Հյուսվածք

1. Աննա Հովհաննիսյան

2. Հյուսվածքը բջիջների և միջբջջային նյութի ընդհանուր ծագում,
որոշակի կազմություն և ֆունկցիաներ ունեցող միասնական
համակարգ է։ Հյուսվածքների կազմությունը և ֆունկցիաները
մշակվել են կենդանական աշխարհի էվոլյուցիայի ընթացքում։ Այդ
ժամանակաընթացքում օրգանիզմի և արտաքին միջավայրի
փոխազդեցությունը, գոյության պայմաններին հարմարվելու
անհրաժեշտությունը նպաստել են որոշակի ֆունկցիաներով
օժտված չորս տեսակ հյուսվածքների առաջացմանը՝ էպիթելային,
շարակցական, մկանային, նյարդային։

3. • Էպիթելային հյուսվածքը պատում է մարդու և կենդանիների մարմնի
արտաքին մակերևույթը, մարմնի բոլոր խոռոչները, սնամեջ օրգանների և
անոթների ներքին պատերը, մտնում գեղձերի բաղադրամասերի մեջ։
Տարբերում են հարթ, գեղձային և թարթչավոր էպիթելային հյուսվածքի
տարատեսակներ։
• Հարթ էպիթելը կազմված է միմյանց կիպ հարող բջիջներից, որոնք պատում
են մաշկի մակերևույթը, բերանի խոռոչը, կերակրափողը, թոքաբշտիկները։
Մաշկային էպիթելը բազմաշերտ է, և նրա ածանցյալներն են եղունգներն ու
մազերը։ Գեղձային էպիթելը մտնում է գեղձերի կազմի մեջ և կատարում
հյութազատական գործառույթ։ Աղիքային էպիթելը մարսողական ուղու
պատը ծածկող լորձաթաղանթն է։ Այն մասնակցում է նաև գեղձերի
(ենթաստամոքսային գեղձ, լյարդ, թքագեղձ) առաջացմանը։ Թարթչավոր
էպիթելը պատում է շնչուղիների խոռոչը։ Էպիթելային բջիջները
բազմանում են արագ և փոխարինում մահացած բջիջներին։

4. • Շարակցական հյուսվածքը կազմված է նոսր դասավորված
բջիջներից, որոնց արանքում առկա է մեծ քանակությամբ
թելակազմ միջբջջային նյութ։ Շարակցական հյուսվածքը
կազմում է կմախքը, ենթամաշկային ճարպային
շերտը,արյունը,ավիշը։ Այն մտնում է բոլոր
ներքին օրգանների կազմության մեջ, օժտված է արագ
վերականգնվելու հատկությամբ։ Վերջինիս կազմված է
թելիկներից և հիմնական անձև նյութից։ Տարբերում են բուն
շարակցական, աճառային և ոսկրային հյուսվածքներ։

5. • Նյարդային հյուսվածքը կազմված է նյարդային բջիջներից՝
նեյրոններից, ուղեկից բջիջներից և միջբջջային նյութից։ Նեյրոններն
ունեն մարմին և ելուստներ։ Մարմինը կազմված
է ցիտոպլազմայից ևկորիզից։ Ելուստները լինում են կարճ և
ճյուղավորված։ Դրանք կոչվում են դենդրիտներ, որոնք ընկալում են
նյարդային գրգիռը և փոխանցում նեյրոնի մարմնին։ Նեյրոններն
ունեն նաև երկար (մինչև 1 մ երկարությամբ) ելուստներ, որոնք
պատված են միելինային թաղանթով։ Երկար ելուստները կոչվում են
աքսոններ, որոնց միջոցով գրգիռը հաղորդում է մեկ նյարդային բջջից
մյուսին կամ աշխատողօրգանին։ Նյարդային հյուսվածքում, բացի
նեյրոնից, կան նաև ուղեկից բջիջներ, որոնք նեյրոնից փոքր են 3-4
անգամ, կազում են կենտրոնական նյարդային համակարգի 40 %-ը

6. • ։ Տարիքի մեծացման զուգընթաց ուղեկից բջիջների թիվը ավելանում
է, իսկ նեյրոնները ընդհակառակը պակասում են։ Դա
պայմանավորված է այն բանով, որ կյանքի ընթացքում նեյրոնների մի
մասը մահանում է, իսկ նոր նեյրոններ չեն առաջանում (նյարդային
բջիջները չեն բաժանվում)։ Ուղեկից բջիջները կատարում են
հենարանային, պաշտպանական և սնուցողական գործառույթներ։
• Նյարդային համակարգում ազդակը մի բջջից մյուսին փոխանցվում է
հատուկ միջբջջային հպումներով՝ սինապսներով։ Նյարդային
հյուսվածքը մտնում է գլխուղեղի,ողնուղեղի, նյարդային
հանգույցների կազմության մեջ։