1. Wielkanoc w Polsce i na świecie

2. Polska

3. Zwyczaje i obrzędy wielkanocne rozpoczynają się w Niedzielę Palmową i kończą we wtorek po Wielkanocy. Wiele z tych praktyk łączy w sobie bardzo stare tradycje, wywodzące się jeszcze z okresu pogaństwa.

4. NIEDZIELA PALMOWA KOŁATKI WIELKANOCNE PISANKI ŚWIĘCONE ŚMIGUS-DYNGUS BOŻY GRÓB Inne

5. NIEDZIELA PALMOWA zwana inaczej Kwietną lub Wierzbną . Do dzisiaj istnieje w tym dniu powszechny zwyczaj święcenia palm. Tradycja chrześcijańska łączy go z wjazdem do Jerozolimy Chrystusa, witanego przez Żydów gałązkami palmy, będącej symbolem odradzającego się życia. Palmy wykonuje się z prętów wierzbowych i leszczynowych, ozdabia się je barwnymi bibułkowymi kwiatkami i wstążeczkami. Niektóre z palm mają kilka metrów wysokości, a poszczególne parafie ogłaszają konkursy na najpiękniejszą i największą palmę. Palmie przypisuje się magiczne właściwości, chroni ona przed piorunami, gradobiciem, chorobą gardła.

6. PALMY WIELKANOCNE

7. KOŁATKI WIELKANOCNE Milczące od Wielkiego Czwartku do Wielkiej Soboty dzwony kościelne zastępowały kołatki . Biegali z nimi po ulicach w tych dniach chłopcy, czyniąc nieznośny hałas. Istniało kilka rodzajów kołatek: klepacze , walcowate taradajki . Obok zabawy pełniły one funkcję magiczną, czyniony hałas odstraszał zło, chronił ludzi i zwierzęta przed nim.

8. PISANKI Zwyczaj malowania, kraszenia, pisania jaj był znany już w III wieku przed Chrystusem. Jajo uchodziło za symbol życia. W praktykach magicznych miało na celu zjednywanie dobra i odwracanie zła, nadto wzmacniało duszę zmarłego.. Pisanki tradycyjnie znajd ują się na stole wielkanocnym. Jajko obowiązkowo wchodzi w skład święconego, którym wzajemnie dziel ą się domownicy, składając sobie życzenia. Jajkami obdarowywano też śmiguśników .

9. Jajka malowane na jeden kolor (zazwyczaj czerwony) to: kraszanki, malowanki lub byczki . Jajka ozdobione jedno-lub wielobarwnym deseniem, naniesionym na jednolite tło, nazywa się pisankami . Znane są jeszcze rysowanki, skrobanki , nalepianki i wyklejanki .

10. . Jedną z bardziej znanych zabaw "pisankowych" była walatka znana również pod nazwą na wybitki . Toczyło się jajka po stole lub ławie naprzeciw siebie. Czyja pisanka wytrzymała zderzenie ten wygrywał i w nagrodę zabierał stłuczone jajko przeciwnika. Obecnie zabawa ta ma nieco zmienioną formę: jajkami uderza się bez toczenia.

11. ŚWIĘCONE Jest to zwyczaj znany w chrześcijańskiej kulturze tylko u Słowian. Wywodzi się on z prastarych obiat ku czci zmarłych. W Wielką Sobotę odbywa się uroczyste święcenie pokarmów. Niegdyś księża jeździli do domów wiernych, aby tam poświęcić wszystko jedzenie, które miało być spożywane w czasie Niedzieli Zmartwychwstania. Na przełomie XVIII i XIX wieku jednak zaniechano tego zwyczaju .

12. Zawartość koszyczka ze święconką różni się w zależności od rejonu Polski. W jego skład wchodzi jednak zwykle baranek , zrobiony z kłosów zbóż, chleba lub cukru. Poza tym każdy chyba koszyczek zawiera kawałek chleba , kiełbasę, sól , a także chrzan doprawiony cukrem . Nigdzie oczywiście nie mogło zabraknąć barwnych pisanek . Po powrocie z kościoła dawniej należało ze święconką trzykrotnie obejść dom dookoła, aby w ten sposób odpędzić złe moce.

