Disertazioak egiteko taula (filosofiaren historia)
1. DISERTAZIOAK LANTZEKO IDEIAK
TESI BATEN ALDE ZEIN KONTRAKO ARGUDIOAK
ETA HAUSNARKETA PERTSONALA
FILOSOFIAREN HISTORIA: SELEKTIBITATEKO EREDUARI JARRAITUZ
PLATON
“Errepublika”
TESIA ALDEKO ARGUDIOA KONTRAKOA
ARGUDIOA
HAUSNARKETA ERREFERENTZIAK/
ESTEKAK
Dualismo
ontologikoa
-Bi mundu existiten dira:
materia/ideiak.
-Ideiek lehentasuna dute:
benetako errealitatea.
- Gauzak ideien kopiak
dira.
- (Pitagorismoaren eragina
eta matematikaren
garrantzia).
- Ongia da gauza guztien
oinarria eta ideia gorena.
- Materialismoa.
Demokrito, adibidez.
Monismo materialista.
- Existiten den
errealitate bakarra
mundu materiala da.
- Aristoteles: ideiak
kontzeptuak dira, ez
izaki independenteak.
- Miletoko eskola:
ikuskera naturalista.
- Eguneratzeko tesia:
errealitate birtuala
(Internet) ba ote da
ideien mundu bat?
Ba ote da gure bizitza
sarean Platonen
haitzuloan daudenen
bizitza? Hau da, beste
errealitate bat?
Ireki estekak eta
irakurri.
-Parmenides.
- Eguneratzeko tesia:
http://filosofiagf.jimd
o.com/2012/10/16/plat
%C3%B3n-y-la-
realidad-virtual/
http://www.fundacion
civil.org/2011/04/blog
s-la-caverna-de-
aristocles-y-la-
realidad-virtual/
http://blogak.com/ame
ts/platonen-
haitzuloan-itsuturik-1
Dualismo
epistemologikoa
- Bi ezagutza-mota:
episteme eta doxa.
- Arrazoiaren bidez ideiak
ezagutzen ditugu.
- Zentzumenen bidez
gauzak antzematen ditugu.
- Epistemea da benetako
ezagutza.
Sofistak:eszeptizismo
epistemologikoa.
Gorgiasen hiru tesiak.
Aristoteles: ezagutza
experientzian hasten
da. Zentzumenak
garrantzitsuak dira.
Egungo eredu
zientifikoa:
esperimentazioa eta
matematizazioa.
Aurresokratikoen bi
tradizio
epistemologikak alde
batera.
Zentzumenak eta
teknologia: zer da
antzematen duguna?
Youtubeko
Educatinaren bideoa:
https://www.youtube.c
om/watch?
v=_7coJ38pAa4
Dualismoa
antropologikoa
- Arima/gorputza.
- Arimaren lehentasuna.
- Arima hilezkorra da.
- Arrazoia ariman dago.
- Gorputza, hiltzean,
desagertzen da.
- Ideiak ariman daude.
-Materialismoa,
hedonismoa edo
zinismoa (Diogenes).
-Arima ez da
existitzen. Dana
materia da. Monismo
materialista.(Diogenes
Sinopekoa).
-Arima existitzen da
baina gorputzarekin
hiltzen da
(Aristoteles).
-Eguneratzeko: zer da
gogoa eta zer garuna?
Dana da materiala?
Sentimentuak,
emozioak ere bai?
- Monismo eta
dualismoak
mantentzen dira.
- Hil eta gero, zer?
Galdera honek
interesgaria izaten
jarraitzen du.
Pitagoras eta
Orfismoaren eragina
zuzena.
Aristoteles eta Platon
alderatuz:
http://www.filosofiapa
raestudiantes.blogspot
.com.es/search/label/P
laton
2. Filosofo-
erregea
-Platonen pentsamendu
politikoa. Arimaren
teoriarekin erlazioa.
Arimaren joerak eta klase-
sozialak.
- Atenasen demokraziaren
kontra.
-Krisia gainditzeko eta
arazoak konpontzeko
eredu politiko
aristokratiko bat.
- Jakintsuek gobernatu
beharko lukete. Jakinduria
lortzea prozesu luze eta
zaila da baina, azkenean,
Ongia ezagutzen da.
Hortaz, filosofoak
bertutetsuak dira eta
gobernatzeko onenak.
- Sokratesen eragina:
intelektualismo etikoa.
- Sofistak.
Demokraziaren
irakasleak: agoran
parte hartzeko oratoria
eta erretorika
irakasten zizkieten
ikasleei.
- Ongi absolutua
errefusatzen dute.
