1. Kortrijk
kiest voor
kwaliteit
Architectuur
K
De Kortrijkse binnenstad onderging een grondige metamorfose
met het project ‘K in Kortrijk’, waarin een aantrekkelijk en elegant
shopping center met comfortabele parkeergelegenheid centraal
staat. Een bijzondere kwaliteit van het project is de discrete
integratie van de bevoorrading.
De site heeft een oppervlakte van 13.000m² en werd voordien
ingevuld met lagere- en middelbare scholen, een rusthuis en
een 50-tal woningen. Gezien de indrukwekkende oppervlakte
is de impact op het stadsbeeld enorm, zodat een wedstrijd
werd uitgeschreven om verschillende visies te kunnen afwegen.
Foruminvest, een Belgisch autonome investeerder en promotor,
vertrouwd met de bouw van shopping centers, won de wedstrijd.
Tekst | Eduard Coddé
Fotografie | Dries Van den Brande
Het concept is van de hand van Robbrecht en Daem architecten
uit Gent. Het concept voorziet naast het eigenlijke shopping
center in 20 appartementen en een ‘woontoren’ met eveneens
20 appartementen en winkels op de benedenverdiepingen. Voor
de woontoren zijn Silka-elementen toegepast omwille van hun
akoestische kwaliteiten.
‘K in Kortrijk’ zorgt voor een tewerkstelling van 800 mensen.
1
2

2. Shopping-theater
Het is vooral de inplanting van het gebouw in het centrum van
Kortrijk wat het project zo interessant maakt. Er is voor gekozen
om de bestaande winkelwandelstraten door te trekken en met
Complexe basis
elkaar te verbinden via de nieuwbouw. Zo gaat het gebouw
Eén van de moeilijkste fasen van het ambitieuze project was de
perfect over in zijn omgeving en lijkt het organisch gegroeid
afbraak van de bestaande gebouwen, gezien de enorme hoeveelheid
in tegenstelling tot de meeste shoppingcentra. Daarnaast is
puin die vanuit de stadskern moest worden weggevoerd. Twee
er ook voor gekozen om zoveel mogelijk publieke ruimte te
gespecialiseerde firma’s waren er drie maanden mee bezig.
creëren om even te verpozen. Dit gebeurt op niveau +1 en +2,
In een eerste bouwfase werd een grote betonnen kuip gemaakt om
waar de bezoeker in een indrukwekkend atrium komt met
het grondwaterniveau te stabiliseren. “Het gebruik van pompen om
breed uitgesmeerde terrassen, waar rijkelijk licht via een koepel
de werf droog te krijgen zou het grondwater rondom de site teveel
binnenstroomt. Deze keuze werd vooral gemaakt om het verblijf in
wegtrekken”, verduidelijkt Stéphan Moerenhout, Technisch Directeur
het commercieel centrum aangenaam te maken, in tegenstelling
Foruminvest. “Eerst werden betonnen slibwanden rondom de site
tot andere shoppingcentra waar alle kostbare vierkante meters
ingebracht tot op een diepte tot 40 m. Simultaan werden de stalen
als winkeloppervlakte worden ingevuld.
kolommen gefundeerd op palen ingebracht vanop het maaiveld.
Vervolgens werd op een niveau -7m t.o.v. het maaiveld een vloerplaat
gegoten, waarna het volgende niveau onder de betonplaat werd
uitgegraven. Een opening in de vloerplaat liet de afvoer van de
grond en de aanvoer van materialen en machines toe, terwijl stalen
Het grote atrium waar alle winkels op niveau +1 en +2 op uitgeven
Elk detail werd onder de loep genomen, inclusief het
kolommen de nodige stabiliteit verzekerden. Deze werkwijze werd
en waar de koepel opgebouwd uit stalen spanten voor aangenaam
kleurengebruik, de signalisatie en identificatie van de winkelpanden.
drie maal herhaald om uiteindelijk over vier ondergrondse niveaus
daglicht zorgt, is ronduit indrukwekkend. Dit atrium is, zoals
De huurders ontvingen dan ook een lastenboek waarin precies
te beschikken.” In totaal werd zowat 250.000m³ grond afgevoerd
architect Paul Robbrecht het zelf zegt, opgevat als een theater,
stond afgebakend wat toegelaten was voor de winkeluitstraling.
om de ondergrondse niveaus met elk 12.500m² oppervlakte te
waarbij de winkels als de loges in de zaal zijn uitgezet en de
In het shopping center trekken de fraaie breukstenen waarmee de
kunnen realiseren. “Elke 2 minuten reed er een vrachtwagen met
flanerende mensen het theatraal object vormen. Op het bovenste
winkelgevels zijn aangekleed de aandacht.
afbraakmateriaal weg van de werf!”, blikt Ing. Steven Janssen van
niveau bevinden zich de meeste eetgelegenheden die hun terras
kunnen uitbreiden in het atrium.
De spanten van de koepel zijn zeer fijn uitgevoerd en maken een
grote overspanning. Ze zijn ter plaatse uit drie delen samengelast
en de immense lichttent werd tijdens de bouw door een stelling in
het centrum van het complex ondersteund.
