1. MARKAHAN:
Ikalawang Markahan
MODYUL 1 :
PAG –AALSA LABAN SA PANG-AABUSO
Paksa:
1. Pag-aalsa ni Tamblot, 1621-1622
2. Pag-aalsa ni Maniago, 1660
3. Pag-aalsang agraryo sa mga Tagalog na probinsya,174
MODYUL SA PAGKATUTO
Pangkalahatang Ideya
Tinalakay sa nakaraang modyul ang mga instrumentong kolonyal ng mga Kastila sa
Pilipinas. Ito ay ang Kristiyanisasyon, reducción, tributo at polo. Ang mga ito ay naging dahilan
ng pag-aalsa ng mga Pilipino, lalo na ang tributo at polo. Mayroon ding mga Pilipinong nag-alsa
dahil ayaw nilang iwanan ang mga sinaunang paniniwala na matagal nang nakaugat sa sariling
kultura. Ang pagkamkam ng mga prayleng Espanyol sa mga lupain ng mga Pilipino ay isa pang
dahilan ng mga pag-aalsa, lalo na sa mga Tagalog na lalawigan sa Luzon.
Tatalakayin sa modyul na ito ang mga pag-aalsa nina Tamblot sa Bohol (1621-1622),
Maniago sa Pampanga (1660), at ang mga agraryong pag-aalsa sa mga probinsya ng Luzon
(1745). Ang magkakahiwalay na mga pag-aalsang ito ay isinalaysay ng mga pari at matataas na
opisyal na Kastila sa kanilang mga sinulat. Ang mga primaryang sanggunian ay nagbibigay
liwanag tungkol sa hinaing ng
mga Pilipino sa ilalim ng Espanya at mahihinuha mula sa mga dokumentong ito
ang epekto at kahalagahan ng mga pag-aalsa sa kasaysayan ng Pilipinas.
Kontekstong Historikal
Ang mahabang panahon ng pananakop ng Espanya sa ating bansa ay hindi lubusang
mapayapa. Humigit-kumulang, My 100 pag-aalsa laban sa kanilang pamamahalaan. Ang mga
Kastila ay nahirapan din sa pananatili ng kanilang kapangyraihan sa Pilipinas (Sebastian et. al,
2003).
Ang mga sinaunang pag-aalsang Pilipino laban sa mga Kastila ay hindi nakatuon sa
pagkamit ng kalayaang pulitikal sa kamay ng mga mananakop. Ang mga nasabing pag-aalsa ay
maihahanay sa mga sumusunod na dahilan: 1) Personal na Dahilan ng Pag-aalsa, 2)
Pangkabuhayang Dahilan ng Pag-aalsa (Tributo at Polo), 3)Pag-aalsang Panrelihiyon, at 4) Pagaalsa dahil sa Usaping Pang-agraryo.

2. Magsaliksik ukol sa mga sinaunang pag-aalsa laban sa mga Kastila at punan ang talahanayan sa ibaba.
Talahanayan. MGA PAG-AALSA NG PILIPINO LABAN SA MGA ESPANYOL
Pag-aalsa
Taon
Pook na
Dahilan
Pinuno
Pinangyarihan
Resulta
PAALALA: Ang pagpuno ng talahanayan ay maaring ibigay na takdang aralin bago ang pagtalakay sa modyul)
“ WIN or LOSE”
Panuto: Matapos ang sipi 1, ilagay ang mga panandasamapa ng Pilipinas kung saan naganap ang mga
pag-aalsa ng mga Pilipino laban sa mga Espanyol. Sagutin ang mga pamprosesong tanong
matapos ang map drill.
TAGUMPAY
BIGO