Hortaz, legeak
konbentzioak dira.
- Legeak eta ohiturak
aldatzen dira.
Erlatibismo morala.
- Berdintasuna
aldarrikatzen dute.
-Utopikoa ote da
Platonen
proposamena?
- Zertan oinarritzen
dira egungo legeak?
- Eta egungo politika
ekonomikoak?
- Zer erlazio dago
etikaren eta
politikaren artean?
- Ezin daiteke esan
gaur egon banaka
batzuk
(teknokratak/adituak)
gobernatzen dutela?
- Nola saihestu
ustelkeria? (gogoratu
Platonek
proposatutako
neurriak).
Testuinguru historikoa
eta Platonen biografia
http://hausnartzen.wor
dpress.com/category/f
ilosofoak/1-platon/
Siracusara egindako
bidaiak eta izandako
esperientziak.
Estatua eta Justizia
http://hausnartzen.wor
dpress.com/2012/11/1
6/sofistak-sokrates-
eta-platon/
3. HIPONAKO AGUSTIN
BIZITZA ZORIONTSUAZ
TESIA ALDEKO ARGUDIOA KONTRAKOA
ARGUDIOA
HAUSNARKETA ERREFERENTZIAK/
ESTEKAK
Dualismo
antropologikoa
-Dualismo antropologiko
platondarra.
- Desberdintasuna:
kreazioan Jainkoak
arimak sortu zituen.
- Platonek erabilitako
argudioak.
- Gorpotzaren garrantzia
handiagoa da, nolanahi
ere.
- Materialismo
filosofikoak.
- Monismo
materialista.
- Fededunentzat argi
dago baina ez
fededunentzat zer?
- Arimaren
existentzia eta
Jainkoarengan
sinesteari buruz.
- Ez bada onartzen
hipotesia, nola
ulertu/interpretatu
munduaren zentzua?
- Gorputza.
Platon/Plotino.
Neoplatonismoa
Testuinguru historikoa
Kristautasunaren sorrera
http://hausnartzen.wordp
ress.com/category/filoso
foak/3-agustin-
hiponakoa/
Jainkoaren
existentzia
- Ideia eredugarriak.
- Kontingentzia. Izaki
absolutua beharrezkoa
da.
- Fededunen ariman
agertzen da.
- Eszeptizismoa.
Ideia unibertsalak
ezagutzea ez da
posible.
- Jainkoaren
existentzia
frogatzeak ez du
zentzurik.
- Agnostizismoa.
- Epikuro: ez
kezkatu gehiegi
jainkoen
existentziaz.
- Zein da erlijioaren
garrantzia egun?
Gure gizartean eta
besteetan.
- Etika eta erlijioa.
- Erlijio-
sentimendua.
- Bizitzaren
zentzua(k).
-Eragin teologikoak
-Erromatar Inperioaren
gainbehera eta
kristautasuna.
- Herexiak eta aniztasun
filosofikoa: gnostikoak,
eszeptikoak,
neoplatonikoak, eta abar.
Zoriontasuna
- Jainkoa edukitzean
datza.
- Hortaz, fededunak
bakarrik lortu ahal du.
- Jainkoaren kreazioa
onartzea.
- Eta gaitza? Ez dago
gaitz fisikorik eta gaitz
morala gizakiaren errua
da.
- Ikuskera
desberdinak:
- Hedonismoa.
Epikuro
- Zinismoa:
Sinopeko Diogenes.
- Zer da egun
zoriontasuna?
- Lortzea posible ote
da?
- Plazerren bidez?
- Kontsumismoa eta
sasi-zoriontasuna.
- Antzinako filosofian
gaia errepikatzen da.
Sokrates, Platon,
Epikuro, eta abar.
http://www.youtube.com
/watch?
v=takpYdIFGOA
Jakinduria:
fedea eta
arrazoimena
- Errebelazioa.
- Fedeak lehentasuna du
baina arraizoak lagundu
ahal dio.
- Platonismo kristaua
baina Argitzapenarekin.
- Akinoko Tomasek
garrantzia gehiago
eman zion arrazoiari.
- Teologia/filosofia
bereiztuz.
- Bakoitzak bere
esparru propioa du.
- Nietzschek eta
kristautasunari
egindako kritika.
- Jakinduria lortu
ahal dugu? Zer izan
daiteke gaur egun?
Nortzuk dira egungo
jakintsuak?