Van Laere terug. De opbouw en het uitgraven van het onderliggende
De materiaalkeuze voor de buitengevels toont een verband
tussen de toren en het commercieel centrum. Er is een plint van
prefab gepigmenteerde beton met daarboven witte natuursteen
voor de toren en witte prefabbeton voor het commercieel
centrum. Om de winkels in de buitengevel te benadrukken zijn
deze uitgewerkt met gekloven natuursteen die refereert naar
het materiaal waarmee het atrium bekleed is.
niveau verliepen simultaan, wat een bijzonder minutieuze logistieke
organisatie vereiste. Hoofdaannemer Van Laere coördineerde de
volledige logistiek op de werf.
Opvallend is de architecturale finesse die verweven zit in een
strikt functioneel en rationeel gebouw dat een shopping center
uiteindelijk is. Elk van de drie inkompartijen heeft aan straatzijde
een eigen identiteit.
3
4

3. Veiligheid
Aanvankelijk werden slechts 24 maanden voorzien voor de totale
Alle scheidingswanden tussen de winkelruimten zijn opgetrokken
realisatie, maar uiteindelijk werd de termijn verlengd tot 30 maanden
in 20 cm Ytong-blokken. In totaal zijn 3.500m³ blokken
vanwege in hoofdzaak de tegenvallende weersomstandigheden. De
verwerkt. De keuze voor Ytong wordt geargumenteerd door de
indeling van de winkeloppervlakte wijzigde nog tijdens de uitvoering,
brandveiligheid, de geringe belasting op de betonnen structuur
soms zelfs meermaals. In de eindfase waren tot 600 mensen aan de
van het gebouw, de snelle verwerking en de thermische
slag op de werf.
isolatie-eigenschappen. “Om sneller te kunnen werken werden
Hoewel het complex pas sinds 10 maart 2010 geopend is, blijkt nu al
de wanden tot 4 à 4,5 m hoogte opgetrokken, zodat een
dat het een positieve impuls geeft aan de omgeving. Rondom liggende
doorgang restte tussen de Ytong-blokken en het plafond, wat
winkels besluiten nu ook tot renovatie en de ganse buurt trekt meer
het inbrengen van de nodige leidingen vereenvoudigde”, licht
passanten aan.
Ing. Steven Janssen, projectdirectuer bij Van Laere toe. “Pas
op het einde werden de wanden volledig gedicht, uiteraard
conform de brandveiligheidsvoorschriften. Zo zit er een RF-voeg
tussen de wanden en de betonplaten.” Ook het verlijmen
van de Ytong-blokken sloot een voordeel in voor de werf.
Het nieuwe shoppingcenter heeft 3 inkompartijen en vormt
daarmee een verbinding tussen de bestaande winkelstraten.
Binnen zijn alle scheidingsmuren tussen de verschillende
winkelruimtes opgetrokken met Ytong-blokken. De keuze
voor dit product wordt verklaard door zijn vele voordelen:
snelle verwerking, licht gewicht, flexibiliteit, en bovenal
brandveiligheid. Ytong wordt verlijmd, waardoor de blokken
perfect aansluiten en de muren een brandweerstand
optekenen tot 6 uren.
Stéphan Moerenhout, Foruminvest: “De lijm wordt in tegenstelling
tot mortel aangemaakt op de plaats van verwerking. Dat betekent
dat er geen aanvoer van mortelkuipen nodig is en dat ook de
torenkranen niet belast worden met dit werfdetail.”
Als actieve technische beveiliging werd in samenspraak met de
brandweer gekozen voor een sprinklerinstallatie, gecompleteerd
met rook- en warmteafvoer.
Ecologische techniek
Bij het ontwerp ging heel wat aandacht naar een energiezuinige
verwarming en koeling. Doorheen het ganse gebouw loopt een
gesloten kring die op een constante temperatuur van 28°C wordt
gehouden. Op deze kring zijn alle winkels aangesloten. Elke
winkelruimte beschikt over een individuele warmtepomp. De ene
winkel zal als gevolg van de activiteit (vb. veel spots in de winkel)
meer opwarmen dan de andere en kan het teveel aan warmte op de
grote kringloop van het shopping center kwijt. Winkels die moeten
bijverwarmen onttrekken warmte aan de gezamenlijke kring.
Door de uitbalancerende werking tussen de winkelruimten voor wat
verwarming en koeling betreft, is er slechts een beperkt energieverbruik
nodig om de temperatuur in de gesloten kring constant te houden.
Hiervoor staan een CV-installatie en een koeltoren paraat.
De indrukwekkende koepel die het shopping center overspant,
is niet alleen een blikvanger van formaat, hij is ook deel van de
energiebesparende filosofie. Via het dak stroomt veel daglicht binnen
tot op het laagste winkelniveau. Zelfs bij slecht weer is het opvallend
Foruminvest nv
Robbrecht en Daem architecten
Vorstlaan 360
Lieremanstraat 64
1160 Brussel
9000 Gent
T +32 27 61 41 70
helder binnen het shopping center. Dat maakt dat de algemene
T +32 92 16 26 30
(Van Roey & Van Laere)
verlichting voor de gemeenschappelijke delen heel beperkt kan blijven.
Regenwaterrecuperatie wordt toegepast voor de spoeling van de
toiletten.
F +32 27 61 41 71
info@robbrechtendaem.be
www.foruminvest.be
Aannemingen
F +32 92 16 26 39
info@foruminvest.be
5
THV De Wijngaard
www.robbrechtendaem.be
6