1. MEMORIA 2011
MUSEO PROVINCIAL DO MAR
Rede Museística Provincial Area de Cultura Excma.
Deputación Provincincial de Lugo
REDE MUSEÍSTICA GAÑADORA DOS V PREMIOS
SOLIDARIOS ONCE-GALICIA NA CATERGORÍA
“ACCESIBILIDADE UNIVERSAL”
2. Museo Provincial do Mar
INDICE
1. LIMIAR ................................
................................................................................................
................................................ 3
2. ESTADÍSTICA ANUAL DE VISITANTES ........................................................... 4
...........................
3. MELLORAS DO EDIFICIO ................................................................
. ................................................. 9
4. PROGRAMA DIDÁCTICO ................................................................
................................................ 11
4.1. ACTIVIDADES ESCOLARES ............................................................... 11
...............................
4.2. OBRADOIROS DE VERÁN ................................................................ 33
...................................
4.3. OBRADOIROS DE NADAL ................................................................ 40
...................................
5. PROGRAMA DE ACCIÓN CULTURAL............................................................ 44
............................
5.1. PREMIOS E DISTINCIÓNS 2011 .......................................................... 44
..........................
5.2. PROGRAMA INTERXERACIONAL ................................
...................................................... 45
5.3. PROGRAMA DA TERCEIRA IDADE ................................
. .................................................... 45
5.4. SEMANA DOS MUSEOS ................................................................
...................................... 47
5.5. PROGRAMA MUSEOLOXÍA SOCIAL ................................
.................................................. 52
5.6. PROGRAMA DE EXPOSICIÓNS .......................................................... 70
..........................
5.7. REVISTA ORAL ................................................................
.................................................... 85
5.8. SERVIZO DO MUSEO PARA OUTRAS ACTIVIDADES ...................... 94
5.9. PROGRAMA DE CONFERENCIAS ................................
...................................................... 96
5.10. TEATRO ................................
.............................................................................................. 97
..............................
5.11. PROGRAMA DE RECURSOS EDUCATIVOS ................................ 100
..................................
5.12. PROGRAMA DE PRÁCTICAS DO MASTER DE SERVIZOS
.
CULTURAIS ................................
............................................................................................... 101
...............................
6. PROGRAMA DE CONSERVACIÓN ............................................................... 215
...............................
7. PROGRAMA DE PERSONAL ................................................................
........................................ 215
8. PROGRAMA ECONÓMICO................................................................
............................................ 215
9. PUBLICACIÓNS ................................
............................................................................................. 215
.............................
1
3. Museo Provincial do Mar
1. LIMIAR
San Cibrao está situado na costa lucense, pobo mariñeiro por tradición,
industrial polo asentamento dunha factoría de produción de aluminio. Pero non
esquece o mar, posto que a natureza dálle unha situación privilexiada, entrando
no azul do mar Cantábrico como se fose un navío de area e granito en sinal.
San Cibrao ten historia, ten pasado construído día a día, pedra a pedra, y
pasado,
ten futuro. Un deses moitos futuros está no Museo do Mar.
Por iso fálase de Ronsel de futuro, isto sérvenos para definir a idea que
Ronsel
temos sobre o papel a desempeñar polo Museo do Mar dependente da Área de
mos
Cultura da Deputación Provincial
Por un lado temos a obrigación de garantir a conservación e a exposición
dos vestixios do pasado que se foron reunindo co esforzo e a aportación de vari
que varias
xeracións de veciños.
Por outro lado queremos ser unha institución asentada no presente
mirando ao futuro, non debemos deixar de lado a proxección social, temos que ter
en conta o noso traballo cara a sociedade. Temos que devolver á sociedade o
mesmo legado que nos tra
transmitiu e poñelo nese lugar visible.
Para representar o pasado e ao mesmo tempo ter unha visión de futuro,
debemos ser capaces de abrir as portas ao Museo e facer del un lugar de
participación, onde se vexan as inquietudes do conxunto da sociedade e que
ipación,
ofreza alternativas culturais e que ao mesmo tempo recolla as propostas dos
sectores culturais máis dinámicos.
A cultura é unha experiencia interactiva e o museo do Mar fai cultura no
interactiva,
seu novo proxecto museolóxico e museográfico. Por todo iso intentaremos que
sexa un Museo didáctico, un museo adaptado, un museo interactivo e dinámico, e
un museo de futuro.
2
4. Museo Provincial do Mar
2. ESTADÍSTICA ANUAL DE VISITANTES.
.
Xaneiro Nº total de visitantes 602
2 grupos adultos 80
Visitas individuais 522
Febreiro Nº total de visitantes 550
3 grupos escolares 69
Visitas individuais 481
Marzo Nº total de visitantes 765
6 grupos adultos 131
Visitas individuais 634
Abril Nº total de visitantes 1130
3 grupos esc
escolares 64
10 grupos adultos 271
Visitas individuais 795
Maio Nº total de visitantes 967
11 grupos escolares 257
6 grupo adultos 152
Visitas individuais 558
Xuño Nº total de visitantes 1299
14 grupos escolares 374
3 grupos adultos 150
Visitas individuais 775
3
5. Museo Provincial do Mar
Xullo Nº total de visitantes 2303
6 Obradoiros 112
11 grupos adultos 400
Visitas individuais 1791
Agosto Nº total de visitantes 2862
3 Obradoiros 56
2 grupo adultos 84
Visitas individuais 2722
Setembro Nº total de visitantes 1269
16 grupos adultos 344
Visitas individuais 925
Outubro Nº total de visitantes 1126
10 grupos adultos 359
Visitas individuais 767
Novembro Nº total de visitantes 829
6 grupos adultos 145
Visitas individuais 684
Decembro Nº total de visitantes 617
Grupos adultos 52
Visitas individuais 565
Total visitantes anuais 14317
4
6. Museo Provincial do Mar
Gráfica comparativa dos anos 2010
2010-2011
3500 MUSEO PROVINCIAL DO MAR
3000
2500
2000
1500 A…
A…
1000
500
0
* O Mes de Outubro e parte de
5
7. Museo Provincial do Mar
Por número de visitantes
3000 2862
2500 2303
2000
1500 1299 1269
1130 1126
967
1000 765 829
602 550 617
500
0
Por idades
9%
18%
7%
0-10
4% 11-14
15-18
5%
19-25
26-40
41-65
14% 66
43%
6
8. Museo Provincial do Mar
7000 6460
Por Procedencias
6000
5000
4000
3000
2044
2000
1051 1198
1000 1143
207 742
59 18 15114179 127347
0 53 90 99
6 90 277
LUGO CIDADE LUGO PROVINCIA GALICIA
ANDALUCIA ARAGON ASTURIAS
BALEARES CANARIAS CANTABRIA
CATALUÑA CASTILLA-LEON CASTILLA-LA MANCHA
LA
EUSKADI EXTREMADURA MADRID
MURCIA NAVARRA LA RIOJA
VALENCIA ESTRANXEIROS
Por días da semana
2034
3147
DOMINGO
2440 SABADO
VENRES
2255
XOVES
2066 MERCORES
2377 MARTES
LUNS
0
0 500 1000 1500 2000 2500 3000 3500
7
10. Museo Provincial do Mar
3. PROGRAMA ARQUITECTÓNICO
Construción de baño adaptado a persoas con mobilidade reducida (FEBREIRO)
Porta baño (FEBREIRO)
)
Construción de paso ata chegar a rampa de madeira para acceso de persoas con
mobilidade reducida (MARZO
MARZO)
Reposición de árbores novos diante do Museo, e detrás os que estaban diante
(MARZO)
9
11. Museo Provincial do Mar
Conservación de infraestruturas
Reposición do sistema de iluminación, por parte do persoal do Museo (DURANTE
TODO O ANO SEGUNDO HAI AS INCIDENCIAS)
Cable ordenador Nadal (XANEIRO)
Amaño do disco duro do ordenador de mesa (ABRIL)
Wifi gratuíta ao servizo dos visitantes (MAIO).
Conector 8 vías para cable RJ45, UTP CAT5E (AGOSTO)
Reposición da pechadura da porta (AGOSTO)
Cable ordenador portátil (OUTUBRO)
10
12. Museo Provincial do Mar
4. PROGRAMA DIDÁCTICO
4.1. Actividades escolares
Ao longo do curso ofrécese a posibilidade de solicitar dous tipos de visitas:
guiada e con actividade. Para realizar estas visitas é necesario a concertación
previa das mesmas, concertando con departamento de didáctica.
Visita de iniciación:
ciación:
Comprende un recorrido por todo o castelo, recomendase para os grupos
que visitan o centro por primeira vez, independentemente do seu nivel educativo.
Duración aproximada de 60 minutos.
