In 2012 won het Team Ontwerpend Onderzoek van de stad Antwerpen de VRP-Planningsprijs. Het team zit verankerd in de afdeling Ruimte van het bedrijf Stadsontwikkeling. Van daaruit werkt het faciliterend voor de hele stad en haar autonome gemeentebedrijven. De VRP organiseerde op 3 oktober 2013 een studienamiddag over ontwerpend onderzoek in samenwerking met de stad Antwerpen.
Ontwerpend onderzoek is een creatieve en veel omvattende methode die het mogelijk maakt om verschillende ideeën te onderzoeken en uit te werken. Het kan een belangrijke rol spelen in het bereiken van ruimtelijke kwaliteit, het faciliteren van communicatie en het stimuleren van participatie. Antwerps stadsbouwmeester Kristiaan Borret en het Team Ontwerpend Onderzoek leggen aan de hand van recente voorbeelden uit hoe dit in de praktijk werkt. Andere voorbeelden uit Vlaanderen illustreren hoe ontwerpend onderzoek een succesvol en krachtig onderdeel kan vormen van het (stedelijke) planningsproces.
2. 1. Research by design within the planning capacity
and planning process
1.a Planning capacity
1.b Planning process
2. Recent Projects
2.a Cultuurpark
2.b Deurne Expo
2.c Singel Noord
2.d Stadsvernieuwings- en verdichtingsonderzoek
Research by design as a methodology.
Stadsontwikkeling / Team Ontwerpend Onderzoek
3. 1.
Research by design within the planning
capacity and planning process.
Research by design as a methodology.
Stadsontwikkeling / Team Ontwerpend Onderzoek
4. 1a. Planning capacity
Municipal Agencies
city of Antwerp
PO
CS
Cultuur, sport
en jeugd
SW
Patrimoniumonderhoud
Stadsontwikkeling
beheer
en onderhoud
openbaar domein
81
energie en milieu
Antwerpen
ruimte
en mobiliteit
TOO
vergunningen
75
53
onroerend
erfgoed
34
ontwerp
en uitvoering
publieke ruimte
83
17
ACT
Actieve
stad
SL
andere
Samen
leven
SB
Stads- en
buurtonderhoud
stedelijke
bedrijfseenheden ...
Research by design as a methodology.
Stadsontwikkeling / Team Ontwerpend Onderzoek
5. 1a. Planning capacity
External
stakeholders
Municipal Agencies
city of Antwerp
Autonomous municipal
agencies
PO
CS
Cultuur, sport
en jeugd
SW
ontwerpers
Patrimoniumonderhoud
Zorgbedrijf
Antwerpen
AG ...
Stadsontwikkeling
beheer
en onderhoud
openbaar domein
Team Stadsbouwmeester
81
studiebureau’s
energie en milieu
Antwerpen
ruimte
en mobiliteit
TOO
vergunningen
75
externe
overheden
andere
onderwijsinstellingen
53
onroerend
erfgoed
34
ontwerp
en uitvoering
publieke ruimte
83
autonoom gemeentebedrijf
vastgoed en
stadsprojecten
Team Stadsbouwmeester
AG STAN
autonoom gemeentebedrijf
...
stadsplanning
antwerpen
17
ACT
Actieve
stad
SL
andere
Samen
leven
SB
Stads- en
buurtonderhoud
stedelijke
bedrijfseenheden ...
Research by design as a methodology.
AG VESPA
Stadsontwikkeling / Team Ontwerpend Onderzoek
46
6. 1a. Planning capacity
External
stakeholders
Municipal Agencies
city of Antwerp
Autonomous municipal
agencies
PO
CS
Cultuur, sport
en jeugd
SW
ontwerpers
Patrimoniumonderhoud
Zorgbedrijf
Antwerpen
AG ...
