Online communicatie voor archieven anno 2011

1. Met het archief
op het web
1995
tot
2011

2. Waar haal ik de mosterd?
• http://www.archief20.org
• http://www.23-archiefdingen.nl
• ‘Digitale publiekswerking: inspiratiegids voor
bibliotheken en cultuur- en gemeenschapscentra’
Bibnet & LOCUS
• Hinssen, Peter. Digitaal is het nieuwe normaal.
De revolutie is begonnen. Tielt, Lannoo, 2010.

3. Studiedienst Vlaamse regering

4. Digimeter.be

5. • Meer en meer starten mensen hun zoektocht
naar informatie of ontspanning op het
internet.
• Bij de 18- tot 34-jarigen zoekt meer dan 80%
zijn cultuurinformatie online.
• Ook meer en meer medioren (55-64-jarigen)
vinden hun weg naar online
cultuurinformatie, -verwerving en -beleving.
Participatiesurvey 2009

6. • Het gemiddelde rapportcijfer voor alle websites
bij elkaar is 7,6 in 2009 tegen 7,8 in 2007.
• De daling heeft te maken met de verwachtingen
van de bezoekers. Dat is een logisch gevolg van
het toenemende online dienstenverkeer.
Naarmate meer mensen van meer en
geavanceerdere internetdiensten gebruik
maken, nemen hun verwachtingen toe.
Kwaliteitsmonitor Dienstverlening Archieven

7. • De verbeterpunten gelden stuk voor stuk de
digitale dienstverlening:
– de informatie over zowel de eigen producten en
diensten als die van andere archieven
– de informatie over de collecties of databanken waarin
online kan worden gezocht
– het gemak waarmee op de website kan worden
gezocht
– de navigatie op de website
– de interactiviteit op de website
– de actualiteit van de website
Kwaliteitsmonitor Dienstverlening Archieven

9. Hoe kun je het web op?
• Klassieke website
• Content Management Systeem
• Weblog
• Microblog
• Wiki
• Sociale netwerksite
• Twitter
• …

10. Klassieke website
• Vereiste kennis
– (X)HTML: structuurtaal -> koppen, paragrafen, enz.
– CSS: opmaaktaal -> lettertypes, kleuren, enz.
– WYSIWYG-editor
• Commerciële software:
– Adobe Dreamweaver
– Microsoft Expression Web
• Open source software:
– Nvu
– SeaMonkey Composer

11. Klassieke website
• Dynamiek en (inter)activiteit toevoegen
– Onderliggende database aanroepen: PHP, ASP.NET
– Scripting: JavaScript, AJAX
– Animaties/multimedia tonen: Flash, Silverlight
–…

12. Content Management Systeem
• Afgekort als CMS
• Interessant voor websites waarvan de inhoud
dikwijls wordt aangepast door meerdere mensen
• Dynamische website bouwen zonder kennis van
scripting
• Commerciële software
– Microsoft SharePoint
• Open source software
– Drupal
– Joomla!

13. Content Management Systeem
• Basisonderdelen
– een bijna altijd afgeschermde
administratiemodule, waar gegevens kunnen
worden ingevoerd, verwijderd of aangepast
– een database voor de opslag van de gegevens
– een presentatiemodule, waar de ingevoerde
gegevens door bezoekers kunnen worden bekeken

14. Content Management Systeem
• Templates/sjablonen: gegevens kunnen als
platte tekst worden ingevoerd, maar aan de
bezoekers worden ze gepresenteerd met een
vaste lay-out
• Opgelet: het vergt tijd en energie om inzicht te
krijgen in deze systemen

15. Weblog
• Wat is een weblog?
• Waarom bloggen?
• Bloggen stap-voor-stap
• Blogger
• Blog inrichten
• Embed & widgets

16. Wat is een weblog?
• Een weblog is een website die geregeld vernieuwd
wordt en waarop de berichten in chronologische
volgorde verschijnen.
Bezoekers kunnen reageren.
Verspreiding van de inhoud (RSS) is mogelijk.
• Weblogs worden onderverdeeld naar inhoud, bv.
shockbloggers, nieuwsbloggers, lifeloggers
of naar type, bv. fotobloggers, vloggers, podcasters.

