1. Г.Дуламжав

2.  Орон нутгийн удирдлагаас авах үнэлгээний
хуудас
 Санал асуулга

3. Цэцэрлэгийн
манлайлал
Манай орон нутаг, олон
нийтийн дэмжлэг,
хамтын ажиллагаа
Миний сэтгэгдэл

4. Агуу их өөрчлөлт бүхэн нэг юмнаас
эхэлдэг.
 Хэрэв та жижиг сайжруулалтыг хийе
гэвэл өөрийн зан төлөв, хандлага
дээрээ ажилла.
 Хэрэв та чанарын өөрчлөлт хийе гэвэл
өөрийн оюуны тогтолцоог өөрчил.
Оюуны тогтолцоо гэдэг нь таны орчлонг
хүлээн авч байгаа оюуны загвар,
ойлголт, газрын зураг юм.

5. Манлайлал гэдэг нь дагуулах, удирдах,
чиглүүлэх гэсэн утгатай үг юм. Бие хүний үзэл
бодлыг илүү өндөр түвшинд тавьж, үйл
ажиллагааг үр дүнтэй хөтлөн, өөрийн
удирдлагад ажиллаж буй хүмүүсийг
хошуучлахыг хэлнэ. Нэгдмэл зорилго бүхий
хүмүүсийн дотроос бэрхшээлийг даван
туулах, асуудлыг оновчтой шийдвэрлэх,
бусдад нөлөөлөх чадвараараа бусдаас илүү
хүн манлайлагч байдаг. Манлайлагч хүн
хэзээ ч бусдын ард явдаггүй, ямагт тэднийг
уриалж, шинэ санаа, бүтээлч үйл
ажиллагаанд татан оролцуулж, хүсэл
тэмүүлэл, хэрэгцээг анхаарч ажилладаг
онцлогтой.

6. Манлайлах үйл ажиллагаа
Албан ёсны манлайлал Албан бус манлайлал
Эрх мэдлийн хүрээнд,
тодорхой албан тушаал
эрхлэн үйл ажиллагааг
явуулахдаа удирдлагад
ажиллаж буй хүмүүсийг
манлайлахыг албан
ѐсны манлайлал гэнэ.
Эрхэлсэн албан
тушаалгүй боловч бусдыг
удирдан чиглүүлэх хувийн
чанар, ажлын арга
барилаараа бусдаасаа
ялгаран, олон нийтэд
нөлөөлөхийг албан бус
манлайлал гэнэ.

7. Давуу тал:
 Байгууллагын эрхэм зорилгыг
биелүүлэх үйл ажиллагааг тодорхой
төлөвлөгөөний дагуу гүйцэтгэдэг.
 Үйл ажиллагааны хариуцлага хүлээдэг.
 Ажлын байрны тодорхойлолттой
Сул тал
 Тодорхой дүрэм, журмын хүрээнд
баригдмал үйл ажиллагаа явуулдаг.

8. Давуу тал:
 Сэдэл тэмүүлэл сайтай, эерэг
хандлагатай
 Сэдэлжүүлэх энгийн аргуудыг
хэрэглэнэ.
Сул тал:
 Үйл ажиллагааг төдийлөн
төлөвлөдөггүй
 Үйл ажиллагааны эцэст хариуцлага
хүлээх албагүй
 Ажлын байрны тодорхойлолтгүй

