AV&Stage - Mei 2013

“Met onze beurs bieden wij fabrikanten, dealers en dienstverleners toegang tot de Nederlandse Broadcast markt” P. 32
SHOW&TECHNIEK
Nabeschouwing
Prolight + Sound 2013
AV&STAGE
Jaar gan g 32 , edi t i e 10 2 0 12Jaar gan g 33, edi t i e 5 2 0 13
editie52013AV&STAGE
Quinty’s Crew
is druk!
Winnaars gouden
giraffe 2013 bekend
Meten is weten,
ook bij TV
Fusie Backbone en
Live Republic
Buma/Stemra en toe-
komst N.L. muziek
ALGEMEEN
SHOWTECH 2013:
Evenemententechniek van morgen
AV&CREATIE
Koninginnedag 2013
‘Leve de koning!’
Special:
Line Array
Het brede vakmagazine voor zaken en techniek in AV, theater, stage en entertainment
Meyer Sound, Adamson, RCF, LD-Systems, db Technologies,
TW Audio, Bose, K-Array, L-Acoustics, JBL, Kling+Freitag,
Coda Audio, EAW
BROADCAST&AV-TECHNIEK
Voorbeschouwing
AV Manifestatie

AV ALGEMEEN
REDACTIONEEL
Op het gebied van zaken en techniek in AV, theater, stage en enter-
tainment gaan de ontwikkelingen razendsnel. Zeker op dit moment!
Vandaar een extra dik nummer van AV&Stage.
In april vond de Prolight + Sound beurs weer plaats in Frankfurt.
Deze toonaangevende internationale vakbeurs voor de event-technolo-
gie sector omvat alle producten, handel en diensten. A broad spectrum
of workshops, product presentations and discussion events are also
held in addition to the comprehensive range of products and services.
Grote namen waren vertegenwoordigd. In deze AV&Stage een uitge-
breid verslag daarover.
Voorwoord
Colofon
Een uitgave van: Buzzfacts Publishers & Mediagroup Exploitatiemaatschappij B.V.,
Postadres: Postbus 155, 6500 AD Nijmegen, Tel. 024-3722900, Fax. 024-3886017
Hoofdredactie: Joris Kroezen, Eindredacteur: Joris Stortelder Redactie: Marieke van
Dam Vaste medewerkers: René van Eijden, Dorothee Verdaasdonk, Paulus Veltman
Salesmanager: Ralph Brinkman Media adviseur: Diego Teunissen, Vormgeving:
Dries van Zuylen, Anouk Smeets-Philipsen, Sandra Elzinga Backoffice: Marsha Laijan.
Abonnementenservice: De abonnementenservice is telefonisch bereikbaar van
ma t/m vrij van 9.00 uur tot 12.00 uur. Kies in het keuze menu ‘abonnementen’.
Telefoon: 024-3722900. U kunt ons ook faxen: 024-3886017. Afdeling abonnementen
Postbus 155, 6500 AD Nijmegen. Een abonnement kan ieder moment ingaan en wordt
automatisch verlengd tenzij de abonnee twee maanden voor einddatum schriftelijk
opzegt. Copyrights: Het auteursrecht van dit tijdschrift en op de daarin verschenen
artikelen wordt door de uitgever voorbehouden. Het verlenen van toestemming tot
publicatie in dit tijdschrift houdt in dat de auteur de uitgever, met uitsluiting van
ieder ander, onherroepelijk machtigt de bij of krachtens de Auteurswet door derden
verschuldigde vergoeding voor kopiëren te innen en dat de auteur alle overige rech-
ten overdraagt aan de uitgever. Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen,
vermenigvuldigd of gekopieerd zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever.
Drukfouten en prijswijzigingen voorbehouden Bankgegevens: Rabobank Nijmegen
1700.97.811 / IBAN: NL91RABO0170097811 /
BIC: RABONL2U
AV ALGEMEEN n 3
Verder staat er een mooie special in over line array.‘Met line array richt
je muziek als een spotlight’, luidt de kop van het algemene artikel.
Klopt, maar er zit een interessante technische materie achter de luid-
sprekers. Diverse partijen laten we aan het woord in de 17 pagina’s
tellende special.
Ook blikken we vooruit op de AV Manifestatie. Op de elfde AVM-Broad-
cast 2013, de Nederlandse toonaangevende beurs voor de nationale
televisie-, radio- en internetwereld, worden op 15 en 16 mei de nieuwste
technieken en oplossingen voorgesteld voor optimale uitzendingen en
opnamen. In deze AV&Stage alvast een voorproefje. De deelnemende
partijen stellen zichzelf en hun producten en diensten graag voor.
Dit alles en nog veel meer…
Veel leesplezier!
Joris Kroezen
j.kroezen@bp-m.nl

Koninginnedag 2013
Afgelopen 30 april vond de troonwisseling
plaats in Nederland. Vanaf nu is Willem-
Alexander de nieuwe Koning der Nederlanden.
Voorbeschouwing AV
Manifestatie
Live-uitzendingen in schitterende HD-beelden,
perfect geluid door middel van nieuwe regelingen
voor geluidssterkte en mediastream via IP.
AV ALGEMEEN n 5
Podiumbouw: zoveel meer
dan een mooi plaatje
Wikipedia omschrijft podium als: een verhoging
waarop bijvoorbeeld mensen kunnen gaan staan
als ze iets over te brengen hebben op een
publiek. beste DJ’s van de hardstyle scene.
Prolight + Sound
This year the fair Prolight + Sound was held
from 10 til 13 april. For four days visitors could
look around and be inspired by all the people
and products that introduced themselves.
INHOUD
AV&Creatie 20
SOUND&TECHNIEK 44
SHOW&TECHNIEK 70
BROADCAST&
AV-TECHNIEK
32
En verder…
Algemeen 6
Agenda 9
AV&Creatie 13
Film: Johan van der Keuken 14
Profiel: Sanel N.V. 26
Broadcast & AV-techniek
Profiel: Media Profession 31
Sound & Techniek 43
PODIUM & Techniek 61
Show & Techniek 69
Check my Crew 82
PODIUM&TECHNIEK63
SHOWTECH 2013:
Evenemententechniek
van morgen
Van 18 tot 20 juni ontmoeten de professionals
uit de theater-, film- en evenementenbranche
elkaar op het beursterrein van Berlijn.
ALGEMEEN10
Line array special
Een line array is een veelgebruikt luidspre-
kersysteem dat vooral ingezet wordt voor
PA-doeleinden.

6 n AV ALGEMEEN
NIEUWS
=
6 n AV ALGEMEEN
ALGEMEEN
AV ALGEMEEN
Na maandenlange voorbereidingen vond in april de feestelijke uitreiking
van de Gouden Giraffe, Live Communicatie Award 2013, plaats. Maar liefst
18 genomineerden in zes verschillende categorieën streden om de felbe-
geerde awards en hoopten het podium van Taets Art & Event Park met het
gouden beeld te mogen verlaten. Ruim 700 gasten gaven acte de présènce
en genoten van de award show met het thema ‘live is leuker’.
In een bijzondere en intieme setting, met als letterlijk middelpunt het
podium, presenteerde Bart Bosch de jaarlijkse award uitreiking aan de
live communicatie branche. Geheel in het teken van ‘live is leuker’ startte
de show met een uitdagend rode knop met daarboven de tekst:‘Push the
button to start te show’. En zo geschiedde…
Het belangrijkste van de avond waren de awards, de blinkende Gouden
Giraffes, die in zes categorieën van de live communicatie branche, uitge-
reikt werden onder toeziend oog van de branche. Met natte handen en
smartphones binnen handbereik om het mooie nieuws de wereld in te
gooien,luisterden de genomineerden met spanning naar het schriftelijke
oordeel van de jury, dat door vakgenoten voorgelezen werd. “We mogen
Winnaars Gouden Giraffe, Live Communicatie Award 2013,
bekend
als branche met een recordaantal ingezonden cases, 18 genomineerden,
6 winnaars en ruim 700 bezoekers voor de Gouden Giraffe 2013, terug-
kijken op een fantastische evenement dat is geproduceerd en gedragen
door de branche. Het spraakmakende concept voor de uitreiking, in een
historische omgeving, benadrukte opnieuw het podium dat de Gouden
Giraffe biedt voor de live communicatie branche”, aldus Riemer Rijpkema,
directeur van CLC-VECTA.
Gouden Giraffe Beurs
In de categorie Beurs dongen easyFairs Netherlands, AgroTechniek
Holland en Amsterdam RAI naar de titel winnaar Gouden Giraffe 2013. De
jury heeft uiteindelijk gekozen voor easyFairs Netherlands met de case
‘Packaging Innovations’. Cornelien Baijens van easyFairs Netherlands:
“Less is more en daarom gingen wij voor kwaliteit en niet voor kwantiteit
op de beursvloer.”
Gouden Giraffe Congres
Synpact was met maar liefst twee spraakmakende cases genomineerd
Foto: Robert Aarts

PRODUCT
AV ALGEMEEN n 7
AV ALGEMEEN
A D V E R T E N T I E
in de categorie Congres en stond in de finale met NextNovelty Business
Events. Deze laatste ging ervandoor met de Gouden Giraffe dankzij de
case ‘IMAGINE 2012, Connecting the Dots’, in opdracht van Ricoh, die
enthousiast reageerde:“Dit is een hele mooie erkenning, ook voor Ricoh.
Met deze case komt het nieuwe Ricoh goed over het voetlicht.”
Gouden Giraffe Creatief
In de categorie Creatief was het een nek-aan-nek race tussen Gielissen
Interiors &Exhibitions, Dechesne & Boertje en Nauta evenementencom-
municatie. De drie evenementen bleken alle uit te blinken in creativiteit,
maar het relatie evenement ‘D&B Rosé: Pluk de Dag’ van Dechesne &
Boertje streek met de eer en kon aan een volle zaal laten zien dat het
team nog altijd met passie werkt en dat dit na dertig jaar ervaring nog
altijd zijn vruchten afwerpt.
Gouden Giraffe Deelname
In de categorie Deelname stonden de drie bureaus Kubik bv,Van Straaten
en MOVE in de grand finale. Met de ogen van vakgenoten op hen gericht
werd het verlossende woord gegeven: MOVE is de onbetwiste winnaar
met de case ‘Nintendo Benelux tijdens Firstlook 2012’. “De uitdaging zat
hem in de doorloopsnelheid in combinatie met de productbeleving. We
benadrukten tijdens deze deelname onze geïntegreerde aanpak op social
en live en dat bleek succesvol te zijn.”
Gouden Giraffe Effectief
De ingezonden cases in de categorie Effectief lagen, evenals in de meeste
categorieën, ver uit elkaar. Havenbedrijf Rotterdam, Nachtwerk en Mood
Concepts bewezen dat een evenement ook ROI kan zijn, of zelfs moet
zijn. Met name Mood Concepts wist de effectiviteit van het evenement
‘Campina Dichtbij’te duiden en wist daarmee de Gouden Giraffe Effectief
binnen te slepen. Corine Berkel van Mood Concepts: “We wilden de
authenticiteit bewaken en dat was een uitdaging bij zo’n groots evene-
ment, maar het is gelukt!”
Gouden Giraffe Maatschappelijk Betrokken
In deze categorie ging het om maatschappelijk betrokken evenementen
van Xsaga, klaar is cees en IDTV Live. De jury in deze categorie heeft de
award toegekend aan IDTV die met de uitgevoerde opdracht ‘Aardig
Onderweg Award’ voor RET Vervoersbedrijf zichzelf kwetsbaar opstelde
en toch – misschien daardoor – geweldige impact met hun maatschap-
pelijk zeer relevante initiatief realiseerde.
Over de Gouden Giraffe
Een sterk, origineel, gewaagd, resultaatgericht, effectief of maatschappe-
lijk verantwoord concept voor de realisatie van een succesvol evenement,
beurs of congres maakt kans op een Gouden Giraffe Award. Al sinds 1994
wordt de live communicatie branche beloond met de jaarlijkse feestelijke
uitreiking van deze vakprijzen. De Gouden Giraffe biedt hiermee op een
professionele manier een podium aan de branche om het medium live
communicatie verder te professionaliseren. De Gouden Giraffe wordt
bezocht door opdrachtgevers, organisatoren, leveranciers en andere beïn-
vloeders uit de branche. De initiatiefnemers van de Gouden Giraffe, Live
Communicatie Award, zijn High Profile Events en CLC-VECTA Centrum
voor Live Communication.

Quinty’s Crew is een allround uitzendbureau in de concert- & evenementen-
branche.Al enkele jaren leveren zij crew op onder andere het gebied van licht,
video, rigging en stagehands voor de op- & afbouw van alle grote evenemen-
ten in binnen- en buitenland. Dit jaar wiordt het 5-jarige jubileum in deze
branche gevierd.