3. Pamprosesong Tanong:
1. Ano ang iyong naging puna o obserbasyon sa natapos na gawain?
2. May katotohanan ba ang puna ni Fr. Francisco Leandro de Viana tungkol sa kanyang
obserbasyon sa mga pag-aalsa mula 1521-1765?
3. Naging matagumpay ba ang mga pag-aalsang ginawa ng mga Pilipino laban sa mga Espanyol?
Ipaliwanag.
4. Batay sa sipi, ano ang mga hakbang na ginawa ng mga Espanyol upang mapigil ang mga pagaalsa ang mga Pilipino? Sa iyong pananaw, naging epektibo ba ito?
ACTIVITY PHASE:
Character Analysis
Paglulunsad ng pangkatang gawain. Ang bawat pangkat ay babasahin at suriin ang salaysay tungkol sa
pag-aalsa ni Tamblot gamit ang balangkas sa pagsusuri ng mga sipi. Sa pag-uulat ng bawat pangkat,
mahalagang ilahad ang kilos ng aktor at ang naging dahilan at bunga.
PAKSA 1: Pag-aalsa ni Tamblot, 1621-1622
GAWAIN 1: Pangkatang Gawain
PAALALA: Maaaring gawin ng guro ang alin man sa dalawang gawaing ito sa pag-alam ng nilalaman ng
sipi galing sa akda ni Pedro Murillo Velarde, Historia de la Provincia de Pilipinas de la Compania
de Jesus, 1749.
A. Puppet Show – magtatalaga ang guro ng isang grupo upang gumawa ng pagsasalaysay gamit ang
mga puppet.
B. Pakikinig ng recording ng sipi
PANUTO: Gamit ang tsart suriin ang nilalaman ng sipi at ibahagi ito sa buong klase. Gamitin ang rubric sa
ibaba bilang batayan ng pagmamarka.
Konteksto
Naganap ang pagaalsa sa Bohol
noong 1621-1622
Habang
ang
Aktor
Tamblot kasama
ang isa o dalawa
pang paring
katutubo(pari ng
mga diwata) at
Kilos
*nag-alsa ang apat
na bayan sa isla ng
Bohol maliban sa
bayan ng Loboc at
Baclayon.
Dahilan
* ibig bumalik ng
mga katutubo sa
dati
nilang
relihiyon
at
talikuran
ang
Epekto
*nasupil ang pagaalsa
sa
mga
karatig na nayon at
isla.
*binitay ang ilang

4. karamihan ng mga
pari ay nasa Cebu
upang ipagdiwang
ang
beyatipikasyon ni
San Francis Xavier
apat na nayon
Don Juan de
Alcarazo, alcalde
mayor ng Cebu
* sinunog nila ang
apat na nayon at
mga
simbahan
nito.
*inihagis nila sa
lupa ang mga
rosary at krus,
sinaksak din ng 18
ulit ang imahen ng
Birhen Maria
*Pumunta siya sa
Bohol
*Sinalakay
ang
mga nag-aaklas na
Pilipino ng 50
Kastila at isang
libong kaalyadong
Pilipino
Katolisismo
*naniniwala ang
mga nag-alsa na
kung babalik sila
sa
dating
paniniwala
giginhawa
ang
kanilang buhay
nag-alsa
at
pinatawad ang iba
na nagbalik loob.
*ang
mga
nakatakas
ay
nanatili sa mga
kabundukan.
Upang
masupil *matagumpay na
ang mga nag- nasupil nila ang
aaklas na mga mga nag-alsa.
katutubo
RUBRIC SA PANGKATANG GAWAIN (GROUP SHARING )
KRAYTIRYA
LUBHANG
KASIYA-SIYA
KASIYA-SIYA
4
3
1.IDEYA/IMPORMASYONG Tumpak
ang Limitado ang mga
NABUO NG PANGKAT
mga
ideya/ ideya/impormasyong
( 60 % )
impormasyong nailahad
nailahad
DI-KASIYA-SIYA
2
PAGTATANGKA
1
May kalituhan Maraming
sa
mga kamalian
sa
impormasyong mga
nabuo
impormasyong
nailahad
2.KALIDAD NG NABUONG Mas malinaw May ilang mga bura Nakagawa
Di natapos ang
AWTPUT
at malinis ang sa nabuong awtput
subalit magulo Gawain
ng
( 25% )
kabuuang
ang awtput
pangkat
awtput
sa
inaasahan
3.PAGKAKAISA NG GRUPO Nakiisa
ang Nakiisa ang buong Ang
ilang Ang
lider
SA GAWAIN NG PANGKAT buong pangkat pangkat ngunit may kasapi ay hindi lamang
ang
( 15%)
kunting pagkakagulo nakiisa
nagpresenta
ISKALA NG PAGMAMARKA:
4 – 100 – LUBHANG-KASIYA-SIYA
3 - 90 - KASIYA-SIYA
2 – 80 - DI-KASIYA-SIYA
1 - 70 - PAGTATANGKA
ANALYSIS PHASE: Two to Tango!
PANUTO: Maghanap ng kapareha at gamitin ang mga tanong na nakapaloob sa Understanding
Worksheet. Isulat sa isang buong papel ang kasagutan. Ibahagi sa buong klase ang sagot na nabuo.

