Salih Akkemik - Renk ve Görsel Tasarım İlişkisi

1. Ren
ve
Görsel Tasarım İlişkisi
Salih Akkemik

2. PLAN
GİRİŞ
RENK nedir?
Renk serisi
Renk modları
RGB-CMYK ve Spot renkler
Rengin Yapısı
Toplamsal
Çıkarımsal
Algısal
RENK Kullanımı
Genel
Color correction
Tonal correction
Renk seçimi
Sıcak-Soğuk renkler
Kontrast
Sature
Yumuşak-Sert ve Transparan
Siyah-Beyaz
Dolu-Boş dengesi (negatif-pozitif alan)
Arayüz
Örnekler
Sorular

3. Giriş
İnsanlar yaşamın her anında çevreleriyle aktif bir iletişim halindedir. Algılama kanalları sürekli yeni mesajları insan beynine
ulaştırmaktadır. Bu koşullar içinde görsel algılama en hızlı ve güçlü olanıdır. Gördüğümüz her nesnenin görünüşü bizim için
yeni bir anlam üretmektedir. Bu anlamlandırma eyleminde rengin ayrı bir önemi bulunmaktadır. Unutulmamalıdır ki; insanoğlu
her zaman diliminde kıyafetten tuttuğu takıma, evlerin duvar boyalarından ülkelerin bayraklarına kadar her nesneye veya
eyleme bir renk yüklemiştir.

4. Renk nedir?
Bir tür elektromanyatik dalga olan ışık, bütün renkleri bünyesinde toplayan bir yapıya sahiptir.
Gün ışığını prizmadan geçirerek ayırdığımızda sırasıyla, kırmızı, turuncu, sarı, yeşil, mavi,
lacivert ve mor renkleri elde ederiz.

5. Renk nedir?
İnsan tarafından renklerin algılanması, ışığa, ışığın cisimler tarafından yansıtılışına ve öznenin göz yardımıyla
beyne iletilmesi sayesinde gerçekleşir. Elmanın kırmızı rengini, cisimden sadece kırmızı renk yansıdığı için
görürüz.

6. Renk nedir?
Sayısal (digital) olarak renk ekran formatında görüntüleme aygıtlarının (monitör, ekran kartı vb.) sahip olduğu donanıma
bağlı olarak renk derinliğinin (color depth) kapasitesine göre RGB formatında görüntülenir. Günümüzde yaygın olarak
kullanılan bilgisayarlar 32 bit renk derinliğinde gerçek renk (true color) formatında çalışmaktadır.
1-bit = 21 = 2 renk (siyah-beyaz)
2-bit = 22 = 4 renk (grayscale)
4-bit = 24 = 16 renk
8-bit = 28 = 256 renk
16-bit = 216 = 65536 renk
24-bit = 224 = 16.777.216 renk (Gerçek Renk)
(Gerçek Renk = 8-bit R x 8-bit G x 8 bit B = 256 x 256 x 256 = 16.777.216)
32-bit = 232 = 4.294.967.296 renk
(32-bit = 8-bit R x 8-bit G x 8 bit B x 8 bit alpha/transparency = 4.294.967.296)

7. Rengin üç ana yapısı:
• Işık ile renk (toplamsal renk metodu)
• Pigmentler ile renk (çıkarımsal renk metodu)
• Algısal olarak renk

8. Rengin üç ana yapısı:
Işık ile renk (toplamsal renk metodu):
Toplamsal renk metoduna göre üç ana ışık rengi olan mavi, yeşil ve ve kırmızı birleştiğinde beyazı oluşturur.
Üç rengin de tam güç ile yandığı noktalardaki görünen ışık beyaz, tüm renklerin kapalı olduğu noktalardaki
renk ise siyahtır.

9. Rengin üç ana yapısı:
Pigmentler ile renk (çıkarımsal renk metodu):
Nesnelere rengini veren maddelere pigment denir. Evlerimizde kullanılan boyalar, basımevinde kullanılan mürekkepler,
içlerinde bulunan pigmentler sayesinde renklilik özelliği kazanır. Çıkarımsal renk metodunda tüm renklerin karışımı
siyahı verir. Bunun yanı sıra çıkarımsal renk metodunda üç ana renk sarı, cyan ve magentadır.