De kwaliteit die Quinty’s Crew sluit aan op de behoefte van de klant en het be-
treffende project, waarrbij de langetermijn nooit uit het oog verloren wordt.
Dit waarborgt het bedrijf door met de klanten mee te denken en ervoor te
zorgen dat het personeel over de juiste kennis beschikt. Die krijgen zij door
de aangeboden opleidingen die samen met de opdrachtgevers tot stand ge-
komen zijn. Mede door onze goede bereikbaarheid (24/7) en flexibiliteit mag
Quinty’s Crew meewerken aan veel mooie verschillende producties. Ellke klus
is een nieuwe uitdaging. Het personeelsbestand is zo all-round mogelijk zo-
dat men aan verschillende disciplines kan meewerken. Dat dit werkt zie jete-
rug op de werkvloer waar Quinty’s Crew s vaak voor verschillende opdrachtge-
Quinty’s Crew is druk!
NIEUWS
=
AV ALGEMEEN
vers in grote projecten aan het
werk is: licht, video en rigging is
een veel voorkomende combi-
natie. Dit jaar heeft het bedrijf
al mogen meewerken aan ver-
schillende producties in televi-
siestudio’s, zowel in binnen- als
buitenland, en hebben zij voor
diverse opdrachtgevers meegewerkt aan verschillende grote feesten zoals
bijvoorbeeld Awakenings en Reverze. De aankomende maanden staan er veel
mooie opdrachten in het vooruitzicht, waaronder de grootste evenementen
in Nederland en België!
Meer informatie?:
055-5341100,e-mail:info@quintycrew.nl of bezoek onze website:
www.quintycrew.nl

AGENDA
AV ALGEMEEN
AV ALGEMEEN n 9
Euro Events denkt met ondernemers mee. Speciaal voor de troonswisseling of
de Koninginnedag feesten is er een consumptiemunt ontworpen,de Koninklijke
munt. Dit is een standaard breekmunt, verkrijgbaar in wit met oranje opdruk
of oranje met zwarte opdruk. Allen hebben een standaard afbeelding van een
kroon.Met deze speciale breekmunten kunnen horecaondernemers wel het ge-
mak van consumptiemunten ervaren,maar toch een kleine prijs betalen. Breek-
munten zijn ook verkrijgbaar met uw eigen opdruk of logo. Euro Events heeft
tevens als enige de breekmunten verkrijgbaar in enkele kleuren, waarbij uw
opdruk in zwart,wit,goud of zilver gedrukt kan worden. Op deze manier kunt u
onderscheid maken in uw consumptiemunten.
Breekmunten zijn erg gemakkelijke consumptiemunten. De muntjes zitten op
matten aan elkaar vast,uitgeven kan in rijen van 5 munten. De munten kunnen
ook nog doormidden gebroken worden. De kosten zijn erg laag, daardoor zijn
het erg handige munten voor evenementen of festivals. Breekmunten zijn nu
ook verkrijgbaar in handig creditcard formaat!
Breekmunten van Euro
Events: handig in gebruik
AV-Manifestatie 2013
15 tm 16 mei 2013
Locatie: Rondom Studio 22,Hilversum
Lounge 13
Lounge 13;vakbeurs voor de audiovisuele sector.
4 tm 5 juni 2013
Sportpaleis Antwerpen

10 n AV ALGEMEEN
TECCON
AV ALGEMEEN
achtergrond
AV ALGEMEEN
Met haar grote aanbod op het vlak van podiumtechniek heeft de beurs
SHOWTECH zich ontwikkeld tot een wereldwijd toonaangevend eve-
nement. Maar ook in de professionele lichttechniek, audio- en media-
techniek, decors en decoratie heeft de vakbeurs naam gemaakt. Op het
beursterrein van Berlijn worden dit jaar 300 exposanten verwacht, die in-
novatieve hightechproducten voor de evenemententechniek voorstellen.
SHOWTECH 2013:
Evenemententechniek van morgen
Van 18 tot 20 juni ontmoeten de professionals uit de theater-, film- en evenementenbranche elkaar
op het beursterrein van Berlijn: Op de beurs SHOWTECH wordt het nieuwste uit de evenementen-
techniek voorgesteld en vindt u informatie over het correcte gebruik vóór, achter en op het podium.
Topkwaliteit is echter niet alleen terug te vinden in het expositiegedeelte,
maar ook in het programma van het SHOWTECH-congres en de vele spe-
ciale zones.Het congres is dit jaar o.a.gewijd aan internationale techniek-
projecten en stelt de nieuwste trends voor op het gebied van podium-,
lichten audiotechniek. Interactieve mediabesturing en het creëren van
complexe podiumbeelden door middel van computertechnologie zijn
enkele van de thema’s.
Eén van de publieksmagneten van de beurs SHOWTECH is het actiepo-
dium Veiligheid. Hier zoekt het programma het spanningsveld op tussen
veiligheid op de werkplaats en veiligheid voor bezoekers in de evene-
mentenbranche. Op de agenda staan preventieve maatregelen zoals de
exacte meting van de bezoekerscapaciteit, de correcte hantering van
lasten achter de coulissen of de coördinatie van stunts.
Meer informatie en het volledige programma vindt u op
www.showtech.de

AV&CREATIE n 13
NIEUWS
AV&CREATIE
Buma bestaat dit jaar honderd jaar en gaat dit jubileum groots delen
en vieren met Nederland. Tussen mei en oktober organiseert Buma/
Stemra zeven grote jubileumevenementen waar een dwarsdoor-
snede van de Nederlandse muziek te zien zal zijn. Toegang bedraagt
slechts 5 euro.
Deze 5 euro komt geheel ten goede aan Buma Music Academy, wat
een lesprogramma is dat muziekonderwijs terugbrengt op basisscho-
len en stimuleert op middelbare scholen. Door dit initiatief wil Buma/
Stemra een bijdrage leveren aan de toekomst van de Nederlandse
muziek door jongeren op school kennis te laten maken met alle facet-
ten van de muziekwereld.
Muziekstroming
Elk jubileumevenement staat in het teken van een bepaalde muziek-
stroming en op elk evenement treden bekende namen op uit die
stroming. Zo treden Caro Emerald, Krystl en The Kik op tijdens het
pop-jubileumevenement. Het Goede Doel, Lange Frans, Van Dik Hout,
Wolter Kroes en 3J’s zijn te zien op het Nederlandstalige jubileumeve-
nement. Billy the Kit, Mr. Polska en Eric Arbores komen voorbij op het
dance-jubileumevenement en Wouter Hamel, Ruben Hein en Michiel
Borstlap zijn te horen bij het jazz-jubileumevenement.
Delen met Buma Music Academy
Muziekonderwijs dreigt steeds meer te verdwijnen op basisscholen
vanwege bezuinigingen. Dat is één van de redenen geweest voor
Buma/Stemra om het initiatief Buma Music Academy in het leven
te roepen. Buma Music Academy brengt muziekonderwijs terug op
basisscholen door dit te financieren.
Op middelbare scholen is het initiatief Buma Music Academy uitge-
breider. Naast financiering stimuleert Buma/Stemra het muziekon-
derwijs door middel van interactieve muzieklespakketten die onder
andere door Lange Frans, Krystl en Shary-An worden gegeven en een
competitie waarbinnen scholen tegen elkaar strijden om de Buma
Music Academy award. Onderdeel van Buma Music Academy is het
televisieprogramma Music Academy.
Buma/Stemra draagt bij aan toekomst van de Nederlandse
muziek

FILM
AV&CREATIE
AV&CREATIE n 15
Met het programma rond Johan van der Keuken brengt Eye een tribuut aan een internationaal en in
Nederland vermaarde kunstenaar, filmmaker, fotograaf en schrijver.
Johan van der Keuken,
tegen het licht
stevig aan de weg met vier grote tentoonstellingen per jaar, veel ach-
tergrond en context bij actuele films naast festivals en bijeenkomsten
voor professionals.
Trots vermeldt de directeur Sandra den Hamer in de persconferentie
dat er in het afgelopen jaar meer dan 350 duizend kaarten werden
verkocht en in totaal 700 duizend bezoekers werden ontvangen.
Met dit programma, een grote solotentoonstelling en een bijbeho-
rend filmprogramma met lezingen, interviews en introducties dat
duurt tot 9 juni, gaat Eye zijn tweede jaar in. Inmiddels is de naam
verkort tot Eye als gevolg van de negatieve ministeriële beslissing
over Eye als overkoepelend filminstituut. Eye moet zich concentreren
op zijn museale, restauratie en documentatietaken.Toch timmert Eye
Filmfragment: I love dollars

Nederlanders en toeristen maken de oversteek over het IJ en het is
te hopen dat deze ontwikkeling verder doorzet. In het eerste week-
einde van april vierde Eye feest met een filmprogramma waarin de
hoogtepunten van het afgelopen jaar opnieuw werden vertoond en
een aantal voorpremières werden gehouden waaronder Boven is het
stil van Nanouk Leopold die op het filmfestival in Berlijn draaide.Voor
het eerst was er een filmbal waartoe de hele Nederlandse filmwereld
werd uitgenodigd en die, zo hoopt Den Hamer, een traditie gaat wor-
den net als de boekenbal. Daarvoor zou de bal misschien ook een of-
ficieel tintje kunnen krijgen met een prijs of de start van een tournee
met Nederlandse films.
Johan van der Keuken
Met het programma rond Johan van der Keuken brengt Eye een tri-
buut aan een internationaal en in Nederland vermaarde kunstenaar,
filmmaker, fotograaf en schrijver. In 1988 kreeg hij de Cultuurprijs en
in 2000 de Haanstraprijs. In Frankrijk en Duitsland heeft hij talloze
lezingen en cursussen op universiteiten en hogescholen gegeven.
Vanaf 1975 zijn veel van zijn films op festivals bekroond zoals I love $
uit 1986 met de Josef von Sternbergprijs op het festival in Mannheim.
Vanaf 1957 Wij zijn 17 heeft hij fotoboeken gemaakt met eigen teksten
die voor een deel nu nog zijn te verkrijgen. De tentoonstelling legt
de nadruk op zijn documentaires. Johan van der Keuken die in 2001
overleed zou op 4 april 75 jaar zijn geworden.
Vanaf zijn eerste film Paris à l’Aube, gemaakt tijdens zijn opleiding
aan de Franse filmacademie tussen 1957 en 1960 heeft Van der Keu-
ken met meer dan 50 films een enorm oeuvre opgebouwd. Typerin-
gen over zijn oeuvre lopen van onderzoek naar de realiteit, studies
in observaties, vragen over de werkelijkheid naar zoektocht over de
relatie tussen culturen. Hij wil de kijker actief betrekken bij zijn films
en daarom kiest hij nooit voor een lijnrecht verhaal. Hij legt nadruk op
de autonomie van de beelden. Voor de samenstellers van de tentoon-
stelling is het vooral zijn manier van montage, hoe hij beeldreeksen
onderbreekt dan wel met elkaar in context brengt of tegen elkaar laat
botsen die als leidraad dient. Beelden die met elkaar botsen, verto-
nen van contrasten, herhaling van beelden maar dan in verschillende
combinaties zijn al in de films uit 1962 over vier kunstenaars voor de
VPRO (Yrrah,Tajiri, Opland en Lucebert) aanwezig. Hoewel het filmkli-
maat in die tijd zeer anti-televisie was, was de televisie volgens Van
der Keuken toen liberaal en kon hij zijn experimenten doorvoeren. Hij
was zich er van bewust dat hij zonder televisie nooit echt een groot
publiek zou krijgen. Hij heeft dan ook sinds 1962 tot de breuk naar
aanleiding van de productie I love $ in 1986 al zijn projecten met de
VPRO gemaakt. Zijn projecten werden eerst door de Duitse en Fran-
se televisie aangekocht en later vaak gecoproduceerd. Voor grotere
projecten vroeg hij geld bij het filmfonds aan. Hier werd hij in eerste
instantie, in 1972, afgewezen omdat hij alleen televisiefilms had ge-
maakt. Door toedoen van het commissielid Harry Visser die The Lu-
cid Eye, een brochure over Van der Keukens werk schreef die in Skoop
(2 1973) verscheen, kreeg hij toch nog subsidie. Hij is nooit in dienst
van een omroep geweest. Hij wilde zijn eigen verantwoordelijkheid
houden en kon met hulp van zijn echtgenote Noshka van der Lely die
geluid deed en medeproducent was zijn eigen weg gaan. Pas begin
van de jaren negentig vond hij in Pieter van Huystee een producent
die volgens hem met hem meedacht, hem stimuleerde en nieuwe
ideeën aanbracht. Van der Keuken reageerde op zijn tijd, op wat er in
de kunstwereld leefde, op de actuele werkelijkheid met maatschap-
pelijk protest, deed er verslag van en gaf er commentaar op. Zo zijn
de beeldconstructies uit de jaren zeventig zoals in De Nieuwe Ijstijd
(1974) en in Bert Schierbeek/De Deur (1973) of De Beeldenstorm (1982)
te begrijpen waarbij de beelden ook verschillende betekenissen kun-
nen hebben vooral doordat zij tegenover elkaar worden gezet. Deze
maken daarna plaats voor eenvoudigere beeldenreeksen met veel
close ups zoals in Face Value (1991). Zijn laatste film De Grote Vakantie
(2000) is een persoonlijk reisverslag met verschillende verhalen en
anekdotes. Steeds weer verrast hij de kijker met een nieuwe aanpak,
nieuwe confrontaties van verschillende beeldenreeksen. Hij zegt zelf
in 2000: “Tot 1985 zag ik het als mijn politieke plicht om op verschil-
lende manieren verklaringen voor de werkelijkheid te geven, verdui-
delijken hoe de werkelijkheid in elkaar zit. Het militante was daarbij
de vorm. Een dynamiek van op elkaar gezette vormen werd gecombi-
neerd met de verklaring van de werkelijkheid.”
Free jazz
Naast beeld speelt ook muziek een belangrijke rol vooral free jazz. Een
vroeg voorbeeld hiervan is het portret Big Ben: Ben Webster in Europe
uit 1967,waarin muziek,het spel vanWebster in close ups van verschil-
lende kanten belicht indringend de kijker als het ware in het beeld
trekt.Voor de meeste van zijn films heeft hij Willem Breuker gevraagd
om de soundtrack te maken omdat diens muziek perfect aansloot
door een eigen impressionistische muziekreeks te cremeren naast de
beeldreeksen. Johan van der Keuken schreef het commentaar, sprak
dit vaak in, was als interviewer of verteller in beeld. De films zijn zijn
films, zijn visie op de werkelijkheid.Wat hij verder had te melden over
Nederland, het klimaat in de filmwereld kon hij in zijn maandelijkse
rubriek Uit de wereld van een kleine zelfstandige in Skrien vanaf 1977
kwijt. Alleen sinds 1998 heeft Van der Keuken met de videocamera
gewerkt. Hij vond dit een grote uitdaging:“Ik kan bij
FILM
AV&CREATIE
AV&CREATIE n 17