5. Empathy
Self-Knowledge
Explanation
Kung ikaw ay nabuhay sa
panahon
ni
Tamblot,
makikilahok ka ba sa pag-aalsa
na kanyang pinasimulan?
Bakit negatibo ang reaksyon ng
mga Pilipino sa pag-aalsa o
isang rebolusyon?
Paano nagapi ni Don Juan de
Alcarazo ang pangkat ni
Tamblot?
Application
Perspective
Interpretation
Sa
paanong
paraan
mo Tama ba ang pamamaraan ni Bakit mahalaga kay Tamblot na
maipapakita
ang
iyong Tamblot sa pag-aalsa?
ipaglaban
ang
kanyang
pagmamahal
sa
iyong
paniniwala?
nakagisnang pananampalataya?
PAALALA: ang mga ilan sa mga kasagutan ay batay sa sariling opinyon o pananaw ng mag-aaral.
Takdang-aralin: Basahin at unawain ang sipi mula kay Padre Diaz, Conquest of the Philippine Islands
tungkol sa pag-aalsa ni Maniago, 1660
Sanggunian: Learners Module pahina
PAKSA 2: Pag-aalsa ni Maniago, 1660
GAWAIN 1:
PANUTO: Buuin ang tsart batay sa pagkakaunawa sa sipi mula kay Padre Diaz, Conquest of the Philippine
Islands tungkol sa pag-aalsa ni Maniago noong 1660.
≥≥≥ sa puntong ito tatawag ng mga mag-aaral na pupunta sa pisara upang buuin ang tsart na ito.
KONTEKSTO
AKTOR
SANHI
PAGKILOS
KINAHINATNAN

6. GAWAIN 2:Kuha Mo????
Gamit ang Flow Chart, isa-isahin ang mga pangyayari sa pag-aalsa ni Maniago.
Pamprosesong Tanong.
1. Paano ipinakita ang pagtutol ng mga Pilipino sa pamumuno ni Maniago sa
pamamahala ng mga Kastila?
2. Ano ang naging bunga ng pag-aalsa?
3. Kung ikaw ay nabuhay sa panahon ng mga Kastila, makikiisa ka ba sa mga pagaalsa?Pangatwiranan.
GAWAIN 3: Iguhit Mo, Kalooban Mo
Gumuhit ng larawan na sumisimbulo sa natutunan mo ukol sa pag-aalsa ni Maniago.
Pamprosesong Tanong:
1. Ano ang iyong iginuhit?
2. Ano ang kahulugan ng iyong iginuhit?
3. Ano sa iyong palagay ang epekto ng pag-aalsa ni Maniago?
4. Nagkaroon ba ng “impact” o dating para sa iyo ang ginawang pag-aalsa ni Maniago?
*Insert real life situation

7. PAKSA 3 : Mga Pag-aalsang Agraryo sa mga Tagalog na Probinsya, 1745
Gawain 1: Larawan, Suriin Mo
Suriin ang larawan at sagutin ang mga katanungan.
Pamprosesong Tanong:
1. Ano ang mga bagay na makikita sa larawan?
2. Ano ang kabuuang mensahe ng larawan?
3. Sa iyong palagay, anong suliranin ang kinaharap ng mga magsasaka noong panahon
ng pananakop ng mga Kastila?
Gawain 2:I-arte Mo
a. Hatiin ang klase sa tatlong pangkat. Bawat pangkat ay bibigyan ng 10 minuto upang
basahin at suriin ang sipi. Matapos ang pagsusuri, ang bawat pangkat ay
magsasagawa ng pagsasatao batay sa nasuring sipi. Bibigyan tuon ng pagsasatao ang
mga kilos ng mga Kastila at tugon ng mga magsasaka sa mga kilos na ito.
Unang Pangkat- Sipi 1
Ikalawang Pangkat- Sipi 2
Ikatlong Pangkat- Sipi 3
b. Mamarkahan ang bawat presentasyon ayon sa sumusunod na batayan: (Rubrics)
1. Presentasyon40%
2. Interpretasyon- 50%
3. Dating sa Madla- 10%
c. Play Money Reward (Insert Guide)
1. Pinakamahusay P1000 (puntos)
2. Mahusay
P500 (puntos)

8. 3. May Pagtatangka P200 (puntos)
Pamprosesong Tanong:
1. Tungkol saan ang mga ipinakitang presentasyon?
2. Batay sa presentasyon, ano ang mga pang-aabuso ng mga Kastila sa mga
magsasaka?
3. Sa iyong palagay, naging makatwiran ba ang reaksyon ng mga Pilipino sa mga
Kastila? Panagtwiranan
4. Sa kasalukuyan, nararanasan ba ng mga magsasaka ang mga naranasan ng mga
magsasaka noong panahon ng mga Kastila? Pangatwiranan
Gawain 3: Punan Mo, Talahanayan Mo
a. Ang bawat mag-aaral ay bibigyan ng worksheet na sasagutin batay sa
pagsusuri ng sipi.
Sipi
Mga Dahilan at Resulta ng mga
Hinuha
Pag-aalsa
Sipi 1
Sipi 2
Sipi 3
b. Pamprosesong Tanong
1. Tungkol saan ang mga sipi?
2. Ano ang mga sanhi at bunga ng mga pag-aalsang pang-agraryo?
3. Ano ang iyong naging damdamin sa mga nabasa mong sipi?
ABSTRACTION PHASE: Timbangan ng Bayan