10. Rengin üç ana yapısı:
Algısal olarak renk:
Renk, çevreyle birlikte tanımlanan bir olgudur, bu yüzden bilgi ve iletişim boyutunda doğal-yapay çevreyi anlamak
ve ilişkide bulunmak kesin gerekliliktir. Rengin kültürlerarası farklı anlamlandırılması da göz önünde
tutulmalıdır. Söz gelimi siyah, Batı toplumlarında matemi, ölümü sembolize ederken bazı toplumlarda aynı durum için
beyazın kullanıldığı görülmüştür. Batı’da turuncu, enerjik, mutluluk, heyecan kavramlarıyla örtüşen bir anlam bütünlüğüne
sahipken;Doğu’da Hindistan’da, kutsal bir renktir. Bu nedenle reklamcılıkta kullanımı Batı’daki kadar yaygın değildir.

11. Renk serisi (gamı):
Görünen ışık içinde birkaç milyon renk barındırır, ancak bu renklerin her biri bilgisayar veya basım
mürekkebi tarafından üretilemez.
A: İnsan gözünün renk alanı
B: Renkli filmin renk alanı
C: Bilgisayar ekranının renk alanı
D: Baskı renk alanı

12. Renk modları:
RGB-CMYK
İnsan gözü 400-500 nm civarındaki dalga boylarını mavi, 500-600 nm civarındakileri yeşil ve 600-700 nm civarındakileri
kırmızı olarak algılar. Bilgisayar dünyasında bunlar üç temel renk; RGB olarak tanınır. RGB ekranlarda, televizyonlarda,
tarayıcılarda vb. tertibatlarda kullanılır.
Beyaz ışık üç temel rengin %100 oranında karışımından elde edilir. Karışımdan kırmızı ayrıştırıldığı zaman cyan
(mavi ve yeşil karışımı bir renk), yeşil çıkartıldığında magenta , mavi çıkartıldığındaysa sarı elde edilir. CMYK modeli
(siyan(cyan), magenta, sarı ve siyah) , özellikle matbaacılıkta çok yaygın kullanılan bir modeldir.

13. Renk modları:
Özel-Spot Renkler
Dört CMYK mürekkebi, siyan (C), magenta (M), sarı (Y) ve siyah (K), çoğu baskı işleminde doğadaki renkleri üretebilmek
için kullanılır. Bu teknik çalışılmış renk baskısı adını alır.
Bazı durumlarda, spot renkli baskı (kişileştirilmiş renkler de denen) kullanılır. Spot renkler üretici tarafından özel
mürekkeple hazırlanan renklerdir.
Spot renkler, kusursuz üretilmesi gereken veya CMYK ile üretilmesi zor olan renkler, firma logoları veya özel efektler
için kullanılır.
Pantona ve FocolTOne renk sistemleri spot renkleri seçmenin mümkün olduğu örnekleri seçerler. Spot renkler
programları tarafından doğrudan ayırt edilebilirler.

14. Renk Çemberi:
Renk Çemberi 1666'da Isaac Newton tarafından oluşturulmuştur. Temel olarak kırmızı, mavi ve sarı ana
renkler olarak belirlenmiş ve bu renklerin karıştırılmasından elde edilen 12 tonun yanyana gelmesinden
meydana gelmektedir. Tasarımcılar ve ressamlar renk çemberinden hangi renklerin uyumlu olduğunu
belirlemek için yararlanırlar.

15. Renk kullanımı:
Grafik tasarımcı kavramsal çözüm, tipografi, kompozisyon gibi pek çok sorun ile başa çıkmaya çalışırken bir yandan da
renk öğesini tasarımının bir elemanı olarak oluşturmak durumundadır. Renk aynı zamanda bir tasarım öğesidir. Renk ve
ton değerleri sayesinde biçimleri, tipografiyi, önplanı görünür kılar veya arkaplana iteriz. Renk görsel hiyeyarşiyi organize
etmek aşamasında önemli bir etmendir. Renk konusu içinde renklerin tek başlarına analizinin yanı sıra, birbirleriyle olan
ilişkileri de değerlendirilmelidir.