AV&CREATIE
FILM
18 n AV&CREATIE
voorbeeld nu heel snel mijn ideeën vertalen in de digitale montage,
de circulatie van beelden kan eindeloos herhaald worden.... De kleine
camera geeft mij de mogelijkheid om heel dichtbij te komen, de af-
stand tot het onderwerp te verkleinen. Je bent dan heel duidelijk met
je eigen werkelijkheid bezig.” Hij heeft deze manier van werken niet
verder kunnen ontwikkelen.
In de tentoonstelling is het gelukt met monitoren (7 films), grote
projectie (6 films) en projectieschermen met fragmenten (4 films)
een beeld te geven van de ontwikkeling van zijn oeuvre vanaf zijn
eerste film. Wat de laatste vorm van presentatie betreft hebben de
samenstellers de verschillende contrasterende beeldsequenties die
in de films achter elkaar zijn gezet gedemonteerd en deze op de
schermen naast elkaar geprojecteerd waardoor de nadruk komt op
de autonomie van de drie of vier contrasterende beeldenreeksen. Op
deze manier vertalen de samenstellers de filmische tijd in ruimte. Het
is ontwerper Jeroen de Vries die voor deze opstelling heeft gekozen.
Samen met Van der Keuken heeft hij eind van de jaren negentig in
een tentoonstelling in de Balie de installatie Lichaam&Stad opgesteld
met een soortgelijk procédé waarbij film en fotografie samen werden
gevoegd. De vier presentaties van de films De Nieuwe Ijstijd, I love $,
een film voor Lucebert en Big Ben: Ben Webster in Europe leveren in
ieder geval nieuwsgierigheid op naar de echte film, die in het film-
programma te zien zijn. De 15 fotoreeksen die zijn uitgekozen beves-
tigen de manier van vastleggen van verschillende perspectieven van
de werkelijkheid Zo wordt bijvoorbeeld in Bolivia, Een dag in La Paz
(1995) het onderwerp van verschillende kanten gefotografeerd. De
meerduidigheid en complexiteit van de werkelijkheid wordt hiermee
aangetoond. De tentoonstelling heeft ook een brochure met een toe-
lichting van de samenstellers, een filmografie en een lijst met de boe-
ken van Van der Keuken. Jammer dat er geen bibliografie is over zijn
werk en ik vond in het boek van Pauline Terrehorst Daar Toen Hier uit
1988 nog een film: Dekeukeleire uit 1963.
De meeste van zijn films zijn in DVD-boxen te koop of via internet te
bekijken.
De citaten van Van der Keuken komen uit een interview dat ik met hem
in november 2000 heb gehouden (Broadcast Magazine 131).

FILM
AV&CREATIE
AV&CREATIE n 19

Koninginnedag 2013
Afgelopen 30 april vond de troonwisseling plaats in Nederland. Vanaf nu is Willem-Alexander
de nieuwe Koning der Nederlanden. De abdicatie trok heel veel (internationale) belangstelling.
Ook van de redactie van AV&Stage.
20 n AV&CREATIE
AV&CREATIE
ACHTERGROND

ACHTERGROND
AV&CREATIE
AV&CREATIE n 21
Van moeder op zoon
De troonswisseling in Nederland zal plaatsvinden op 30 april 2013. Dan
is de abdicatie gepland van koningin Beatrix der Nederlanden en de
inhuldiging van haar oudste kind prins Willem-Alexander als nieuwe
Koning der Nederlanden.
De troonswisseling zal evenals de vorige, op de dag drieëndertig jaar
eerder, conform artikel 32 van de Nederlandse Grondwet plaatsvinden
in de Nederlandse hoofdstad Amsterdam. Allereerst zal de koningin af-
stand doen van de troon door de Akte van Abdicatie te ondertekenen
in de Mozeszaal van het Paleis op de Dam. De akte wordt ook door de
nieuwe koning ondertekend. Daarbij zullen aanwezig zijn de voorzit-
ters van de Eerste en Tweede Kamer, de Rijksministerraad, andere leden
van de koninklijke familie en de vice-president van de Raad van State.
De Akte van Abdicatie wordt voordat die ondertekend wordt, voorgele-
zen door de directeur van het Kabinet der Koningin. Na ondertekening
wordt de akte voorzien van het koninklijke stempel.
Majesteit
Door het ondertekenen van de Akte van Abdicatie gaan de titels van
Beatrix opWillem-Alexander over,met uitzondering van die van Prinses
van Lippe-Biesterfeld en Prinses van Oranje-Nassau. Na de geplande in-
huldiging van koning Willem-Alexander zal prinses Máxima als echtge-
note van het staatshoofd de titel van Prinses der Nederlanden blijven
dragen. Zij wordt aangeduid als koningin, dit vergt volgens de regering
geen wetswijziging. Sommige deskundigen zijn hier kritisch over. Haar
aanspreektitel wordt majesteit.
Meteen na de ondertekening is prins Willem-Alexander koning der
Nederlanden. Vervolgens zullen prinses Beatrix en koning Willem-
Alexander zich met Máxima naar het paleisbalkon begeven, waar
Beatrix haar zoon als nieuwe koning zal voorstellen aan het aanwezige
publiek op de Dam. Ook Willem-Alexander houdt een korte toespraak.
Daarna zullen de drie kinderen van het koningspaar zich bij hen voegen
en worden de toeschouwers in de gelegenheid gesteld de koninklijke
familie toe te juichen.
Na dit gedeelte zal de nieuwe koning worden ingehuldigd in de Nieuwe
Kerk, die eveneens aan de Dam ligt. Deze plechtigheid is staatsrechte-
lijk gezien een Verenigde Vergadering der Staten-Generaal (een geza-
menlijke zitting van de Eerste en de Tweede Kamer).
Bevestigd in zijn ambt
Tijdens die plechtigheid draagt de koning een rokkostuum met daar-
overheen een koningsmantel van hermelijnenbont;een gerestaureerde
versie van de mantel die Beatrix in 1980 droeg. Op de credenstafel ligt
een exemplaar van de Nederlandse Grondwet en drie symbolen van
koninklijk gezag en waardigheid; de kroon, symbool voor soevereiniteit
en waardigheid; de scepter, symbool voor gezag en de rijksappel, die
het grondgebied symboliseert. Twee andere regalia, het rijkszwaard,
dat voor macht staat en de rijksstandaard met het Nederlandse wapen
worden vastgehouden door respectievelijk de Commandant der Strijd-
krachten Tom Middendorp en de Inspecteur-generaal der Krijgsmacht
Ton van Ede. De voorwerpen worden al gebruikt sinds 1840 toen koning
Willem II werd ingehuldigd.
De belangrijkste gebeurtenis tijdens de inhuldigingsceremonie is dat
de nieuwe koning bevestigd wordt in zijn ambt en trouw zweert aan
de Grondwet en een getrouwe vervulling van zijn ambt. Andersom be-
loven of zweren de aanwezige leden van de Verenigde Vergadering en
de gedelegeerden van de Staten van Aruba, Curaçao en Sint Maarten
‘de onschendbaarheid van de koning en de rechten van zijn koning-
schap te handhaven’.

AV&CREATIE n 23
Met nog maar negentien dagen op de teller is event manager Niels van
Baarlen een drukbezet man. “Normaal gesproken heb je veel meer tijd
om een event van deze omvang te organiseren”, begint hij zijn verhaal.
“Het nieuws over de troonswisseling kwam op 28 januari. Kort daarna
zijn we met Eberhard van der Laan, de burgemeester van Amsterdam, en
de buurgemeenten om de tafel gaan zitten. Tijdens die gesprekken zijn
we overeengekomen om een betaald dance event in Alkmaar te gaan or-
ganiseren. Met als doel om de toestroom van feestende jongeren vanuit
de Kop van Noord-Holland richting de hoofdstad te reduceren.
Met nog ruim twee weken te gaan, zitten we op schema.We zitten in de
afrondende fase van het logistieke verhaal. Het verkeersplan moet nog
Alkmaar viert eigen feestje
met Koninginnedag
door de provincie, Rijkswaterstaat en de gemeente worden goedgekeurd.
Omdat het event op een nieuwe locatie is, moeten we het wiel uitvin-
den.Denk hierbij aan nieuwe routes en afsluitingen… maar dat gaat zeker
goed komen.”
Op 30 april komen er twintigduizend feestvierende jongeren samen op
parkeerplaats P8 van de Alkmaarse voetbalclub AZ. Zij zullen veelal met
de trein komen, maar omdat de Stadionweg nog ruim vier kilometer ver-
derop ligt, worden er pendelbussen ingezet.“Maar wel op een dusdanige
manier dat mensen die niet naar het feest komen - dan denk ik met name
aan de lokale bevolking en fietsers - ook nog op een veilige manier hun
Normaal gesproken zijn rood en wit dé kleuren van voetbalclub AZ. Maar op 30 april kleurde
parkeerplaats P8 oranje. Twintigduizend mensen vierden daar samen met SLAM!FM hun eigen
feest rondom de troonswisseling. In gesprek met event manager Niels van Baarlen van SLAM!FM.
EVENT
AV&CREATIE

EVENT
AV&CREATIE
AV&CREATIE n 25
weg kunnen vervolgen. En zo moet je voortdurend rekening houden met
meerdere partijen en belangen.”
Spreiding van de massa
Anderhalf jaar geleden heeft Van Baarlen ook al eens met de burgemees-
ter van Amsterdam en buurgemeenten om de tafel gezeten.De gemeente
wilde in verband met de veiligheid inde hoofdstad op Koninginnedag het
aantal bezoekers op het Museumplein beperken tot 60.000. Daarvoor
was een vorm van toegangscontrole nodig, bijvoorbeeld door kaartver-
koop. 538 (die net als SLAM!FM onder Talpa Holding valt,red.) vond echter
dat het Koninginnedagfeest voor iedereen is en dat daar geen kaartver-
koop bij hoort. “We hebben toen ook gezocht naar alternatieve locaties
om er voor te zorgen dat Amsterdam niet overcrowded zou worden,maar
die gesprekken hebben destijds niets opgeleverd.”
Na het nieuws over de troonswisseling werd er begin 2013 een vervolg
gegeven aan die gesprekken.Wederom was de hamvraag: hoe zorgen we
voor een betere spreiding van de massa? “Uiteindelijk zijn we tot een op-
lossing gekomen.We hebben een akkoord gekregen om op P8 in Alkmaar
een outdoor festival met een omvang van maximaal 20.000 bezoekers te
organiseren. Het idee achter deze locatie is om op deze manier jongeren
uit de Kop van Noord-Holland vóór Centraal Station Amsterdam de mo-
gelijkheid te bieden om een dag feest te vieren. Het wordt een satelliet
evenement, zodat er toch een link is met Amsterdam. Zo doen we aan
citymarketing en het logo van de inhuldiging zal ook te zien zijn. Maar
het is niet zo dat we tijdens het evenement live gaan schakelen als er
interessante informatie rondom de troonswisseling plaatsvindt. Bezoe-
kers moeten ook geen grote oranje kroon op het podium verwachten, dat
past gewoon niet bij SLAM!FM. We zijn een dance event, onze doelgroep
is jong en komt vooral voor de muziek en artiesten en om een leuke dag
te hebben. Natuurlijk staan we stil bij Koninginnedag, maar niet ‘over the
top’.”
Expertise in huis
Nadat SLAM!FM goedkeuring voor het feest had gekregen, kon de or-
ganisatie zich gaan richten op de uitwerking. Omdat er nog niet eerder
een soortgelijk event is gehouden op P8 lag daar een mooie uitdaging.
Van Baarlen: “We zijn meteen met het bestuur van voetbalclub AZ gaan
praten. We waarderen het enorm dat we gebruik mogen maken van hun
parkeergelegenheid. We wilden ze dan ook zeker bij de productie betrek-
ken. Bovendien hebben ze meer dan voldoende expertise in huis. Met
thuiswedstrijden van de club moet er ook veel georganiseerd worden,
dus we wilden de club en haar jarenlange ervaring graag erbij hebben.
Vraagstukken over de parkeergelegenheid voor bezoekers, verkeersre-
gelaars, crewcatering en beveiliging zijn een stuk makkelijker te beant-
woorden door een team van mensen die daar al jarenlange ervaring mee
hebben. Verder is de locatie erg gunstig. Je hebt nu niet te maken met
een weiland dat omgetoverd moet worden tot een evenement. De onder-
grond is al hard, watervoorzieningen, stroom, goed wegennet, een trein-
station… dat is allemaal voorhanden. Het stadion is ook niet middenin
een woonwijk, maar op een bedrijventerrein. In die zin is het een toplo-
catie. Maar als event manager zitten er zeker ook nog uitdagingen aan
SLAM!Koninginnedag in Alkmaar:de tijdsdruk,voor het eerst een betaald
event,buiten Amsterdam… Erg leuk om daar mee bezig te zijn.We werken
samen met grote namen uit de evenementenbranche.”
Drie dagen voordat de troonswisseling plaatsvindt, begint de organisatie
met de fysieke realisatie van SLAM!Koninginnedag op P8.Van Baarlen:“Ik
heb er alle vertrouwen in dat we er met z´n allen een mooi feest van gaan
maken. En wie weet, komt er dan volgend jaar wel een vervolg? Maar
voorlopig richt ik me eerst nog even op dit feest.” n
Smartphone-app toont drukte op 30 april
Op Koninginnedag kunnen bezoekers via een smartphone-app, ontwikkeld
door de politie en de gemeente Amsterdam hebben, de drukte in de stad be-
kijken. De app 30APPril, voor iOS en Android, gebruikt gps-informatie van
smartphones om een ‘heatmap’ te maken van de drukste plekken in Amster-
dam. Die kaart kunnen gebruikers zelf raadplegen, maar kan ook door
de organisatie worden gebruikt om te zien waar het druk is. Op basis van
die informatie kan de politie eventueel ingrijpen als de situatie gevaarlijk
wordt. Gebruikers van de app kunnen ook een pushbericht krijgen, waarin
wordt geadviseerd om een andere locatie op te zoeken. Die berichten kun-
nen specifiek worden gericht op mensen op één bepaalde locatie.
20.000 mensen
Om een betrouwbare weergave te geven van de drukte in de stad, moeten
minstens 20.000 mensen de app downloaden en gebruiken op 30 april. “De
gedachte is dat het bijdraagt aan een open, feestelijke en veilige dag die on-
gestoord verloopt”, aldus een woordvoerder van de gemeente Amsterdam.
Activiteiten
De app toont ook het programma van de troonswisseling en een kaart
waarop activiteiten, politiestations en ehbo-punten te vinden zijn.

