1. CÁC QUY TẮC HỘI THOẠI
QUY TẮC CỘNG TÁC HỘI THOẠI CỦA GRICE
Nhóm 20: Bùi Bích Phương- Hoàng Thị Hải Yến
– Trần Như Quỳnh - Nguyễn Cẩm Hà – Tường Vui

2. NỘI DUNG
I. Khái quát về các quy tắc hội thoại
II. Nguyên tắc cộng tác hội thoại của Grice
1. Phương châm về lượng
2. Phương châm về chất
3. Phương châm quan hệ
4. Phương châm cách thức
I. Một số hạn chế của nguyên tắc cộng tác hội thoại
II. Luyện tập

3. I. KHÁI QUÁT VỀ CÁC QUY TẮC HỘI THOẠI
CÁC QUY TẮC HỘI THOẠI
Nguyên tắc Nguyên tắc
Các nguyên tắc
luân phiên liên kết
hội thoại
lượt lời hội thoại
Lý
Nguyên thuyết
tắc quan
Phép
cộng yếu
lịch
tác của
sự
hội Wilson
thoại và
Sperber

4. I. KHÁI QUÁT VỀ CÁC QUY TẮC HỘI THOẠI
Những hình ảnh sau khiến bạn liên tưởng đến câu
chuyện ngụ ngôn nào ?
LỢN CƯỚI ÁO MỚI CON RẮN VUÔNG
Trong đó, các nhân vật đã phạm sai lầm gì
trong giao tiếp?

5. II. NGUYÊN TẮC CỘNG TÁC HỘI THOẠI (GRICE)
Nguyên tắc cộng tác hội thoại, còn gọi là phương
châm hội thoại do Grice nêu ra từ năm 1967.
Nguyên tắc này được phát biểu một cách tổng quát
như sau:
“ Hãy làm cho phần đóng góp tích cực của
anh (vào cuộc hội thoại) đúng như nó
được đòi hỏi ở giai đoạn mà nó xuất hiện
(của cuộc hội thoại) phù hợp với đích hay
phương hướng của cuộc hội thoại mà anh
đã chấp hận tham gia vào”

6. II. NGUYÊN TẮC CỘNG TÁC HỘI THOẠI (GRICE)
PHƯƠNG CHÂM CỘNG TÁC HỘI THOẠI
CÁC PHƯƠNG CHÂM
HỘI THOẠI
PHƯƠNG PHƯƠNG PHƯƠNG
PHƯƠNG
CHÂM CHÂM CHÂM
CHÂM
VỀ VỀ QUAN
CÁCH
LƯỢNG CHẤT HỆ
THỨC
- Đừng nói điều gì -Tránh lối nói tối
- Lượng thông tin
mà bạn tin răng nghĩa.
đúng như muc đích -Hãy nói đúng với
không đúng. -Tránh lối nói mập
đòi hỏi. chủ đề hội thoại
- Đừng nói điều gì mờ,mơ hồ về nghĩa.
- Nội dung không đang đề cập đến.
mà bạn không đủ - Ngắn gọn
thiếu, không thừa.
bằng chứng. - Có trật tự

7. II. NGUYÊN TẮC CỘNG TÁC HỘI THOẠI (GRICE)
1. PHƯƠNG CHÂM VỀ LƯỢNG Quê tớ
ở miền
Bắc
Tình huống 1:
An: Hè năm tới nhất định mình sẽ
về thăm quê
Mình nhớ bố mẹ quá!
Bình: Thế quê cậu ở đâu?
An: Quê tớ ở miền Bắc.
Bình: Ở dưới quê thì bố mẹ cậu
làm nghề gì?
An: Bố mẹ tớ đều là nông dân giỏi
nhất làng.
??? Phân tích tình huống trên và chỉ ra sự vi phạm phương
phương châm về lượng

8. II. NGUYÊN TẮC CỘNG TÁC HỘI THOẠI (GRICE)
2. PHƯƠNG CHÂM VỀ CHẤT
1. Ăn đơm, nói đặt
2. Ăn ốc nói mò
3. Ăn không nói có
4. Cãi chày cãi cối
??? Giải thích cách câu thành ngữ trên và cho biết vì sao
chúng lại chỉ sự vi phạm phương châm về chất

9. II. NGUYÊN TẮC CỘNG TÁC HỘI THOẠI (GRICE)
3. PHƯƠNG CHÂM QUAN HỆ
Tránh hiện tượng nói lạc đề
“ Ông nói gà, bà nói vịt”
??? Câu chuyện ngụ ngôn “ Lợn cưới áo mới”
gây cười ở đâu ?

10. II. NGUYÊN TẮC CỘNG TÁC HỘI THOẠI (GRICE)
4. PHƯƠNG CHÂM CÁCH THỨC
•Tránh lối nói tối nghĩa.
•Tránh lối nói mập mờ,mơ hồ
về nghĩa.
• Ngắn gọn
• Có trật tự
??? Tìm một vài câu thành ngữ, tục ngữ chỉ sự vi pham
phương châm cách thức trong giao tiếp.

11. II. NGUYÊN TẮC CỘNG TÁC HỘI THOẠI (GRICE)
Chú ý:
- Có những diễn đạt mà người nói nghĩ là chưa
đầy đủ để xác nhận nó là chính xác Vì vậy
người nói thường đưa ra những lời rào đón:
Nếu tôi không nhầm.................
Tôi không chắc rằng.................
Tôi đoán...................................

12. III. MỘT SỐ HẠN CHẾ CỦA NGUYÊN TẮC HỘI THOẠI GRICE
Chỉ chú ý đến thành phần nội dung thông tin
(lượng tin), chưa chú ý đến thành phần nội dung
liên cá nhân.
Ranh giới không rõ ràng giữa các phương châm,
o Phương châm về chất - phương châm
cách thức
o Phương châm về lượng - phương
châm quan hệ.