16. Renk kullanımı:
Color Correction:
Direkt olarak renk özleri üzerinde yapılan işlemler sonucu gerçekleşen renk değiştirme eylemidir.
Color correction çoğu zaman kullanılacak doğru rengi bulmak için yapılsa da, kimi zaman görünen rengi
bozmak için de yapılabilir. (Photoshop’daki “Hue/Saturation” ayarı gibi.)

17. Renk kullanımı:
Tonal Correction:
Rengi yapısal olarak bir değişime uğratmak yerine, sadece görünen rengin tonları üzerinde değişiklik yapmaktır.
Tonlama olarak da adlandırılır. Renk özüne direkt olarak etki etmez. (Photoshop’daki “Brightness/Contrast” ayarı gibi.)

18. Renk seçimi:
SICAK ve SOĞUK renkler:
Sıcak renkler, dalga boyu yüksek olan sarı, kırmızı ve turuncu gibi renklerden oluşur.
Bunun yanı sıra dalga boyu daha düşük olan soğuk renkler ise mavi, mor ve yeşildir.

19. Renk seçimi:
SICAK ve SOĞUK renkler:
KIRMIZI: Sıcak renklerin başında gelir. Dalga boyunun büyüklüğünden dolayı göze hemen çarpar.
Bu nedenle hemen hemen tüm uyarılar kırmızı renkle yazılır, yapılır. Örneğin, trafik ışıklarında
kırmızının kullanımı gibi. Kırmızı hareketli, dinamik bir renktir. Bu nedenle (tonuna bağlı olarak) insanı tedirgin,
rahatsız edebilir. Bazı dergi ve gazetelerde ayak üstü yemek yenen ticari yerlerin, müşterinin bir an önce
yemeğini yiyip gitmesi için özellikle kırmızıya boyandığı yazılmıştır. Kısacası kırmızı önce alev alev insanı çeker,
sonra da tedirgin, huzursuz edip iter.

20. Renk seçimi:
SICAK ve SOĞUK renkler:
TURUNCU: Kırmızıdan sonraki en sıcak renktir. Onun kadar olmasa da hareketli, dinamik, dikkat çekici,
çarpıcı bir renktir. Kırmızıdan farklı olarak insanı tedirgin, rahatsız eden bir yanı yoktur. Kırmızıya göre daha
yumuşak, daha iç açıcı, daha hoş bir renktir. İnsanda coşku ve canlılık duyguları uyandırır, moral yükselticidir.

21. Renk seçimi:
SICAK ve SOĞUK renkler:
SARI: Sıcak renk olarak bilinse de yeşile kaçan tonu soğuk renk gibi algılanır. Bu nedenle de insanlarda
değişik duygular yaratır. Sarı aydınlığın-ışığın rengi diye bilinir ve güneşi çağrıştırır. Yıllardır ressamlara ilham
kaynağı olan bu renk tuvallerde sarı başaklar şeklinde kendini göstermiştir. Bir anlamda üretimin, verimliliğin,
bolluğun rengidir. Ressamların yapıtlarını incelediğimizde ışığın sarı; gölgenin mavi ile vurgulandığını görürüz.
Güneşin, ışığın rengi olan bu sarı insanda coşkuyu artırır, sevinç ve neşe duygusu yaratır. Ancak yeşile kaçan
sarı tonlar canlılığını kaybetmiş olup soğuk renk gibi algılanır. Sonbahar da hüznü yaratan da sarıdır.

