Avans academielezing "Ik heb niets te verbergen". Op 23-10-2013 door Wil van Limpt, over privacy en veiligheid in de digitale wereld. Welke betekenis hechten we aan veiligheid en de bescherming van onze privacy in het digitale domein?

1. Ik heb niets te verbergen….
Privacy en veiligheid in de digitale wereld

2. “Wie niets te verbergen heeft,
heeft ook niets te vrezen”
Filmpjes:
Amazing mind reader: http://www.youtube.com/watch?v=F7pYHN9iC9I
Videoboodschap Opstelten: http://www.youtube.com/watch?v=OlKUytGGMGY
Google Glasses: http://www.youtube.com/watch?v=JSnB06um5r4
Modulecode:
11 september 2012
2

3. Waarom kleden we ons aan als we naar ons werk gaan?
Waarom doen we de deur dicht als we op de wc zitten?
Waarom lopen we de kamer uit als we een belangrijk
telefoongesprek voeren?
Waarom vertellen we onze collega‟s niet wat we verdienen?
Waarom hebben we een wachtwoord op onze computer?
Waarom geven we onze kinderen een eigen kamer?
Waarom verzinnen we een smoes als we zonder reden te laat
zijn?
Waarom doen we de gordijnen dicht als we naar bed gaan?
Modulecode:
11 september 2012
3

4. Privacy: lastig te definiëren
Privacy is een menselijke eigenschap!
De private ruimte in ieder mens: je gedachtenwereld, je
gevoelsleven, je innerlijk.
Verschillende sociale rollen:
• Met je geliefde
• Met je collega‟s
• Met je vrienden in het cafe (of op Facebook)
Wie omgaat met verschillende mensen in verschillende
contexten, is per definitie iets aan het verbergen.
•
•
•
•
•
Waarden  Inwonende ouders?
Cultuur Hoeveel verdien je?
Veranderende technologie  Google Glass, Drones
Andere opvattingen over “goed en fout”
Wetgeving  Law and order
Modulecode:
11 september 2012
4

5. Privatus “teruggetrokken van het publieke leven”
Modulecode:
11 september 2012
5

6. Mijn AH koopgedrag
“De eigen identiteit is
gebaseerd op leugentjes, en
sociaal verkeer kan niet zonder
liegen”.
“Wat is privacy anders dan het
recht dat de waarheid niet
wordt uitgesproken en deze
niet met anderen wordt
gedeeld?”
Arnon Grunberg
Modulecode:
11 september 2012
6

7. Modulecode:
11 september 2012
7

8. Ethische en juridische aspecten
Afweging tussen privacy en opsporing
„Deze jongens zouden nooit
gepakt zijn als de beelden
niet waren vertoond.
Dat is veel belangrijker dan
de privacy van deze
knapen.”
Rechter:
“Inbreuk gemaakt op de
persoonlijke levenssfeer
van de verdachten”
De rechtbank nam het justitie kwalijk dat beelden van de mishandeling
werden vrijgegeven.
Ze werden uitgezonden op Omroep Brabant, waarna veel maatschappelijke
ophef ontstond.
De verdachten raakten hun opleiding en baan kwijt, en werden bedreigd.
Modulecode:
11 september 2012
8

9. artikel 10
1.
Ieder heeft, behoudens bij of krachtens wet
te stellen beperkingen, recht op eerbiediging
van zijn persoonlijke levenssfeer.
2. De wet stelt regels ter bescherming van de persoonlijke levenssfeer in verband met
het vastleggen en verstrekken van persoonsgegevens.
3. De wet stelt regels inzake de aanspraken van personen op kennisneming van over hen
vastgelegde gegevens en van het gebruik dat daarvan wordt gemaakt, alsmede op
verbetering van zodanige gegevens.
Wet Bescherming Persoonsgegevens
Persoonsgegevens mogen alleen worden verzameld en verwerkt als daar een goede reden voor is of als de
betrokkene toestemming heeft gegeven
Er mogen niet meer gegevens worden verwerkt dan strikt noodzakelijk is voor het uiteindelijke doel
Gegevens mogen niet worden gebruikt voor andere doelen dan waarvoor ze zijn verzameld
De burger moet weten wat de organisatie met de gegevens gaat doen
Gegevens mogen niet langer worden bewaard dan strikt noodzakelijk
De verwerker moet passende technische en organisatorische maatregelen treffen om de gegevens te
beschermen
Burgers hebben recht op informatie, recht op inzage en correctie, recht om bezwaar te maken.
Modulecode:
11 september 2012
9