9. Манлайлагч
ийн хэлбэр
Онцлог шинж Эерэг, сөрөг
эсэх
Хэдийд үр дүнтэй вэ?
Хараатай
манлайлагч
Хүмүүсийг дундын
тэмүүлэл рүү хөтөлдөг.
Хамгийн эерэг
хүчтэйгээр
Өөрчлөлт шинэ хараа
чиглэл шаардахад
Сургагч
манлайлагч
Байгууллагын
зорилготой хүмүүсийн
хэрэгцээг тодорхойлдаг.
Эерэг хүчтэйгээр Ажилчдын чадварыг урт
удаан хугацаанд
дээшлүүлэхэд
Зохицуулагч
манлайлагч
Хүмүүсийн хоорондын
харилцааг
зохицуулснаар харилцан
ойлголцол бий болдог.
Эсрэг Муудсан хэсгийг арилгаж
хүнд цаг үед урам өгөх,
хэлхээ холбоог
бэхжүүлэхэд
Ардчилсан
манлайлагч
Хүмүүсийн оролцоог
үнэлж өөрөө хамтран
оролцдог
Эерэг Олонхийг бий болгоход,
дундын шийдвэр гаргахад
эсвэл ажилчдаас үнэтэй
хувь нэмэр оруулахад
Үзүүлэн
манлайлагч
Хувьсан өөрчлөгдөж
байгаа өвөрмөц зорилго
гаргадаг.
Чанар муутай
гүйцэтгэлийн
давтамж олон
байдаг тул сөрөг
Урдаа зорилготой, ажлаа
мэддэг баг өндөр чанартай
үр дүнд хүрэхэд
Захирагч
манлайлагч
Онц байдалд тодорхой
чиглэл өгснөөр айдсыг
арилгадаг.
Эрх мэдлээ
хэтрүүлдэг учир
сөрөг
Хямралын үед, эргэлтийн
үед, ажилчдын дунд
асуудал гарсан үед

10. Хүний тархи
Зүүн тархи
Логик хэл ярианых
Үг гаргадаг
Нарийвчилдаг
Анализ хийдэг
Дараалалтай ханддаг
Баруун тархи
Мэдрэмж, бүтээлч
байдал
Зураг гаргадаг
Бүтнээр нь хардаг
Синтез хийдэг
Дор нь сэтгэдэг

11. Манлайлал эхний
бүтээгдэхүүн
менежмент хоѐр дахь
бүтээгдэхүүн.
Менежмент бол ажлыг зөв хийх,
Манлайлал зөв ажлыг хийх гэсэн үг

12. 1. Сэдэн үйлдэгч
2. Дуустал нь харсны дараа
эхлэгч
3. Гол зүйлийг хамгийн эхэнд нь
тавигч

13. Хүмүүс
Автагдан үйлдэгч
Хариуцлага үл даагч /ажил
бүтэлгүйтвэл алдааг бусад
дээр буюу үл хамаарах
зүйлд тохдог /
Нөхцөл байдалд захирагдан
үйлдэл хийдэг
Сэдэн үйлдэгч
Хариуцлага даагч /ажил
бүтэлгүйтвэл алдааг
өөрөөсөө хайдаг/
Нөхцөл байдлаас үл
хамааран үйлдэл хийгч
байдаг

14.  Би яах вэ?
 Би байгаагаараа л байна шүү дээ
 Тэр миний дургүйг хүргэдэг
 Тэд өөрчлөгдөхгүй
 Надад өөр арга байхгүй
 Би чадахгүй
 Миний ажлын хуваарьт энэ ороогүй
 Би хийх ѐсгүй
 Хэрэв тэгвэл . . . ярьдаг бол

15. Сэдэн үйлдэгчид асуудалд өөрөөр ханддаг.
 Өөр хувилбар харъя
 Би өөр талаас нь харъя
 Би өөрийнхөө сэтгэлийг хяная
 Би илүү бүтээлчээр илтгэж чадна
 Би таарах хариуг нь өгч чадна
 Би сонгоѐ
 Надад сайн сонголт байна
 Тэгье

16. Бүх зүйлийг хоѐр дахин
бүтээдэг.
1. Оюун санаандаа бүтээдэг. /бүтээн
босгож дуустал нь хардаг/
2. Бодитойгоор бүтээдэг.