13. ŚMIGUS-DYNGUS To zwyczaj oblewania się nawzajem wodą. Praktykowany w Poniedziałek Wielkanocny, dawniej też we Wtorek i następne dni. W dzisiejszych czasach, zwłaszcza w miastach, mało kto odróżnia już śmigus od dyngusa, traktując je łącznie jako przyzwolenie na bezkarne oblewanie się wodą O ile jednak jest to prawda w przypadku śmigusa (choć polegał on głównie na smaganiu się cienkimi rózgami), to jeśli chodzi o dyngus , oznaczał on wielkanocny okup, który stanowiły głównie wielkanocne jaja.

14. Święta Wielkanocne wraz z poprzedzającym je okresem czterdziestodniowego postu i pokuty mają szczególne znaczenie w życiu duchowym chrześcijan. Śmierć i zmartwychwstanie Chrystusa jako centralny wyraz zbawienia stanowią okazję do refleksji, rozważań, kontemplacji. W polskiej kulturze nierozerwalnie wiąże się z tymi dniami zwyczaj strojenia w świątyniach Grobów Chrystusowych. Groby Chrystusowe

15. Wielkanoc na świecie

16. Niemcy Anglia Czechy Szwecja Meksyk Stany Zjednoczone Szwajcaria

17. Niemcy: Po wodę w milczeniu N ajbardziej znanym zwyczajem jest szukanie przez dzieci "gniazdek" pochowanych w domu czy w ogrodzie. W tych specjalnie przygotowanych i dekorowanych kolorowych koszyczkach znajd ują się prezenty, jajka, zajączki. Czasem dla żartu przygotow uje się gniazdka także starszym, chowając je np. na drzewach. Dawniej w Wielki Piątek rano kobiety szł y do pobliskiego strumyczka po wodę do mycia. Musiał y to robić w milczeniu - nie wolno im było się odezwać aż do momentu, gdy wszyscy domownicy umyli się w przyniesionej wodzie. A potrawy wielkanocne? Baby drożdżowe, dobra pieczeń, knedle, sernik, dobra kiełbasa...

18. Czechy: Szmigrus z pomlazkami Na wsi, tam, gdzie zachowały się tradycje "zielonego czwartku", tego dnia podaje się na obiad pokrzywę przyrządzoną podobnie jak szpinak. W Wielki Piątek maluje się pisanki, piecze się też baranki z ciasta i kupuje w sklepach słodycze, które wraz z barankami i pisankami ustawione będą na wielkanocnym stole.

19. W sobotę i niedzielę ludzie idą do kościoła, ale poza tym spędzają te dni tak samo jak inne soboty i niedzielę. Święta w czeskich wsiach zaczynają się w poniedziałek rano. Zwą się ?szmigrus?, znać tu podobieństwo do naszego śmigusa. Dorośli tego dnia czekają w domach, bo chłopcy kilkuosobowymi grupkami objeżdżają, czym kto ma, te domy, w których są ich rówieśnice. Niosą z sobą pomlazki, czyli warkocze splecione z trzech, pięciu, siedmiu lub dziewięciu wierzbowych gałązek. Dziewczyny oblewają ich z okien wodą, ale chłopcy, nie bacząc na to, wpadają do domu i ścigają piszczące i kryjące się po kątach dziewczyny, żeby je wysmagać pomlazkami.

20. Inaczej też wygląda szmigrus. Obyczaj ten przejęły dzieci, zwykle chłopcy dziesięcio-, jedenasto- czy dwunastoletni. Chodzą od mieszkania do mieszkania z koszyczkami albo białymi serwetkami w rękach i śpiewają wielkanocne piosenki. Gospodarze częstują ich jajkami i odrobiną słodyczy.

21. Szwecja: Glad pask... ... czyli "wesołych świąt" życzą sobie Szwedzi przy okazji Wielkanocy. Dla Szwedów te święta to po prostu cztery dni wolne od pracy. Na targowiskach pojawiają się "paskris" - gałązki brzozy przyozdobione kolorowymi piórkami. Czasem takimi gałązkami bije się domowników w Wielki Piątek - na pamiątkę biczowania Chrystusa. Sobota to jakby dzień wigilijny - w godzinach popołudniowych spożywa się obiad. Stół wówczas obfituje w potrawy z jajek i ryb, ale już bardziej wykwintne. A w Wielką Niedzielę czas na ucztowanie: mogą to być potrawy mięsne, rybne

22. W południowej Szwecji malowano jajka już w XVII wieku i zwyczaj przetrwał do tej pory, choć najczęściej w tych rodzinach, w których są dzieci, bo wspólne barwienie jaj za pomocą dębowych liści, kłosów zbóż, łupin cebuli to świetna zabawa. Ciągle żywym zwyczajem są Paskkaerringar, czyli baby wielkanocne: wiedźmy, za które przebierają się w Wielką Sobotę dziewczęta. Trochę na pamiątkę pogańskich czasów, gdy szczególnie w okresie wielkanocnym wzmożoną aktywność przejawiały złe moce. Teraz te "złe moce" wyciągają z maminych szaf stare ciuchy, odpowiednio się charakteryzują, wynajdują miotły i chodzą od domu do domu, zbierając do czajniczków drobne pieniądze i słodycze.