10. Bijzondere persoonsgegevens
•
•
•
•
•
•
•
Ras
Godsdienst of levensovertuiging
Politieke gezindheid
Gezondheid
Strafrechtelijke verleden
Seksuele leven
Lidmaatschap van een vakvereniging
Strenge voorwaarden en regels voor verwerking
Modulecode:
11 september 2012
10

11. Dataprotectieverordening EU.
Fundamentele hervorming van het EU-kader voor gegevensbescherming
Nieuw: The right to be forgotten online
Een van de grootste wetgevingsvoorstellen van de EU.
Ca. 4.000 !! wijzigingsvoorstellen
Modulecode:
11 september 2012
11

12. Overheid: eenmalig vastleggen, meervoudig gebruiken
Modulecode:
11 september 2012
12

13. Personalisatie
• Ook Albert Heijn en Bol.com zijn dataverzamelaars.
• Met jouw persoonsgegevens kunnen ze gepersonaliseerde
aanbiedingen op maat doen.
Modulecode:
11 september 2012
13

14. Privacybarometer
Modulecode:
11 september 2012
14

15. 60 seconden op het internet
Modulecode:
11 september 2012
15

16. Privacy op het internet
In een paar minuten kun je al heel veel informatie over iemand
vinden op social media.
• Je leeftijd kan snel bepaald worden door te zoeken op
getagde foto‟s op Facebook
• Leeftijd kan ook worden afgeleid van geposte foto‟s van
pasgeboren baby‟s.
• Ook zoeken naar andere bekenden op de foto
• Ook van die personen weer hun vriendenlijst doorzoeken
• Gezichtsherkenningssoftware versnelt het zoeken
• GPS signalen kunnen je locatie bepalen.
Modulecode:
11 september 2012
16

17. Wat slaan de Google servers op bij
een zoekopdracht?
Server logbestand:
123.45.67.89 - 25/Mar/2003 10:15:32 http://www.google.com/search?q=SOAFirefox 1.0.7; Windows 7740674ce2123e969
Modulecode:
11 september 2012
17

18. Social media maken een afweging tussen het verlenen van toegang tot
gebruikersgegevens voor commerciële doeleinden en het verlies van het
vertrouwen van de gebruikers
Gebruikers maken een afweging tussen de voordelen van het gebruik van
social media en het verlies van persoonlijke informatie
Privacy als betaalmiddel!
Modulecode:
11 september 2012
18

19. Cookie erbij?
• Persoonlijke instellingen bij een bepaalde website (klantnummer,
taal etc. ) en de inhoud van je winkelmandje.
• Het cookiebestand op je computer of smartphone wordt nu vooral
gebruikt om je te herkennen: het bevat je identificatiegegevens
(ID).
Third-party of trackingcookies zijn vooral interessant voor
adverteerders die je herkennen als je van website naar website
gaat.
• Zo sprokkelen ze informatie over jou bij elkaar. Daarmee maken
ze profielen aan. Een gevolg van dit 'volgen' is dat je advertenties
ziet verschijnen van producten die je eerder op een andere
website hebt bekeken.
• tracking cookies : volgen van internetters.
• Nederland: Opt-in voor niet-functionele cookies, per website.
Modulecode:
11 september 2012
19

20. Paradox veiligheid en privacy
• Formeel is er geen grondrecht op veiligheid maar de overheid
heeft wel een plicht om zorg te dragen voor de veiligheid van zijn
burgers
• Om onze grondrechten te beschermen, moet er soms juist op
onze grondrechten (privacy) een inbreuk worden gemaakt.
Modulecode:
11 september 2012
20

21. Politiestaat of open samenleving?
Politie, OM en Nationale veiligheidsdiensten willen zoveel mogelijk
middelen (informatie) om criminelen en terroristen te pakken.
• „Jij wilt toch niet verantwoordelijk zijn voor de
volgende aanslag?‟
• „Wie niks te verbergen heeft, heeft ook niks te
vrezen.‟
• „Privacy is de schuilplaats van het kwaad.‟
Modulecode:
11 september 2012
21

22. Geheim programma van de NSA.
PRISM werd onder president Bush toegevoegd aan de Amerikaanse
surveillance wet en onder Obama hernieuwd in december 2012.
Toegang tot zowel live als opgeslagen communicatie, zonder dat daar een
bevelschrift voor nodig is. Ook gebruikers buiten de VS.
Modulecode:
11 september 2012
22

