1. TEMA 2: A Revolución Industrial
1. Introducción: ¿Que supuxo a Revolución Industrial?
• Paso dunha economía agraria e de crecemento lento a outra
economía basicamente industrial e de crecemento rápido
2. A Revolución Industrial en Gran Bretaña
http://es.youtube.com/watch?v=uPGiMp4AWk4
¿Cando aconteceu?
• Cambio gradual entre 1780-1860
• Gran Bretaña é o primeiro país en experimentar a Revolución
Industrial
3. As transformacións que posibilitan a Revolución Industrial:
http://es.youtube.com/watch?v=U9BGcCR2Q5g
http://www.claseshistoria.com/revolucionindustrial/innovaciones
• A Revolución Agraria:
o Causas: As transformacións agrarias
 Técnicas: O sistema Norfolk:
– Substitúe ao barbeito
– Rotación cuadrienal
– Directamente fixa nitróxenos e indirectamente abono
 Nova estructura agraria: O cercado de propiedades e
privatización:
– Enclousure Acts
– Os “openfields” son substituídos polos “enclousures”
o Consecuencias:
 Incremento da producción:
– Excedentes para alimentar a unha poboación que está
medrando
 Beneficios económicos:
– O propietario incrementa as súas rendas e moitos as
investirán na nacente industria
 Menos propietarios e mais xornaleiros
1

2. • O crecemento demográfico
o ¿Que é e cando aconteceu?
 Incremento da natalidade e descenso da mortaldade
 Comeza a mediados do século XVIII en Gran Bretaña
o Causas:
 Mais productos alimentarios (revolución agraria) e melloras e
avances na medicina e hixiene, provocan:
– poboación mellor alimentada
– Desaparecen as “Grandes Fames” e a poboación é mais
resistente ás epidemias:
o Consecuencias:
 O incremento da natalidade:
– Mellores condicións económicas: matrimonios mais novos...
– Hixiene e avance na medicina
o Reducción da taxa de mortaldade
– Mellor alimentación
– Avances médicos e hixiene
o Aumento da esperanza de vida
4 . O desenvolvemento da industria
• A mecanización e o sistema fabril
o Que supuxo?
 Substitución enerxía animada por inanimada
http://www.claseshistoria.com/revolucionindustrial/innova
cionestecnicasmaquinavapor.htm
• O crecemento do sector téxtil algodoeiro:
o Características xerais:
 O primeiro sector industrial que sufriu as innovacións
 Substituíu a la en importancia
 Converteuse nun sector punteiro
o Causas que o levaron a ocupar este lugar:
 Políticas:
– Leis para frear a entrada de tecidos dende a India
2

3. – Leis para fomentar a entrada de materia prima (dende
USA)
– A inexistencia dun control gremial
 Técnicas:
– Innovacións:Water frame, Spinning Jenny, o tear
mecánico de Cartwright
 Consecuencias de todo isto:
• Incremento da productividade
• Mellores e mais productos que activan a demanda
• O crecemento do sector siderúrxico:
o Características xerais:
 Sector industrial que sufriu as innovacións
 Converteuse nun sector punteiro que arrastrou a outros
(minería, transportes)
o Causas:
 Innovacións técnicas:
– Uso do carbón de coque
– Pudelaxe e laminación
– Convertedor Bessemer
o Consecuencias:
 Arrastrou a outros sectores:
– Minería
– Transportes (ferrocarril)
 Incrementouse e mellorouse a producción de maquinaria
• O ferrocarril:
http://www.youtube.com/watch?
v=DyqaayZSUCg&eurl=http://www.claseshistoria.com/revolucionindust
rial/sectorsiderurgico.htm
o Características xerais:
 Converteuse no motor da economía británica:
– Arrastrou a outros sectores (minería, siderurxia)
– Moveu grandes inversións económicas
o Causas do despegue:
 Técnicas:
– A locomotora de Stephenson
 A influencia doutros sectores:
3

