1. FËMIJET E HUMBUR DHE
TË SHFRYTËZUAR
ALO 116-000 LINJA KOMBETARE PËR FËMIJET E HUMBUR NË
SHQIPËRI
2. ÇFARË ËSHTË 116-000?
• 116 - 000 është numri i harmonizuar Pan-Europian që ofron mbështetje të
menjëhershme për çdo fëmijë që mund të ketë humbur apo që është larg të afërmve;
• Më 15 shkurt 2007, Komisioni Europian njohu nevojën për domosdoshmërinë e një numri
për të ndihmuar fëmijët e humbur të kthehen pranë familjeve, si dhe për të mundësuar
ndihmën e duhur për prindërit që të gjejnë femijët e tyre. Komisioni europian (Vendimi
nr.116 dhe nr.698 i datës 15 Shkurt dhe 29 Tetor të 2007), ka rezervuar fillimisht numrin
116 për shërbime që kanë impakt social në jetën e komunitetit;
• Në vitin 2008, Autoriteti Rregullator i Komunikimeve Elektronike Europiane e bëri atë
funksional dhe e përkufizoi “ 116000- Linjë Telefoni direkte për Fëmijët e Humbur” për
përdorim nga Minisiritë e Brendshme të shteteve anëtare por gjithashtu dhe shërbimet
e jashtme.Për momentin kjo linjë është funksionale në 15 vende te BE-se dhe 3 vende te
Ballkanit.
3. Si lindi ALO 116-000 në Shqipëri
• Linja e Telefonit për Fëmijët e Humbur, lindi si një nevojë për të kanalizuar shërbime
specifike për fëmijët dhe Shqipëria ishte shteti i parë jo anëtar i BE-së që e bëri
funksional numrin 116-000 nëpërmjet ALO 116;
• Telefoni i Ndihmës për Fëmijë operon me 3 numra, 116 Linja Kombëtare e Këshillimit
për Fëmijë, 116-111 Linja Pan Europiane dhe 116-000 Linja për Fëmijët e Humbur;
• Në nëntor të vitit 2010, u organizua në Shqipëri nga Qendra Ndërkombëtare për
Fëmijët e Humbur dhe Shfrytëzuar (ICMEC) takimi i parë me të gjithë partnerët
kryesorë në nivel ndërkomëbtar dhe kombëtar “Fëmijët e Humbur në Shqipëri”
4. • ALO 116-000 është anëtare e Rrjetit Global për Fëmijët e Humbur dhe
Shfrytëzuar që prej vitit 2010;
• Ky numër, ashtu si dhe numrat e tjerë të Linjës Kombëtare të Telefonit për
Fëmijë, është funksional, falë mbështetjes së UNICEF, AKEP dhe Kompanive të
telefonisë fikse dhe celulare;
• Në qershor të 2011 u firmos Marrëveshja e Bashkëpunimit me Drejtorine e
Përgjithshme të Policisë, për shkëmbimin e ndërsjellë të informacionit dhe
publikimin e rasteve të fëmijëve të humbur sipas standardeve të ICMEC;
5. Si funksionon ALO 116-000
• ALO 116-000 funksionon me një qendër thirrjeje dhe sipas të dhënave që vijnë
në qendrën e thirrjeve, bëhet klasifikimi i telefonatave sipas klasifikimit cilësor.
Në këtë klasifikim përfshihen:
Lokalizimi fizik i fëmijëve (vendodhja e tyre) duke bashkëpunuar me
institucionet dhe organizatat partnere kombëtare dhe ndërkombëtare;
Telefonata për këshillim: nëpërmjet të cilave u ofrohet këshillim psikosocial
fëmijëve të humbur, rrëmbyer, trafikuar apo fëmijëve që shfaqin tentativa
largimi nga shtëpia por gjithashtu edhe prindërve dhe të afërmve të tjerë të
fëmijëve të humbur, rrëmbyer, trafikuar apo fëmijëve që janë larguar nga
shtëpia;
6. Telefonata për informacion: Fëmijët telefonojnë për tu informuar mbi
shërbimet që ofron ALO 116-000, ku mund të kërkojnë informacion për
pasojat e vendimeve për tu larguar nga shtëpia në momentet kur fëmijët
shfaqin tendenca për braktisje të shtëpisë,informacion për institucionet e
ndihmës së shpejtë (polici, ambulancë, zjarrfikës);
Informacion për prindërit se si të sillen me fëmijët në momentet kur ata
vërejnë se fëmijët shfaqin sjellje për tu larguar nga shtëpia, apo për prindërit
të cilët ndjehen të rrezikuar për mirëqenien fizike të fëmijeve të tyre;
Informacion dhe trainime për çdo profesionist që punon me/për fëmijët;
Referim në institucionet përkatëse;
7. Kur klasifikohet një fëmijë si i humbur
sipas ALO 116-000
•“Fëmijë i humbur” konsiderohet çdo rast kur një fëmijë largohet nga kujdesi
prindëror / kujdestar, por që nuk dihen rrethanat e largimit ose zhdukjes së
tij/saj dhe nuk ka asnjë informacion ose të dhënë mbi mirëqënien (jetënshëndetin) apo vendndodhjen aktuale të tij.