23. Modulecode:
11 september 2012
23

24. Gen. Keith Alexander over
“De surveillanceprogramma's van de NSA, waaronder PRISM,
hebben meerdere terroristische activiteiten in Europa voorkomen”
”Ik denk dat we een voorbeeld zijn voor
andere landen, als je kijkt naar het
toezicht"
Modulecode:
11 september 2012
24

25. Modulecode:
11 september 2012
25

26. NSA HQ Fort Meade, Maryland, USA
No Such Agency
Modulecode:
11 september 2012
26

27. Information Dominance Center
NSA Headquarters
Modulecode:
Star Trek's Enterprise
11 september 2012
27

28. NSA observeert 2.1 miljoen gigabyte aan data per uur
Modulecode:
11 september 2012
28

29. Government Communications HQ
GCHQ
Locatie: Cheltenham, 6000 medewerkers, bijnaam de donut
Modulecode:
11 september 2012
29

30. Hoofdkantoor AIVD Zoetermeer
Modulecode:
11 september 2012
30

31. Jacob Kohnstamm, voorzitter College Bescherming
Persoonsgegevens:
“Terrorismebestrijding neemt steeds meer de vorm aan van
het verzamelen van zoveel mogelijk gegevens over almaar
grotere groepen onverdachte personen”
„Sleepnetmethode‟. Inlichtingendiensten hanteren daarbij
kenmerken waarop gefilterd wordt.
•
•
•
•
Bel je vaak met Kabul?
Koop je halal bij AH?
Pin je geld in de buurt van een moskee?
Zoek je op Al Quaida
Modulecode:
11 september 2012
31

32. Publieke opinie VS
Modulecode:
11 september 2012
32

33. Privacy en veiligheid zijn beiden van fundamenteel belang voor
een open democratie.
Zonder privacy geen democratie.
Zonder veiligheid geen democratie
• Dilemma: een cruciaal publiek goed (veiligheid) wordt
afgezet tegen een belangrijk individueel recht (privacy)
• Er is geen samenleving die deze belangen allebei
tegelijkertijd kan maximaliseren  compromis, balans
• Het moet duidelijk zijn onder welke omstandigheden de
overheid een bepaalde inbreuk op onze privacy mag
uitoefenen.
• Het debat moet niet door de spionnen zelf worden gevoerd en
ook niet door de overheden die deze spionnen betalen maar
door juristen, techneuten, sociologen en filosofen
Modulecode:
11 september 2012
33

34. Technologisch toekomstscenario
“If it doesn‟t sound like science fiction,
then it‟s probably wrong.”
Modulecode:
11 september 2012
34

35. Privacy in de toekomst
Drones - klein,
kleiner,
kleinst
2020
De bromvlieg in de badkamer kan een drone zijn!
Modulecode:
11 september 2012
35

36. Internet of things
•
•
•
•
•
•
Intelligente en intuïtieve
technologie die is ingebed
in een diversiteit aan
objecten die ons in het
dagelijks leven omringen.
Connected
IP enabled
WiFi sensors regelbaar via smartphone of Google Glass, RFID
Bediening thermostaat, gezondheid, parkeren
Beïnvloeding gedrag
Je kunt niet altijd op alles reageren
Modulecode:
11 september 2012
36

37. Nieuwe standaard brengt maximale opslag naar 2TB
Capaciteit menselijk brein is een armzalige 3 terrabyte
In 2050 zal een micro-SD card een opslagcapaciteit hebben
vergelijkbaar met de geheugencapaciteit van de gehele
mensheid: x 3
Modulecode:
11 september 2012
37

38. Singularity
De technologische vooruitgang gaat zo snel (en blijft
versnellen) waardoor de wereld onvoorspelbaar wordt en
wezenlijk anders dan vandaag.
Theoretisch kan dit leiden tot een machine (het web) met een
groter probleemoplossend vermogen dan de mens(heid) zelf.
Gaat de menselijke pet te boven!
Zou in 2050 het geval kunnen zijn
Onduidelijk is of er in die wereld van
evolutionair verder ontwikkelde machines
ruimte is voor mensen….
Modulecode:
11 september 2012
38

39. • Computerchips kunnen direct in het menselijk brein geïntegreerd worden
Combinatie kunstmatige intelligentie en menselijke intelligentie
• Virtual reality, augmented reality
• Elektronische telepathie
• Mind uploading
• Mensen blijven ver achter bij computerintelligentie
Privacy een menselijke eigenschap?
2013: Google Bril
Modulecode:
2020: Google Lens
11 september 2012
39