17.  Тэмдэглэл, санамж
 Уулзалтын дэвтэр, хуанли
хөтлөх
 Цагийн менежмент
 Хувийн менежмент

18. Яаралтай Яаралтай бус
Чухал
1.Үйл ажиллагаа 2.Үйл ажиллагаа
Чухалбус
3.Үйл ажиллагаа 4.Үйл ажиллагаа

19. ҮГҮЙ
гэж хэлж сур.
• Өөрийгөө давах чадвартай байх
• Үнэт зүйлс, эрхэм зорилгоос гажиж байвал “үгүй” гэж
хэлж сур

20.  Зорилтондоо хүрэхийн тулд та амжилттай
ажилтан байх ѐстой.
Амжилттай ажилтан байхын тулд
сүлжигчийн чанарыг эзэмших,
багтаа үнэнч бай.

21. Аливаа асуудлыг олон талаас нь задлан
шинжилж, нэгтгэн дүгнэж, түүнийг шийдэх
талаар арга хэмжээ авахдаа бусад алба
нэгжүүдийг татан оролцуулахыг сүлжих гэнэ.
Яагаад амжилттай ажилтан сүлжигч байх
ёстой вэ?

22.  Бужигнасан олныг дага
 Манлайлагч нар нисдэг болохоос
шавааралддаггүй
 Анхдагч бай, бусдаас өөр бай

23.  Тухайн салбарыг ихэнх тохиодолд
гадны хүмүүс өөрчилдөг
 Шинэ дуу хоолойгоор стратеги,
шинэчлэх, хувьсгал хийх тэгтэй тэнцүү
ЗӨВЛӨМЖ
◦ Залуучуудыг /залуу сэтгэлгээг/багтаа оруул
◦ Байгууллагынхаа зах хязгаарт байгаа хүмүүсийн дуу хоолойг сонс
◦ Шинэ хүмүүсийг сонс

24.  Зөвхөн эрс санаа нь байгууллагад болон
хувь хүнд баялаг бий болгодог.
 АНУ-ын нэг байгууллага жил бүр 5000
хэрэгжээгүй төлөвлөгөөтэй байдаг.
 ЗӨВЛӨМЖ
 Шинэ санаанд үгүй гэж бүү хэл
 Санаачлагчид хөшиг тат

25. Алдахгүй эрсдэл багатай төсөл санхүүжүүлэх
сэтгэлгээнээс шинэлэг, өргөн боломж гаргасан
эрс санаатай төсөл рүү хандах нь илүү.
ЗӨВЛӨМЖ
 Жижиглэ, жижиглэ
 5000-аас 10-ийг санхүүжүүл
 5 нь алдагдалтай, 3 нь баланслах, 2 нь хөрөнгө оруулалтаа 2 дахин
өсгөх, 1 нь 50 болон 100 дахин өсгөхөөр байдаг.
 Алдахгүй гэсэн сэтгэлгээнээс том хожигч гэсэн сэтгэлгээ рүү

26. Авъяастнуудад бие даах
боломжийг олго.
Авъяастнуудыг уралдуул
ЗӨВЛӨМЖ
 Ажлын байрыг дууд

27.  Манлайлал нь хүмүүстэй хамтран
ажиллах, асуудлаа зөв шийдвэрлэх
үндэс мөн.
 Зорьсондоо хүрэхийн тулд хүмүүсийг
хамтын зорилгод нэгтгэхэд манлайлал
чухал нөлөөтэй.
 Хүмүүсийн оролцоог хангахад, тэдний
мэдлэг, чадварыг хөгжүүлэхэд онцгой ач
холбогдолтой.

28. Цэцэрлэгийн манлайлал Х Тай
лба
р
Манай сум/хороонд бага насны хүүхдийн
хөгжлийн чиглэлээр хамтарч ажиллах баг
бүрдсэн.
Цэцэрлэг орон нутгийн бага насны хүүхдийн
хөгжил, хамгаалал, эрүүл мэндтэй холбоотой
асуудлыг шийдвэрлэхэд хошуучилж оролцдог.
Цэцэрлэг хүүхдэд ээлтэй боловсролын үзэл
санааг орон нутагтаа түгээн дэлгэрүүлэхэд
цэцэрлэг гол үүрэг гүйцэтгэдэг.
Цэцэрлэг сургуулийн өмнөх боловсролын
үйлчилгээний хүртээмжийг нэмэгдүүлэх, чанарыг
сайжруулах чиглэлээр санаачлагатай ажилладаг.

