11. N (stikstof) lastiger
N aanvoer (kracht)voer
N afvoer
melk + vlees
N (kunst)mest
N binding/depositie
N overschot =
NH3/NH4 (lucht)
N2 (lucht)
Nitraat/N uit-en afspoelen
N organisch - bodemvoorraad N levering
bodem
12. Variatie in N
kg N/ha (top 20% NH3): N-NH3 48 + N-bodem177 = 225
kg N/ha (prijswinnaar): N-NH3 56 + N-bodem80 = 136
Drenthe potentie verlaging
Bodem stikstof overschot=
4.224 ton N in Nitraat(NO3)/jaar
top 20% met 91 kg/ha ligt 64 kg/ha
lagertovgemiddelde 155 kg N/ha
opschalen over 66.000 hectare
Drenthe potentie verlaging
Ammoniak emissie =
500 ton N in NH3/jaar
(5 kg/10.000 kg x 1 miljard kg)
13. C (koolstof) nog lastiger
C aanvoer (kracht)voer
C afvoer
melk + vlees
C (kunst)mest/
compost
C overschot =
Opbouw/afbraak
Organische Stof
CO2 verliezen
CH4 (methaan verliezen)
CO2 verliezen
14. Variatie in C (CO2 uitstoot)
0.40
0.50
0.60
0.70
0.80
0.90
1.00
0 2 4 6 8 10 12
kgCO2/100kgMM
jv/10 mk
CO2uitstoot/intensiteit
Stuks jongvee per 10 melkkoeien
16. Variatie in C (OS opbouw)
Resultaten vanuit het Drenthe project:
+ 0,7% hoger organische stof gehalte in grasland Dit is
een verrassend snelle stijging. De maatregel die dit kan
verklaren is waarschijnlijk het minder scheuren of omploegen
van grasland.
+ 0,2% organische stof in bouwland
22. Koester uw bodem als uw vrouw
(tenminste als u ze over 10 jaar nog naast u in bed wilt hebben liggen!)
Geen insporing/bodemverdichting
Zo weinig mogelijk scheuren
Indien scheuren dan consequent en: vanggewassen inzetten,
wisselbouw en organische mest (compost?)
Bollen? Korte termijn winst, lange termijn verlies?
23. Ploegen? korte termijn winst, lange termijn verlies?
Organische Stof gehalte
Organische N gehalte
Mais in continuteelt Gescheurd Grasland Oud Grasland
8,9 %
0,37 %
4,8 %
0,23 %
80 ton/ha meer OS =
1,5 ton/ha meer N-org =
100 ton meer CO2 binding!
1 ton CO2 = ± 12 Euro waard?
Zelfde grondsoort, ontwatering e.d.
Maar verschillend management
1 ton CO2 is de hoeveelheid CO2 die vrijkomt
bij 4000 kilometers rijden (benzine bij 10km/l)
of bij het opwekken van de elektriciteit van 45
huishoudens een week lang of 12.500 kg melk
28. aankoop voer
eigen ruwvoer
melk en vlees
VEM behoefte van het vee voor melk en onderhoud
-VEM aankoop (krachtvoer en bijproducten)
= VEM van eigen land (in ruwvoer)
Kuilanalyses bepalen gehaltes VEM, N en P in eigen ruwvoer
De basis: hoeveel vreet de koe?
29. Hoeveel vreet de koe van eigen land?
Uitdaging?
Netto
kVEM benutting/ha
Bron: 60 melkveehouders in Achtkarspelen (Fr)
30. Hoe benut de koemeervan eigen land?
Minder krachtvoer voeren ….en van ruwvoer tekort naar
ruwvoeroverschot? Onze uitdaging?
• BSK syndroom voorkomen
• De aandacht naar voederwinning en conservering
• Beperkt voeren ipv onbeperkt voeren (structuur!)
• Fokken op koeien die melk geven uit eigen voer
• Meer weidegang? Stripgrazing? Pure graze?
• Precies het goede bijvoeren (gemalen tarwe om de structuur in de brand te
zetten)
31. In welke situatie zit u?
grasland &
voedergewassen
100% grasland
intensief
extensief
Bedrijven met grasland genoeg, veelal ook
een groot aandeel beheersland hebben
Bedrijven met land genoeg, maar een groot
deel van het eigen krachtvoer zelf
verbouwen.
Bedrijven met alleen grasland, maar veel
koeien per hectare.
Bedrijven die intensief zijn met veel
akkerbouwmatig grondgebruik.
32. Situatie ruwvoer: Aanvulling:
Graskuil vochtig, hoog RE, laag suiker Eiwit traag, FOS snel
Graskuil droog, hoog RE, normaal suiker Eiwit sneller, FOS trager
Graskuil vochtig, laag RE, laag suiker Eiwit trager, FOS snel
Graskuil droog, laag RE, hoog suiker Eiwit snel, FOS traag
Maiskuil vochtig, normaal zetmeel Eiwit trager, FOS trager
Maiskuil droog, zetmeel hoog Eiwit sneller, FOS sneller
Bron: Malenstein
Gewenste aanvulling voor synchronisatie
energie en eiwit
33. Optimaal rantsoen beredeneren
Snelle
koolhydraten
Laag eiwit
Hoog eiwit
Dikke mest
Donkere mest
Lichte mest
Dunne mest
Trage
Koolhydraten
graskuil
Mais
Suiker Stro
Soya
Bierbostel
Bieten pulp
Aardappelproducten
Lucerne
Hooi
Vogeltjeshooi
Citrus pulp
Koolzaad
Tarwe
Vers gras
Geplet graan
Mais gluten
Krachtvoer
GPS
34. GOED hooi winnen altijd goed!!
1 kg ds hooi bijvoeren/koe/dag
100 koeien = 10,5 ha hooien!!!