Para un mellor aproveitamento do Museo Provincial do Mar, xa que existe
unha variedade e riqueza de contidos, e na procura dun novo concepto d visita
de
máis participativa, como alternativa as tradicionais visitas guiadas e que implique
a colaboración directa de profesores e alumnos, ofrecemos no 2010 un programa
de itinerarios os distintos niveis de ensino:
Tea mariñeira
¿As baleas comen ou engu
engulan?
Arriba a bandeira
Descubre a balea
Mergúllate
Nada coa balea
Pinta mariñeiro
Sae a navegar
Sopa de aleta
11
13. Museo Provincial do Mar
Vento mareiro
Visita de iniciación
Nivel: Todos os ciclos
Data: Curso escolar
Obxectivo: Comprender o oficio do mar e como as sociedades actuais están
condicionadas polo seu pasado histórico. Recoñecer as ferramentas mariñeiras e
analizar a súa evolución e continuidade, así como a necesidade de conservalas
para outras xeracións.
Tea mariñeira
Nivel: 3º e 4º da ESO e BAC
Data: Curso escolar
Obxectivo: Fomentar o interese polas materias vinculadas coa navegación.
Asentar conceptos vistos anteriormente na visita guiada.
Metodoloxía: Actividade que consiste en unir con frechas. Relacionaranse fotos
de obxectos da Sala de Navegación coas definicións que teñen noutra columna
columna.
12
14. Museo Provincial do Mar
UNE CON FRECHAS E NOMEA CADA OBXECTO
Aparato que permite ó capitán comunicar as
ordes ó que está na sala de máquinas.
Fiestra redonda que se abre e que está
situada en distintas alturas nos costados do
buque. Serve para que entre a luz e se
ventilen os camarotes da tripulación.
Elemento do equipo propulsor dun barco
movido mediante unha máquina ou motor e que
permite o movemento cara adiante ou atrás
rmite
do barco.
Caixa cilíndrica fixa na cuberta que leva no
seu interior o compás ou búsola.
Instrumento para coñecer a situación.
Consiste en medir a altura do sol ou das
estrelas con respecto do horizonte. Mide a
latitude.
Serve para gobernar o barco, facéndolle
cambiar o rumbo. Pode ser de caña ou de
roda.
Antigamente facíanas os carpinteiros de
ribeira antes de construír o barco .
Servía para ver as formas que ía ter o barco.
13
15. Museo Provincial do Mar
¿As baleas comen ou engulan?
Nivel: 5º e 6º de Primaria
Data: Curso escolar
Obxectivo: Achegar o alumnado ós museos e á cultura dun modo atractivo.
Potenciar o traballo e a participación en equipo. Inculcar a protección
conservacionista do medio ambiente mariño.
Metodoloxía: Na Sala das Baleas, os nenos en grupos estarán sentados no
chan, onde escoitarán unha pequena explicación sobre se as baleas mastigan ou
non. De seguido responderán verdadeiro ou falso a unhas frases e terán unha
folla de consulta ante as posibles dúbidas.
14
18. Museo Provincial do Mar
Arriba a bandeira
Nivel: 3º e 4º de Primaria
Data: Curso escolar
Obxectivo: Dar a coñecer como se transmite información codificada entre barcos
próximos. Aínda que agora, se utilizan algunhas bandeiras, que as novas
tecnoloxías as deixaron en desuso.
Metodoloxía: Sentados diante das bandeiras que forman o Código de Sinais
escoitarán o significado e utilidade deste. Como un grupo de bandeiras
representan o abecedario, cada neno debuxará nunha cartolina branca, tamaño
folio, a bandeira que lle corresponda coa súa inicial. Para iso terán un panel
informativo de consulta. Despois pegarán un pau a un extremo da mesma. Os
nenos agruparanse polas súas iniciais e realizarán un xogo como se fosen barcos
comunicándose en alta mar.
17
20. Museo Provincial do Mar
Descubre a balea
Nivel: 1º e 2º de Primaria
Data: Curso escolar
Obxectivo: Achegar o alumnado ós museos e ó mundo do mar dunha maneira
amena e atractiva. Fomentar a expresión oral e artística. Potenciar o interese pola
cetoloxía.
Metodoloxía: Na Sala das Baleas repartiranse follas co debuxo dunha balea
follas
animada con números. Os rapaces terán que coloreala según as cores que levan
asociadas os números. Así cando rematen descubrirán a balea.
19
22. Museo Provincial do Mar
Mergúllate
Nivel: 1º e 2º da ESO
Data: Curso escolar
Obxectivo: Fomentar a capacidade de asimilar novos conceptos mediante un
xogo atractivo. Achegar os rapaces á cultura dunha forma práctica e divertida.
Metodoloxía: En parellas, cubrirán o pasatempo coas palabras que adiviñen.
Sempre axudados polo persoal do museo.
MERGÚLLATE
HORIZONTAL:
1- Instrumento de medición da latitude no que o seu arco é a sexta parte dun círculo.
2- Principal método para calcular a velocidade no mar. Mide nós ou millas.
3- Instrumento que serve para saber a situación do barco, neste caso, en todo momento.
Tamén se pode chamar compás.
4- Sosterse na superficie da auga.
5- Parte principal dun barco, que pode ser de madeira ou doutro material. Calquera
embarcación pode flotar e desprazarse grazas a el.
6- Lazo que se fai con cabos. Utilízase nas actividades cotiás dun barco.
nas
21
23. Museo Provincial do Mar
VERTICAL:
1- Instrumento que servía para a comunicación dentro do barco. Había dous: un na ponte e
outro na sala de máquinas.
2- Serve para gobernar ou orientar o barco, facéndolle cambiar o rumbo ou a dirección.
Pode ser de cana ou de roda.
3- Instrumento de ferro forxado con figura dun arpón ou dun anzol que está suxeito a
unha cadea e se arrebola ó fondo do mar para fondear o barco.
4- Peza de tea ou doutro material que, unha vez despregada, recibe do vento o impulso
necesario para navegar.
5- Parte posterior dun barco.
6- Parte de diante dun barco.
22
24. Museo Provincial do Mar
Nada coa balea
Nivel: Ed. Infantil
Data: Curso escolar
Obxectivo: Potenciar o desenvolvemento educativo achegando os rapaces ós
museos. Fomentar a participación en grupo Familiarizarse coa representación
grupo.
plástica.
Metodoloxía: Na Sala das Baleas haberá un panel onde está debuxada unha
balea. Os nenos formarán grupos collendo cada un seis pezas revoltas do
quebracabezas. Terán que colocalas ordenadamente ata completar a imaxe que
teñen diante.
23
27. Museo Provincial do Mar
Pinta mariñeiro
Nivel: 1º e 2º de Primaria
Data: Curso escolar
Obxectivo: Achegar ós rapaces ó mundo da navegación dunha maneira amena
e sinxela. Fomentar tanto as aptitudes creativas como a expresión oral. Espertar o
interese polo mundo náutico.
Metodoloxía: Os nenos, sentados no chan, na Sala de Navegación pintarán un
debuxo dun veleiro en alta mar. Colorearán este coas cores que eles queiran,
para fomentar o desenvolvemento artístico. Cando rematen, os mariñeiros
responderán unhas sinxelas preguntas referidas ao barco: ás súas partes e
preguntas
porque se move no auga.
26
29. Museo Provincial do Mar
Sae a navegar
Nivel: Ed. Infantil
Data: Curso escolar
Obxectivo: Potenciar o interese creativo e construtivo. Coñecemento dos
distintos elementos que constitúen un barco: casco, ponte de mando, portillos,
áncora, … Familiarizar os nenos coas formas dun barco montando as pezas do
quebracabezas.
Metodoloxía: Na sala de navegación haberá un panel grande cun debuxo dun
barco. Os nenos formarán pequenos grupos. Cada un terá seis pezas revoltas
grupos.
que colocarán ordenadamente ata formar a imaxe que teñen diante.
28
31. Museo Provincial do Mar
Sopa de aleta
Nivel: 3º e 4º de Primaria
Data: Curso escolar
Obxectivo: Achegar o alumnado ós museos e a cultura mariña. Engadir
coñecementos elementais da bioloxía mariña. Fomentar o aprendizaxe mediante
un xogo didáctico.
Metodoloxía: Na Sala das Baleas repartiranse follas coa sopa de letras onde
terán que atopar partes da anatomía externa e interna da balea. Na outra sopa de
aleta encóntranse agochados os familiares das baleas como son: o arroaz,
rorcual, candorca, cachalote, golfiño e balea vasca.
30
32. Museo Provincial do Mar
Vento mareiro
Nivel: 5º e 6º de Primaria
Data: Curso escolar
Obxectivo: Recoñecer as partes principias dun barco. Potenciar o interese polo
mundo do mar. Coñecer o deseño dunha embarcación tradicional galega. Valorar
a historia, cultura e tradicións galegas.