AV&CREATIE
PROFIEL
SANEL N.V.
Officieel Distributeur in de Benelux
voor Panasonic Visual Solutions
Met de sterke ondersteuning van Panasonic biedt Sanel inmiddels naast
de complete lijn projectoren ook de professionele Panasonic displays, de
professionele Panasonic camera’s (AVCCAM en PTZ-camera’s), en de Pa-
nasonic video-communicatie aan. Via een aparte business unit verzorgt
Sanel verder ook nog de productcategorieën PBX/Telecommunicatie en
Zonne-energie van Panasonic.
Een constante factor bij de distributie van al deze Panasonic product-
categorieën is dat de verkoop exclusief via erkende en gespecialiseerde
Het was twee jaar geleden dan ook geen verrassing dat in het kader
van de Panasonic-Sanyo-fusie tot een verdere nauwe samenwerking met
Panasonic werd besloten. Dat heeft duidelijk zijn vruchten afgeworpen
voor beide partijen.
Niet alleen is het Sanel gelukt om het voormalige marktaandeel van
Sanyo voor Panasonic te behouden,Sanel heeft ook voor een substantiële
groei van het marktaandeel van Panasonic gezorgd in Nederland en in
België.
Het is inmiddels alweer anderhalf jaar geleden dat bij het in België gevestigde Sanel N.V. de
Sanyo- vlag door de Panasonic-vlag werd vervangen. Dit was het gevolg van de wereldwijde fusie
van beide wereldspelers in de elektronicamarkt. Sanel N.V. heeft als voormalig Benelux-importeur
van Sanyo in Nederland en België een stevige reputatie opgebouwd met de uitbouw van de distributie
van projectoren, totaaloplossingen voor digital signage en meer recent ook photo-voltaïsche panelen.

PROFIEL
AV&CREATIE
AV&CREATIE n 27
resellers gaat, dat er vlotte levering uit eigen voorraden is en dat Sanel
beschikt over een eigen technische dienst, CES, gevestigd in Lier (B).
Deze is ook bevoegd voor reparaties binnen én buiten de garantie van
Panasonic projectoren en displays.
In overeenstemming met partners behoort onsite technical support
hierbij ook tot de mogelijkheden.
Sanel beschikt in Lier over een ruime oppervlakte waar al deze oplossin-
gen permanent in concrete toepassing aan u kunnen worden getoond.
Videowall, projecties tot 6m breed, shoot-outs, een geïnstalleerde home-
theater-studio, diverse videocommunicatie-opstellingen, camera’s met
regie… U kunt het hier allemaal beleven! Ook uw klanten zijn hier altijd
welkom. In samenspraak met Panasonic kreeg deze permanente de-
monstratieruimte de naam ‘Panasonic Experience Center Benelux’ mee.
Een naam die meteen alles zegt.
Sanel is wat men noemt een “full-dedicated” partner voor Panasonic.
Het bedrijf laat zich hierdoor niet afleiden door andere concurrerende
producten. Om echter het aanbod en de relatie met partners nog ver-
der te verstevigen, biedt Sanel N.V. naast deze Panasonic producten ook
enkele complementaire producten van andere producenten aan. Produc-
ten die overduidelijk iets toevoegen aan het Panasonic-assortiment en
dikwijls een interessante opportuniteit zijn voor Sanel-partners.
Twee voorbeelden hiervan zijn SpinetiX en AquaLite. SpinetiX is een
Zwitsers product, een totaaloplossing met hardware en software be-
stemd voor digital signage applicaties. Het product is uniek in zijn soort
doordat men zonder PC een betrouwbare oplossing heeft die alle moge-
lijkheden biedt die vereist zijn voor digital signage, en waarbij zowel de
hardware als de software van dezelfde leverancier komen. Wie actief is
in deze tak van sport of wie hier interesse in heeft, kan eigenlijk niet om
Spinetix heen.
Het aanbod van Aqualite betreft displays ontwikkeld voor buitengebruik
met IP66-certifiering. Met deze displays variërend van 32”- tot 65”-beeld-
formaat vergroot u het inzetbereik van audiovisuele oplossingen aan-
zienlijk! Zakelijke toepassingen zijn onder meer horeca, parkeergelegen-
heden, campussen, shoppingcentra, maritieme omgevingen, openbare
pleinen en parken, zwembaden, themaparken... en daarnaast is er ook
nog een groot potentieel voor deze producten in de residentiële markt.
Hun slogan is even eenvoudig als duidelijk: neem je klanten mee naar
buiten en bereik een geheel nieuw publiek! Met de zomer in het vooruit-
zicht is dit een mooi perspectief.
Sanel N.V. biedt, met gespecialiseerde partners, een erg ruime waaier aan
oplossingen. Het bedrijf levert een volledige toegevoegde waarde die
nodig is om slaagkansen te optimaliseren en om projecten tot een goed
einde te brengen.
Wil u hier graag mee over weten?
Neemt u dan zeker contact met Sanel op via het nummer 078 68 22 044.
Een gespecialiseerd team medewerkers van Sanel kijktn er alvast naar
uit spoedig kennis met u te mogen maken!
www.sanel.nl
sales@sanel.nl
tel 078 68 22 044
SANEL N.V.
Official Panasonic Distributor Visual Solutions Benelux
Certified Spinetix Distribution Patner Benelux
Antwerpsesteenweg 491a - B 2500 Lier

BROADCAST&AV-TECHNIEK n 31
Achter de schermen…
Media Profession sleutelt hard aan de 2.1 versie van www.mediaprofession.nl
Hoe werkt Media Payroll?
Perry vertelt:Media Payroll is als een extra service opgestart,maar heeft een
belangrijke plaats ingenomen binnen ons bedrijf.Zelfstandigen die geen ei-
gen bedrijf hebben en toch op deze manier willen werken,kunnen dan toch
hun projecten vervullen. Als je net gestart bent heb je al je tijd nodig om
eerst te gaan netwerken en je oriënteren binnen de branche. Daarbij zou je
kunnen denken aan vragen als: hoe zit mijn markgebied en opdrachtgever
in elkaar en hoe is de prognose van werkaanbod de komende tijden? Boven-
dien heeft de medewerken in principe niet gelijk een aantal kostbare verze-
keringen nodig zoals bijvoorbeeld een arbeidsongeschiktheidsverzekering
omdat deze in loondienst is.
Wat zijn de mogelijkheden van de website?
www.mediaprofession.nl is een overzichtelijke website om mediaopdracht-
gevers en mediafreelancers bij elkaar te brengen.Beide kunnen,na registra-
tie,inloggen op de website en verschillende gegevens raadplegen.Het biedt
aan mediafreelancers verschillende mogelijkheden:het bekijken van het ei-
gen profiel,het uploaden en toevoegen van cv-gegevens,het registreren van
de gewerkte uren, het registeren van de verschillende opdrachtgevers waar
de freelancer voor werkt en het zal worden uitgebreid met de mogelijkheid
om een digitaal portfolio/showreel te realiseren.Al deze gegevens – evenals
de gegevens van de mediaopdrachtgever – komen in een planningssysteem
terecht. Op deze manier zien wij, van Media Profession, op ieder moment
eengeüpdatelijst oponsschermmet daaropdebeschikbaarheidvanalonze
freelancers.Wij kunnen vervolgens de freelancers gaan inplannen. De free-
lancer met VAR-verklaring (zzp’er),maar ook de Payroller,kan bovendien zijn
urendeclaraties op het profiel kwijt.De uren worden vervolgens verwerkt in
ons systeem, door zowel de opdrachtgever als door onze administratie.
Daarnaast zijn er op www.mediaprofession.nl vacatures te vinden en kun-
nen mediapayrollers en nieuwe freelancers zich inschrijven en reageren op
de vacatures. In verband met privacyredenen hebben wij de persoonsgege-
vens van de profielen eerste instantie afgeschermd, zodat opdrachtgevers
Het Hilversumse bedrijf Media Profession is gespecialiseerd in mediapersoneel. Het bedrijf verzorgt
onder andere de bemiddeling voor freelancers, werving en selectie en administratie van mediaperso-
neel. Een steeds groter wordende dienst is de Media Payroll. De ontwikkeling om de website verder
te optimaliseren is in volle gang. De redactie van de redactie van AV&Stage sprak de oprichter van
Media Profession, Perry van Heije, over deze innovatieve website.
nooit zomaar de privé ge-
gevens in de profielen van
de mediafreelancers te zien
krijgen. Wij overleggen voor-
af met de mediafreelancer
of een geïnteresseerde op-
drachtgever zijn of haar vol-
ledige profiel mag inzien. In de toekomst zal dit digitaal nog verder worden
uitgebreid”, aldus Perry.
Wat zijn de voordelen voor de mediapayroller en
mediawerkgever?
“Voordelen voor de mediapayroller zijn onder andere dat deze op elk ge-
wenst moment zijn uren kan doorgeven en dat de papieren werkbriefjes tot
de verleden tijd behoren. Het brengt tevens gemak en een snellere verlo-
ning; je hoeft niet meer ergens naartoe te rijden voor een handtekening.”
zegt Perry. Hij vervolgt: “Veel freelancers hebben naast de klanten die ze
via Media Profession kennen, ook eigen klanten. Ook deze uren kunnen ze
eventueel verwerken in hun eigen inlog urensysteem. Maar ook voor de
opdrachtgever is het een voordeel dat deze direct in het systeem kan zien
hoeveel uren en op welk project de freelancer heeft gewerkt en de fiattering
op elk gewenst moment kan geven.”
Hebben jullie toekomstplannen voor 2013?
Perry vertelt enthousiast: “Ten eerste willen wij de website nog meer ge-
bruiksvriendelijk voor de smartphone maken. Technisch gezien willen we
nog meer een koppeling maken tussen de verschillende onderdelen van de
website, waaronder: projecten, bevestigingen, callsheets en terugkoppeling
projectinfo.Ook de user interface m.b.t.social media zullen wij in 2013 verder
optimaliseren.
Voor meer informatie over:Vacatures,Inschrijven,Media Payroll en Stages in
de Media:www.mediaprofession.nl
DIENST
BROADCAST&
AV-TECHNIEK

BEURS
BROADCAST&
AV-TECHNIEK
32 n BROADCAST&AV-TECHNIEK
Meer dan 90 aanbieders stellen in het Mediapark Hilversum hun pro-
ducten voor en zijn beschikbaar voor vakgesprekken. De verwachte
3000 vakbezoekers kunnen zowel informatie verkrijgen over nieuwe
producten als over beproefde toepassingen en casestudies. De organi-
sator is Broadcast Press Hilversum BV / Informa Exhibitions.
Dynamische Nederlandse markt
De beurs vindt voor de elfde keer plaats en heeft zich ontwikkeld tot
één van de belangrijkste ontmoetingsplaatsen van de Nederlandse
media- en elektronicawereld. “Met onze beurs bieden wij fabrikan-
ten, dealers en dienstverleners toegang tot de Nederlandse Broadcast
markt”, zegt Johan de Kok, Director Exhibitions NL bij Informa Exhibi-
tions. Gezien de dynamiek in onze markt geeft dat deze partijen mak-
kelijker toegang.
Voorbeschouwing AV Manifestatie
AVM 2013: nieuwe producten voor
de Nederlandse broadcastingmarkt
Een mening, die ook wordt gedeeld door de vakwereld.“De Nederland-
se markt voor TV-, radio- en internetproducties heeft zich sterk ontwik-
keld binnen de Europese markt”, aldus een spreker van de Nederlandse
multimediadienstverlener DutchView.
“Niet alleen worden showformaten en concepten vaak in Neder-
land bedacht en in productie gebracht, ook opnametechnieken of de
nieuwe technologie voor live-playback vinden hun oorsprong vaak in
Nederlandse testruimten.”
DutchView behoort met haar jaarlijks ongeveer 1500 TV-producties
tot de nationale marktleiders. De onderneming produceert niet alleen
binnenlandse programma’s zoals het derde seizoen van de casting-
show ‘Voice of Holland’ of de nieuwsprogramma’s ‘De Wereld Draait
Door’ en ‘Pauw & Witteman’.
Live-uitzendingen in schitterende HD-beelden, perfect geluid door middel van nieuwe regelingen
voor geluidssterkte en mediastream via IP. Op de elfde AVM-Broadcast 2013, de Nederlandse
toonaangevende beurs voor de nationale televisie-, radio- en internetwereld, worden op 15 en 16 mei
2013 de nieuwste technieken en oplossingen voorgesteld voor optimale uitzendingen en opnamen.