13. IV. LUYỆN TẬP
Câu 1: Tình huống sau đây vi phạm phương châm hội
thoại nào?
Ông: - Này bà mua giúp tôi ít thuốc lào đi
Bà : - Ai bán bắp xào ở đây mà mua?
Ông: - Khổ ! Bà đúng là điếc quá !
Bà : - Tiếc gì với ông gói bắp xào? Đã bảo ở đây không
có ai bán. Ông nói thế là đánh giá tôi bủn xỉn lắm phải
không?
A. Phương châm về lượng
B. Phương châm về chất
C. Phương châm quan hệ
D. Phương châm cách thức C

14. IV. LUYỆN TẬP
Câu 2: Câu thành ngữ : “ ăn ốc nói mò” dùng đề chỉ những
người giao tiếp vi phạm phương châm hội thoại nào?
A. Phương châm về lượng
B. Phương châm về chất
C. Phương châm quan hệ
D. Phương châm cách thức
B

15. IV. LUYỆN TẬP
Câu 3: Câu thành ngữ : “ nói bóng nói gió” dùng để chỉ
sự vi phạm phương châm giao tiếp nào?
A. Phương châm về lượng
B. Phương châm về chất
C. Phương châm quan hệ
D. Phương châm cách thức
D

16. IV. LUYỆN TẬP
Câu 4: Trong “Truyện Kiều” của Nguyễn Du, đoạn kể về
Thúy Kiều bị đưa vào lầu xanh. Từ dải – một bậc anh
hung tái thế, gặp Kiều nơi này – song vẫn tâm sự :
“ Thiếp danh đưa đến lầu hồng”
Theo bạn, Từ Hải đã vi phạm phương châm hội thoại
nào? Giải thích?
A. Phương châm về lượng
B. Phương châm về chất
C. Phương châm quan hệ
D. Phương châm cách thức
B

17. IV. LUYỆN TẬP
Câu 5: Chọn câu trả lời đúng nhất
A. Grice cho rằng giao đãi là một trường hợp riêng của hội
thoại
B. Đích chung của hội thoại cho những người tham gia nhất
thiết phải thống nhất lẫn nhau
C. Mọi cuộc hội thoài đều có đặc trưng là có đích chung cho
những người tham gia
D. Mọi giao đãi đều là hôi thoại
C

18. IV. LUYỆN TẬP
Câu 6: Đọc mẩu chuyện sau và trả lời câu hỏi
“ Một cậu bé 5 tuổi chơi quả bóng nhựa trong phòng
đọc sách của bố. Quả bóng lăn vào ngăn dưới của một
kệ sách. Cậu bé tìm mãi không ra, bèn hỏi bố, ông bố
đáp:
- “Quả bóng nằm ngay dưới cuốn tuyển tập truyện
ngắn Nam Cao kia kìa.”
Câu trả lời của ông bố không tuân thủ phương châm hội
thoại nào :
A. Phương châm về lượng
B. Phương châm về chất
C. Phương châm quan hệ
D. Phương châm cách thức D

19. IV. LUYỆN TẬP
Câu 7: Nối thành ngữ cột A với phương châm hội
thoại tương ứng ở cột B
Thành ngữ Phương châm hội thoại
1. Nói bóng nói gió a. lượng
2. Nói trời nói đất b. cách thức + lượng
3. Con cà con kê c. quan hệ
4. Trống đáng xuôi kèn thổi d. Cách thức
ngược
1.d , 2.a, 3.b, 4.c

20. IV. LUYỆN TẬP
Câu 8: Tìm phát biểu đúng nhất
A. Lý thuyết của Grice luôn được tuân thủ một cách bất
di bất dịch ở mọi lúc mọi nơi khi tham gia hội thoại.
B. Theo Grice, phạm lỗi về nguyên tắc và phương châm
hội thoại là do người nói không biết về những phương
châm này.
C. Phương châm hội thoại của Grice chỉ có tác dụng khi
nội dung được nói ra trực tiếp.
D. Phương châm hội thoại của Grice có tác dụng cho cả
nội dung được nói ra trực tiếp, cả nội dung hàm ẩn.
D

21. IV. LUYỆN TẬP
Câu 9: Sắp xếp các lượt lời sau đây cho đúng trật tự
của một cuộc hội thoại.
1. Im thằng này! ... Để cho người ta dặn nó. Mua độ
hai xu chè...
2. Ít nhất phải năm xu. Mua ít nó không có tiền trả lại.
3. Rầy hai xu, hàng chè nó chả bán thì sao...
4. Hai xu không bán thì mấy xu mới bán?
5. Một ngàn ấm...Ông lão cả đời không đi chợ, cứ
tưởng chè rẻ lắm.
6. Thì mua cả năm xu vậy. Năm xu thì nấu được mấy
ấm?
1, 3, 4, 2, 6, 5

22. IV. LUYỆN TẬP
Câu 10:Những câu không phải là vi phạm phương châm
về chất
A.Nói dối như Cuội
B.Hứa hưu hứa vượn
C.Ông nói gà, bà nói vịt
D.Ăn ộc nói mò
C

23. IV. LUYỆN TẬP
Câu 11. Hãy cho biết câu sau vi phạm phương châm
nào
- Các đồng chí cho ý kiến về kế hoạch trên
- Tôi có ý kiến là ý kiến của tôi là không đồng tình
A Phương châm quan hệ
B. Phương châm cách thức
C.Phương châm về lượng
D. Phương châm về chất
B

24. CÁM ƠN SỰ THEO DÕI
CỦA CÔ VÀ CÁC BẠN