29. Ороннутгийнболовсролын
удирдлагынтүвшин
Аймаг, нийслэлийн
удирдлагын түвшин Иргэдийн төлө
өлөгчдийн
хурал
Засаг
дарга
Сум, дүүргийн удирдлагын
түвшин
Баг, хорооны удирдлагын
тудирдлагын түвшин
Иргэдийн
нийтийн хурал
Боловсролын
байгууллагын
удирдлагын түвшин
Өөрийн удирдлага

30.  29 дүгээр зүйл. Аймаг, нийслэл, сум, дүүргийн
иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын бүрэн эрх:
 29.1.1.боловсролын асуудлаар тухайн шатны ба доод
шатны Засаг даргын тайлан хэлэлцэж, чиглэл өгөх;
 29.1.2.орон нутгийн өмчийн боловсролын
байгууллагыг хөгжүүлэх төлөвлөгөө батлах,
биелэлтэд хяналт тавих;
 29.1.4. хуульд заасан бусад бүрэн эрх.
 30 дугаар зүйл. Аймаг, нийслэлийн Засаг даргын
бүрэн эрх
 30.1.2.иргэнд суурь боловсрол эзэмшүүлэх,
мэргэжилтэй боловсон хүчин бэлтгэх, давтан сургах,
мэргэжил эзэмшүүлэх арга хэмжээний хөтөлбөр,
төлөвлөгөө гаргаж хэрэгжүүлэх;

31.  30.1.З. орон нутгийн өмчийн боловсролын сургалтын
байгууллага байгуулах, өөрчлөх, татан буулгах
асуудлыг аймаг, нийслэлийн боловсролын газрын
дүгнэлтийг үндэслэн шийдвэрлэх;
 30.1.4. өөрийн орлогоо нэмэгдүүлэхэд нь
боловсролын байгууллагад дэмжлэг үзүүлэх,
тэдгээрийг хичээлийн болон дотуур байр, сургалтын
техник хэрэгсэл, тоног төхөөрөмж, ном, сурах бичгээр
хангах ажлыг зохион байгуулах;
 30.1.5.төрийн бус өмчийн боловсролын сургалтын
байгууллагад хууль тогтоомжид заасан дэмжлэг,
туслалцаа үзүүлэх;
 30.1.6.энэ хууль болон Аж ахуйн үйл ажиллагааны
тусгай зөвшөөрлийн тухай хуульд заасан журмын
дагуу ерөнхий боловсролын сургууль, цэцэрлэг
байгуулахад тусгай зөвшөөрөл, гэрчилгээ олгох,
улсын бүртгэлд бүртгэх;

32.  30.1.11.боловсролын асуудал эрхэлсэн төрийн
захиргааны төв байгууллагатай зөвшилцөн аймаг,
нийслэлийн боловсролын газрын даргыг томилох,
чөлөөлөх;
 30.1.12.үндэсний цөөнхийн боловсрол эзэмших, соѐл,
зан заншлаа өвлөх, сургуулийн орчинд төрөлх хэлээрээ
харилцах нөхцөлийг бүрдүүлэх ажлыг зохион байгуулах;
 30.1.13.цэцэрлэгийг зориулалтын барилга
байгууламжаар, ерөнхий боловсролын сургуулийг
хичээлийн болон дотуур байраар хангах, дотуур байрны
хүүхдийн хоол хүнсний хангамжийг зохих журмын дагуу
шийдвэрлэх;
 30.1.14. орон нутгийн өмчийн мэргэжлийн боловсролын
сургалтын байгууллагын захирлыг сонгон
шалгаруулалтын дүнг үндэслэн томилох, хуульд заасан
үндэслэлээр албан тушаалаас нь чөлөөлөх;

33.  30.1.15.аймаг, нийслэлийн боловсролын газрын
сонгон шалгаруулалтын дүнг үндэслэн ерөнхий
боловсролын сургуулийн захирал, цэцэрлэгийн
эрхлэгчийг томилох, тэдгээрийг үр дүнгийн
гэрээний хэрэгжилт болон аймаг, нийслэлийн
боловсролын газрын саналыг үндэслэн
чөлөөлөх;
 30.1.16. хуульд заасан бусад бүрэн эрх.