Stadsontwikkeling
beheer
en onderhoud
openbaar domein
Team Stadsbouwmeester
81
studiebureau’s
energie en milieu
Antwerpen
ruimte
en mobiliteit
TOO
vergunningen
75
externe
overheden
andere
onderwijsinstellingen
53
onroerend
erfgoed
34
ontwerp
en uitvoering
publieke ruimte
83
autonoom gemeentebedrijf
vastgoed en
stadsprojecten
Team Stadsbouwmeester
AG STAN
autonoom gemeentebedrijf
...
stadsplanning
antwerpen
17
ACT
Actieve
stad
SL
andere
Samen
leven
SB
Stads- en
buurtonderhoud
stedelijke
bedrijfseenheden ...
Research by design as a methodology.
AG VESPA
Stadsontwikkeling / Team Ontwerpend Onderzoek
46
7. 1a. Planning capacity
Ruimte en mobiliteit
AG STAN
secretariaat
programmaleiders
ruimtelijk beleid
mobiliteitsbeleid
projectleiders
ruimtelijke planners
mobiliteitsplanners
onderzoekers
omgevingsinformatie
team ontwerpend onderzoek
mobiliteitsonderzoek
clusterverantwoordelijken
projectleiders
terreinmedewerkers
medewerkers
Research by design as a methodology.
Stadsontwikkeling / Team Ontwerpend Onderzoek
8. 1b. Planning process
INITIEREN
EN VERKENNEN
INITIATION &
EXPLORATION
ONDERZOEKEN
PLANUITWERKING
UITVOEREN
BEHEREN
RESEARCH
PLAN DEVELOPMENT
IMPLEMENTATION
MANAGEMENT
schema op basis van Draaiboek Complexe Stadsprojecten, Kenniscentrum Vlaamse Steden
Research by design as a methodology.
Stadsontwikkeling / Team Ontwerpend Onderzoek
9. 1b. Planning process
INITIEREN
EN VERKENNEN
INITIATION &
EXPLORATION
ONDERZOEKEN
PLANUITWERKING
UITVOEREN
BEHEREN
RESEARCH
PLAN DEVELOPMENT
IMPLEMENTATION
MANAGEMENT
schema op basis van Draaiboek Complexe Stadsprojecten, Kenniscentrum Vlaamse Steden
Research by design as a methodology.
Stadsontwikkeling / Team Ontwerpend Onderzoek
10. 1b. Planning process
INITIEREN
EN VERKENNEN
INITIATION &
EXPLORATION
ONDERZOEKEN
PLANUITWERKING
UITVOEREN
BEHEREN
RESEARCH
PLAN DEVELOPMENT
IMPLEMENTATION
MANAGEMENT
schema op basis van Draaiboek Complexe Stadsprojecten, Kenniscentrum Vlaamse Steden
Research by design as a methodology.
Stadsontwikkeling / Team Ontwerpend Onderzoek
11. Research by design as a methodology.
2.
Recent Projects
Stadsontwikkeling / Team Ontwerpend Onderzoek
21. Research by design
Dichtheid omgeving
Binnen deze ambitie doet de vergelijkende studie van
bouwblokken in omgeving vermoeden dat het gevraagde
programma op basis dichtheid haalbaar is. Dit wordt
verder
onderzocht
a.d.h.v.
een
ruimtelijke
studie.