Metodoloxía: Entregarase unha folla cun debuxo con números dunha Traiñeira a
cada alumno. Debaixo desta haberá unha listaxe con nomes referidos ás partes
dunha embarcación. Os rapaces teñen que relacionar os números da imaxe cos
nomes.
31
35. Museo Provincial do Mar
“Enrédate con nós” é o lema desta proposta deste programa de actividades
que pretende enredar, enlear, envolver, engaiolar, enganchar, comprometer…,
pór en rede a todos e todas os que amades os museos e a cultura en xeral.
Propoñemos obradoiros, concertos, visitas guiadas, viaxes, representacións,
concertos,
conversas, debates, tertulias, xornadas e mesas redondas, iniciativas para todos
os públicos, desde mozos ata maiores que queiran, que se deixen enredar polos
museos da Rede Museística da Deputación de Lugo. Propoñemos pero tamén
Propoñemos
agardamos propostas de todos e todas, suxestións, ideas ou maneiras de
entender o patrimonio como ben de todos, como herdanza común a coñecer e
conservar. Un patrimonio común, unha causa común.
Se nos visita tamén agardamos contribuír ao seu lecer, e de paso, a que
ao
cada vez que se achegue a este ou aos outros museos da Rede poida percibir
esa sensación de satisfacción que sentimos cando sentimos o de todos como
noso.
Emisores activos ou receptores pasivos?
Mestres: Persoal dos departamen
departamentos de didáctica
Obxectivos: Nun mundo tan cambiante, as redes sociais constitúen canles
imprescindibles para a comunicación. Velaí o movemento 15M, creado e
organizado a través destes espazos accesibles para todos; para nós tamén
34
37. Museo Provincial do Mar
ROTEIRO IRMANDIÑO
Reunímonos cos outros viaxeiros do Pazo de Tor, no Museo
Pazo Museo-Fortaleza San
Paio de Narla, para poñer en práctica as nosas capacidade e habilidades en
recrear as Guerras Irmandiñas.
A REVOLTA DOS IRMANDIÑOS E OS
SEUS ALIADOS DE SAN CIPRIÁN E
MONFORTE DE LEMOS
36
39. Museo Provincial do Mar
I XORNADAS: MUSEOS, AS REDES SOCIAIS COMO XENERADORAS DE
CAMBIOS
Xornada teórico-práctica: Educación, cultura e acción social nos social media.
práctica:
Estratexias, medición e avaliación para ámbitos de natureza cualitativa con impacto a
medio e longo prazo, por Pilar Gonzalo.
38
45. Museo Provincial do Mar
5. PROGRAMA DE ACCIÓN CULTURAL
5.1. Premios e distincións 2011
A Rede Museística gañadora dos V Premios Solidarios ONCE GALICIA na
useística ONCE-
categoría “Accesibilidade Universal”.
Os presidentes da Xunta e da ONCE entregarán os galardóns o próximo mes de
xaneiro.
Padre Rubinos, Manuel Aguilar Convivir en Igualdade, de Radio Galega a Rede
Aguilar, Galega,
de Museos Provincial de Lugo e Turismo Accesible de Arousa Norte son os galardoados
A Institución benéfica Padre Rubinos da Coruña, o director da Obra Social de
,
Novacaixagalicia, Manuel Aguilar; a Rede Provincial de Museos de Lugo; Turismo
Aguilar;
Accesible da Mancomunidade de Municipios de Arousa Norte e o programa Convivir en
Igualdade de la Radio Galega, recibirán os galardóns correspondentes á V edición dos
Galega,
Premios Solidarios ONCE-Galicia. A unha reportaxe publicada no Suplemento dominical
Galicia.
do Diario de Pontevedra foille outorgada unha mención especial do Xurado.
especial
O Xurado dos V Premios Solidarios ONCE Galicia fallou estes galardóns onte,
ONCE-Galicia
festividade de Santa Lucía no Hotel NH Atlántico da Coruña, recoñecendo así o labor,
Lucía, ,
as iniciativas e as accións de persoas, institucións e entidades que máis se distinguiron
polos seus esforzos a favor da igualdade, a integración social e a accesibilidade
universal das persoas cegas ou con outras minusvalideces e dos máis desfavorecidos
desfavorecidos.
Na categoría de Accesibilidade universal o Xurado concedeu senllos galardóns á
Rede Museística Provincial de Lugo e á iniciativa de Turismo Accesible da
Mancomunidade de Arousa Norte. O Xurado destacou o programa institucional
Norte.
inclusivo Pelexamos polo posible, loitamos polo visible, que desenvolve dende 2008 a
Rede Museística Provincial de Lugo, que engloba os Museos Provincial (
ncial , (Lugo), do Mar
(San Cibrao), de Tor (Monforte e Fortaleza San Paio de Narla (Friol).
Monforte) ).
A xuízo do Xurado, o labor desenvolvido pola Rede de Museos Provinciais de
Lugo denota unha importante sensibilización e esforzo ao desenvolver un paquete
esforzo
integral de actuacións de accesibilidade universal en lugares emblemáticos, como son
os edificios que albergan os museos, ao tempo que normalizou eficazmente a
participación do colectivo de persoas con minusvalidez en todas as actividades
programadas.
O Xurado estivo formado por Dores Venancio, presidenta do Consello Territorial
,
de ONCE-Galicia; Coro Piñeiro Secretario Xeral de Política Social de la Xunta de
Piñeiro,
44
46. Museo Provincial do Mar
Galicia; Manuel Martínez Pan Delegado Territorial de ONCE-Galicia Anxo Queiruga,
Pan, Galicia;
Presidente do Cermi-Galicia o presentador de TV Paco Lodeiro e os xornalistas Tino
Galicia;
Santiago, Pablo Portabales Antón Luaces e Ernesto Sánchez Pombo.
Portabales, .
Os galardóns entregaranse a finais do próximo mes de xaneiro na Coruña,
nunha Gala presidida polos presidentes da Xunta e da ONCE.
5.2. Programa interxener
interxeneracional
A través deste programa o que pretendemos é o coñecemento duns
medios artesáns que forman parte da nosa cultura e que tende a desaparecer
ante os novos procesos i
industrial e tecnolóxicos.
5.3. Programa da terceira idade
Ninguén como as persoas maiores de San Cibrao, isto é a terceira idade,
pode valorar o patrimonio inmaterial que tiña a transmisión oral da súa época, xa
que era o seu medio de comunicación, e nós os traballadores de museo somos os
encomendados de traspasar o noso legado a outros conecllos, iso é o que imos a
facer cos nosos visitantes da terceira idade
45
49. Museo Provincial do Mar
O sábado, 14 de maio, celebramos a Noite dos Museos , o martes, 17 de
maio, o Días das Letras Galegas, e o mércores, 18 de maio de 2011
Galegas,
conmemoramos, coma se vén facendo desde 1977, o Día Internacional dos
Museos en todos os museos xestionados pola Rede Museística que depende da
Museística
Área de Cultura da Deputación de Lugo.
O Comité Consultivo do ICOM, Consello Internacional de Museos,
asociado á UNESCO, propón cada ano un tema que os museos poden utilizar
para valorizar a súa posición no seo da sociedade, escollendo para este 2011 o
escollendo
lema Museo e Memoria.
.
Cos obxectos que conservan, os museos recadan historias e transmiten a
memoria das comunidades nas cales vivimos. Estes obxectos son expresións do
noso patrimonio natural e cultural. Moitos deles son fráxiles ou, ás veces,
atópanse en situación de perigo, e necesitan ser conservados con moito coidado.
O Día Internacional dos Museos dará a oportunidade aos seus visitantes de
descubrir e redescubrir a súa memoria individual e colectiva.
Baixo o mesmo lema do Día Internacional dos Museos os museos
a
europeos teñen na noite do día 14 de maio a Noite dos Museos, unha celebración
que este ano patrocina por primeira vez o ICOM, e que propón prestar atención a
temas como o coidado e acceso ás coleccións e documentos, a historia dos
oidado
museo, a memoria esquecida e a relación entre a memoria, a comunidade e a
identidade, incluíndo a identidade familiar. A actividade central deste celebración
é o programa multimedia “A Piece of the Story” (Un pedazo de historia) para
compartir unha historia fascinante ou extraordinaria sobre unha obra concreta de
calquera museo.
En cada un dos museos da Rede Museística pretend mos, coas propostas
pretendimos,
que lle fixemos para conmemorar estas dúas datas, animalos a achegarse ao
mos
máis próximo, ao que sinta como seu, que tire proveito das actividades e, ao
tempo, que percibe que a súa memoria, a persoal e a colectiva, a cultural, a
artística e a histórica, non d
deixarían pegada se non existísemos os museos.
48
50. Museo Provincial do Mar
VISITA ILUMINADA. Convidámo a participar nesta visita guiada nocturna,
. Convidámos sta
seguindo unha inciativa dos museos europeos que chama a atención sobre os
obxectos exposto e a memoria, e sobre a experimentación de diferentes
sensacións á hora de achegarse a un museo
museo.