34.  31.1.1.боловсролын тухай хууль тогтоомжийн
хэрэгжилтийг зохион байгуулах;
 31.1.2.хүүхдэд сургуулийн өмнөх болон бага,
суурь, бүрэн дунд боловсрол эзэмшүүлэх,
иргэнд суурь боловсрол нөхөн эзэмшүүлэх
ажлыг захиргааны удирдлагаар хангах;
 31.1.7.өөрийн орлогоо нэмэгдүүлэхэд
боловсролын байгууллагад дэмжлэг үзүүлэх;
 31.1.9.төрийн бус өмчийн боловсролын
сургалтын байгууллагад хууль тогтоомжид
заасан дэмжлэг, туслалцаа үзүүлэх;
 31.1.12. хуульд заасан бусад бүрэн эрх.

35.  32.1.1. сургуулийн өмнөх болон суурь
боловсрол эзэмшүүлэх сургалтад
харьяа айл өрхийн хүүхдийг хамруулах;
 32.1.2. иргэдийн боловсрол эзэмшсэн
байдалд судалгаа хийж, шаардлагатай
асуудлыг холбогдох байгууллагад тавьж
шийдвэрлүүлэх;
 32.1.3. суурь боловсрол эзэмшээгүй
иргэнд нөхөн эзэмшүүлэх ажил зохион
байгуулах.

36. Аймаг, хотын
ИТХ
Аймаг, нийслэлийн
Засаг дарга
Нийгмийн хөгжлийн
бодлогын хэлтэс
Сум, дүүргийн
ИТХ
Мэргэжлийн
хяналтын алба,
боловсролын улсын
байцаагч
Аймаг, хотын
боловсролын асуудал
эрхэосэн нэгж, БСТ
Сум,дүүргийн
Засаг дарга
Нийгмийн асуудал
хариуцсан түшмэл
Сургууль,
цэцэрлэгийн
зөвлөл
Хүүхдийн
цэцэрлэг, ЕБС
Баг, хорооны Засаг
дарга

37. Манай орон нутаг, олон нийтийн дэмжлэг,
хамтын ажиллагаа
Х
Тайлба
р
Цэцэрлэг бага насны хүүхдүүдийг сургуулийн
өмнөх боловсролд тэгш хамруулах асуудлаар
орон нутгийн засаг захиргааны байгууллагатай
хамтран ажилладаг.
Цэцэрлэг ажлаа олон нийтэд тогтмол тайлагнадаг.
Орон нутгийн засаг захиргааны байгууллагаас
сургуулийн өмнөх боловсролд хамрагдаж чадаагүй
хүүхдүүдэд хүрч үйлчлэхэд нь дэмжлэг үзүүлдэг.
Манай нутгийн хувийн хэвшлийн байгууллагууд
цэцэрлэгийн санаачлагыг дэмжин ажилладаг.

38. Миний сэтгэгдэл Х Тайл
бар
Цэцэрлэг бага насны хүүхэд хөгжих ая тухтай
орчинг бүрдүүлж чадсан.
Цэцэрлэг хувилбарт сургалтыг оновчтой зохион
байгуулдаг.
Цэцэрлэг төсвөө үр ашигтай зарцуулдаг.
Цэцэрлэг хүүхэд бүрийг сургуулийн өмнөх
боловсролд тэгш хамрах, хүүхдэд ээлтэй орчин
бүрдүүлэхтэй холбоотой эрх зүйн баримт
бичгүүдийг үйл ажиллагаандаа сайн
хэрэгжүүлдэг.
Цэцэрлэг чадварлаг багш, ажилтнуудтай.

39. Анхааралтай сонссонд
баярлалаа