BEURS
BROADCAST&
AV-TECHNIEK
Satellite News Gathering
In maart zond MBS (Mobile Broadcast Systems), een dochteronderne-
ming van DutchView, voor de derde keer de populaire Zweedse lang-
laufwedstrijd Vasaloppet uit. In opdracht van de Zweedse radio-om-
roep SVT volgden met camera’s uitgeruste sneeuwscooters,helikopters
alsook een connection plane een piste van bijna 70 kilometer. De met
ultramoderne HD-techniek gemaakte beelden zond MBS ten slotte via
SNG (Satellite News Gathering) direct naar de Zweedse zender. “The
whole project went off without a hitch”, vat MBS-projectmanager Frits
de Hoop samen. En zeker niet zonder opluchting: want voor het eerst
pasten de Nederlanders bij deze opdracht een nieuw systeem toe, dat
tot dusverre alleen nog maar testfasen had doorlopen. “We’re very
proud that after the test phase, our new MBS 2.0 system worked well
in a live environment. The new system is user-friendly, full HD and less
frequency space is needed for a quality that’s still high.”
Bezoekers aan de AVM 2013 kunnen bij de stand van DutchView infor-
matie verkrijgen over de actuele projecten en toegepaste technieken.
Centraal bij de beurspresentatie van de onderneming zullen nieuwe
mogelijkheden staan met surround-video-opnamen: een camera
maakt beelden van 360 graden, die via een kabelloze verbinding wor-
den geïntegreerd in een applicatie voor twee beeldschermen (second
screens).‘We are aware of the increasing importance of second screen
experiences and we are convinced the 360°-camera-function enriches
this experience’, aldus de inschatting van DutchView.
AVM mag niet worden gemist
Zoals een enquête onder bezoekers afgelopen jaar al aangaf, staat
de AVM-Broadcast-beurs voor bijna tweederde van de bezoekers als
regelmatige verplichte datum in de agenda genoteerd. De helft van de
bezoekers gaf aan, vooral informatie te willen inwinnen over nieuwe
ontwikkelingen, voor ruim eenderde staat netwerken en het aangaan
van nieuwe contacten op de voorgrond.
Echter, 15 procent van de bezoekers gaat ook met concrete koopin-
tenties door de hallen, testen hier video- en audiosystemen, lampen
en lenzen en overige toebehoren. Op de AVM-beurs ontmoeten zij
gespecialiseerde aanbieders, maar ook ruim vertegenwoordigde ver-
maarde aanbieders van techniek en software zoals Canon, Nikon, HP,
JVC,Yamaha en Adobe, die speciaal voor de markt van de broadcasting-
industrie ontwikkelde oplossingen zullen tonen.
Tips voor een optimale uitzending
Tot de exposerende specialisten van videosystemen behoren onder
andere AJA en Datavideo, maar ook Alphatron die het afgelopen jaar
elektronische viewfinders voor de high-end-film- en videomarkt heb-
ben geïntroduceerd.
Ook voor optimaal luistergenot bij televisie- en radio-uitzendingen
zijn er steeds slimmere systemen. De microfoonspecialist en AVM-
exposant Sennheiser heeft bijvoorbeeld afgelopen herfst zijn nieuwe
product ‘Digital 9000’ voorgesteld, een digitaal en kabelloos systeem,
dat audiogegevens volledig ongecomprimeerd en vrij van storingen
kan verzenden. Ook de handelaren Amptec en Helios zullen over nieu-
we producten in hun portfolio berichten, zoals over de zojuist op de
markt verschenen Avid-software Pro Tools 11, over nieuwe meetappara-
tuur voor geluidsniveaus en speakers.
Live-uitzendingen: Geen tweede kans voor de
eerste take
Naast een professionele camera- en audio-uitrusting zorgen ook ap-
paraten op de achtergrond voor een optimale en storingsvrije uitzen-
ding. De hard- en software-aanbieder DISC Broadcast Audio laat zien,
hoe met behulp van een router en een speciale interface audiosignalen
via IP snel en veilig kunnen worden overgebracht. Ook de Amerikaanse
aanbieder Extron Electronics geeft een overzicht van zijn interface- en
control-oplossingen.
Juist bij live-producties moet de uitzending soepel verlopen. “Live
broadcasting is about delivering the highest quality programming, in-
stantly and on cue”, zegt een spreker van de infrastructuur-aanbieder
Clear-Com, die onlangs werd onderscheiden met de Technology &
Engineering Emmy Award en zal exposeren op de AVM. “As viewers’
expectations of broadcasting change, your production communication
becomes increasingly more critical - there is no second take.”
Gratis online registratie en afspraken maken
met andere bezoekers
Geïnteresseerden kunnen zich gratis online registreren voor het be-
zoek aan de AVM 2013 en zo verzekerd zijn van vrije entree tot de beurs.
Op het evenement zelf zijn er naast vakinhoudelijke informatie bij
de stands ook diverse parallelle workshops van exposanten - de deel-
name hieraan is eveneens gratis. Nieuw is de online networking tool.
Als voorgeregistreerde bezoeker heb je de mogelijkheid voorafgaand
aan de beurs in contact te treden met andere bezoekers, exposanten
en pers voor het maken van afspraken op de beurs.

BEURS
BROADCAST&
AV-TECHNIEK
Controllux
Controllux handelt in theatertechnische verlichtingsapparatuur. Van in-
richting en belichting van theaters en studio’s tot de losse verkoop van
verbruiksartikelen, Controllux biedt het allemaal.
Als exclusief importeur van ARRI zal Controllux de nieuwste ARRI LED
armaturen demonstreren, de L7-serie. Ook de nieuwste aanwinst, de
L7-TT, welke een variabele kleurtemperatuur heeft tussen de 2600K en
3600K.
Daarnaast zal de complete reeks van LED armaturen van DeSisti te zien
zijn, de Magis 40W, 90W en 120W. Deze armaturen zijn leverbaar in
zowel daylight en tungsten.
Quartzcolor is ook weer helemaal terug, ditmaal met een LED-variant
van de veel verkochte Bambino 1kW. Ook dit armatuur is verkrijgbaar
in daylight en tungsten. Ook zullen de LED-varianten van de Bambino
500, 650 en 2kW te zien zijn. Verder demonstreert Controllux natuur-
lijk de nieuwe producten van Robe, welke onlangs weer vijf nieuwe
armaturen heeft gelanceerd op de Prolight + Sound. Wij zien u graag
terug op onze stand.
Stand 23: Mediamachine
Mediamachine is distributeur van MAXON CINEMA 4D 3D animatiesoft-
ware en Blackmagic Design videoproducten voor broadcast, AV, postpro-
duction en live staging. Mediamachine heeft onlangs de Benelux distri-
butie op zich genomen van de RDC en RQC optical fiber kabeloplossingen
van Rosenberger OSI. Deze uiterst robuuste kabels kunnen in combinatie
met een fiberbrik adapter van The Brikmill uitstekend gebruikt worden
om grote afstanden te overbruggen tussen Camera Converters en Studio
Converters van Blackmagic Design.
Demonstratie MAXON CINEMA 4D
Op de komende AVM2013 zal in stand 23 een complete opstelling,inclu-
sief Blackmagic Design ATEM switchers,’live’ worden getoond, naast
CameraNU.nl al 10 jaar voor en
door foto- en videografen
In 2003 begonnen op een klein zolderkamertje is CameraNU.nl er in ge-
slaagd in tien jaar tijd uit te groeien tot één van de grootste foto- en
videowinkels van Nederland. Met meer dan 60 medewerkers, 38.000
foto- en videogerelateerde producten, een prachtige winkel op Urk en
een uitgebreide en drukbezochte webshop is CameraNU.nl dé winkel
voor beginnende, gevorderde en professionele fotografen, videofilmers
en beeldbewerkers. Van top spiegelreflexcamera’s met full HD videomo-
gelijkheden tot broadcast kwaliteit videocamera’s,van zuignapstatieven
tot jibcranes en van tripods tot schouderstatieven. U bent bij CameraNU.
nl altijd aan het juiste adres!
Professioneel advies
In de ruim opgezette winkel is een speciale afdeling ingericht voor de
professionele foto- en videograaf. Bij professionele producten hoort
professioneel advies, onze verkopers Brian Dragsta en Marc-Jan Heil-
hof staan hier altijd voor u klaar.
Waarom koop je bij CameraNU.nl?
CameraNU.nl is een partner die altijd klaar staat met professioneel
advies, een ongeëvenaarde aftersales, de beste producten van alle
topmerken en natuurlijk staat de koffie altijd voor u klaar.
Thuiswinkelwaarborg
• Op werkdagen verzending tot 22:30 uur
• Gratis verzending vanaf € 100,-
• Een 800m2 winkel
• Levering uit eigen voorraad
• Meer dan 38.000 artikelen
• Een bovengemiddeld aantal klantreviews bij Kieskeurig met een
bovengemiddelde 9.2 als cijfer
• Superscherpe prijzen
• Certified dealer van alle topmerken
Huren bij CameraNU.nl
Zeker in de snel veranderende wereld van fotografie en video is het
niet altijd lonend een product aan te schaffen. Huren kan dan een op-
tie zijn. Bij CameraNU.nl zijn alle topmodellen spiegelreflexcamera’s
met full HD videomogelijkheden te huur, met natuurlijk alle topobjec-
tieven, statieven en microfoons.
Kijk voor meer informatie op www.cameranu.nl

BEURS
BROADCAST&
AV-TECHNIEK
Blackmagic Design Cinema Camera en DaVinci Resolve. Uiteraard zal
ook MAXON CINEMA 4D uitgebreid gedemonstreerd worden.
Info: www.mediamachine.nl en www.thebrikmill.com
Output Professional audio,
video & lighting op AV
Manifestatie 2013
Output BV is een toonaangevend bedrijf dat zich richt op de distribu-
tie van professionele audio-, video- en lichtapparatuur. Zij bieden een
uitgelezen pakket aan producten van goede kwaliteit waarmee zij in
combinatie met jarenlange ervaring, deskundig advies en goede service
een totaalpakket bieden voor de AV- en PA-markt.
Output BV zal zich op de AV Manifestatie, welke gehouden zal worden
op het Mediapark te Hilversum (studio 22),presenteren als distributeur
van Panasonic video-en dataprojectoren en LCD- en plasmaschermen,
waar zij al vele jaren succesvol in zijn. Per 1 april 2013 zijn hier de pro-
ducten van de Pro AV Group van Panasonic aan toegevoegd. Dit zijn de
camcorders,camera systemen,switchers en gerelateerde producten en
accessoires.
Deze productgroep completeren zij met camera statieven van onder
andere Manfrotto en de tassen van Kata om zo de gebruikers complete
systemen en oplossingen te bieden.
Naast Panasonic zullen zij eveneens de audio- en videoproducten van
Blackmagic Design en Roland presenteren. Van deze merken zijn dat
onder andere de switchers, diskrecorders en converters.
Ook zullen diverse draadloze cameramicrofoonsystemen te zien zijn.
Output BV gaat verder dan het distribueren van producten alleen.
Gedegen advies, snelle levering, meestal uit voorraad, uitstekende
nazorg en ervaren specialisten zorgen ervoor dat Output BV vele
pluspunten biedt. Wanneer u voor Output BV kiest, kiest u voor goede
kwaliteit, duurzaamheid en functionaliteit.
U vindt Output BV tijdens de AV Manifestatie 2013 op
standnummer 70.
info@outputnl.com
www.outputnl.com
Riedel
As a result to the growing demand in regional the broadcast and event
markets, Riedel Communications expands its international operati-
ons with a dedicated Benelux office. The team consists of Wilbert Kooij
(General Manager), David Bouma (Sales Event and Entertainment
Benelux) and Christiaan Haasdijk (Rental Operation Manager) providing
sales, rental and support services for the region. Recent installations in-
clude the video service provider Parkpost in Hilversum and the broadcast
provider Dutchview.
Riedel will also present the new Grass Valley camera interface card for
MediorNet Modular and Compact Pro at this years AVM Broadcast.
The new expansion cards allow the user to connect Grass Valley LDK
and LDX cameras to MediorNet,as well as base stations.This provides a
solution to route bi-directional camera signals, including all embedded
audio and telemetry control data, through the MediorNet fiber infra-
structure. MediorNet’s network approach allows the free assignment
of cameras to any base station or CCU within the network, providing
unparalleled flexibility in setups and eliminating the need for re-
wiring when production needs change.
Riedel Communications Benelux B.V.
phone: +31 35 6035483 • email: sales-benelux@riedel.net