Os obxectos da memoria / A memoria dos obxectos
Todos os días, desde o 14 ao 21 de maio (ambos incluídos)
Os museos conservan obxectos que foron usados na vida cotiá doutras
épocas e que nos permiten saber cómo se vivía no pasado.
Propuxemos aos visitantes que escoll an algún obxecto actual, d uso
mos escolleran de
normal e regular na súa vida, que teña algun a relación coas coleccións do
algunha
Museo Provincial do Mar para buscar entre os obxectos expostos aqueles doutras
épocas que cumpriron a mesma función para os nosos devanceiros. Cos
obxectos que apareceron tivemos unha magnífica desculpa para ver con outros
ceron
ollos o museo.
Obradoiro Atlas da memoria dos museos por Adriana López e Mara
Rodríguez
Atesouramos memoria a través das diferentes percepcións que nos
achegan os sentidos: a vista, o tacto, o olfacto e o oído. Propoñemos unha
actividade, un xogo, no que valéndonos de diferentes pezas representativas do
museo (Sala de carpintería de ribeira), e a través das percepcións, dos estímulos
,
e interrogantes que nos provoquen, elaborar un atlas do museo que, ao tempo,
mapa a mapa, palmo a palmo, reconstrúa tamén a memoria de todos nosoutros.
49
51. Museo Provincial do Mar
Obradoiro Tendal das letras a cargo de Silvia Aldariz Quintela
Durante toda a xornada realizarase unha exposición que remora a historia
do Día das Letras Galegas desde o dedicado a Rosalía de Castro en 1963 ata o
deste 2011 para honrar a Lois Pereiro. O Tendal das letras é un arame físico onde
pendurar a memoria, onde enxugar os perigos que ameazan a nosa lingua.
r
Percorrido polas nosas letras e homenaxe a Lois Pereiro, c
rido conferencia
con proxección arredor da historia e dos persoeiros homenaxeados no Día das
letras galegas desde 1963 ata 2011
50
52. Museo Provincial do Mar
Memorias de mulleres de aquí e de acolá
Vídeo-proxección e mesa de debate con Joselyn Ruíz
proxección
Cunqueiradas, por Candido Pazó
Monólogo cómico no que o excelente narrador oral recrea historias do
grande fabulador mindoniense Álvaro Cunqueiro.
51
53. Museo Provincial do Mar
5.5. Museoloxía social
Día Mudial do Alzheimer
A Vicepresidencia primeira da Deputación de Lugo, Áreas de Cultura e
Turismo e Benestar Social, a través das museos integrados na Rede
Museística e en colaboración con AFALU (Centro de Día de Alzheimer e
outras Demencias Neurodexenerativas), súmanse aos actos conmemorativos
do Día Internacional do Alzheimer 2011 cunha programación específica coa
que se pretende a sensibilización social arredor desta doenza que ten na
memoria, no deterioro da memoria e das función cognitiva, condutora e
memoria
motora as principais consecuencias. Os museos son, precisamente, espazos
de acordanza, lugares onde se custodia a memoria do noso pasado,
institucións onde se pode estimular, e de feito así é, a recuperación dunha
facultade tan fundamental para a nosa vida como é traer ao presente os
obxectos dun tempo xa vivido.
Proxección a cargo de AFALU (Centro de Día de Alzheimer e outras
Demencias Neurodexenerativas), da película: Bicicleta, Cuchara, Manzana,
guión e dirección de Carles Bosch.
Sinopse.-No outono de 2007 a Pasqual Maragall diagnostícaselle
No
Alzheimer. Superado o golpe inicial, el e a súa familia inician unha cruzada
contra a enfermidade e, desde o primeiro paso, esta película convértese en
testemuño de excepción. Con intelixencia, sinceridade e bo humor, Maragall
xcepción.
déixase retratar xunto á súa familia e os médicos para deixar constancia do
día a día da súa loita persoal. Dous anos de seguimento a un paciente
excepcional disposto a que os científicos atopen curación antes de que a
cifra de 26 millóns de enfermos no mundo se multiplique por dez. Unha
película dura pero optimista a pesar de todo.
52
57. Museo Provincial do Mar
Día Internacional da Loita contra a violencia de xénero
O 25 de novembro fué declarado día Internacional contra a Violencia cara á
muller no 1º Encontro Feminista de Latinoamérica e do Caribe celebrado en
Bogotá en xullo de 1981.
Neste encontro as mulleres denunciaron a violencia de xénero a nivel
doméstico e a violación e o acoso sexual a nivel de estados incluíndo a tortura e
os abusos sufridos por prisioneiras políticas.
Elixiuse o 25 de novembro para conmemorar o violento asasinato das
irmás Mirabal (Patria, Minerva e Maria Teresa), tres activistas políticas asasinadas
o 25 de novembro de 1960 pola policía secreta do ditador Rafael Trujillo na
1960
República Dominicana.
Os seus cadáveres esnaquizados apareceron no fondo dun precipio. Para
o movemento popular e feminista de República Dominicana historicamente estas
mulleres simbolizaron a loita e a resistencia.
ACTIVIDADES
Visita guiada: Itinerario en feminino. Durante toda a xornada do 25 de novembro,
feminino.
en horario de apertura.
Entrega aso visitantes da Unidade Didáctica: Contra a violencia de xénero nos
museo da Rede Museística. Durante toda a xornada do 25 de novembro, en
xornada
horario de apertura. Actividade ba
baseada na Lenda da dona da Torre (Fortaleza
San Paio de Narla), un relato da tradición oral onde aparece explícita a violencia
,
56
59. Museo Provincial do Mar
Día da muller traballadora
O oito de marzo serviu para visibilizar as loitas e demandas que
significaron avances na vida de millóns de mulleres creando novas formas de
pensamento. Dende a Área de Cultura da Deputación de Lugo, a través da Rede
Museística, decidimos organizar unha programación con distintas experiencias,
programación
compartindo sempre un obxectivo en común: o desexo de superar a violencia e a
pobreza e construír o mundo que queremos. Baseado na paz, xustiza , liberdade,
igualdade e solidariedade.
Por segundo ano consecutivo tres dos Museos da Rede Museística (Museo
San Paio de Narla, Museo Pazo de Tor , Museo Provincial do Mar) seguindo a
programación estratéxica presentada pola Xerencia en xullo do 2007 na
Deputación Provincial de Lugo. E tendo en conta o sinalado na Lei Orgánica
3/2007, que establece no seu artigo 26.2 que os distintos organismos , entes e
demais estruturas das administracións públicas que, de modo directo ou indirecto,
configuran o sistema de xestión cultural desenvolverán as seguintes actuacións:
1.- Adoptar iniciativas destinadas a favorecer a promoción específica das mulleres
iciativas
na cultura e combater a súa discriminación estrutural e/ou difusa.
2.- Políticas activas de axuda á creación e produción artística e intelectual de
autoría feminina.
Para levar a cabo os seguintes obxectivos, preparamos un amplo programa
para o mes de marzo, que xirará en torno as perspectivas de xénero sobre
patrimonio cultural e museos.
ITINERARIO FEMININO POLA REDE: PEZAS E LENDAS DE MULLERES
Visitas guiadas nun percorrido en feminino polas coleccións do museo.
polas
58
61. Museo Provincial do Mar
Crónica3.com
06 de Marzo de 2011
06 de Marzo de 2011
a mariña
Visitas guiadas gratuítas ao museo provincial
do Mar con motivo do Día da Muller 2011
Pezas e lendas de mulleres
(Visitas guiadas aos Museos da
Rede Museística)
O Museo Provincial do Mar
(San Cibrao, Cervo), Museo
Etnográfico de San Paio de
Narla (Friol) e o Pazo de Tor
(Monforte de
Lemos)programan para hoxe
día 5 e os días 8, 12, 19 e 26 de
marzo de 2011, ás 12:00 h.
visitas guiadas gratuítas con
motivo do Día da Muller 2011. Os percorridos teñen como lema “Pezas e
lendas de mulleres”, e en cada un dos museos farase un percorrido evocador
dos usos de diferentes obxectos e obras expostas, sempre en relación coa
historia das mulleres. os visitantes recibirán como agasallo a reprodución de
textos literarios e lendarios nos que diferentes mulleres vinculadas a cada un
dos museos son protagonistas.
Esta actividade forma parte do Programa de Actividades programadas pola
xerencia da Rede Museística arredor do Día da Muller 2011:
-Visitas guiadas:
-Xornadas sobre muller e igualdade.
Xornadas
-Mesas de discusión sobre mu
Mesas mulleres e mundo rural, mulleres e mundo do mar,
mulleres e historia.