4. – Minería e siderurxia
 Económicas:
– Existencia de grandes capitais
o Consecuencias:
 No comercio e nos transportes
– Acurtou as distancias e incrementou a capacidade de
carga
 Económicas:
– Arrastrou á minería do carbón e á siderurxia
– Moveu moito capital, eran necesarias grandes inversións
o Primeira liña:
 Liverpool-Manchester:
– Algodón
3. A expansión da industrialización
A industrialización no mundo
• Os First Comer europeos
o Alemaña
 Política proteccionista
o Bélxica
o Francia
 Déficit enerxético
• Países periféricos:
o No mediterráneo: España (Cataluña) Italia (Piamonte)
o O Imperio Austríaco
o Dinamarca
o Suecia
o Rusia
• Fora de Europa:
o Estados Unidos:
 Política proteccionista
o Xapón
Novas formas de capital: as sociedades anónimas e os bancos
• ¿Porque aparecen?
o Co crecemento da industrialización cada vez é mais necesario
maiores cantidades de capital (finanzamento exterior), xa non
chega co capital familiar e o autofinanzamento
o A necesidade de buscar créditos (bancos) para facer fronte ás
fortes inversións
4

5. • Autofinanzamento:
o Cando unha empresa emprega o seu capital producido para
ampliarse e mellorar
o Exemplos:
 O téxtil
• Finanzamento exterior:
o Cando unha empresa emprega capital exterior (persoas,
entidades financieras) debido os altos custos, para ampliarse...
o Exemplos:
 As sociedades anónimas (minería, siderurxia, ferrocarril) (ver
páx. 27):
– División do capital da empresa en accións
– Os accionistas: propietarios dunha parte da empresa da que
reciben beneficios (dividendos)
– A obrigacións: recíbense beneficios (xuro anual) pero non se
posúen accións.
– A venta da accións dáse nas Bolsas de Valores
• Os Bancos:
o Tipos:
 Bancos de depósitos:
– Gardan os aforros
 Bancos de investimento:
– Empréstitos e participan no capital das empresas (mercan
accións)
o Importancia:
 Financiaron a industrialización
4. O capitalismo e a sociedade de clases
Introducción
• Un novo sistema ideolóxico, económico e social
o Ideolóxico: O liberalismo económico
o Económico: Capitalismo Industrial
o Social: A Sociedade de clases
O liberalismo económico
• Onde nace e cando
o En Gran Bretaña,
o No século XVIII cos comezos da Revolución Industrial
• Principios básicos:
o O interese individual debe guiar ao home no seu obrar económico
o Defende a iniciativa privada
o O estado debe intervir o menos posible
5

6. o A economía rexese por as “leis naturais”
 Libre iniciativa individual
 A libre competencia
 E o libre funcionamento das leis do mercado
• Principais teóricos da Escola Clásica:
o Adam Smith (1723-1790)
 Obra:
– Ensaio sobre a Natureza e causa da Riqueza das Nacións
(1776)
 Principios teóricos:
– A riqueza é consecuencia do traballo humano
– O aumento de producción dáse a través da división do
traballo
– Os productos deben circular en liberdade, o Estado só
debe intervir en certos ámbitos
o David Ricardo (1712-1823)
 Obra:
– Principios de Economía Política e Tributación (1817)
 Principios teóricos:
– Lei natural do salario
o Robert Malthus (1766-1834)
 Obra:
– Ensaio sobre o Principio da Poboación (1798)
 Principios teóricos:
– A poboación crece en progresión xeométrica mentres que
os alimentos só o fan aritmeticamente
O capitalismo industrial: como funciona?
• Elementos e funcionamento:
o Instrumentos de producción:
 As fábricas, a maquinaria, os stocks de bens de consumo
– Están en mans privadas
– Pertencen a burguesía
o A forza de traballo:
 Pertence ao proletario
 A intercambia por un salario
o Plusvalía ou beneficio capitalista:
 O traballador produce mais do que gaña, xerando un
excedente que é o beneficio
o O mercado:
 Onde concorren os intereses individuais (vendedores e
compradores)
6

7.  Regulado pola oferta e a demanda
o A competencia:
 Incentivo para mellorar e controlar novos mercados
o As crises de sobreproducción
 Son cíclicas
 Só os mais fortes sobreviven
A sociedade de clases
• Cando nace
o Coa Revolución Industrial
• Que é
o Fronte a sociedade estamental, a nova sociedade está baseada
na igualdade xurídica
o A división da sociedade entre burguesía e proletariado basease
en criterios económicos.
o Cada clase configurase en función a uns intereses comúns
• Quen a integra:
o Burguesía e proletariado fundamentalmente
7