23. Wielka Brytania: Snickersy zamiast jaj - Wielkanoc? Niestety, w Anglii dość nudna . Nie ma specjalnego ciasta ani zwyczajów. Jedynie jajka wielkanocne: z czekolady, puste w środku. Do środka wkłada się rozmaite smakołyki i w niedzielny poranek obdarowuje się takimi jajkami domowników, najczęściej dzieci. Easter eggs kupuje się gotowe w sklepach. Mogą być różnych rozmiarów, najczęściej jednak o długości ok. 10 cm. Wielkie kompanie prześcigają się w produkowaniu zestawów wielkanocnych. I zamiast jajka otrzymujemy np. wielkanocne pudło snickersów.

24. Szwajcaria: Jagnięcina i zające z czekolady - Na Wielkanoc bawimy się w chowanie dekorowanych jajek w ogrodzie Potem szukają ich wszyscy: dorośli i dzieci. Kto odnajdzie najwięcej, zostaje zwycięzcą "jajecznego wyścigu". W niedzielę cała rodzina spotyka się przy stole na świątecznym obiedzie. Najczęściej je się jagnięcinę, czyli wielkanocnego baranka, a także dużo jajek i... zajęcy z czekolady - np. produkowanych przez szwajcarską firmę Lindt. Piecze się też specjalne ciasta, a niektóre z nich przypominają polskie mazurki. Dzieci dostają drobne prezenty, zajmują się też dekorowaniem jajek (popularne są kalkomanie).

25. USA: Wielkanoc Wielkanoc w Stanach Zjednoczonych nie jest tak ważna jak w Polsce - opowiada Bernard Prokop, Amerykanin, który od kilku lat uczy we Wrocławiu angielskiego. - Najważniejsze jest Boże Narodzenie, potem Święto Dziękczynienia, Niepodległości i dopiero w dalszej kolejności jest Wielkanoc. Święta to tylko jeden dzień - niedziela. Wielkanoc spędza się z rodziną, ale nie są to tak rodzinne święta jak Boże Narodzenie, kiedy przy jednym stole spotykają się całe pokolenia. Oprócz jajek, pieczonej szynki w słodkim sosie i ciast nie ma specjalnych potraw.

26. Kiedy jajka są już pomalowane, rodzice (a właściwie zając, czyli Easter Bunny) chowają je przed dziećmi w najróżniejszych miejscach w domu lub ogrodzie. Pociechy mają za zadanie znaleźć wszystkie pisanki, a potem mogą je wszystkie zjeść. Co roku grupka biednych dzieci może uczestniczyć w szukaniu jajek ukrytych w Białym Domu (Easter Egg Hunt). Zajączek przynosi dzieciom prezenty: w wielkanocnym koszyczku znajdą się najczęściej słodycze, owoce oraz drobne upominki.

27. Meksyk: Dwa tygodnie wolnego Święty Tydzień (Semana Santa) rozpoczyna się od Niedzieli Palmowej. Meksykanie uczestniczą w procesji i święcą gałązki palm. Później gałązki te - podobnie jak w Polsce - spala się i w Popielec przyszłego roku wykorzystuje jako popiół do posypywania głów. W Wielki Piątek w wielu miasteczkach odgrywa się sceny męki i ukrzyżowania Jezusa. Nie ma w Meksyku zwyczaju malowania i święcenia jajek, choć coraz częściej pod wpływem kultury amerykańskiej dzieci dostają wielkanocne zajączki z czekolady.

28. Niedziela Zmartwychwstania to huczne święto do późnej nocy: pokazy sztucznych ogni na rynkach, zabawy w wesołym miasteczku, jedzenie tradycyjnych potraw z ulicznych budek. Od poniedziałku wielkanocnego rozpoczyna się Semana Pascua - Tydzień Paschalny. Semana Santa i Semana Pascua to dwa tygodnie wolne od pracy i szkoły!

29. Dziękujemy Zapraszamy na konkurs