-Exposicións, conferencias, proxeccións…
Exposicións,
60
62. Museo Provincial do Mar
ENFOQUES DA MULLER CO PATRIMONIO CULTURAL E UN MUSEO DO
MAR: (Reunión de mulleres para falar da memoria da muller no mundo do mar)
EXPOSICIÓN DE OBRA DE CARLOS VALCÁRCEL REFERENTE A MULLER E
O SEU ENTORNO.
61
65. Museo Provincial do Mar
Obradoiros Arte e parte: O desafío de voar coas propias ás:
Obradoiro de sensibilización para todo tipo de públicos.
Imparten a psicóloga e especialista en Arte
Arte-Terapia, Adriana Pazos Ottón
Ottón,
directora de Aulaideas, e Encarna Lago, xerente da Rede Museística
,
Concepto:
Se algo caracteriza á arte é a súa capacidade de anular barreiras e fronteiras do
tipo que sexan. A creatividade e a sensibilidade teñen carácter universal e
converten á arte en vía de comunicación e socialización máis aló de calquera
diferenza.
Con este obradoiro pretendemos crear un espazo no que se contemple a
posibilidade de integrar plenamente a diversidade en todos os seus ámbitos.
Porque a creatividade é unha capacidade inherente a todo individuo.
Estas xornadas tamén teñen un carácter reivindicativo. Preténdese concienciar
reivindicativo.
sobre as capacidades e posibilidades creativas das persoas con diversidade
funcional.
“Dáseme ben contar o que vexo e escoito. Pinto moi mal cos pinceis, pero pintar
con palabras dáseme mellor” Carmen Soria: escritora, autora do libro “Manifiesto
Saltamontes”. Residente no Centro de Atención a Persoas Discapacitadas
(CAMF) de Leganés.
Todos expresámonos a diario sen pensar se somos ou non capaces de facelo,
pois faremos desta capacidade universal un momento para a distensión e a
experimentación propondo diferentes desafíos onde cada individuo poderá
achegar a súa propia capacidade creativa nun obradoiro para ver, sentir, escoitar,
expresar e compartir.
Metodoloxía:
O obradoiro concíbese de forma multivectorial, xerando diferentes estímulos de
participación.
64
66. Museo Provincial do Mar
1. Presentación: Daremos comezo á actividade cunha presentación na que se
:
incide e invita a descubrir de qué forma cada un dos seres humanos son creativos
nalgún modo. Na actualidade recoñécese que a creatividade non está restrinxida
unicamente a seres excepcionais, e atópase como un potencial en cada persoa
sen excepción.
2. Nunha segunda instancia exponse dúas dinámicas paralelas:
• Monotipia: Unha experiencia plástica utilizando a técnica da Monotipia:
variedade de impresión única; só sae unha boa reprodución de cada
lámina. O artista debuxa sobre calquera superficie lisa, utilizando óleo,
acuarela, ou tinta. Créase a imaxe pintándoa sinxelamen
sinxelamente sobre a
superficie da lámina. A continuación aplícase o papel sobre a lámina e a
imaxe quedará transferida, fregando o dorso do papel. A técnica dános un
resultado de “mancha libre” susceptible de ser interpretada. Cada un dos
participantes creará unha impresión plástica.
• Imaxes, palabra e emoción: Visionado dunha presentación de contidos
emoción:
multimedia en relación co tema da diversidade funcional e a capacidade
artística. Os vídeos presentados servirán de movilizador de emocións e
vehículo dunha dinámica na que pretendemos xérense palabras,
na
verbalizadas e escritas, en relación ás impresións que nos causan as
imaxes e o traballo dos compañeiros artistas que realizan a parte plástica.
3. Conclusión: A experiencia compartida dará como resultado unha ruta de v
voo,
a expresión do noso voo individual, un transcurso de tempo vivenciado na arte,
que quedará plasmado na suma cualitativa de cada unha das obras plásticas e
emocións, escritas, impresas e ganduxadas nunha única traxectoria de voo: A
creatividade compartida dunha arte sen barreiras.
da
65
67. Museo Provincial do Mar
Grupo ONCE
Participou Dolores Venancio Vilaboi, presidenta do Consello Territorial da
O.N.C.E. en Galicia, co fin de comentar e mostrar ao público en xeral as
adaptacións e axudas técnicas cas que conta o colectivo de cegos e
discapacitados visuais no acontecer da súa vida diaria. Ao longo da mañá tamén
explicaronse as adaptacións realizadas no Museo do Mar por parte de xerente da
Rede Museística Encarna Lago e da guía Ángeles Miguélez.
66
71. Museo Provincial do Mar
5.6. Exposicións
“A ARTE DE SER MULLER NUN MUNDO POR COMPARTIR”
70
72. Museo Provincial do Mar
Este proxecto nace no Museo Pazo de Tor, onde se reuniron unha serie de
críticas da arte e responsables de varios museos de toda Galicia e decidiron crear
algunhas iniciativas destinadas a saltar as barreiras da desigualdade de xénero e
loitar por facer máis visibles ás mul
mulleres en todos os ámbitos.
A exposición levouse a cabo nos tres museo da Rede, expoñendo cada
semana dúas artistas, así dende o mes de agosto ata o mes de novembro. As
artista participantes foron:
SALA DE COLOCACIÓN
ARTISTAS
Tor San Paio Mar
Sabela Arias U H SE
1 ao 9 de agosto
Montse Rego I H SE
Julia Ares U H SE
9 ao 18 de agosto
Yolanda Dorda I H SE
19 ao 27 de Mª José Santiso U H SE
agosto Ana Costas I H SE
28 de agosto ao 5 Cristina Fernández U H SE
de setembro Dolores Guerrero I H SE
6 ao 14 de Paula Cabaleiro I H SE
setembro Renata Otero U H SE
14 ao 22 de Carmen Llonín I H SE
setembro Rebeca López U H SE
23 de setembro Estefanía Novo U H SE
ao 1 de outubro Ruth Núñez I H SE
2 ao 10 de Xedes Peón U H SE
71
73. Museo Provincial do Mar
outubro Elena Pendás I H SE
11 ao 19 de Marta Prieto U H SE
outubro Magdalena Seijas I H SE
20 ao 28 de Paula Salinas I H SE
outubro Noa Persán U H SE
29 de outubro ao Mª Jesús P. Carballo I H SE
6 de novembro Blanca Besteiro U H SE
7 ao 15 de María José Vila U H SE
novembro Laura Pernas
16 ao 24 de Mercedes Cabada U H SE
novembro Silvia Rodriguez I H SE
Os criterios que rexen este proxecto son os seguintes:
Cada proxecto expositivo levase a cabo nos tres museos da Rede; San
Paio de Narla, Museo Provincial do Mar e Pazo de Tor simultaneamente no
tempo.
O cuarto do Señor e da Sra en San Paio, o cuarto de convidados en Tor
(empregado por Uxío Novoneyra nas súas visitas) e a sala de exposicións
do Museo Provincial do Mar van ser os espazos a empregar.
Mar
A duración será de unha semana en cada un dos espazos postos a
disposición das artistas; rotando entre os tres museos
museos.
Algunhas das obras das artistas participantes no proxecto:
72
77. Museo Provincial do Mar
Documentos con memoria
Mostra bibliográfica, fotográfica e documental producida polo Museo
Provincial de Lugo sobre o convento de San Francisco de Lugo con motivo do 80º
aniversario da súa declaración como BIC.
A exposición, coordinada pola responsable da biblioteca, Mercedes
Salvador, forma parte da programación conmemorativa do 80º aniversario da
Declaración como B.I.C. deste edificio. Amosa planos dos arquitectos Miguel
Durán-Loriga, Manuel Gómez Román e Araceli Novo Celeiro, debuxos,
Loriga, Araceli
76
78. Museo Provincial do Mar
documentos, fotos e un vídeo montaxe cunha selección bibliográfica e imaxes de
vídeo-montaxe
grande interese.
Esta mostra é un acto máis entre os programados polo Museo Provincial
para conmemorar o 80 aniversario deste nomeamento coa que preten
pretendemos,
dunha, dar unha visión da evolución das dependencias do convento dende que
fora Casa de Beneficencia ata a actualidade a través dos planos que arquitectos
tan relevantes como Miguel Durán Loriga e Manuel Gómez Román realizaron
Durán-Loriga
para transformalo no actual museo. E doutra, e a través dunha pequena selección
ctual
bibliográfica, amosar a repercusión que tivo o convento dende comezos do século
pasado ata hoxe non só nos libros de historia e de arte, senón tamén noutro tipo
de publicacións.
UN POUCO DE HISTORIA
O 3 de xuño de 1931 o convento de San Francisco de Lugo foi declarado
Tesouro Artístico Nacional, segundo a denominación da época que na actualidade
recibe o nome de Ben de Interese Cultural (BIC).