HOOIEN! (
35. Wat is hooi
• Vitamine D
• Grote rol bij vet mobilisatie
• Calcium en Fosfor metabolisme
• Positieve rol bij de voorkoming van (slepende-) melkziekte
• Mineralen
• Laag in natrium en kali
• Hoger in chloor en zwavel
• Positieve balans kationen en anionen
Perfecte voor droogstand en hoog productieve
koeien!
36. Hoe lossen we dit op: Broei
• Hoe voorkomen we hooi broei
• Geen jong gras hooien en niet teveel bemesten
• Kleine balen minimaal 78% droge stof
• Grote balen minimaal 82% droge stof
• Laatste keer schudden en harken moet het gras ‘kraken’
• Niet te lang voor het persen harken, vocht intreding vanuit de
bodem bij nattere gronden
• Balen niet ‘te vast’ in de opslag rijden, het moet kunnen
ademen
• Mechanisch drogen
Bij twijfel de balen wikkelen
• In de schuur
• Laat de hooi balen meten
• Sla een lange stalen pin in de balen (of druk met shovel erin)
• Kan de pin na terug trekken niet vast gehouden worden dan is
hij te warm!
4-7-2013 36
37. Hoe lossen we dit op: weer
• Het weer is beperkt voorspelbaar
• Heb geduld, gras om te hooien dat een week of twee
langer staat is geen ramp
• Niet droog genoeg?
• Na-drogen
• Gedwongen ventilatie door ronde balen
44. Hoe lossen we dit op: snede
• Welke snede
• De eerste snede is ongeschikt
• De tweede of derde snede wordt het meest gebruikt
• Tweede heeft als risico dat er wat langer gewacht moet
worden op mooi weer
• Derde heeft weer risico dat er onvoldoende gras staat als
er mooi weer is
• Ook bepaald door tijdstip eerste snede (!)
• Herfstgras drogen?
• Welk perceel
• Oude grasmat
• Niet te zwaar bemest (liefst specifiek bemest)
• Hoge lichte gronden (droogt sneller)
45. Hoe lossen we dit op: hectare’s
• Hoeveel hectare
• Jaarrond 1 kilo droge stof hooi per koe per dag
• 1 koe maal 365 dagen is nodig
• 365kg maal 100 melkkoeien is 36.500kg hooi
• 36.500kg gedeeld door opbrengst per hectare van
3.500kg
• 10,5 hectare nodig om te hooien
100 koeien jaarrond 1 kilo hooi per dag betekend 10,5 hectare
hooien….
….en hooi voor jongvee en voldoende opslag!
46. Hoe lossen we dit op: arbeid
• Arbeid
• Grote balen ipv kleine
• Kleine balen mbv mechanisatie
• Kleine balen op het erf persen (filmpje)
• Maak er 1 groot hooi feest van!!
47. Grote spreiding in kostprijs
0.00
5.00
10.00
15.00
20.00
25.00
30.00
35.00
0 500000 1000000 1500000
kostprijs/100 kg melk vs
totaal kg melk geleverd
Zelfde quotum:
10ct winst = INKOMEN!
48. Hoge melkproductie tegen elke prijs?
0.00
2.00
4.00
6.00
8.00
10.00
12.00
4000 5000 6000 7000 8000 9000 10000 11000
Voerkosten (€ / 100 kg melk) vs melkproductie/koe
52. “green per definition” naast EKO in GLB
Maar ook:
• Maatwerk, ruimte voor de vakman
• Mest op de bedrijven houden in ruil voor minder kunstmest
• Mest naar eigen inzicht, met eigen machines (DuoSpray)
•Mestscheiding/kunstmestloos boeren regelen
•Derogatie(verantwoord meer mest op het eigen bedrijf houden)
• Ruimte binnen PAS (Programmatische Aanpak Stikstof)
• Waterschap (herverdeling lasten)
• Onderbouwen duurzaamheidspremies vanuit melkfabriek
• Lagere uitvoeringskosten, meer maatwerk op gebiedsniveau
• Nieuwe financiering – gebiedsfondsen, banken, etc.
Certificaat (een geborgde kringloopwijzer/ kringloopkompas)
biedt kansen
Kg melk/ha?
Wij zijn klaar voorcertificering!
57. • Alleen duurzame groei na 2015?
•Certificaat als “green per definition” GLB
• Mestscheiding/kunstmestloos boeren regelen
•Derogatie(verantwoord meer mest op het eigen bedrijf houden)
• Ruimte binnen PAS (Programmatische Aanpak Stikstof)
• Onderbouwing premies vanuit melkfabriek
• Waterschap (herverdeling lasten)
• Minder ambtenaren, meer maatwerk
• Nieuwe financiering – fondsen,
banken en andere voordelen!
ZUIVEL – OVERHEDEN –
GEBIEDEN - MELKVEEHOUDERS
PILOT LOOPT
Certificaat biedt veel meer kansen!
58. Verdere aanscherping van regeltjes loopt vast,
grondstoffen raken op en worden duur
Maak werk van een stimuleringsbeleid
en beloon met maatwerk en voor efficiëntere
bedrijfsvoeringen OOK in het GLB!
www.boerenverstand.org