•“Fëmijë të humbur në situatë rreziku” konsiderohen rastet si më poshtë;
• Fëmija është nën moshën 14 vjeç dhe nuk ka informacion rreth rrethanave të
largimit apo vendndodhjes së tij/saj;
8. Fëmija është i moshës 14 – 18 vjeç, por njihet nga strukturat policore apo
ka informacion se ai është përdorues i/e alkolit, drogës, apo i/e përfshirë në
aktivitete të mëparshme kriminale;
Fëmija vuan nga sëmundje që trajtohet me medikamente në mënyrë të
vazhdueshme apo ka probleme të shëndetit mendor & psikologjik, etj,. Çdo
fëmijë i/e larguar nga shtëpia për shkak se është viktime e dhunës në familje;
9. •Çdo fëmijë i rrëmbyer ose që ka të dhëna që të bëjnë të besosh se fëmija mund të
jetë rrëmbyer, për qëllime shfrytëzimi apo shkaqe të tjera që rrezikojnë mirëqenien
apo jetën e fëmijës;
• “Fëmijë i marrë në mënyrë të padrejtë” është çdo fëmijë i marrë nga njëri
prind/kujdestar në kundërshtim me Vendimin e Gjykatës, duke e larguar atë prej
personit që ushtron autoritetin prindëror ose që i është besuar për rritje dhe
edukim.
10. Fëmije të humbur-ALO 116-000
• 11 raste janë referuar pranë ALO 116-000 gjatë këtyre 4 viteve, 6 meshkuj dhe 5
femra;
• 4 fëmijë janë gjetur brenda 24 orëve të para, që nga momenti i denoncimit pranë
ALO 116-000;
• 2 femijë janë gjetur pas 1 jave kërkimi dhe mbledhje informacioni;
• 5 çështje vazhdojnë të jenë ende të hapura;
• 493 raste apo rreth 4% e rasteve të trajtuara nga ALO 116 e mendojnë largimin
nga shtëpia si një formë zgjidhje për problemet e tyre;
11. Tipologjia e rasteve
2.5
2
1.5
1
0.5
0
I larguar
nga
familja
Humbje
kontakti
I humbur I humbur I I humbur I rrembyer I rrembyer Rrembim
neglizhuar nderkufitar
per
prinderor
shfrytezim
seksual
13. Shkaqet që ndikojnë tek fëmijët për të menduar largimin nga
familja si zgjidhje
80
70
60
50
40
30
20
10
0
Abuzim fizik
Abuzim emocional
Neglizhimi/krahasimi
Marredheniet
afektive
Marredheniet
familjare
2009
33
8
13
23
28
2010
18
11
17
24
73
2011
21
7
15
36
64
2012
6
14
3
29
50
14. Shfrytëzimi i fëmijëve
• Parimet themelore që ndjekin këshilluesit ALO 116 për vlerësimin e rasteve të
shfrytëzimit:
Fëmijët duhet të kenë shëndet, siguri dhe mirëqenie. Mbrojtja e interesave të
tyre duhet të jetë konsideratë parësore në të gjitha vendimet që merren për ta;
Të mbrohet dhe promovohet nevoja e tyre për mirëqenie dhe zhvillim, me qëllim
që në çdo vendim që merret për fëmijën, sigurimi i mirëqenies së tij / saj të jetë
parim udhëheqës në punë e këshilluesit pranë ALO 116;
Fëmijët duhet të vlerësohen, respektohen dhe kuptohen, brenda kontekstit të
tyre moshor, gjinor, kulturor, fetar, gjuhësor, aftësisë së kufizuar apo kombësisë së
tyre; Nevojat e tyre duhet të identifikohen dhe plotësohen brenda këtij konteksti
si dhe atij familjar, kurdo kur kjo është e mundur;
17. Punë e fëmijës në familje
25
20
15
10
5
0
2009
2010
2011
2012
Pune e femijes ne familje
21
16
0
11
18. Punë te tjera të fëmijëve
8
7
6
5
4
3
2
1
0
2009
2010
2011
2012
Te tjera
0
1
1
7
19. Fëmijë të përdorur për lypje
12
10
8
6
4
2
0
2009
2010
2011
2012
Femije te perdorur per lypje
10
8
3
4
20. Të dhëna për shfrytëzimin sipas ALO 116
• Po të shikojmë raportin gjinor të kategorisë së shfrytëzimit është pothuajse I
barabartë me 50% meshkuj dhe 50% femra;
• 90 % të rasteve shfrytëzuesit janë prindërit;
• Punët më të raportuara nga fëmijët meshkuj janë;
Kujdesi për bagëtitë;
Punimi i tokës;
Shitja e produkteve bujqësore dhe blegtorale në zonat urbane vetëm dhe të
pashoqëruar;
Gërmime për minerale në miniera etj;
Grupmosha e fëmijëve meshkuj që kanë raportuar më shumë këtë problem është
10-13 vjeç;
21. Të dhëna për shfrytëzimin sipas ALO 116
• Punët më të raportuara nga vajzat;
Gatimi;
Kujdesi për pastrimin e shtëpisë;
Punimi tokës;
Kujdesi për bagëtitë;
Mbledhja e druve në mal nën shoqërinë e prindërve etj;
• Fëmijët femra që kanë raportuar këto probleme ndryshe nga meshkujt I përkasin
grupmoshës 12-17 vjeç;
• Telefonatat që kanë denoncuar fenomenin e lypjes janë kryer të gjitha nga qytetarë dhe
kalimtarë.