Mattheus Corvensstraat
Palinckstraat
Bosuil
Ter Rivierenlaan
Vloeroppervlakte / terein
Vloeroppervlakte / terein
Vloeroppervlakte / terein
Vloeroppervlakte / terein
1.46
1.48
2.18
2.48
aantal wooneenheden / ha
aantal wooneenheden / ha
aantal wooneenheden / ha
aantal wooneenheden / ha
134
105
180
175
team ontwerpend onderzoek 2012
23. mte
m²
3
Research by design
5
5
3
modellen
FP school
2500 m²
publ. ruimte
3600 m²
vloeropp. wonen
15527 m²
tot vloeropp. wonen
15065 m²
FP school
2500 m²
tot vloeropp. wonen
15065 m²
publ. ruimte
3600 m²
wonen
FP school
2500 m²
FP school
2500 m²
tot vloeropp. wonen
publ. ruimte
15993 m²
3600 m²
wonen
publ. ruimte
3600 m²
FP school
3550 m²
3
5
3
3
3
8
8
5
2+6
3
tot vloeropp. wonen
15993 m²
publ. ruimte
3600 m²
FP school
3550 m²
tot vloeropp. wonen
15993 m²
wonen
publ. ruimte
3600 m²
FP school
3550 m²
3
3
2+6
2+6
wonen
wonen
mo
24. Research by design
Footprint school in modellen
stapelen binnen schoolprogramma
gemengd stapelen
1.065m²
klassen, overdekte
buitenruimte en wonen
709m²
klassen, overdekte
buitenruimte en speelplaats
2.000 m²
buitenruimte
1.291 m²
buitenruimte
485m²
sport en refter
1194 m²
1.291 m²
2.485 m²
485m²
sport en refter
1.550 m²
2.000 m²
3.550 m²
26. Afbouwen bouwblok P
Herstellen priva
Afbouwen onafg
Beperken inkijk
Optimaliseren b
mogelijkheid tot
de nieuwe bouw
de basismaat vo
Research by design
30 m
e
won
n
Handhaven Frank Cra
hoogteaccent be
aandacht voor a
Publieke ruimte
Continuïteit, gee
Actieve randen
Duidelijke begre
Duidelijke aanta
Gelegen op het
ruimte in een ste
buurtgebonden
randen (wonen,
programmatie o
Heeft potentie a
Bouwhoogtes
-
In harmonie me
Palinckstraat 3 b
Pieter De Ridde
Louis Wanbecqs
Frank Craeybec
Frank Craeybec
...
27. Outcome
MP DEURNE EXPO - stedenbouwkundige randvoorwaarden (Stad Antwerpen _ R _ SBM _ SV _ MOB _ OD)
RUIMTELIJKE INPASSING IN DE OMGEVING
Projectgebied
De contour van het projectgebied omvat de kadastrale percelen van Woonhaven Antwerpen (blauwe zone) tussen het
bouwfragment langs de Palinckstraat, de Pieter De Ridderstraat, Frank Craeybeckxlaan en Louis Wanbecqstraat. De straten zelf
behoren niet tot het projectgebied. Wijzigingen van het statuut van deze straten (vb: verkeervrij maken) kunnen niet als
uitgangspunt voor een ontwerpvoorstel aangenomen worden en zijn louter suggestief.
Het perceel met het schooltje (roze zone) is momenteel geen eigendom van Woonhaven Antwerpen. In het ontwerp moet er echter
rekening mee gehouden worden dat dit perceel eveneens deel uitmaakt van het projectgebied. Het aantal wooneenheden op deze
grond wordt geoptimaliseerd i.f.v. een mogelijke aankoop. Daarnaast moet aangetoond worden hoe het ontwerp kan aangepast
worden indien het perceel geen onderdeel uitmaakt van het projectgebied. Er wordt rekening gehouden met het aanwezige gebouw
en de bestaande eigendomsstructuur.
school
Woonhaven Antwerpen
Programma
Sociale huurwoningen
Publieke ruimte
Sociale koopwoningen
ca. 134 wooneenheden
min. 3.600 m² op begane grond
ca. 20 wooneenheden (3 & 4 slpk)
28. Singel Noord
Ontwerpend Onderzoek: Tom Broes, Hélène Roose,Ward Van
Aerschot, Toon Vanobbergen
Projectleider: Nele Plevoets | Ag Stadsplanning
39. Outcome
juli 2012
SINGEL NOORD:
EEN DOORKIJK NAAR DE TOEKOMST
Beknopte samenvatting van de stedelijke visienota Singel Noord
1
9793263-77373-brochure-masterplan-singel-noord.(3)indd 1
14/08/12 08:06