22. Renk seçimi:
SICAK ve SOĞUK renkler:
YEŞİL: Rahatlatıcı, iç açıcı, huzur verici renktir. İnsanlarda ferahlık, dinlendirici etkisi yaratır. Statik, durgun
bir renk olduğu için sükuneti simgeler. İlkbaharı, doğuşu, canlanışı çağrıştırır. Kısacası yeşil doğayı simgeler.
Bu nedenle de günümüzde çevreci grupların-partilerin kendilerine seçtikleri renk yeşildir. Doğal olarak da
tazeliği, gençliği ve umudu yansıtmaktadır. İlaçların bitkilerden elde edilmesinden dolayı, Ortaçağdan beri yeşil
renk sağlıkla da ilişkilendirilmektedir. Hatta kimileri cerrahların yeşil giymesini buna bağlar. Ancak yeşilin
soğuran renk olması nedeniyle cerrahların elbiselerinde kanı belirgin şekilde göstermediği de bir gerçektir.

23. Renk seçimi:
SICAK ve SOĞUK renkler:
MAVİ: Dünyada en fazla görülen renktir. Mavi denilince akla önce gökyüzü, denizler gelir. Ancak uzaktaki
dağların da mavi göründüğü bir gerçektir. Sınırsızlığın, sonsuzluğun ve de özgürlüğün rengidir. Durağan,
statik bir renktir. İnsanlarda, dinginlik, serinlik, huzur, mutluluk duygusu yaratır. Sakinliğin, engin hoşgörünün
simgesidir. Yapılan araştırmalar sonucu mavinin hakim olduğu ortamlarda yaşayanların sinir sistemlerinin çok
güçlü olduğu söylenmektedir. Sigmund Freud maviyi sakin bir renk diye niteler. Nazar boncuklarının mavi olması da
anlamlıdır. Dikkat çekici bir renk olmadığı için fonda kullanımı yapıtın etkisini artırır.

24. Renk seçimi:
SICAK ve SOĞUK renkler:
MOR: Kırmızı ve mavinin birleşiminden oluştuğu için bu 2 rengin oranlarına göre değişik tonlar oluşturmaktadır.
Ancak genelde mor rengin acıyı, hüznü, üzüntüyü, içe kapanıklığı, depresyonu, çağrıştırdığı bilinir. Tonlarına
göre hayal gücünü, sezgileri harekete geçirdiği çalışma şevkini ve de yaratıcılığı artırdığı da söylenir. Chopin’in
bestelerini yaptığı odanın mor renkten oluştuğu bilinen bir gerçektir.

25. Renk seçimi:
SICAK ve SOĞUK renkler:

26. Renk seçimi:
SICAK ve SOĞUK renkler:

27. Renk seçimi:
SICAK ve SOĞUK renkler:
Firmalar kurumsal kimliklerini doğru bir şekilde yansıtan ve iletişimi doğru kurabilen renkler seçerler.

28. Renk seçimi:
SICAK ve SOĞUK renkler:
Her renk kullanıldığı yere göre bir anlam kazanabilir. Bu, insan gözü ve beyni arasında kurulan köprüde
oluşan görüntünün algısal bir sonucudur.

29. Renk seçimi:
KONTRAST renkler:
Renkler arasındaki tonsal değerler açısından açıklık, koyuluk farkına denir.Kontrast arttıkça gözle görülen
farklar artar, objeler zeminden ayrılırlar. En belirgin ve mutlak zıtlık siyah ve beyaz arasındadır.

30. Renk seçimi:
KONTRAST renkler:
Kontrast azaldıkça renk tonları birbirlerine yaklaşır. Kontrast arttıkça renk tonları birbirlerinden ayrılarak belirgin ve hakim
renkler ön plana çıkarlar.

31. Renk seçimi:
SATURE renkler:
Saturation işlemi, renklerin doygunluk oranını değiştiren bir işlemdir. Saturation değeri düştükçe renk
siyah beyaz tonlara yaklaşır. Değer artıkça ise renklerin doygunluğu artar ve belirli bir düzeyden sonra
pikseller üzerinde bozulmalara neden olabilir. İyi bir color correction işleminden sonra, sature edimiş
görsellerin dramatik etkisi yüksek sonuçlar verir.