- Fedea beharrezkoa
da? Fedea baina
zentzu zabalean.
https://www.youtube.co
m/watch?v=PxCbM-
Ms-Jw
4. DESCARTES
METODOARI BURUZKO DISKURTSOA
TESIA ALDEKO ARGUDIOA KONTRAKOA
ARGUDIOA
HAUSNARKETA ERREFERENTZIAK/
ESTEKAK
Arrazoiko
lehentasuna eta
kritika
eskolastikari
- Metodo berria:
arrazoian oinarriturik-
- 4 arau sinple eta
errazak.
- Intuizioa eta
dedukzioa.
- Konfidantza arrazoian.
- Enpirismoa:
arrazoiaren boterea
ez da absolutua.
- Eszeptizismoa.
- Arrazoiaren mugak
- Zentzumenak
errefusatzen dira.
- Zer ezagut
dezakegu? Eta zer
ez?
- Arrazoimenak
dana ezagutu ahal
du? Edo mugak
onartu behar
ditugu?
Berpizkundea eta
zientzia-iraultza.
Razionalismoa
Enpirismoa
Metodoa
- Arauak sinple eta
errezak dira.
- Analisia/sintesia.
- Intuizioa/dedukzioa.
- Lehen ziurtasuna
- Locke: “White
paper”. Dana
esperientziatik dator.
- Arrazoizko
ideietatik ezin da
munduaren
existentzia deduzitu.
- Anarkismo
metodologikoa (P.
Feyerabend)
- Egungo zientziaren
metodoa eta
Descartesena.
- Dana ezagutzen da
metodoari esker?
J. Locke.
R. Descartes.
Cogito ergo sum
- Lehen ziurtasuna:
existentzia eta
pentsamenduaren
existentzia.
- Metodoarekin lotura:
oinarria/eredua baita.
- Zalantzarik gabekoa.
- Ideiak Cogito
bezalakoak badira
egiazkoak izanen dira.
- Nia.
- Enpiristek
jatorrizko ideiak
errefusatzen dituzte.
-Ezagutza ezin da
absolutuki Cogitoan
oinarritu.
- Solipsismoa: nola
frogatu munduaren
existentzia
Cogitotik?
- Zer da pentsatzea?
Pentsamenduan
agertzen dena
erreala da?
-Sentimenduak
pentsatzen dira?
Sentimenduek
pentsatzen dute?
- Zer ginateke izango
besteak gabe?
- Niaren garrantzia.
Hiponako Agustin: si
fallor sum.
H. Putnam
Zalantza
metodikoa
- Duda metodikoa eta
lehen ziurtasuna:
erlazioa.
- Zalantza: urratsak
- Jenio maltzurra
- Metodoa.
- Eszeptizismoa.
- Descartesen
zalantza ez da
eszeptikoa.
- Enpirismoa:
esperientzia da
ezagutzaren oinarria
eta froga.
- Jainkoaren
existentzia:
kontraesana.
- Dudak izatea:
beharrezkoa
zientzian. Eta
bizitzan?
- Zer da mundua eta
mundutik
antzematen duguna?
Fidagarria da gure
arrazoimena?
- Zibernetika.
Jenio maltzurra:
Matrix
Mekanizismoa
Jainkoaren
existentzia
- Proposatutako
argudioak.
- Ontologikoa.
- Perfekzioa.
- Geometrikoa.
- Kontraesankorra
da arrazoiaren bidez
Jainkoaren
existentzia frogatzen
saiatzea.
- Munduaren
zentzua/existentzia.
- Guretzat
erabilitako
argudioak eskasak
San Anselmo.
Educatina: bideoa
5. - Jainkoaren existentzia
eta munduaren
existentzia.
- Mundua badena
demostratzeko
Jainkoaren existentzia
frogatu behar du
Descartesek.
- Enpiristek
ezagutzaren mugak
onartzen dituzte.
- Argudio zirkularra.
- Oro har,
eszeptizismoa.
izan daitezke baina
zenbat gauza
onartzen dugu
egunero frogarik
gabe?
- Espiriturik gabeko
makina bat da
unibertsoa?
Dualismo
antropologikoa.
- Cogitoak arimaren
existentzia frogatzen du.
- Gorputza, pasioak.
- Arima independentea
da.
- Guruin pinealean dago
“kokatuta”.
- Eredu idelista.
- Aristoteles,
materialistak.
-Arima ez da
independentea ezta
hilezkorra ere.
- Ez dago arimarik.
- Gorputzaren eta
aimaren arteko
erlazioa ez da argia.
- Materia bakarrik
ote gara?
- Monismoa.
- Zer dira pasioak?
Eta sentimentuak?
- Makinak balira
bezala bizi beharko
ginateke?