17. Waarom bloggen?
• informatie verstrekken aan bezoekers
• participatie van bezoekers
• onderling uitwisselen van ervaringen
• zich persoonlijk uiten
• …

19. Bloggen stap-voor-stap
• Doelstelling en doelgroep bepalen
• Domeinnaam kopen
• Hosting zoeken
• Software kiezen en installeren

20. Domeinnaam kopen
• Startpunt voor .be domeinen is de Belgische
Vereniging voor Internet Domein Naam Registratie:
http://www.dns.be
Ga na of het gewenste domein nog beschikbaar is.
Zo ja, kies een agent bij wie je de domeinnaam kan
registreren.
• Bv. een domein bij One2Web kost 15 € per jaar.

22. Hosting zoeken
• Zoek een thuis voor je blog. Dikwijls kan dit ook
bij degene bij wie je het domein koopt.
• Bv. hosting bij DreamHost kan aan 100 $ / jaar.

23. Software kiezen en installeren
• Er bestaan verschillende softwares om weblogs
op te zetten: Movable Type, Drupal, …
• Meest gebruikt is de flexibele reclamevrije
(gratis) open source software WordPress.org.
• Bij DreamHost is voor WordPress.org een
eenvoudige ‘one-click installation’ procedure
voorzien.

24. Blogger
• Bij Blogger krijg je domeinnaam, hosting en
software all-in-one en dat gratis en voor niets.
Uiteraard moet je dan de beperkingen van het
systeem erbij nemen en heb je minder vrijheid
om alles naar eigen wens aan te passen.
• Wordpress.com is een alternatief.

25. Blog inrichten
• Als je een beetje (X)HTML en CSS kent, kun je
makkelijk lay-out ingrepen uitvoeren op gebied
van kleuren, schikking, header afbeelding, enz.
• Om te schrijven, reacties te beheren, de ‘links’
aan te vullen, hoef je geen codeertaal te
kennen, dat kan allemaal rechtstreeks in de
administrator module die via een webbrowser
toegankelijk is.
• Daarnaast kun je op aparte (statische) pagina’s zo
veel informatie kwijt als gewenst, bv.
contactgegevens, openingsuren, …

27. Embed & widgets
• YouTube
• Google Maps
• …
• Flickr
• Delicious
• Chatfunctie
• …

31. Microblog
• Microbloggen = het posten van korte
teksten, afbeeldingen, quotes, video en
muziek
• bookmarklet waarmee je vanuit je browser
inhoud kunt delen
• Simpele interface, erg intuïtief
• Platform:
– Tumblr
– Posterous

33. Wiki
• online samenwerken aan documenten
• direct vanuit de browser, hypertekst maken, bewerken
en koppelen aan andere wiki- of webpagina's
• geen kennis van websitetechnologie of –software nodig
• niet noodzakelijk toestemming of wachtwoord nodig

34. Wiki
• Platform:
– MediaWiki
– Wikispaces
– Pbworks
– Wetpaint
– Google Sites

35. http://www.regionaalarchieftilburg.nl/wiki

36. Sociale netwerksite
• Facebook
• Netlog
• MySpace
• LinkedIn
• Ning
• Twitter
• …

41. Niemand kan voorspellen in welke richting
sociale media zich zullen ontwikkelen. Er is
geen garantie dat merken zoals Facebook en
Twitter binnen enkele jaren nog zullen
bestaan. Anderzijds lijdt het voor mij weinig
twijfel dat er met deze sites een tendens in
gang gezet is die niet meer zal verdwijnen.
Jo Caudron
Haal meer uit social media (2010)

42. Advies van aanpak (1)
• Kern:
– Pagina(’s) op CMS gemeente
– Blog: flexibeler dan CMS gemeente
• Bijkomend:
– Facebook
– Twitter
• Optioneel:
– Wiki

43. Advies van aanpak (2)
• Combineer pull met push
– Pull: klassieke website
– Push: elektronische nieuwsbrief
– Pull & push: blog, Facebook, Twitter
• Online beschikbaar voor wie ernaar surft
• Mogelijk om informatie ‘toegestuurd’ te krijgen
– RSS-feeds bij blogs
– ‘Vind ik leuk’ bij Facebook pagina’s
– ‘Follow’ bij Twitter

44. Advies van aanpak (3)
• Erken het effect van virale marketing
– +1 op Google
– ‘Delen’ in Facebook
– ‘Retweet’ in Twitter

