгүүдэд тэмдэглэгээ
бий болдог. Графикийн өндрийг өөрчлөх бол
дээд/доод, өргөнийг өөрчлөх бол баруун/ зүүн
талын, талуудыг пропорционалиар өөрчлөх бол
өнцгүүдийн тэмдэглэгээн дээр дарж чирнэ.
Графикийг идэвхжүүлж хоосон зай руу чирч
байрлалыг нь өөрчилж болдог.

38. Графикийн хэмжээ байрлалыг
өөрчлөх
1. Графикийг сонгон идэвхжүүлээд хэмжээг
өөрчилж үзнэ.
2. Өгөгдөл оруулаагүй хоосон зайд чирэх үйлдлээр
байрлуулна.

39. Графикийг өөр ажлын хуудсанд
байрлуулах:
• График үүсгэхэд автоматаар идэвхтэй ажлын
хуудсанд байрладаг боловч тусад нь графикийн
хуудсанд байрлуулж болдог. Графикийн хуудас
гэдэг нь тодорхой нэг графикт зориулагдсан
ажлын хуудас бөгөөд автоматаар Chart1 гэх
мэтчилэн нэрлэдэг.

40. 40

41. Графикийг өөр ажлын хуудсанд
байрлуулах
1. График дээр дарахад Chart Tools хэрэглүүрийн
бүлэг нээгдэнэ.
2. Design туузыг нээнэ.
3. Location бүлгийн Move Chart хэрэглүүр дээр
дарна.

42. 4. New Sheet командыг идэвхжүүлнэ.
5. Энэ хайрцагт Toy Sales гэж шивж оруулахад график
бүхий Toy Sales нэртэй графикийн хуудас үүснэ.
42

43. Графикийн төрлийг өөрчлөх
1. График дээр дарахад Chart Tools хэрэглүүрийн
бүлэг нээгдэнэ.
2. Design туузыг нээнэ.
3. Type бүлгийн Change Chart Type хэрэглүүрийг
дарна.
4. Bar командыг сонгоно.
5. Clustered Horizontal Cylinder командыг
сонгоно.
6. OK дарна.

44. 44

45. Анхаарал
тавьсанд
баярлалаа!