Erreferentziak:
dualismo
antropologiko guztiak:
Pitagoras, Platon,
Agustin, …
6. NIETZSCHE
ECCE HOMO
TESIA ALDEKO ARGUDIOA KONTRAKOA
ARGUDIOA
HAUSNARKETA ERREFERENTZIAK/
ESTEKAK
Kritika
kristautasunari
eta metafisikari
- Fikziozko mundua.
- Beldurra bizitzari.
- Morroien morala
-Genealogia
- Dualismo ontologikoa
- Tranzendentziaren
ukapena.
- Hiponako Agustin.
- Zailtasunak
Nietzscheren
pentsamenduarekin.
- Gaizki ulertuak.
- Ikuskera
“aristokratikoa”.
- Erlijioen funtzioa
eta garrantzia.
- Erlijioaren eta
boterearen arteko
erlazioa.
- Hausnarketa
etikoa: utopikoa da
Nietzscheren
proposamena?
Susmoen pentsalariak.
Educatina: bideoa
Marx: erlijio-
alienazioa.
Jaunen/morroien
morala
- Apolineo eta
dionisiakoa.
- Genealogia.
- Morala. Bizitzarekiko
gorrotoa (morroiena).
- Aristoteles/Platon:
gizakiaren
zoriontasuna
guztiona izan behar
da.
- Hiponako Agustin
- Boterea eta etika.
- Nortzuk dira
indartsuak?
- Bizitza ote da balio
gorena gure
munduan?
Epikuro
Podcast (Diego
Sánchez Mecari
elkarrizketa)
Darwin
Nihilismoa
- Jainkoaren heriotza.
- Zentzurik eza.
- Ezezkoa bizitzari.
- Galbidea/aukera.
- Balioen transmutazioa
- Wittgenstein
- Hiponako Agustin.
-Existentziaren
zentzuari buruz.
- Aipatuak. - Ortega y Gasset.
Supergizakia
- Azken gizakia eta
Supergizakia.
- Nihilismoari ez.
- Bizitza balio nagusia.
- Eraldatze prozesua
- Marx:
berdintasuna.
- Interpretazio
okerrak (nazismoa).
- Kristau-filosofia.
- Nola ulertu
supergizakia? Nola
saihestu
interpretazio
darwinista?
- Indibidualismoa.
- Askatasunari
buruzko
hausnarketa.
Educatina: bideoa
7. WITTGENSTEIN
HITZALDI BAT ETIKAZ
TESIA ALDEKO ARGUDIOA KONTRAKOA
ARGUDIOA
HAUSNARKETA ERREFERENTZIAK/
ESTEKAK
Balio-judizio
absolutuek ez
dute zentzurik
- Teoria figuratiboa.
- Atomismo logikoa.
- Mundua gertakari
atomikoen osotasuna da.
- Hizkuntzaren mugak
- Etika-eskola
guztiak: balio
etikoak ezagutzea
posible ada.
- Intelektualismo
etikoa: Sokrates.
- Balore etiko
unibertsalak.
- Erraza/zaila den
W.-en proposamena.
- Isiltasuna
mistikoaren aurrean.
Nola hitz egin,
orduan, balore
etikoei buruz? Nola
antolatu
elkarbizitza?
- Zer da zientza?
Natur-zientziak
bakarrik? Edo
murriztuagoa al da
ikuskera hori?
Etika: definizioa
Gorgias: lengoaia eta
bera mugak.
Filosofia analitikoa.
Russell.
Bloga
Mundua,
pentsamendua eta
lengoaia.
Etika ezin da
zientzia izan
Baina
- Hizkuntzaren mugak.
- Mistikoa.
- Atomismo logikoa.
- Munduan gertakariak
bakarrik.
- Adierazi/erakutsi
Baina mistikoa
bizitzaren alderdi
garrantzitsuena da.
Aipatuak
- Filosofia analitikoa:
Vienako Zirkulua.
- II. Wittgenstein.
- Giza Eskubideen
Aldarrikapena.
Etika
espirituaren
joera sakona da
- Tractatus: mundua,
pentsamendua eta
lengoaia.
- Zer da zentzuz adierazi
dezakeguna?
- Logika tresna da baina
mistikoa ezin da
adierazi, erakutsi baino.
- Aipatutako
argudiak
azpimarratzeko
etikaren garrantzia
gizakiarentzat.
- Arazoa da nola
eztabaidatu/hitz egin
baloreei buruz?
- Zein da etikak
duen garrantzia?
- Krisi morala.
- Elkarbizitzarako
arauak.
- Nietzsche.
- Etika-eskolak.
- Testuinguru
historikoa.
- II. Mundu gerra.