45. Advies van aanpak (4)
• Overschat de te besteden tijd niet
– Bedenk een digitale strategie
– Stel communicatieplan op: wie wat wanneer
• Wie maakt foto’s?
• Minstens één blogbericht per week
•…
– Verbind je blog, Facebook en Twitter
• Widgets
• Twitterfeed
• #fb
• …

46. Advies van aanpak (5)
• Mobiel internet
– Mobiele website
– QR-codes
– Augmented reality
– Location based netwerken
• Gowalla
• Foursquare

47. Advies van aanpak (6)
• Usability & accessibility
– Webstandaarden van het W3C
– Toegankelijkheidsrichtlijnen van het WAI
• Web Content Accessibility Guidelines (WCAG) 2.0
http://www.w3.org/TR/WCAG20
bv. alternatieve teksten voor afbeeldingen
– Anysurfer kwaliteitslabel voor toegankelijke
websites: http://www.anysurfer.be

48. “Digitale publiekswerking:
inspiratiegids voor bibliotheken en
cultuur- en gemeenschapscentra”
Bibnet & LOCUS

49. Objectieven voor online publiekswerking
1. Efficiënt online vindbaar zijn
2. Informeren over aanbod en diensten
3. Identiteit uitdragen
4. In dialoog gaan met het publiek
5. Online diensten optimaliseren
6. Doelgroepgericht communiceren
7. Online cultuurbeleving ondersteunen

50. Kwaliteitsmonitor dienstverlening archieven

51. Efficiënt online vindbaar zijn
• De site is makkelijk te vinden in Google.
Bij een zoekactie vind je snel de hoofdpagina.
• Bij zoekacties vind je makkelijk de relevante
informatie terug:
– Openingsuren
– Contactgegevens
– Collecties, Dienstverlening, Activiteiten, Publicaties
– (Catalogus / Archiefbeheersysteem)
–…

55. Efficiënt online vindbaar zijn
• Laat eventueel je zoekmachineoptimalisatie
(SEO) nakijken
– structuur en techniek van website, bv. sitemap
– externe backlinks
– trefwoordgebruik
• in de url
• in de paginatitel + iedere pagina een unieke titel
• in heading tags (<h1> , <h2> , <h3>, …)
• in de ankerteksten van (interne) hyperlinks
• …

56. Trefwoordanalyse
• Google Adwords Keyword Tool
• Google Analytics

59. http://www.google.com/webmasters/docs/search-
engine-optimization-starter-guide.pdf

61. Efficiënt online vindbaar zijn
• Je hebt een herkenbare URL (webadres). Deze
kan online (bv. e-zine) en offline gebruikt
worden (bv. op een folder of affiche).
– www.harelbeke.be/archief
www.harelbeke.be/stadsarchief
– www.brugge.be/internet/nl/cultuur_sport_jeugd/
Stadsarchief/index.htm
– www.kortrijk.be/node/5091
– www.ieper.be/default.aspx?SGREF=2517

62. Kwaliteitsmonitor dienstverlening archieven

63. Efficiënt online vindbaar zijn
• Naar deze URL wordt gelinkt op de relevante
websites:
– Gemeentelijke website
– Sites van (lokale) partners: musea, scholen,
cultuurcentrum, verenigingen, erfgoedinstellingen
– Bovenlokale sites: UitinVlaanderen, Archiefnet
– Sociale netwerksites: Facebook, LinkedIn, Twitter,
…

64. Efficiënt online vindbaar zijn
• De website of blog is makkelijk
aanpasbaar, zodat informatie steeds actueel
is.
• Vaak is de gemeentesite veeleer geschikt voor
algemene en statische informatie.
• Blogs en Facebookpagina’s zijn sneller en
eenvoudiger actueel te houden dan de veeleer
logge systemen waarop gemeentesites
gebouwd zijn.

65. Stel jezelf de volgende vragen
• Kan je je ei kwijt op de gemeentesite of wordt de
info die je graag zou delen met je publiek beperkt
door huisstijl- en workflowafspraken?
• Kan je alles wat je wil delen (actuele
berichten, foto’s, …) plaatsen of zijn er
beperkingen?
• Kan je structuur aanbrengen en subpagina’s
maken of krijg je maar één pagina ter beschikking?
• Wie kan de info aanpassen en hoe vlot loopt dat?