O convento de San Francisco, nos seus cinco séculos de hi
historia, pasou
por moitos cambios de utilidade que fixeron variar considerablemente as súas
dependencias: foi convento, aloxamento de tropas, establecemento de
beneficencia e na actualidade museo. Incluso, en 1638, sufriu un incendio que o
devastou case por completo, quedando en pé soamente a igrexa do século XIV e
o claustro rematado no século XV, por ser estes elementos as obras máis sólidas.
No século XVIII reconstruirase de novo quedando como testemuño desta época o
refectorio e a cociña.
Coa desamortización de Mendizábal os frades foron expulsados do seu
ción
interior e de acordo coa Real Orde de Facenda de 1842 foi entregado en usufruto
ao concello de Lugo. Utilizouse como acuartelamento de tropas e logo como Casa
de Beneficencia e, en 1895, por unha Lei de Presidencia do Consello de
Ministros, concédese ao concello de Lugo o pleno dominio do convento. Continúa
nel a Beneficencia ata que o 11 de xullo de 1949 o concello e a deputación asinan
un concerto para a transmisión por 99 anos do edificio que logo se d
destinaría a
museo.
77
79. Museo Provincial do Mar
A EXPOSICIÓN: PLANOS E OUTROS DOCUMENTOS
En xaneiro de 1950 Miguel Durán Loriga, levanta un plano da planta baixa
no que reflicte o aspecto que tiña o cenobio antes da obra.
Tanto no plano como nas fotografías, obsérvase un segundo claus
claustro ou
patio cuberto, hoxe desaparecido, que estaría situado na zona na que está
exposto o mosaico de Armañá. Segundo podemos observar nas fotografías,
estaba cuberto por arcadas de medio punto feitas de cachotería que segundo a
arquitecta Araceli Novo Celeiro, poderían ser de finais do século XVII ou de
Celeiro,
principios do XVIII.
O 16 de setembro de 1949 o Boletín Oficial da Provincia de Lugo publica:
«Bases para un concurso público, entre arquitectos, para formalización del
proyecto de reforma de la llamada Casa municipal de Beneficencia o antiguo
Casa
Convento de San Francisco, para adaptarlo a su nuevo destino de Museo
provincial de Bellas Artes».
Nos días posteriores á súa publicación, D. Manuel Vázquez Seijas remite
dito boletín e unha carta na que invita a participar no concurso, aos colexios de
participar
profesionais e a varios arquitectos de recoñecido prestixio como Miguel Durán
Durán-
Loriga, Manuel Gómez Román e Francisco Pons Sorolla, entre outros.
Tempo máis tarde, a Deputación deixa sen efecto dito concurso quedando en
liberdade para a elección de arquitecto. Tras a morte de Miguel Durán
berdade Durán-Loriga, o
25 de maio de 1950, a Corporación Provincial na sesión ordinaria do 17 de xullo
de 1950 acorda aprobar o proxecto que presentara este arquitecto, declarar de
urxencia as obras e facultar ó Sr. Presidente para a execución das mesmas por
administración directa. Con posterioridade encargarán a Manuel Gómez Román
ultimar o proxecto redactado por Durán
Durán-Loriga.
O 18 de xaneiro de 1951 sae publicada no BOP a aprobación do proxecto
rectificado e orzamento das obras de construción do Museo Provincial presentado
icado
por Manuel Gómez Román, que fora asinado na Deputación Provincial o día 15
de xaneiro polo seu presidente, Antonio Rosón Pérez e polo secretario, Enrique
Costas Sánchez.
78
80. Museo Provincial do Mar
Gómez Román respectou o traballo de seu colega modificando
minimamente o proxecto interno, sen embargo cambiou radicalmente a
concepción das dúas fachadas.
O MÁIS RECENTE
Recreación hipotética realizada pola arquitecta Araceli Novo Celeiro na
que, nun extraordinario traballo de investigación en Arquitectura Histórica,
traballo
podemos observar como sería a evolución dos planos do convento e do claustro
de San Francisco, dende a Idade Media ao século XVIII.
EXPOSICIÓN: Entre Marbella e Torremolinos [imaxes de manicomio],
fotografías de Xosé Reigosa
A mostra coincide co peche definitivo do Hospital Psiquiátrico San Rafael
de Castro Riberias de Lea, en Castro de Rei (Lugo) inaugurado en 1953 e
construído seguindo o modelo do labirinto panóptico (a cadea perfecta), sendo o
único edificio deseñado e construído en Galicia coa finalidade de atender a
doentes con enfermidades psiquiátricas. “Marbella” fai alusión ao pavillón
pavillón-solaina
das mulleres e “Torremolinos” ao pavillón
pavillón-solaina dos homes.
79
81. Museo Provincial do Mar
Xunto coa mostra fotográfica proxéctase un documental de 30 minutos de
duración, vídeo que se vai poder visualizar tamén en todos os museos
dependentes da área de Cultura e Turismo da Deputación de Lugo
80
88. Museo Provincial do Mar
Crónica3.com 26 de Marzo
2011
a mariña
Presentan un novo número da revista
oral “A voz dos carraos” no Museo do
Mar en San Cibrao
A voz dos carraos, nº 10
O sábado, 26 DE MARZO de 2011, ás 19:00 horas, no Museo
Provincial do Mar, San Cibrao (Cervo), novo número da revista
oral, desta volta coa presentación do proxecto Queres que cho
conte? de Palimoco Teatro. Unha oportunidade única para ver a
87
89. Museo Provincial do Mar
representación drámatico musical deste proxecto que recrea de nove
drámatico-musical
contos da tradición oral recollidos na provincia de Lugo.
Portada musical: Carlos Díaz (3’)
Presentación: Presentación do proxecto Queres que cho conte?, por
Paloma Lugilde e Antonio Reigosa (10’)
Queres que cho conte?: Coordinación do Proxecto Queres que cho
conte?: Palimoco Teatro. Dramaturxia e dirección: Paloma Lugilde.
Ilustracións: Sabela M. Eiriz, Mar Eiriz. Música: Carlos Díaz.
Voces: Bruno Martínez, Paula Buján, Sabela Eiriz, Carlos Díaz,
Paloma Lugilde, Alicia García, Arturo Centeno, Hugo Centeno. Voz
convidada: Avelino González. Guitarra: Carlos Díaz. Pandeireta:
Arturo Vaquero. Piano: Francisco Martínez. Gaita e zanfona: Suso
Vaamonde. Gravación: Estudos Abrigueiro.
Interveñen: Paula Buján, Sabela M. Eiriz, Bruno Martínez, Carlos
Sabela
Díaz e Paloma Lugilde
Opinión: Intervención do público.
Epílogo: por Encarna Lago, xerente da Rede Museística da
Deputación de Lugo (3’)
Contraportada
O aistentes poden pedir que se repita o tema musical da
representación que máis lles gustase para cantalo xuntos, público e
ón
actores.
Revista oral: A voz dos Carraos Nº11
88
93. Museo Provincial do Mar
Domingo 25 de septiembre del 2011
A Mariña
EL PULSO DE LA COSTA
Mujeres artistas del mundo 3.0
eva montenegro
25/9/2011
1La revista oral A voz dos
Carraos escribió un nuevo
capítulo, ayer en el Museo
do Mar, en San Cibrao. El
número 11 de esta singular
publicación giró en torno
al proyecto que está
desarrollando la Rede
Museística provincial, bajo
el título A arte de ser muller nun mundo por compartir 3.0 3.0,
coordinado por Encarna Lago. En la sesión de ayer estaba prevista la
intervención de las artistas Noa Persán, Renata Otero, Rebeca López
y Paula Cabaleiro, que presentaron sus propuestas creativas.
Rederas y música
en el Museo do Mar
En el apartado Enredando o mar de la revista oral A voz dos Carraos
se incluyó ayer una entrevista a las rederas María Jesús Alonso y Chus
Basanta, a cargo de la periodista Nuria Polo. El programa de la
jornada incluía la proyección de un vídeo y una demostración del
trabajo que llevan a cabo las rederas. Tampoco faltó la música en
bajo
este nuevo número de A voz dos Carraos, que corrió a cargo de la
,
profesora e intérprete de violín Natalia Bilenko, de origen ucraniano.
92
94. Museo Provincial do Mar
Crónica3.com 26 de
a mariña
setembro 2011
O museo do Mar de San Cibrao acolle
o nº 11 da revista oral A voz dos
carraos
Revista oral: A voz dos carraos, nº 11
Museo Provincial do
Mar, San Cibrao
(Cervo)
Sábado, 24 de setembro
de 2011, ás 19:00 horas
Mañá, sábado, 24 de
setembro, a partir das
19.00 horas, vaise
desenvolver no Museo
Provincial do Mar de
San Cibrao o nº 11 da revista oral A voz dos carraos.