9. Panuto:Batay sa pigura, ilagay ang mga kasagutan sa bawat panig na maaaring kalakasan at kahinaan ng
pag-aalsa ng mga Pilipino.
Pamprosesong Tanong:
1. Mula sa nakalap na kaalaman, ano ang mahihinuha mo sa mga naging kalakasan at kahinaan ng
mga pag-aalsa?
2. Naging matagumpay ba ang mga pag-aalsang ginawa ? Ipaliwanag ang sagot.
3. Epektibong ba ang paglulunsad ng isang pag-aalsa bilang isang paraan ng pagpapakita ng iyong
paninindigan sa isyu o suliranin ng lipunan?
APPLICATION PHASE:
Option 1
Panuto: Tukuyin ang pangunahing suliranin ng mga Pilipinong manggagawa at magsasaka sa
kasalukuyang panahon at magbigay ng mungkahing solusyon. Ilagay sa Data Retrieval Chart.
SULIRANIN
MANGGAGAWA
MAGSASAKA
MUNGKAHING SOLUSYON

10. Rubric sa Pagtaya ng Kaalaman
5 – Ang mag-aaral ay may buo at detalyadong pag-unawa sa paksa.
4 – Ang mag-aaral ay may pag-unawa sa paksa ngunit di ganap na detalyado
3 – Ang mag-aaral ay may maling pag-unawa sa ilang impormasyon, ngunit may pag-unawa sa
batayang impormasyon
2 – Maraming mali sa pag-unawa ng mag-aaral
1 – walang pasyang maibibigay tungkol sa pag-unawa ng mag-aaaral
Iskala ng Pagmamarka:
5 – 100 – Di pangkaraniwan
4 – 90 – kahanga-hanga
3 – 80 – katanggap-tanggap
2 - 70 – karaniwan
1 – 60 - pagtatangka
OPTION 2
Halina’t Umawit
a. Hatiin ang klase sa limang grupo. Bawat grupo ay aatasang gumawa ng isang awit
ukol sa pakikipaglaban ng mga katutubo.
- ang awitin ay dapat nagsasaad ng kahalagahan ng mga pakikipaglabang naganap
ito ay aawitin sa harap ng klase
b. Mamarkahan ang mga awitin ayon sa mga sumusunod na batayan
1. Malikhain- 40%
2. Mensahe- 50%
3. Dating sa Madla- 10%
d. Pagmamarka ng Guro
Pamprosesong Tanong:
1. Tungkol saan ang awitin?
2. Ano ang mensahe ng awitin?
3. Ano ang inyong naging damdamin habang nakikinig sa awit?
4. Napahalagahan ba ng nilikha mong awit ang pakikipaglaban ng mga Pilipino sa mga
Kastila? Pangatwiranan
5. Natatamasa ba sa kasalukuyan ang naging bunga ng pakikipaglaban ng mga katutubo
noon? Pangatwiranan
6. Bilang mag-aaral paano mo mapapahalagahan ang paghihirap ng mga sinaunang
Pilipino sa pakikipaglaban para sa kanilang kalayaan?

11. 2. Gumawa ng tsart katulad ng tsart na ginamit sa Gawain 1 at 2 at sagutin ito. Ibahagi ang mga
sagot sa klase.
3. Balikan ang mga tsart sa tatlong gawain at sagutin ang matrix sa ibaba na nagsisilbing buod
ng modyul.
Mga Sanhi ng Pag-aalsa Laban sa Espanya
Bakit Hindi Nagtagumpay ang mga Pag-aalsa
Transisyon para sa susunod na Modyul
Mahalaga ang mga pagtutol ng mga Pilipino sa iba’t ibang paraang pananakop ng Espanya,
ngunit hindi pa nahuhubog ang kamalayang Pilipino at ang pagkilala sa kahalagahan ng
pagsasarili. Mag-uumpisa ang pagbuo ng kamalayang ito sa ideya ng progreso o pag-unlad ng
kolonya, na aaralin mo sa
susunod na modyul.
God bless!!!
Division of Las Pinas & Valenzuela