66. Efficiënt online vindbaar zijn
• In je organisatie is iemand verantwoordelijk
voor het actueel houden van de online
informatie (blog/site).

67. Informeren over aanbod en diensten
• De blog/site heeft een duidelijke navigatie en
indeling. Vanop de hoofdpagina is volgende
informatie via één klik bereikbaar:
– Openingsuren/contactgegevens
– Zoeken in de collecties, liefst met zoekbox
– Informatie over prijzen (kopies, etc.)
– Informatie over specifieke diensten, o.a.
• Aanbod voor doelgroepen (scholen, senioren, …)
• Promotiecampagnes
• …

69. Informeren over aanbod en diensten
• De informatie wordt niet enkel op de blog/site
aangeboden, maar ook via:
– Gemeentelijke website
– E-zine
– Facebook
– Lokale nieuwskanalen (bv. Brugsch
Handelsblad, Het Nieuwsblad – regio’s, Focus-
WTV)
–…

70. Identiteit uitdragen
• De blog/site heeft een duidelijk logo. De
vormgeving sluit daarbij aan.
• Maak veel gebruik van afbeeldingen en video
op de blog/site.
• Logo en beeldmateriaal worden ook gebruikt
op andere online kanalen (Facebook, Twitter).

72. Identiteit uitdragen
• Via de blog/site kan men snel opzoeken wie
wat doet binnen je archiefwerking.
• Een nieuw artikel/post wordt ondertekend
door een medewerker.

75. In dialoog gaan met het publiek
• Op je blog/site verschijnen reportages over
evenementen, die je voorziet van
beeldmateriaal
• Je bent actief op sociale netwerken (vooral
Facebook)
• Je betrekt je publiek online door hen aan het
woord te laten (bezoeker van de week,
mening over een tentoonstelling, …)

77. In dialoog gaan met publiek
• Je reageert op online opmerkingen en
klachten.
• Je speelt ook in op belangrijke evenementen
(carnaval, festivals, erfgoeddag, open
monumentendag, …) buiten je organisatie.

79. Online diensten optimaliseren
• Via je blog/site kan het publiek:
– Opmerkingen/vragen versturen
– Zich laten attenderen op nieuws, enz.
– Zoeken in de collecties

80. Doelgroepgericht communiceren
• Je hebt voor specifieke doelgroepen een apart luik op
de blog/site:
– Jongeren
– Senioren
– Scholen
– Verenigingen
– Regelmatige gebruikers
– Light users
– …
• Op basis van je klantenbestand profileer je gebruikers
om specifiek te communiceren (bv. via een e-zine)

82. Online cultuurbeleving ondersteunen
• Je biedt online ‘belevenissen’ aan die een
meerwaarde zijn voor de gebruiker (bv. YouTube-
filmpje, podcast, digitale etalage met
(fragmenten uit) archiefstukken, …)
• Bij inhoud van derden zorg je voor extra duiding
onder de vorm van een kritische of
ondersteunende opmerking
• Je probeert daarbij zo veel mogelijk de link te
leggen met de collecties / diensten / activiteiten
van het archief

84. Online cultuurbeleving ondersteunen
• Je zet geregeld een vraag, poll, quiz of
wedstrijd online
• Je neemt openingen van tentoonstellingen/
lezingen/workshops op en zet deze online
• Je streamt live een opening/lezing/workshop
(webevent)

86. Meten van je digitale publiekswerking
• Nagaan of je beoogde doelen bereikt zijn
– Bevraging
(cfr. kwaliteitsmonitor dienstverlening archieven)
– Statistieken

87. Statistieken
• Facebook
– Hoeveel fans zijn er laatste week bijgekomen
– Hoeveel mensen vonden een bericht leuk
• Blogger
• Google Analytics

90. Google Analytics: wat kun je meten?
• Het gebruik van je blog/site
– Paginaweergaves
– Bezoeken
– Bezoekers
• Waar komen bezoekers vandaan
• Hoe komen bezoekers binnen
• Waar komen ze binnen
• Wat doen ze
• Hoe lang blijven ze
• Waar gaan ze er weer uit

91. Google Analytics - verkeersbronnen

92. Google Analytics - Bezoekers

93. www.slideshare.net/commissaresse
eva.t.simon@gmail.com
Veel succes!