Roland Systems Group
VC-1 Lossless VideoConverters
De baanbrekende serie VC-1 Lossless VideoConverters is waar Roland
Systems Group dit jaar de nadruk op zal leggen tijdens de AV Mani-
festatie. Deze nieuwe mini-converters zijn geïntroduceerd op de NAB
2013 Ten gingen direct aan de haal met TV Technology’s STAR Award
(Superior Technology Award Recipient), een van de meest prestigieuze
awards die op broadcast gebied te behalen is.
Indien uw workflow vraagt om de meest betrouwbare, alsmede de
beste kwaliteit signaalconversie tussen HDMI en SD/HD/3G-SDI, met
analoge/digitale audio-embedding èn de-embedding met daarbij de
mogelijkheid om audio en zelfs video te vertragen tegen een alleszins
betaalbare prijs, dan is de AV Manifestatie een uitstekend moment om
met de RSG productspecialisten in gesprek te gaan.
Verder zullen ook de nieuwe V-4EX Video Mixer met HDMI en USB
Streaming voor webcasting/recording en de ‘allesvretende’ V-40HD,
V-800HD en V-1600HD Multi-Format Live Video Switchers worden ge-
demonstreerd. Last but not least kunt u het ‘Touch & Turn’concept van
de M-200i V-Mixer uitgebreid proberen.
Select AV
Select AV Personeel dé bemiddelaar voor flexibele personele inhuur
binnen de audiovisuele branche.
Als fullservice-bureau zijn wij altijd op zoek naar de juiste oplossingen
voor u personele wensen.
Voor administratief, operationeel technisch, programma inhoudelijk
personeel. Voor ZZPérs is Select AV Freelance uw aanspreekpunt.
Een allrounder die graag de opgedane ervaringen met maatwerk
oplossingen met u deelt.
Wij willen u van harte uitnodigen om langs te komen op stand num-
mer 35 Kennismaken,(bij) praten met vakcollega’s informatie en advies
inwinnen m.b.t. personeel, scholing en arbeidsrecht in de breedste zin
van het woord. Tot 15 en/of 16 mei!
TELEQUIP:Ensemble designs
Bij TELEQUIP is de Compact Flexible Router for Clean Switching van
Ensemble Designs, die op de NAB een STAR Award en NAB Pick Hit Award
heeft gekregen, te zien.
Deze nieuwe BrightEye NXT-430 Compact Router biedt frontpanel control,
interactief Full Motion LCD Display, BNC en SFP inputs/outputs voor Flexi-
ble I/O configuratie en een Ethernet port en Interne Web Browser voor
Control/Setup via Computer of iPad & Tablet.
Het systeem biedt twee vaste in- en twee vaste uitgangen PLUS 7
configureerbare poorten en twee stuks SFP connectoren.
De unit is voorzien van Genlock ingang, twee Interne Bar & Black
Generatoren en twee Clean Switch uitgangen voor alle synchrone en
asynchrone bronnen. De 3G/HD/SD sdi BrightEye Compact Router is ui-
termate geschikt : Fly-Packs, ENG, Helikopter, Satelliet & Nieuwswagens.
Reeweg 12-6, 1394 JD
Nederhorst den Berg - The Netherlands
Tel +31-(0)294-252500
Fax +31-(0)294-251122
www.serviceconnection.nl
Roland Service Centre
BEURS
BROADCAST&
AV-TECHNIEK

BEURS
BROADCAST&
AV-TECHNIEK
Census Digital
Nieuw bij TELEQUIP zijn de producten van Census Digital, fabrikant van
diverse kleine signaal converters, Audio Monitoring units en een betaal-
baar Camera Fiber Transceiver systeem voor 3G/HD/SD sdi bestaande uit
een Camera Unit met V-Lock en een Base station. De Fiberkabel aanslui-
ting kan door middel van ST Connectoren of via een Neutrik OpticalCon
Multi connector tot lengtes van 10 km! Dit systeem is vooral goed inzet-
baar voor ENG, sportevenementen, concerten en compacte nieuws- en
satellietwagens.
AVM:
Yamaha Commercial Audio
Nuage
Nuage is een nieuw post-productie audio systeem,gemaakt door Steinberg
en Yamaha. Nuage is een schaalbaar hardware systeem dat volledig voor
Nuendo 6.0 (multitrack software) is ontwikkeld. Het kan gebruikt worden
voor mixing en editing in een audio post-productie omgeving.
De controllers en interfaces zijn onderling verbonden met CAT5 kabels
via het Dante netwerk. Dit maakt de communicatie tussen verschillende
Nuage/Nuendo componenten kinderlijk eenvoudig. Nuage kan hiermee
voor de audio-nabewerkingsbedrijven en home studio’s zeker het verschil
maken.
De uitlevering van de eerste Nuage systemen zal in de komende weken
gaan gebeuren. Tijdens de AVM zal onze collega Andy Cooper het Nuage/
Nuendo-systeem volledig operationeel op onze stand demonstreren.
www.yamahaproaudio.com/global/en/products/daw_systems/nuage
CL-mixers
Het afgelopen jaar heeft Yamaha deze nieuwe Live-sound mixers geïntro-
duceerd.
De gebruiksvriendelijke en uiterst succesvolle CL-mixers zijn erg goed ont-
vangen op de Europese markt. Inmiddels zijn er reeds honderden verkocht.
De CL5, CL3 en CL1 hebben dan ook zeer veel nieuwe mogelijkheden, als
uitgebreide Dante netwerkmogelijkheden met honderden kanalen, meer-
dere mixers, vele Rio-stageboxes, alles in hetzelfde netwerk.
Prachtige gemoduleerde ’plug ins’ , samenwerking met Rupert Neve,
compabiliteit met onze bestaande producten, gain compensation, Nuendo
Live multitrack, opname/weergave, klein en licht en nog veel meer.
www.yamahaproaudio.com/global/en/products/mixers/cl
StageMix Versie 4
Remote control van de CL-mixers, (de nieuwe gratis App voor de Ipad).
Belangrijkste toevoegingen ten opzichte van versie 3 zijn: Outputport
delays, polarity levels en dynamics editing.
www.yamahaproaudio.com/global/en/news_events/
newsrelease/2013/50_20130410_stagemix_v4.jsp
Dugan MY16
De automatische mixer controleert het volume van iedere microfoon in een
groep microfoons. Ieder kanaal wordt automatisch open gezet als iemand
praat en ieder kanaal wordt dicht geschoven als er niets gezegd wordt. Dit
is een ‘real time’ door spraak geactiveerd proces. De automatische mixer
regelt ook het achtergrondgeluid en werkt onhoorbaar.Als er meerdere mi-
crofoons worden open gezet, resulteert dit normaal altijd in toename van
‘ongewenst’laag en een grotere kans op rondzingen.Bij de Dugan automa-
tische mixer zijn beide problemen geconditioneerd en is er uiteindelijk zelfs
meer ’gain before feedback’.Op onze stand laten wij de Dugen automixer in
een demo-opstelling horen.
www.yamahaproaudio.com/global/en/products/interfaces/miniygdai/
duganmy16
Nieuwe HS-series studio speakers
Sinds de jaren ‘70 is de iconische witte woofer de handtekening van Yama-
ha’s nearfield reference monitors. De tweede generatie HS-speakers is het
logische vervolg. Een ontwikkeling van Yamaha’s jarenlange ervaring met
de fabricage van hoge kwaliteit studio monitors voor een bescheiden prijs.
www.yamahaproaudio.com/global/en/products/speakers/hsseries/
index.jsp n

Speaker Systems Mirofoons Speaker Systems
Sound & Light Import
Zonnebaan 29 3542 EB Utrecht Tel: 030 - 666 47 45
E-mail: info@soundandlight.nl Website: www.soundandlight.nl
Met de komst van digitale televisie (SDI) was de verwachting dat er niets
meer zou hoeven te worden gemeten. Dat is helaas een groot misver-
stand. Ten eerste kan een digitaal videosignaal volledig buiten specifica-
tie liggen, ten tweede zijn er allerlei instellingen die met meetapparatuur
beter en sneller te maken zijn en ten derde worden er met de komst van
HD TV (high definition) steeds hogere eisen gesteld aan beelden geluid-
kwaliteit. Konden ervaren beeld technici in het analoge tijdperk veel
instellingen op het oog afregelen, tegenwoordig is dat eigenlijk onbe-
gonnen werk. Immers wat gebruiken we als “referentie” monitor? Een
LCD scherm, een Plasma scherm, een O-Led display of een IPS monitor?
Die hebben allemaal weer andere eigenschappen. Dat wordt dus meten.
We produceren op diverse plaatsen beelden,met een DSLR of video came-
ra, met een compacte of uitgebreide reportagewagen, in de edit suite en
in de studio. In al die gevallen hebben we te maken met instellingen voor
we kunnen beginnen en met bijregelen tijdens de opname of uitzending.
Daarvoor is een Waveform monitor onontbeerlijk. Een vectorscoop,“false
colour” monitor en een uitgebreide audio meter zijn in de meeste situa-
ties bijna even onmisbaar.Een modern video meetinstrument heeft al die
opties aan boord en kan tevens dienst doen als monitor en dat alles voor
SD en de diverse HD formaten. Verwar overigens zo’n meetinstrument
niet met een video monitor waarop ook een waveform wordt getoond.
De nauwkeurigheid van dat soort instrumenten is niet toereikend voor
serieuze meettaken en kunnen hooguit indicatief worden gebruikt.
Bij de voorbereiding geeft een videometer ons inzicht in bijvoorbeeld de
juiste instelling van de lens (back focus), de belichting (van bijvoorbeeld
het groen scherm voor chroma keying), de onderlinge kleuren en dia-
fragma instelling bij multi-camera regie (shading) en de geluidsniveaus
en phase van de microfoons, om een aantal voorbeelden te noemen. Met
een meter gaat dat alles veel nauwkeuriger, wat de kwaliteit ten goede
komt en het gaat veel sneller wat het opname budget ten goede komt.
Tijdens de opnamen kunnen de video en audio parameters “real time”
worden bewaakt en zo nodig worden aangepast. Een audio technicus
maakt immers ook geen opname zonder een nauwkeurige level meter.
Wat kost dat?
De vragen zijn natuurlijk: “wat kost me dat?” en “hoe leer ik zo’n instru-
ment gebruiken?”. Hoewel sommige merken nog steeds vrij prijzige
instrumenten verkopen, zijn er wel degelijk instrumenten te koop die
innovatief zijn op het gebied van uitvoering, gebruiksgemak en prijs
niveau.
Het Engelse bedrijf Hamlet,26 jaar geleden opgericht door een BBC video
technicus, biedt een uitgebreid programma meetinstrumenten geschikt
voor de beschreven toepassingen. De ervaring bij de BBC zorgt voor op
de praktijk afgestemde eigenschappen en mogelijkheden. Nieuw in het
programma zijn de HDW5 en HDW7, twee instrumenten geschikt voor
gebruik op camera’s, ook DSLR modellen, dankzij het feit dat ze naast een
SDI aansluiting ook een HDMI poort hebben. Er is ondersteuning voor
SD, HD en 3G signalen en naast een gekalibreerde beeld weergave, des-
gewenst met safety margin aanduiding, is er een waveform, RGB parade,
vectorscoop, valse kleuren weergave en peaking weergave.
Een ander voorbeeld is de compacte DS900 rasterizer speciaal gemaakt
voor reportage wagens en edit suites, met ruimte voor 1 tot 4 ingangen
die desgewenst tegelijk kunnen worden bekeken, ideaal voor het instel-
len van meerdere camera’s terwijl er nog ruimte blijft voor een optionele
patroon generator module. Deze half 19” brede compacte unit vraagt
maar weinig inbouw ruimte. Het instrument heeft een DVI-uitgang voor
presentatie op een extern beeldscherm en wordt bediend met behulp
van twee compacte aanraakschermen op het instrument aan weerszijde
van een ingebouwde compacte monitor.
Meten is weten, ook bij TV
SOUND&TECHNIEK
NIEUWS

SPECIAL
SOUND&TECHNIEK
44 n SOUND&TECHNIEK
Een line array is een veelgebruikt luidsprekersysteem dat vooral ingezet wordt voor PA-doeleinden.
Een leek zal ze herkennen als die grote zwarte‘bananenboxen’voor bij het podium in het theater of bij
een event. Een line array bestaat uit een lange kolom van (speciaal ontworpen) identieke luidsprekers
die onder elkaar worden opgehangen. In deze special lichten we een aantal modellen uit en door
middel van productreviews lees je hun specifieke kenmerken.
Luidsprekersysteem zorgt dat omwonenden
en organisator steeds meer op‘dezelfde golflengte’zitten
Met een line array kun je
geluid richten
identieke hangende (gevlogen) mid/hoog boxen die zodanig zijn
opgehangen dat ze het publiek precies dekkend bestralen met geluid
en de boxen elkaars gebied niet overlappen. Er zijn speciale computer-
programma’s om te berekenen hoe in een gegeven zaal of open air de
speakers gehangen en gericht moeten worden.
Waarom line array?
-1 Je komt met je geluid veel verder, denk aan grote zalen en
festivals
-2 Je kunt je geluid veel beter richten op dat publiek dat graag wil
horen, dus veel minder geluidsoverlast naar buiten toe, denk
aan de nabij gelegen woonhuizen
-3 De spreiding van je geluid is vele malen beter, horizontaal als
verticaal
-4 De openheid van je geluid is veel beter, transparanter
-5 Het podium is vrij, je hebt dus een groter podium ter beschikking
-6 Het publiek heeft veel meer zicht op het podium omdat er geen
grote luidsprekerkastenin het zicht staan
Overlast omwonenden omlaag
Organisatoren van evenementen en omwonenden hebben doorgaans
een gespannen relatie. De organisator wil een groots evenement
met veel goede en harde muziek. De omwonende wil ’s nachts sla-
pen. Met de steeds innoverende geluidstechnieken, waaronder de line
Binnen de line array zijn het geen gewone luidsprekers die zomaar
onder elkaar gehangen worden, maar kennen ze een speciale koppe-
lingstechniek. Door een relatief kleine horizontale spreiding wordt het
geluid stuurbaar (directief) en door deze speciaal uitgerekende sprei-
dingshoek kan worden bepaald hoeveel van deze luidsprekers nodig
zijn en onder welke hoek zij moeten komen te hangen.
Er kan een egalere klank worden bereikt dan wanneer je conventio-
nele speakers zou gebruiken, omdat de afzonderlijke luidsprekerzones
(dit zijn een aantal line array luidsprekers die in een zone zijn gekop-
peld, om het koppeleffect te krijgen, red.) elkaar niet beïnvloeden. De
precieze spreiding van elke luidsprekerzone zorgt ervoor dat de gehele
array zich gedraagt als één grote luidspreker.
Verticale opstelling
Bij een conventioneel PA-systeem staan de speakers voor in de zaal.
Publiek voor hoort het dus hard, achterin de zaal is het zachter. Een
line array systeem werkt volgens een ander principe: een aantal iden-
tieke luidsprekers (cluster) wordt verticaal ten opzichte van elkaar ge-
plaatst. Door de verticale opstelling vindt een bundeling in het vlak
loodrecht daarop plaats. Op die manier voorkom je ook al voor een
deel akoestische problemen als ongewenste galm door reflecties. Ook
in zalen met moeilijke akoestiek, denk aan balkons, is zo een betere
oplossing mogelijk.
In de gangbare line-array systemen komen de lage tonen uit basboxen
die dan op de grond staan. Het mid en hoog komen van een aantal