Neste número, dedicado íntegramente á reflexión de mulleres sobre
mulleres, intervirán as artistas Noa Persán, Paula Cabaleiro, Rebeca
López e Renata Otero que nos presentaran cadansúa proposta
creativa no marco do proxecto que se vén desenvolvendo nos
museos da Rede da Deputación de Lugo baixo o nome “A arte de
ser muller nun mundo por compartir”, coordinado por Encarna
ler
Lago.
A xornalista do Vicedo Nuria Polo achegáronos ao mundo das
mulleres do mar cunha proxección breve e cunha entrevista ás
redeiras Mª Jesús Alonso e Chus Basanta. Ao tempo, escenificarase
o ambiente de traballo das redeiras.
E na parte musical a ucraína Natalia Bilenko, profesora e intérprete
de violín.
93
95. Museo Provincial do Mar
5.8. Servizo do museo para outras actividades
.
Sorteo Reis Acia
94
96. Museo Provincial do Mar
ANTONIO VEIGA RECIBIU AO PENTATLETA
CRISTÓBAL RODRÍGUEZ NO MUSEO DO MAR DE
SAN CIBRAO
O delegado de Deportes da Deputación de Lugo felicitou ao viveirense por un ano
cheo de triunfos, onde se fixo co campionato de España absoluto e júnior de Péntatlon
Moderno.
SAN CIBRAO, 4 de xaneiro de 2011. Esta mañá o delegado de Cultura e Deportes da
Deputación de Lugo, o nacionalista Antonio Veiga, recibiu no Museo do Mar de San
Cibrao ao pentatleta de Viveiro, Cristóbal Rodríguez, para facerlle un recoñecemento
público por todos os éxitos que colleitou ao longo de 2010, e que incluíron o campionato
absoluto de España de Péntatlon
Moderno nas categorías absoluta e
júnior.
Antonio Veiga quixo felicitar
polos seus éxitos, froitos dun
intenso e duro traballo deportivo, a
Cristóbal Rodríguez, quen acudiu
á recepción acompañado dos seus
pais, que se amosaron igualmente
e
orgullosos do seu fillo deportista por este novo recoñecemento. Veiga destacou que os
mariñaos e lucenses deben estar moi orgullosos porque se trata dun exemplo de superación
deportiva desde unha idade moi temperá, xa que Cristóbal aínda cumpre en 2011 vinte
anos, e é de xustiza recoñecer todo o traballo que ten detrás lograr os éxitos que acadou,
polo que se abriu para iso o Museo do Mar tamén como punto de encontro que é de moitas
persoas da mariña.
Pola súa banda, tanto Cristóbal Rodríguez como a súa familia agradeceron o xesto da Área
de Deportes da Deputación de Lugo, a través do seu delegado Antonio Veiga, para facer
esta pequena distinción e recoñecemento. Das mans de Antonio Veiga recibiron un
pequeno agasallo e fixeron unha fotografía para o recordo nas dependencias do Museo do
Mar de San Cibrao.
Cristóbal Rodríguez foi 17 veces Internacional até
agora e é membro do equipo español desde 2006,
sendo convocado 26 veces para concentracións
internacionais co equipo español. Memb da
Membro
selección galega de Péntatlon Moderno, foi o
primeiro galego con licenza e ficha con Galiza en
conquistar un Campionato de España absoluto e o
primeiro galego e español en obter unha medalla
continental en Dúo Mixto. Ademais, representou a
España en 5 Campionatos de Europa, 2
Campionatos do Mundo e 1 Copa do Mundo absoluta. Obtivo tres veces o galardón a
Mellor Pentatleta Galego Absoluto e é o actual campión de España absoluto e júnior de
Péntatlon Moderno .
95
97. Museo Provincial do Mar
Presentacion do Libro A Mariña 43º NORTE
Xulio Villarino presentou no Museo do Mar de San Cibrao o libro de
fotografías sobre a comarca ‘A Mariña 43 grados Norte’. Na publicación pódese
encontrar unha visión diferente e moi persoal do autor plasmada en fotos aéreas
que reflexan a paisaxe da Mariñ
Mariña.
Ao acto asistiu o prologuista do libro, o valadourense Manuel Lourenzo e o
vicepresidente da Deputación de Lugo, Antonio Veiga.
5.9. Programa de Conferencias
Os petróglifos. Gravuras rupestres ao aire libre, por Antonio de la
Peña Santos. Promove: MariñaPatrimonio.
Antonio de la Peña é un dos máis recoñecidos expertos en gravuras
rupestres. Impartiu unha conferencia sobre os petróglifos en Galiza. A conferencia
terá lugar aquí no Museo do Mar de San Cibrao.
Sen dúbida, esta é unha boa oportunidade para coñecer máis e mellor a
oportunidade
manifestación artística máis xenuína da prehistoria galega.
96
98. Museo Provincial do Mar
Os petróglifos abundan especialmente nas Rías Baixas, aínda que tamén
se atopan noutros lugares de Galiza. Dos primeiros que apareceron na Mariña
lucense, tívose noticia a través de Mariñapatrimonio, trátase dos petróglifos do
se
castro da Atalaia (San Cibrao Cervo). Posteriormente esta asociación informou
Cibrao-
ao Servizo de Patrimonio Cultural da Xunta de Galiza a existencia doutros na
Mariña, como os do castro do Coído en Cervo, os do castro de Burela en Burela e
Coído
os do castro de Rueta en Cervo. Este último é un petróglifo con temática
xeométrica, catro círculos unidos por un trazo, e constitúe o único destas
características na Mariña.
Os catro petróglifos mencionados atópanse xa no inventario do Patrimonio
Cultural de Galiza , considerados como Bens de Interese Cultural (BIP), polo que
gozan da máxima protección que contempla a lei.
Mariñapatrimonio informou tamén a Patrimonio sobre un posible petróglifo
en Ribadeo, que aínda non foi estudado por Cultura.
Estes achádegos abren a posibilidade de que, cun estudo sistemático
nesta zona, aparezan outros que aporten novos datos para o estudo desta
interesante manifestación cultural.
Conferencia
Xornadas de Reflexión Ante a Crisis: os museos teñen a palabra. 29 de
novembro, 13 e 14 de decembro
“Museo na crisis unha visión crítica dende a Rede Museística, museos sostibles”
por Encarna Lago
5.10. Teatro
Teatro Ardora presenta: Residencial Paradiso, no Museo Provincial do Mar
SINOPSE
3399999día pola maioría dos noso anciáns incapaces de comprender a
día
97
99. Museo Provincial do Mar
incongruencia de que se chame mundo avanzado a aquel no que se reclúe aos
proxenitores.
Na dicotomía entre amor filial e amor de parella, os protagonistas avivan o seu
pensamente na procura dunha alternativa ás residencias ou asilos ata decatarse
de que os vellos tamén poden namorarse como terapia imprescindible para ser
autosuficientes.
98
101. Museo Provincial do Mar
O delegado de Cultura da Deputación de Lugo presentou esta tarde no Museo do
Mar de San
Cibrao (Cervo)
a nova fase de
circuítos de
Buxiganga
acompañado
por Paloma
Lugilde, como
representante
do grupo de
teatro do
Consello da
Cultura da
Deputación
(órgano asesor
e consultivo en materias culturais). Ao acto tamén asistiu o actor Paco Piñeiro,
tivo
que realizou unha pequena representación no transcurso do acto, mailo seu grupo
de teatro O Bordelo, que tamén representou un fragmento dunha obra ao remate
do mesmo.
5.11. Programa de recurso educativos
e
Día de Rosalía nos Museos da Rede Museística
Con motivo do aniversario de Rosalía de Castro, o 24 de Febreiro,o Museo
Rosalía de Castro e a Rede Museística de Lugo, presentaron unha proxección
sobre a experiencia pedagóxica “Follas Novas, Novas Follas” gañadora do último
Novas,
certame da Fundación Rosalía de Castro e repartiron material didáctico da
proposta aos grupos escolares que durante o día se acheguegaron aos Museos
da Rede (San Paio, Museo do Mar e Pazo de Tor) e ao Museo da Fundación
Rosalía de Castro en Padrón.
100
102. Museo Provincial do Mar
5.12. Programa de prácticas d Máster de Servizos culturais
. do
MEMORIA DE
PRÁCTICAS NA REDE
MUSEÍSTICA
PROVINCIAL DE LUGO
Máter en Servizos Culturais
Silvia Aldariz Quintela
101
103. Museo Provincial do Mar
ÍNDICE
1. Introdución:…………………………………………………………………Páx.3
2. Rede Museística Provincial de Lugo:…………………………………….....Páx.4
3. Calendario de prácticas:…………………………………………………..…Páx.6
4. Reunión ca Xerente da Rede Museística Provincial de Lugo:……………...Páx.7
5. Visita ao Museo Provincial do Mar:………………………………………...Páx.8
6. Visita ao Museo Etnográfico de San Paio de Narla:…………………….….Páx.9
7. Visita ao Pazo de Tor:……………………………………………………..Páx.10
8. Posta en práctica do proxecto no Museo Provincial do Mar:……………...Páx.11
9. Posta en práctica do proxecto no Museo Etnográfico de San Paio de
Narla:………………………………………………………………………Páx.12
10. Posta en práctica do proxecto no Pazo de Tor:…………………………….Páx.13
11. Conclusión:………………………………………………………………...Páx.14
12. Proxecto:…………………………………………………………………..Páx. 15
13. Bibliografía:……………………………………………………………….Páx. 81
Bibliografía:……………………………………………………………….Páx.