32. Renk seçimi:
Sert-Yumuşak renkler ve Transparan etkisi:
Genellikle ana renklerin koyu tonları sert renkler olarak değerlendirilirler. Ruhsal açıdan zorlayıcı, itici hatta
bazen sinir bozucu olabilirler. Yumuşak renkler ise zemin oluşturmada sıkça kullanılır çünkü gözü dinlendirici
ve rahatlatıcı etkisi vardır.

33. Renk seçimi:
Sert-Yumuşak renkler ve Transparan etkisi:
Transparanlık tarafsızlık, şeffaflık, açıklık, derinlik, sınırsızlık ve sonsuzluk gibi çok sayıda anlam ifade edebilir.
Ayrıca estetik yönü çok kuvvetlidir. Bunun yanında beraberinde iç içe geçmeleri, karışmaları ve göz yanılmaları
yarattığından, gerçekçilikten uzaklaşma ve surrealist yaklaşımlar getirebilir.

34. Renk seçimi:
Siyah-Beyaz etkisi:
Siyah ve beyaz yaşamın her döneminde zıtlığın, karşılaştırmanın ve kullanımda birlikteliğin adeta sembolü
haline gelmiştir. Kullanıldıkları yere göre çok farklı anlamlar içerebilirler. Batı toplumlarında siyah ölümü,
matemi temsil ederken, bazı kültürlerde bu kavramları beyazın temsil ettiği görülmektedir. Bunun yanında
beyaz iyinin, saflığın ve barışın sembolü iken siyah kötünün, asaletin ve ciddiyetin sembolü olarak kabul
görmektedir.

35. Renk seçimi:
Siyah-Beyaz etkisi:
Bir görselin siyah beyaz tonlarda (grayscale mod) olması ise kullanım alanına göre farklılıklar gösterir.
Nostaljiyi ve eskiyi çağrıştırmasının yanında, estetiği, şıklığı, aşkı, dramı, acıyı, hüznü, özlemi, korkuyu
vb. duyguları da anlatabilir. Sadece gri tonlardan oluşmuş bir görselde renksel hatalar daha az göze çarpar.
Özellikle fotografik çalışmalarda dramatik etkisi çok yüksektir. Bunun yanında tipografik çalışmalarda siyah ve
beyazın oluşturduğu zıtlığın etkisi, vazgeçilmez bir tasarım unsurudur.

36. Renk seçimi:
Dolu-Boş dengesi (negatif-pozitif alan):
Oluşturulan tasarımlarda kullanılan ya da kullanılmayan her malzeme veya elaman bir alan kaplar. Yani tasarımlarda
bırakılan boşluklar da bir alandır. İşte bu alanlar mantığı içinde her şekil, nesne yada rastgele bir öğe pozitif alanı,
bunların arasındaki boş alanlar yani uzay da negatif alanı oluşturur. Tasarımda bu dolu-boş dengesi çok
önemli ve kritik bir noktadır. Tasarımcı oluşturacağı tasarımda her alanı hesaplamak ve dolduracağı ile
boş bırakacağı alanları bilmek zorundadır. Negatif-pozitif alanlar kapsamında açık renkli objeler daha
büyükmüş gibi görünürler.

37. Renk seçimi:
Arayüzde kullanılan renklerin genel durum anlamları;
Kırmızı: Uyarı, tehlike, dur, yasak, acil, sıcak, off (kapalı/deaktif,çalışmıyor),
Yeşil: Güvenli, devam, git, tamamlandı/bitti, onay, on (açık/aktif/çalışıyor)
Mavi: Soğuk, durgun, deaktif, diğer
Sarı: Tedbir, ihtiyat, teyakkuz, ikaz

38. Renk seçimi:
Sosyal Networklerin renk seçimleri;

39. Renk seçimi:
Sosyal Networklerin renk seçimleri;

41. Renk seçimi :
Renk seçimi ve kullanımı günlük hayatımızın her alanına etki etmektedir.

42. Katıldığınız için teşekkür ederim.
Sorular?