SPECIAL
SOUND&TECHNIEK
SOUND&TECHNIEK n 45
array, is de overlast steeds beter te beperken.
Met name in de stadcentra is het voor organisatoren steeds moei-
lijker om grote (publieks-)evenementen te houden met veel geluid.
Amsterdam is natuurlijk een klassiek voorbeeld.Sinds het centrum van
deze stad een eigen stadsdeelraad heeft, maken bewoners een steeds
grotere vuist tegen overlast door evenementen.
Een organisator heeft nu steeds meer mogelijkheden om geluidsover-
last te voorkomen, zonder in te boeten aan de beleving van de bezoe-
kers. Met de line array systemen is het geluid te richten zodat de om-
wonenden er nog nauwelijks of geen last van hebben. Het systeem is
al vrij oud, maar wordt nog altijd geavanceerder.
Gerichte geluidspreiding
Zoals licht is te richten door middel van een spotlight, is geluid te rich-
ten via een line array. De speakers sluit je op elkaar aan met een ge-
ringe afstand van elkaar en dit doe je op een rechte verticale lijn. Ver-
volgens stuur je een signaal door die speakers met gelijke amplitude
en fase. Dankzij constructieve en destructieve interferentie ontstaat
er een bepaald richtingspatroon. Hieraan danken line arrays de eigen-
schap dat ze in het verticale vlak een sterke richtwerking hebben.
Een klein nadeel is dat hoe geavanceerder je het systeem maakt en
hoe nauwkeuriger je wilt richten, hoe duurder het wordt. In elk geval
zijn de vergunningverstrekkers van de gemeente tegenwoordig ook op
de hoogte van het bestaan van line array systemen. De toepassing er-
van wordt steeds vaker zelfs als voorwaarde gebruikt om een vergun-
ning te verstrekken.
De line array is geen uitvinding van de jaren ‘90, maar werd reeds be-
schreven in Harry F Olsen’s ‘Elements of Acoustical Engineering’, voor
het eerst gepubliceerd in 1940. Olson’s theorie beschrijft feitelijk een
rechte kolom, terwijl de arrays welke vandaag de dag het meeste wor-
den toegepast kromzijngetrokkenineenJof‘banaanvorm’.Expert John
Meyer licht toe: “Een line array is niets anders dan een reeks weerge-
vers, die op een geringe afstand van elkaar op een rechte verticale lijn
zijn geplaatst en die een signaal weergeven met gelijk amplitude en
fase.Dankzijconstructieveendestructieveinterferentieontstaat ereen
bepaald directioneel (sturend) patroon. Hieraan danken line arrays de
eigenschap dat ze in het verticale vlak een sterke richtwerking hebben
Line Arrays ontlenen hun specifieke werking dus aan constructieve en
destructieve interferentie.
Volgens Meyer vormt een line array ook geen cilindervormig golffront.
Hij noemt het een wijdverbreid misverstand dat dankzij line arrays
geluidsgolven op wat voor manier dan ook met elkaar zouden combi-
neren tot een enkele ‘cylindrische golf’.
In tegenstelling tot golven aan een wateroppervlakte (die zich niet-
lineair gedragen en samen nieuwe golven kunnen vormen), kunnen
geluidsgolven zich in een normale toestand met een normale geluids-
versterking en een gebruikelijke druk niet samenvoegen. Geluidsgol-
ven gedragen zich lineair en gaan dwars door elkaar heen,aldus Meyer.
Ook onder de hoge druk van compressiedrivers voldoen geluidsgolven
aan de lineaire theorie. Zelfs bij een druk van 130dB is de non-lineaire
vervorming minder dan 1%. Voor hedendaagse J-Shaped arrays zijn de
(ontwerpen van de) wave-guides dan ook cruciaal voor de prestaties
van ieder array systeem.
De werking van natuurwetten
De systeem-technicus, diegene die de line array regelt en dus niet de
geluidstechnicus die de verhoudingen van de instrumenten en micro-
foons regelt,kan globaal bepalen tot waar het geluid mag komen.The-
oretisch gezien, als we geen reflecties van objecten, oppervlakken en
lucht zouden hebben, kan een line array zo precies afgesteld worden
dat je bijvoorbeeld tot op 20 meter afstand het geluid zou horen en
een meter verder niet meer. Praktisch is dat natuurlijk niet mogelijk
vanwege de werking van natuurwetten. Een voordeel dat het werken
met line arrays ook biedt, is de mogelijkheid om het systeem hoog op
te kunnen hangen. Het geluid staat dan niet in het zicht en het publiek
heeft dus volledig zicht op het podium.Daarbij is er een snelle opbouw:
een line array kan vaak op de‘grond’al in elkaar worden gezet, doordat
de kasten aan elkaar hangen en daarna naar boven wordt getakeld,
terwijl je conventioneel, speaker voor speaker moet stapelen.
Maar uiteindelijk en dat is dan ook de moraal van dit verhaal:de kennis
en vaardigheid van de gebruiker is een alles bepalende succesfactor.
Hieronder lichten we een aantal modellen uit en door middel van pro-
ductreviews lees je hun specifieke kenmerken.

array platform gelanceerd, bedoeld voor de exclusieve groep wereldspe-
lers als Solotech, VER, AVAB-CAC, POOL Group en andere welke inmiddels
tot aanschaf zijn overgegaan.
• LEO: large scale linear array. specs op aanvraag.
• MILO Arena-size Curvilinear Array 4-weg, Selfpowered, 2x12*
neodynium, High output (140dB+)
• MICA Compact High-Power Curvilinear Array3-weg, Selfpowered,
2x10* Neodynium, High output(138dB+)
• M’Elodie Compact Curvilinear Array 3-weg, Selfpowered,
2x8* Neodynium, High output (131dB+)
• MINA Ultra-Compact Curvilinear Array2/3-weg, Selfpowered,
128dB SPL vanuit 17.8 kg, inclusief versterker

Alle Meyer luidsprekers zijn fase-compatible.Daardoor kun je programma
en mogelijkheden naar eigen smaak combineren met de High-Perfor-
mance 1100HP, 700HP, 600HP en 500HP subs. In alle gevallen is zowel
vliegen als groundstacken mogelijk.
SPECIAL
SOUND&TECHNIEK
46 n SOUND&TECHNIEK
Meyer Sound
Uniek
Meyer Sound onderscheidt zich van andere fabrikanten op fundamentele
zaken. Zo fabriceert het bedrijf alle componenten in eigen huis, inclusief
alle hoog- én laagdrivers. Alle luidsprekers zijn self-powered, zodat niet
alleen de extra versterkerracks, verschillende processoren en complexe
bekabeling verleden tijd zijn, het staat borg voor 100% identieke, dupli-
ceerbare en voorspelbare prestaties van de luidsprekers.
Line arrays
Het hart van de Curvilinear Arrays van Meyer Sound zijn de combinatie
van innovatieve - onder meer in nauwe samenwerking met de Univer-
siteit van Berkeley - ontwikkelde materialen voor de hoogdrivers, en de
gepatenteerde, derde generatie Ribbon Emulation Manifold (REM) wave-
guides. Deze combineert de gewenste afstraling van ribbon drivers met
het gewenste vermogen van compressie-drivers voor krachtige, breed
toepasbare luidsprekersystemen. De diversiteit van de verschillende
gebruikers onderschrijven het succes van de Meyer-filosofie: van Andre
Rieu tot Metallica, van Sydney Opera House tot het Efteling Theater.

Modellen
Na de zeer succesvolle introductie van het ultra-compacte MINA array
voor AV en de theaterachtige toepassing, is in 2013 het LEO large scale

Dan is er nog de nieuwe Adamson A218 sub
Deze front loaded dubbel 18” kast heeft dezelfde nieuw ontworpen ND
18S speakers als zijn broer de E218. Deze krachtige sub is makkelijk in
te zetten in gewone maar ook in cardiode opstellingen, daar hij zowel
aansluitingen aan de voorkant als achterkant heeft.
Naast de nieuwe Adamson line Array’s is er ook nog tijd geweest om een
installatie versie te ontwikkelen.
De Concentric serie
Deze kasten zijn allemaal uitgevoerd met dual concentric speakers.
o.a. met dual 5”,dual 6”, 8” ,10” en 12 “ speakers. Deze installatie versie is
in diversen ral kleuren te verkrijgen.
Naast al deze nieuwe producten, zijn er ook nog steeds diversen andere
mooie serie’s zoals, Spektrix.Metrix,Piont serie, M serie, Sx etc.
Voor Meer informatie over Adamson kun je kijken op
www.soundandlight.nl of op www.adamsonsystems.com
Graag willen wij van Sound & light Import, Stage Light uit s’Hertogen
bosch feliciteren met de aanschaf van 24 Adamson Energia E15 kasten.
Wij wensen Stage Light dan ook veel succes in de toekomst.
De nieuwe Adamson Energia E15 is uniek in zijn soort, hij weegt maar 79
kilo en heeft een afstraling van 90 graden H bij 6 graden V. De kast heeft
2 x ND 15 /15”speakers met 2x 7”mid drivers en 2x de nieuwe 4“ E4 driver.
Zowel de 15” als de 7” divers zijn van kevlar.
De nieuwe YX7 mid compression driver levert 109 db en laat daar vele
concurrenten achter zich.
De nieuwe E4 hoogdriver is door Adamson zelf ontwikkeld en is samen
met de YX mid drivers gemonteerd op de nieuw ontwikkelde tweede ge-
neratie Sound Chambers. Met het unieke rigging systeem behoort de E15
tot de meest compacte 15” 3weg line arrays.
De nieuwe Energia E12 komt uit vanaf juni 2013
Deze kast weegt 61 kilo en heeft 2x ND 12S /12”speakers met dezelfde mid
en high Sound chamber als de E15 maar dan enkel.
De spreiding is 110 graden H bij 8 graden V.
Door de nieuwe 12” speakers met de nieuwe sound chamber is er een ex-
treem compacte maar zeer krachtige kast ontstaan.
Ook nieuw is de Energia E218
Deze 2 x 18 “ sub is speciaal ontwikkeld voor o.a. de de E12/E15. Voor deze
sub is de nieuwe ND 18S speaker ontwikkeld van kevlar. De speakers
hebben een dual spider voice coil. Door het manifold design ontstaat er
een kast met veel output.
SPECIAL
SOUND&TECHNIEK
Adamson Energia E15:
de beste in zijn klasse
SOUND&TECHNIEK n 47

SPECIAL
SOUND&TECHNIEK
With more than 50 years of experience RCF is one of the leading manufacturers of professional audio
and one of the few companies to use its own transducers technology. RCF has pioneered many of the
innovations now recognised and used in pro audio products.
Pioneer RCF
extension plus the compact size makes theTTL33-A the ideal tool for out-
door sound reinforcement, live performances and events as well as fixed
installations in theatres, concert halls or auditoriums.
TTL31-A II
The TTL31A is an active full range, ultra compact, wide dispersion, line
array. Its extremely compact size combined to its high output and defini-
tion makes it the ideal solution for indoor applications, live performan-
ces and events.
D LINE
The concept of this unique speaker derives from the touring industry,
bringing in a compact cabinet all the experience of RCF professional
sound.The RCF Precision transducers equipping D LINE have been repre-
senting for decades the ultimate performance, the highest power hand-
ling and the most advanced technology in the professional and touring
industry.
HDL 20-A
The HDL 20-A is the ideal choice when line array performance is needed
and a fast and easy set up is a must.The system is powered from a 2 way
digital amplifier, sound is processed from a powerful DSP. The system
features state of the art RCF transducers, two powerful 10” for a solid
bass reproduction and a large format 3” voice coil compression driver
to deliver vocal clarity and high definition with an incredible dynamic.
HDL 20-A is the perfect solution for local rental companies and also fixed
installations in clubs.
Our products are designed in very close co-operation with our cus-
tomers, offering complete solutions to meet the highest demanding
market needs.The entire production process in RCF’s Italian factory gua-
rantees that RCF professional products comply with the highest quality
standards.The world wide RCF distribution network offers our customers
the most complete and qualified support.
TT+ High definition Touring and Theatre
RCF TT+ High Definition Touring and Theatre represents true high
definition audio quality solutions with the very latest technology in
transducer development plus new generation Class D digital active
amplification and ‘DSP’ (Digital Sound Processor) for big live concerts,
events, fixed theatre installations and stage monitoring. The TT+ line
consists of true active and passive models, conceived and designed
for specific applications.
TTL55-A
The TTL55-A is a high power, three way, active line array engineered to
deliver an incredible output for use in indoor or outdoor large spaces.The
system is designed to be easily scalable from few modules for medium
and small theatres to full size arrays for very large outdoor stadia and
public spaces.
TTL33-A II
The TTL33-A is a compact, wide dispersion, 3 way active line array that
offers the highest performance from a small size line array. The incredi-
ble high output and dynamics, the extreme accuracy and high frequency
SOUND&TECHNIEK n 49