102
104. Museo Provincial do Mar
1. INTRODUCIÓN
As prácticas do Máster en Servizos Culturais foron realizadas na Rede Museística
Provincial de Lugo, concretamente no Museo Provincial do Mar, o Pazo de Tor e o Museo
Etnográfico de San Paio de Narla e coordinadas pola Xerente da Rede Museística Dona
Encarna Lago.
Ditas prácticas baseáronse na xestión cultural dos tres pequenos museos
pertencentes á Rede Museística Provincial de Lugo, unha labor nada doada xa que se trata
dun conxunto de museos que dispón de poucos recursos pero que se embargo realiza unha
que
importante labor social, achegando un amplo abanico de actividades culturais á poboación
local.
Neste sentido, a coordinadora da Rede Museística Provincial de Lugo propúxonos
coñecer o funcionamento e labor social de cada museo para posteriormente elaborar un
para
proxecto individual e levalo a cabo. Deste modo, enfrontámonos dunha forma totalmente
realista e única á xestión cultural.
2. REDE MUSEÍSTICA PROVINCIAL DE LUGO
A Rede Museística Provincial de Lugo constitúese no ano 2006, agrupando aos
catro museos que nese momento dependían da Deputación Provincial de Lugo: Museo
Provincial de Lugo, Museo Fortaleza San Paio de Narla, Pazo de Tor e Museo Provincial
do Mar.
103
105. Museo Provincial do Mar
O Museo Provincial de Lugo foi creado no ano 1932 pola Deputación d Lugo co
de
motivo de reunir e protexer o patrimonio cultural lucense. Pero será no ano 1957 cando se
traslade ao antigo convento de San Francisco, situado na praza da Soidade da cidade
amurallada. Na actualidade este museo conta con un total de dúas plantas que albergan
diferentes salas dedicadas a arqueoloxía, arte sacro, etnografía, cerámica e vidro, pintura e
escultura, abanicos e reloxos, numismática, etc.; así como unha ampla sección de Arte
Galego que inclúe mostras de pintura, escultura e cerámica de Sargadelos, entre outros.
A Fortaleza de San Paio de Narla, situada no concello de Friol, pasou a mans da
Deputación de Lugo no ano 1939 pero non será ata 1983 cando se constitúa como museo.
O Museo Etnográfico de San Paio de Narla acolle na planta baixa diferentes coleccións de
aparellos relacionados ca agricultura e cos oficios tradicionais ademais das cortes dos
cabalos. Na primeira planta sitúase a cociña, o salón, a sala do tear, o escritorio e un
dormitorio; mentres que na Torre da Homenaxe sitúanse as coleccións de armas.
O Museo Provincial do Mar, situado na localidade de San Cibrao, nace no ano 1969
grazas a Don Francisco Rivera Casás, mestre da zona que mostraba un gran interese cara
os obxectos mariños. Posteriormente, no ano 1994 será a Asociación de Veciños Cruz da
ión
Venta a que se faga cargo da xestión do museo ata que no 2004 é relevada pola Deputación
Provincial de Lugo. Este museo consta de catro salas nas que se mostra unha importante
instrumentación de navegación, documentación gráfica, fotografía das diferentes tipoloxías
fotografía
de barcos e de naufraxios da zona e unha ampla colección malacolóxica.
O Pazo de Tor atópase no concello de Monforte de Lemos, na parroquia de San
Xoán de Tor. Este pazo, construído no século XVIII, tivo como derradeira propietaria a
Dona María de la Paz Taboada de Andrés y Zúñiga, quen, tras a súa morte, o doou á
Deputación Provincial de Lugo. Pero non será ata o ano 2006, dez anos despois da doazón,
104
106. Museo Provincial do Mar
cando a Deputación de Lugo realice a musealización do pazo e abra as s
súas portas para os
visitantes.
Unha vez conformada a Rede Museística Provincial de Lugo a súa xerente, Dona
Encarna Lago, comprendeu a necesidade de acercar a cultura dos museos á xente e levar a
cabo unha importante labor social dende a súa xestión. Por esta razón, a programación
anual da Rede Museística Provincial de Lugo inclúe unha gran cantidade de actividades
didácticas, obradoiros, talleres, coloquios, congresos, exposicións, conferencias, ciclos de
cinema e concertos que se converten non só nunha importante chamada para a sociedade
importante
senón tamén nunha oportunidade para achegar a cultura ao pobo.
Por outro lado, cabe destacar tamén a importante labor que dende a xestión da Rede
Museística Provincial de Lugo se realizou para acadar unha rede de museos accesibles que
non presentaran ningún tipo de barreiras que limitaran o acceso aos discapacitados de
calquera índole. Deste modo, no ano 2008 creouse o Departamento de Accesibilidade e
Capacidades Diferentes, ademais de levarse a cabo importantes reformas nos edificios que
facilitaran o acceso.
3. CALENDARIO DE PRÁCTICAS
REUNIÓNS CA COORDINADORA DA REDE MUSEÍSTICA E VISITA
AOS MUSEOS
105
107. Museo Provincial do Mar
12/ 01/ 2011 22/ 01/ 2011 10/ 02/ 2011 19/ 03/ 2011
1ª Reunión ca Visita Museo Visita Museo Visita Pazo de
Coordinadora Provincial do Etnográfico Tor
da Rede Mar San Paio de
Museística Narla
Provincial de
Lugo
POSTA EN PRACTICA DO PROXECTO
17/ 05/ 2011 18/ 05/ 2011 21/ 05/ 2011
Museo Provincial do Mar Museo Etnográfico de Pazo de Tor
San Paio de Narla
4. 1ª REUNIÓN CA COORDINADORA DA REDE MUSEÍSTICA PROVINCIAL DE
LUGO
A primeira reunión ca coordinadora da Rede Museística Provincial de Lugo tivo
lugar no despacho da mesma, situado no Museo Provincial de Lugo, onde se presentou
tamén a coordinadora do Máster en Servizos Culturais Dona Jodee Anderson. Nesta
Culturais
reunión, ademais das presentacións correspondentes, dona Encarna Lago explicounos o
procedemento a seguir no período de prácticas e a forma de funcionar e traballar dende a
xestión da Rede Museística Provincial de Lugo. Deste xeito, e xa dende o primeiro minuto,
a coordinadora intentou transmitir no só os puntos clave dunha boa xestión cultural senón
tamén o puntos máis importantes que se deben de ter en conta para traballar en equipo e
lograr os obxectivos fixados.
5. VISITA AO MUSEO PROVINCIAL DO MAR
106
108. Museo Provincial do Mar
O día que realizamos a visita ao Museo Provincial do Mar tivemos a sorte non só
de facer unha visita guiada polo museo e de compartir anécdotas con rapaces próximos ás
actividades do museo, senón que tamén asistimos á representación teatral da obra
representación
Residencial Paradiso, obra cómico filosófica, a cargo do grupo de teatro Ardora composto
, cómico-filosófica,
por un pequeno número de mulleres afincadas en San Cibrao.
6. VISITA AO MUSEO ETNOGRÁFICO DE SAN PAIO DE NARLA
107
109. Museo Provincial do Mar
A visita ao Museo Etnográfico de San Paio de Narla foi realizada o día 10 de
febreiro de 2011 e dirixida pola guía Dona Francisca Abuín. Aínda que nesta ocasión non
había ningunha actividade programada, esta visita resultou moi interesante e especialmente
emotiva xa que a nosa guía era neta dos antigos guardeses da fortaleza e explicaba con
osa
todo detalle non só a presenza e utilidade de todos os obxectos e as actividades realizadas
cos nenos da zona, senón tamén todos aqueles recordos de cando ela era unha nena que
deambulaba e xogaba pola fortaleza.
7. VISITA AO PAZO DE TOR
108
110. Museo Provincial do Mar
A nosa visita ao Pazo de Tor coincidiu co inicio dun novo proxecto da Rede
Museística Provincial de Lugo, Presenza versus ausencia da muller na arte, que pretende
poñer en contacto a diferentes mulleres artistas para destacar a súa presenza dentro do
mundo da arte. Este día tivo lugar un apaixonante diálogo entre diferentes artistas, xestoras
e comisarias de diferentes nacionalidades que analizaron o papel da muller na arte.
analizaron
8. PRESENTACIÓN DO PROXECTO NO MUSEO PROVINCIAL DO MAR
109