SPECIAL
SOUND&TECHNIEK
50 n SOUND&TECHNIEK
VA4 Line Array
Ready To Fly – the LD Systems
Premium Array Series
Featuring dual 4” woofers with high
efficiency neodymium magnets,
Kevlar cones and 400W peak power
handling capacity each VA4 produ-
ces sound pressure levels up to 119dB
with an 80Hz to 19kHz response. The
high frequency compression driver
with 1.35” voice coil and protection
circuit is rated at 150W peak power.
It is driven by a neodymium magnet
and coupled to a 1” waveguide. The
VA4 cabinet angle is easily adjustable
from 0° to 7.5° in three 2.5° steps for
variable curving. The typical disper-
sion of a single element is 120° x 10°.
Array size depends on the desired co-
verage, sound pressure and environ-
ment, of course, and four elements
provide excellent results already both
fullrange or with subwoofers.
The passive LD Systems Premium Array Series V212B bandpass subwoofer
is the perfect companion for extending the low frequency response of
VA4 array configurations. Two custom 12” woofers with 3” voice coils and
neodymium magnets provide a tight, powerful bottom end punch down
to 38Hz with superb transient response and a maximum SPL of 128dB.The
peak power handling of the LDV212B is a massive 1.400W. For even more
low end down to 35Hz consider the LDV215B bass reflex sub featuring two
custom 15” woofers with 4” voice coils, impressive 2.400W peak power
handling and a maximum SPL of 131dB.
The LDVA4 and LDV212B cabinets are
made from 15mm birch plywood and fi-
nished in hard-wearing, water-resistant
Dura-Coat LX, the LDV215B enclosure
thickness is 18mm. They feature Neu-
trik NL-4 connectors for signal input
and output and a variety of rigging op-
tions with the available accessories.
A U-bracket facilitates pole mounting up
to five VA4 elements on the LDV212B’s
M20 insert or loudspeaker stands, and
with its integrated flyware this compact
sub is ready for lift-off. The LDVA4MK
mounting kit enables ground stacking up
to five VA4 on top of the larger LDV215B,
and a maximum of 16 elements can be
suspended safely from the lightweight
LDVA-4BF bumper frame.
The dedicated LD Systems DPA260 controller is recommended for opti-
mum audio performance and system configuration providing crossover,
time alignment, filtering and individual limiting functions for the fre-
quency bands, EASE files and controller setups are available online. From
small to large – VA4 arrays are the perfect in-line PA solution for precision
directivity and coverage, and they sound just as great when used as side
and drum fills.
For additional product information, go to:
www.ld-systems.com/en/series/premium-array-series
Ever since they hit the scene, line arrays have become the system of choice for PA applications necessi-
tating excellent directivity and controlled coverage.The VA4 elements of the LD Systems Premium Array
Series are the ultra compact lightweight solution for a wide variety of array configurations.With easy
portability and powerful sonic performance they are suitable for both touring systems and fixed
installations that require superior audio quality.

SPECIAL
SOUND&TECHNIEK
TW Audio (Ludwigsburg, Duitsland) is dé opkomende fabrikant van luidsprekersystemen en staat
garant voor onbetwiste en exceptionele kwaliteit. De buitengewone passie voor geluid, de consequente
toepassing van nieuwe technologie en het doordachte assortiment maken TW Audio een betrouwbare
partner op het gebied van verhuur, installatie en touring.
TW Audio: Simply your Sound
De geschiedenis en ontwikkeling van TW Audio is nauw verbonden met
de know-how en ervaring van oprichter Tobias Wüstner. Tobias toerde
door heel Europa als systems engineer en verzorgde concerten van onder
andere de Backstreet Boys, David Bowie, Simply Red, Phil Collins en PUR.
Sinds 2004 bouwt TW Audio,onder leiding van Tobias Wüstner,professio-
nele luidsprekersystemen met de nadruk op kwaliteit, klanttevredenheid
en innovatie.
Vertical Line Array
VERA10 is een verticale line array luidsprekersysteem voor evenementen
en is het antwoord voor wensen op het gebied van visuele subtiliteit,
gebruikersgemak, compacte omvang en een gunstige verhouding tussen
afmeting en gewicht t.o.v. de prestaties.VERA10 bevat een unieke 10”inch
neodymium speaker en is de optimale combinatie tussen een laag en
midrange driver. In combinatie met een ongeëvenaard compressieka-
mer faseplug ontwerp levert VERA10 een indrukwekkend rendement van
103dB (1W/1m). De mid/high waveguide, waarvan de prestaties sterk zijn
verbeterd, maakt VERA10 tot een coherent 10° verticaal wavefront.
VERA36 is het summum binnen het assortiment van TW Audio. VERA36
is geschikt voor grootschalige, toerende evenementen en voor installa-
tie in grote zalen en stadions. VERA36 kan omschreven worden als een
buitengewoon compact verticaal matrix-systeem met briljante, scherpe
spraakverstaanbaarheid, hoge kwaliteit in toon en dynamiek en een uit-
zonderlijke low-mid power.
De prestaties zijn uitzonderlijk, zeker in verhouding tot de omvang, en
doet sterk denken aan aanzienlijk grotere systemen. Niet minder dan zes
luidsprekers in een chassis van slechts 70x31cm. Het centrale element is
de mid-frequentie hoorn, aangedreven door twee 8”inch luidsprekers.
Coaxiaal tussen hen is de mid-high eenheid, bestaande uit twee 1,4”inch
compressie drivers en een innovatieve waveguide met 10° verticale
dekking. In het horizontale vlak is er de keuze tussen 80° en 120° hoorn.
De low-mid range wordt aangevuld met twee 10”inch long excursie
LF-drivers. Het bijzondere is dat onder de 400Hz alle vier de conus luid-
sprekers samenwerken, waardoor indrukwekkende headroom ontstaat
van grondtoon en punch. Dit betekent dat de VERA36 zich staande houdt
tussen gerenommeerde 2x12”inch systemen.
VERA S33 is een sub die in meerdere syste-
men van TW Audio kan worden ingezet. De
VERA S33 bevat aan de voorzijde een 18”inch
chassis en aan de achterzijde een 15”inch
chassis. Dual-control geeft een voorwaartse
“directed bass radiation” met een demping
tot 15dB in de achterzijde. Dit resulteert in
een muzikaal solide en strak lage tonen
bereik. De prestaties komen goed tot haar
recht in omgevingen met een gecompliceer-
de akoestiek. Artiesten op het toneel en de
buren van de zaal worden gespaard van te
veel lage frequentie energie. Met dank aan
de compacte omvang en de hoogwaardige
eigenschappen is de VERA S33 cardoid sub
eenvoudig en flexibel in gebruik.
TW Audio Nederland exclusief beschikbaar via M Works:
www.mworksonline.com • www.twaudio.com
SOUND&TECHNIEK n 53

SPECIAL
SOUND&TECHNIEK
54 n SOUND&TECHNIEK
Bose heeft anderhalf jaar geleden het RoomMatch systeem op de markt gebracht. Hiermee kiezen we
voor een nieuwe aanpak waarmee we enkele gekende problemen willen aanpakken.
Bose®
RoomMatch®
Progressive Directivity Array
Geluidskwaliteit
Met RoomMatch willen we een geluidssysteem bouwen waarmee we
dezelfde tonale balans op elke stoel in de zaal verkrijgen en waarmee
we ongewenste reflecties die komen van wanden en balkons zoveel
mogelijk willen vermijden. Om dit resultaat te krijgen kiezen we voor
een akoestische oplossing in plaats van elektronische correctie.
20 verschillende modules
We hebben 20 verschillende RoomMatch modules, met elk hun eigen
openingshoek, zowel verticaal als horizontaal. Er zijn modules van
55° horizontaal en 5° verticaal tot 120° horizontaal en 60° verticaal.
Door de modules te combineren creëren we een array waarvan de
geluidprojectie aangepast is aan de vorm van de zaal. Hierdoor vermijden
we reflecties op wanden en plafonds en maken we een egale spreiding
in de zaal mogelijk. We bouwen dus een op maat gemaakte luidspreker
met standaard modules.
Continuous Arc Diffraction Slot Manifold
Elke module maakt gebruik van dezelfde componenten om op elke plaats
in de zaal dezelfde geluidsweergave te hebben. De openingshoek van
de module wordt bepaald door de vorm van de hoorn. Om al richtings
controle te realiseren bij lage frequenties,heb je een hoorn nodig met een
grote diepte. De specifieke verbinding van de 6 drivers met hun adapter
in de hoorn zorgt ervoor dat de diepte kan gehalveerd worden. De verbin-
ding is specifiek voor een bepaalde verticale openingshoek, zie hieronder
enkele afbeeldingen:
Uniforme weergave zonder interferenties
De RoomMatch modules zijn zo ontworpen dat CADS modules precies op
elkaar aansluiten. De geluidsgolf uit elke hoorn loopt door naar de vol-
gende module, exact in fase. Hierdoor krijg je een gelijkmatige spreiding
in de hele zaal zonder interferenties bij de overgang tussen 2 modules.
De vorm van de CADS modules bepaalt de verticale openingshoek

SOUND&TECHNIEK n 55
The larger annular midrange diaphragm covers the frequency range 600 -
6.500 hz with a smooth, linear response. The ultra light annular diaphragm
for the high range offers exceptional transient response with very high
efficiency from 6 to 22 khz.
Low frequency
The cabinet contains two 8”neodymium ultra low distortion cone drivers co-
vering the range 55 hz – 600 hz.The double 8”long excursion drivers contain
high flux linear motors with triple demodulation rings for ultra low distor-
tion and increased power handling.
Vicoupler
All viray drivers are loaded to a common vicoupler which combines the
energy produced from all transducers to perform as a single source, without
phase destruction achieving a coherent and uniform wavefront.
In fact the vicoupler determines the horizontal on-axis and off-axis frequen-
cy response.
The vicoupler technology integrates 3 main functions:
• Waveguide for the mid/high planar wave driver
• Large plane screen panel to avoid backwards reflections
• Phase plug for the 8”drivers for optimized loading
The vicoupler ensures that sound is reflected in a coherent manner because
the dimension of the reflective surface is large compared to the wavelength.
In fact a vicoupler loaded array performs as a single waveguide mounted in
a large, flat baffle (screen) without diffractions.
Meer informatie:www.coda-audio.com en www.apex-audio.nl
SPECIAL
SOUND&TECHNIEK
Coda audio viray compact 3-way
symmetrical line array system
Features:
• Unique 8” coaxial mid/high planar wave driver
• Dual 8” neodymium ultra low distortion cone drivers
• Vicoupler unites all transducers to perfom as a single source
• High power handling of 600 w
• Variable horizontal coverage of 120° or 80° or 100° asymmetrical (40°+60°)
• Vertical curving 0° to 10° variable in 1° steps
• Superior sound
• Integrated rigging system for flown or ground stacked arrays
• Multiplex enclosure with polyurea coating for extreme durability and
water protection
• Subwoofer extension with the scv-f
• System integration with the rc racks
Description
The viray is a compact 3-way symmetrical line array
module, designed for small to medium venues where
high fidelity sound and outstanding intelligibility is
required.
Up to 24 units can be arrayed to achieve extreme high
levels needed for larger venues. The built-in passive
crossover allows multiple modules to be driven with a
single channel of the c10 amplifier (up to 6 enclosures
resulting in 2.66 ohm amplifier load). Bi-amplification
is possible as well and is internally configurable.
An optional sensor controlled scv-f can be added for increased low
frequency response.
The integrated rigging system allows quick and easy flying or ground
stacking. Arrays may be built straight or curved in various angular to
obtain the desired vertical coverage. The coda ease focus simulation soft-
ware allows calculating the perfect curving setup for every application.
When used together with the scv-f the viray line array gives audio compa-
nies a flexible system for a wide range of applications from the smallest ve-
nue to a concert-level sound.
Dual diaphragm planar-wave-driver (ddp)
At the heart of the viray is the new developed 8” dual diaphragm planar-
wave-driver.
The driver is in fact a 2-way coaxial system employing two concentric
annular ring diaphragms. Each driver covers a smaller frequency range for
increased power handling, high dynamic and extremely low distortion.
SCV-F
Compact 18” sensor controlled subwoofer, velocity sensor for feedback
loop control, flyable or ground stackable in cardio or omni configurations,
subwoofer arrays can be curved, rigging is compatible to ViRAY

AV&Stage - Mei 2013

Empfohlen

Empfohlen

Weitere ähnliche Inhalte

Andere mochten auch

Andere mochten auch (6)

Ähnlich wie AV&Stage - Mei 2013

Ähnlich wie AV&Stage - Mei 2013 (20)

AV&Stage - Mei 2013